Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σε ενημέρωση Τύπου, ο συντονιστής στρατηγικής επικοινωνίας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ Τζων Κίρμπυ δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον δεν έχει υποσχεθεί την παραχώρηση μαχητικών αεροπλάνων στην Ουκρανία αλλά μια τέτοια προσφορά από άλλες χώρες είναι καλοδεχούμενη από τις ΗΠΑ.
Προ ημερών η Μεγάλη Βρετανία είχε αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο παραχωρήσεως μαχητικών Typhoon Tranche 1, αν και μάλλον η ανακοίνωση εξυπηρετεί πολιτική σκοπιμότητα.
Η ενίσχυση της Ουκρανίας με μαχητικά αεροπλάνα είχε απασχολήσει από την αρχική φάση της εισβολής της Ρωσίας. Τότε, η φυσιολογική επιλογή ήταν η παραχώρηση αεροσκαφών σοβιετικής προελεύσεως που παρέμεναν σε υπηρεσία ακόμη σε χώρες του ΝΑΤΟ, όπως το MiG 29, τύπος που επιχειρεί ήδη με την Ουκρανική Αεροπορία. Έκτοτε, η συζήτηση επεκτάθηκε σε δυτικής προελεύσεως μαχητικά αεροπλάνα χωρίς αποτέλεσμα και οι ΗΠΑ, επιβεβαιώνουν ότι παραμένουν ακόμη, τουλάχιστον επιφυλακτικές.
Ίσως θα είχε ενδιαφέρον να διερευνήσει η ελληνική κυβέρνηση την περίπτωση εκμεταλλεύσεως της δυναμικής που αποκτά σιγά σιγά η συγκεκριμένη συζήτηση. Σε συνεννόηση με συμμάχους, όπως στην περίπτωση της Γερμανίας που αναλήφθηκε μια πολύ ικανοποιητική πρωτοβουλία και αποκτήθηκαν τεθωρακισμένα οχήματα Marder, η Αθήνα έχει την ευκαιρία να εξετάσει συνολικότερα τις προοπτικές ανανεώσεως του στρατιωτικού υλικού της με έξυπνες διμερείς συμφωνίες. Οι υψηλού επιπέδου συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας με συμμάχους όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία, δημιουργούν συνθήκες ενδιαφέροντος πεδίου δράσεως στο πλαίσιο της κοινής πολιτικής για στρατιωτική συνδρομή της Ουκρανίας.
Στον τομέα των μαχητικών αεροπλάνων συγκεκριμένα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα είχε η εξέταση της δυνατότητας μειώσεως της πολυτυπίας που αντιμετωπίζει η Πολεμική Αεροπορία. Σήμερα, βρίσκονται σε υπηρεσία δύο τύποι μαχητικών αεροπλάνων αμερικανικής κατασκευής και δύο γαλλικής, με διαφορετικές αλυσίδες εκπαίδευσης και υποστήριξης. Σε μερικά χρόνια, όλα δείχνουν ότι θα ενταχθούν σε υπηρεσία 20 F-35 και τα F-4E PI 2000 θα αποσυρθούν. Ωστόσο, είναι μεγάλη η επιβάρυνση του συστήματος υποστηρίξεως τεσσάρων διαφορετικών τύπων και το ασύμφορο αναδεικνύει η απαίτηση υποστηρίξεως τριών τύπων μαχητικών, τα οποία θα υπηρετούν σε συμβολικούς αριθμούς (20 F-35, 24 Rafale, 24 Mirage 2000-5) μόνο.
Το ΓΕΑ εξετάζει πιθανή αναβάθμιση των Mirage 2000-5 Mk2 με HMD και Link 16
Ορθολογικότερη επιλογή είναι η κατά προτεραιότητα απόσυρση μαχητικών που υστερούν στον τομέα των δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων εν σχέσει με το σύνολο. Τα 24 Mirage 2000-5Mk2 και τα 32 F-16 Block 30, είναι αυτά που όπως φαίνεται θα παραμείνουν χωρίς υποδομή ζεύξεως δεδομένων Link 16. Επειδή τα δεύτερα πλεονεκτούν στο σύστημα υποστηρίξεως με τα λοιπά F-16, τα Mirage, αν και υπερέχουν σαφώς των F-16 Block 30, είναι αυτά που θέτουν την μεγαλύτερη υποψηφιότητα για περιορισμό της πολυτυπίας.
