Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σε προ ημερών ανάλυσή του περί Ευρωπαϊκής Συλλογικής Άμυνας, ο επίτιμος Α/ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος προσεγγίζει μεταξύ άλλων το ζήτημα της διαφορετικής αντιλήψεως που έχουν τα κράτη – μέλη για την απειλή και από ποιες χώρες προέρχεται αυτή ενώ σημειώνει πως η Ευρώπη επιθυμεί μεν την ειρήνη αλλά δεν δείχνει να είναι έτοιμη να πολεμήσει εάν χρειαστεί γι’ αυτήν. Επί της ουσίας, διαπιστώνεται ότι εξακολουθεί να είναι ουτοπική η προσμονή πολιτικής αποφάσεως κορυφής για Συλλογική Άμυνα.
Είναι μάλλον φυσικό η Ευρώπη να μην αισθάνεται αυτοπεποίθηση για μία πολεμική αναμέτρηση χωρίς τις ΗΠΑ στο πλευρό της, εφόσον η επί δεκαετίες αποεπένδυση στην Άμυνα έχει περιορίσει δραστικώς τις αμυντικές ικανότητες των κρατών – μελών. Γι’ αυτό όμως προέκυψαν οι αποφάσεις ενισχύσεως των αμυντικών ικανοτήτων τους στην μορφή των ReArmEU και SAFE. Αυτά, όπως εξηγεί ο στρατηγός, δεν αρκούν από μόνα τους. Αναμφιβόλως όμως, αντιπροσωπεύουν μία προσπάθεια σε επίπεδο συλλογικών αμυντικών επενδύσεων – εξοπλισμών και αμυντικής βιομηχανίας.
Το πρακτικό ερώτημα είναι, τί κάνει η Αθήνα για να εκμεταλλευθεί την δυναμική που δημιουργεί το ευμενές πλαίσιο από αυτές τις εξελίξεις και να προωθήσει τις θέσεις της εντός της ΕΕ.
Σε επίπεδο ρητορικής, η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να τα πηγαίνει καλά. Πρωτοβουλίες όπως η πρόταση Μητσοτάκη – Τουσκ για κοινή αντιαεροπορική – αντιπυραυλική άμυνα (23 Μαΐου 2024) κάνουν αίσθηση, συζητούνται αλλά δεν φαίνεται να προχωρούν, ακόμη και μετά τις αποφάσεις ReArmEU και SAFE.
Σε μια άλλη ευρωπαϊκή κίνηση (της Γερμανίας) η Ελλάδα προσχώρησε στην Πρωτοβουλία Ασπίδας Ευρωπαϊκού Ουρανού (European Sky Shield Initiative) που αφορά συνέργειες στην ενοποιημένη αντιαεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα. Ο ΥΕΘΑ υπέγραψε την σχετική επιστολή (15 Φεβρουαρίου 2024) αλλά οι κυβερνητικές διαρροές στα διάφορα μέσα φροντίζουν να προεξοφλούν ότι τα σχετικά προγράμματα που ο ΥΕΘΑ έχει τιτλοφορήσει συνολικώς ως ΑΣΠΙΔΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ, θα αφορούν απευθείας αναθέσεις σε ισραηλινές εταιρείες.
Από την άλλη, ο ίδιος ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας μιλάει δημοσίως απορρίπτοντας την ιδέα SAFE ως δάνεια που δεν… συμφέρουν. Προεξόφλησε δηλαδή ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να κινηθεί σε προγράμματα κοινών προμηθειών με άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ, τα οποία ενισχύει ο SAFE. Προγράμματα, εκ των οποίων η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία μπορεί να εμπλακεί με ρόλο για την διεθνή αγορά και όχι απλώς στα πιο περιορισμένα πλαίσια ενός εθνικού προγράμματος προμήθειας.
“Καμάρι” εμπρός σε πύργο Leopard 2 – Αλλά ο ΕΣ προχωρά σε κανιβαλισμό Leopard
Εξάλλου, η κυβέρνηση έχει δείξει με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο, ότι στον πυρήνα του Μακροπρόθεσμου Προγραμματισμού Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) 2025-2036 βρίσκονται προγράμματα για απευθείας αναθέσεις σε ισραηλινές εταιρείες. Κατά την επίσημη επίσκεψή του δε στο Ισραήλ, στις 30 Μαρτίου, ο πρωθυπουργός είχε συναντήσεις με τους επικεφαλής των τριών μεγαλύτερων εταιρειών της ισραηλινής αμυντικής βιομηχανίας, για την εμβάθυνση της διμερούς συνεργασίας και τις προοπτικές συμπαραγωγών. Κατά πληροφορίες, οι συναντήσεις αυτές, ήταν ξεχωριστές, κάθε μία κατ’ ιδίαν με έναν εκπρόσωπο εταιρείας.