Ο στόχος που πρέπει να εξετασθεί, είναι η απόσυρση των 24 Mirage 2000-5 κι αντικατάσταση με Rafale, ώστε τα δεύτερα να αυξηθούν σε 40, για δύο πλήρεις Μοίρες. Απαιτείται λοιπόν να εκκινήσει ένας διάλογος επί του θέματος, με την Γαλλία.
Με την Γαλλία, τον Σεπτέμβριο του 2021 υπεγράφη συμφωνία «Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης για τη Συνεργασία στην Άμυνα και στην Ασφάλεια». Αυτή, περιλαμβάνει Ρήτρα Αμοιβαίας Αμυντικής Συνδρομής. Πρόκειται για εξαιρετικό πλαίσιο επί του οποίου μπορούν να επεξεργαστούν οι δύο πλευρές την πρόταση από κοινού παραχωρήσεως των Mirage 2000-5Mk2 στην Ουκρανία. Τα δύο μέρη θα μπορούσαν να συνεργαστούν ώστε να καταστήσουν το σύνολο των αεροπλάνων επιχειρησιακά και να εκπαιδεύσουν προσωπικό της Ουκρανικής Αεροπορίας στις απαιτούμενες ειδικότητες ενώ μπορούν να επεξεργαστούν ένα ευμενές για την Ελλάδα πλαίσιο προμήθειας 16 επιπλέον Rafale, με τα απαραίτητα όπλα, υπό προνομιακούς όρους κόστους.
Στην συμφωνία μπορεί να προβλεφθεί η παράδοση Rafale ανωτέρου επιπέδου από την έκδοση F3R που αποκτήθηκε, ώστε στο μέλλον να τυποποιηθεί το σύνολο σε αυτό. Η Πολεμική Αεροπορία απαλλάσσεται από την αργή επαναφορά των Mirage σε ενέργεια, καθώς το έργο μπορεί να αναληφθεί σε συνεργασία με τους Γάλλους. Με μια τέτοια συμφωνία επίσης, η ελληνική πλευρά μπορεί να πετύχει υλοποίηση της συμφωνίας με τους Γάλλους για πώληση των αποσυρμένων Mirage 2000EGM/BGM, που μέχρι σήμερα δεν έχει προχωρήσει. Προεκτείνοντας, η Πολεμική Αεροπορία μπορεί να αναλάβει ρόλο στην εκπαίδευση προσωπικού της Ουκρανικής Αεροπορίας, θέτοντας τα θεμέλια για μακροχρόνια συνεργασία μέσω και του Διεθνούς Εκπαιδευτικού Κέντρου Πτήσεων στην Καλαμάτα.
Τον περασμένο Ιανουάριο, ο πρόεδρος Μακρόν αναφέρθηκε στην πρόθεση εκσυγχρονισμού των Γαλλικών Ενόπλων Δυνάμεων, κηρύσσοντας το τέλος του “μερίσματος ειρήνης” που προέκυψε μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Ο προσανατολισμός σε προετοιμασία για ανταπόκριση σε συρράξεις υψηλής εντάσεως, θα επιτευχθεί με την αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού κατά 30%, την περίοδο 2024-2030. Οι αμυντικές δαπάνες της επταετίας θα ανέλθουν σε 413 δισ. €, από 295 δισ. € που ήταν την προηγουμένη. Είναι σαφές ότι η Γαλλία προετοιμάζεται για σοβαρή αύξηση των επενδύσεων σε εξοπλιστικά προγράμματα και στο πλαίσιο αυτό μπορεί να εξευρεθεί χώρος για μία στρατηγικής σημασίας συμφωνία με την Ελλάδα, στις αδρές γραμμές που περιγράφηκαν παραπάνω.
Το ότι η συμφωνία θα υλοποιηθεί με την Γαλλία, δεν αποκλείει την “συμμετοχή” και άλλων συμμάχων. Μπορεί επίσης να επιδιωχθεί η συμμετοχή και της Γερμανίας, συνεισφέροντας σε έναν βαθμό οικονομικώς, για την κάλυψη μέρους του κόστους. Μέχρι σήμερα, συμμαχικές χώρες του ΝΑΤΟ, έχουν υποστηρίξει χρηματικά την προμήθεια υλικού από τρίτους κατασκευαστές. για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας. Προς τον σκοπό αυτό, τον περασμένο Οκτώβριο, Γερμανία, Δανία και Νορβηγία, συμφώνησαν στην από κοινού προμήθεια 16 αυτοκινούμενων πυροβόλων Zuzana 2 από την Σλοβακία. Παρομοίως, τον περασμένο Ιανουάριο, Δανία και Ολλανδία συμφώνησαν να χρηματοδοτήσουν από κοινού την εργοστασιακή επισκευή τουλάχιστον 100 αποθηκευμένων αρμάτων Leopard 1 της Γερμανίας, ώστε να δοθούν στην Ουκρανία.
Σε ευρύτερο πλαίσιο πρωτοβουλιών, τον Αύγουστο του 2022 ανακοινώθηκε μετά την Σύνοδο των Συμμάχων Άμυνας Βορείου Ευρώπης της Ουκρανίας, παρόντων 26 χωρών, η συμφωνία αφιερώσεως άνω του 1,5 δισ. € προς κάλυψη των υφισταμένων και μελλοντικών αμυντικών αναγκών της δοκιμαζόμενης χώρας. Η δέσμευση αφορά διάθεση χρημάτων, όπλων και εκπαιδεύσεως. Την πρωτοβουλία της συνόδου ανέλαβαν η Μεγάλη Βρετανία και η Δανία, ενώ συμφώνησαν να ενταχθούν σε αυτήν Γερμανία, Δανία, Καναδάς, Λετονία, Νορβηγία, Σουηδία και Φινλανδία.
Η κρίση στην Ουκρανία έχει διαμορφώσει ένα περιβάλλον έντονων συνεργασιών μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ, στο πεδίο των εξοπλισμών για συνδρομή σε στρατιωτικό υλικό. Πρόκειται για πεδίο με προεκτάσεις σε επίπεδο οικονομικό, αμυντικής βιομηχανίας, ενόπλων δυνάμεων και πολιτικής, που είναι προς το συμφέρον της να το εκμεταλλευθεί η Ελλάδα.
Καθώς οι ΗΠΑ αφήνουν χώρο για πρωτοβουλίες συμμάχων στην παραχώρηση αεροπορικού υλικού στην Ουκρανία, πιθανώς δημιουργείται ευμενές περιβάλλον σε ευρωπαϊκές χώρες που αποβλέπουν σε απόκτηση προβαδίσματος ως προς την εμπορική διείσδυση των προϊόντων της αμυντικής βιομηχανίας τους. Η είσοδος σε υπηρεσία μαχητικών αεροπλάνων απαιτεί σημαντική επένδυση χρόνου για την προετοιμασία ιπταμένων και τεχνικού προσωπικού, σε συνδυασμό με δημιουργία καταλλήλων υποδομών. Επομένως, το στοιχείο της ταχύτητος είναι σχετικό, τόσο για τους Ουκρανούς, όσο και γι’ αυτούς που θα ενδιαφερθούν να τους παραχωρήσουν το υλικό.
Η Γαλλία ως ανταγωνιστής μπορεί με την συνεργασία της Ελλάδας να προχωρήσει πρώτη ως προμηθευτής μαχητικών αεροπλάνων στην Ουκρανία. Τα Mirage που θα προέλθουν από την Ελλάδα θα δημιουργήσουν τον πρώτο πυρήνα ενώ εν συνεχεία η δύναμη του τύπου θα ενισχυθεί από αεροπλάνα που θα προκύψουν από το δυναμικό της Armée de l’Air & de l’Espace.
Τι στρατιωτική συνδρομή στο πεδίο μπορεί να αναμένει η Ελλάδα από την Γαλλία;