Πόσες ανάλογες συναντήσεις έχει κάνει ο πρωθυπουργός με επικεφαλής ευρωπαϊκών εταιρειών;
Ήδη η κυβέρνηση εγκατέλειψε τις διαπραγματεύσεις για εξωδικαστική λύση διευθετήσεως εκκρεμοτήτων του παρελθόντος που είχε προτείνει η γερμανική KMW (νυν KNDS Deutschland GmbH) προτιμώντας να συρθεί στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο (ICC) και να καταδικαστεί. Για να μην αφήσει δε αμφιβολία περί υπάρξεως περιθωρίων μελλοντικής αποκαταστάσεως των σχέσεων, ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας κήρυξε την γερμανική εταιρεία έκπτωτη, κλείνοντας την πόρτα σε μελλοντικές συμβάσεις.
Πιο πρόσφατα, τον περασμένο Ιούνιο, η κυβέρνηση έκλεισε την πόρτα και σε μία άλλη γερμανική εταιρεία, την Rheinmetall Landsysteme GmbH, που και αυτή κάλεσε την ελληνική πλευρά να παρουσιάσει τις αξιώσεις της καθώς και προτάσεις, για την διευθέτηση εκκρεμοτήτων. Ο ΥΕΘΑ έδωσε εντολή στην ΓΔΑΕΕ να μην ανταποκριθεί, προετοιμάζοντας κατάσταση άκρων με μια ακόμη ευρωπαϊκή εταιρεία.
Για να μην υπάρχει δε καμμία αμφιβολία περί της αδιαφορίας για την τύχη των αρμάτων, τεθωρακισμένων και πυροβόλων γερμανικής προελεύσεως σε υπηρεσία με τον Ελληνικό Στρατό, στον ΜΠΑΕ 2025-2036 που σχεδίασε το ΥΠΕΘΑ, δεν περιλήφθηκαν σχετικά προγράμματα για συντήρηση, εκσυγχρονισμό ή προμήθειες. Το ήδη σε προβληματική κατάσταση υλικό, αφήνεται στην τύχη του, κάτι το αδιάφορο για τα κυκλώματα που όλο το προηγούμενο διάστημα εκβίαζαν τις γερμανικές εταιρείες να επιστρέψουν στις “κακές συνήθειες” του παρελθόντος και… στηρίχθηκαν από τους κυβερνητικούς χειρισμούς.
Απόκλιση των εξοπλισμών της “Ατζέντας 2030” από προτάσεις και στόχους της ΕΕ
Για την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία, με διακηρυγμένη την κυβερνητική πρόθεση ανατάξεώς της, ο σχεδιασμός των εξοπλιστικών προγραμμάτων έχει γίνει κατά μείζονα λόγο χωρίς επιδίωξη συμμετοχής σε κάποιο κοινό ευρωπαϊκό πρόγραμμα. Αντιθέτως, οι εταιρείες θα πρέπει να αρκεστούν σε ό,τι έργο εξασφαλισθεί στο πλαίσιο μιας διαδικασίας απευθείας αναθέσεως. Η κυβέρνηση, για να επικοινωνήσει το ενδιαφέρον της, έχει εξαγγείλει την επιδίωξη στόχου “ελληνικής συμμετοχής” 25%, τον οποίο όμως έσπευσε να καταστήσει πιο αφηρημένο ως έννοια, μιλώντας για “μεσοσταθμική” προσέγγιση επί του συνόλου των προγραμμάτων…
Στην Αμυντική Βιομηχανία επίσης, η μεγαλύτερη προβολή, λόγω και της παρουσίας του ιδίου του πρωθυπουργού αλλά και της κρατικής οικονομικής στηρίξεως, έχει δοθεί σε πρωτοβουλίες ισχυρού παράγοντα, που “φωτογραφίζουν” ευθέως συγκεκριμένα προγράμματα για τα οποία υπάρχουν κυβερνητικές διαρροές από καιρό. Αλλά αυτά, σχετίζονται και πάλι με απευθείας αναθέσεις σε ξένους οίκους για λογαριασμό των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Είναι δηλαδή ιδέες για εσωστρεφή προγράμματα βιομηχανικής συμπαραγωγής και όχι εξωστρεφή, όπως είναι τα μεγαλύτερου βάθους και πραγματικής συμμετοχής πολυεθνικά προγράμματα, τα οποία δείχνουν να ευνοούν οι Ευρωπαίοι.
Όλα τα ανωτέρω, στοιχειοθετούν ένα έντονα αντιφατικό σκηνικό εκπεφρασμένων προθέσεων, σχεδιασμών και δηλώσεων, από την ελληνική κυβέρνηση, που αξιολογείται από τους εταίρους.
