Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Το κινητό Ραντάρ Πολλαπλών Αποστολών EL/M-2084 της ισραηλινής ELTA, θυγατρική της ΙΑΙ, έχει τεθεί στο στόχαστρο της Πολεμικής Αεροπορίας, εξετάζοντας πιθανές λύσεις για τον εκσυγχρονισμό του Συστήματος Αεροπορικού Ελέγχου (ΣΑΕ) της χώρας. Πρόκειται για σύστημα τρισδιάστατης (3D) απεικονίσεως τεχνολογίας AESA, που λειτουργεί στην μπάντα S. Η ανάπτυξη του συστήματος άρχισε το 2002, για να κηρυχθεί επιχειρησιακό σε ισραηλινή υπηρεσία το 2010, έχοντας σήμερα να παρουσιάσει αξιοσημείωτη εμπορική επιτυχία με εξαγωγές σε έξι χώρες.
Το σύστημα είναι κινητό επί φορτηγού οχήματος (6×6) και αποτελείται από την μονάδα ραντάρ, μονάδα ελέγχου, μονάδα ψύξεως και ηλεκτρογεννήτρια. Το σύστημα μπορεί να εκτελέσει έρευνα για αεροπορικά ίχνη με περιστροφή κεραίας κατά 360 μοίρες ή σταθερή σε αζιμούθιο 120 μοιρών, όσο και να λειτουργήσει για τον εντοπισμό όπλων πυροβολικού (ρουκέτες, οβίδες) με τόξο έρευνας 120 μοιρών. Σε ρόλο αεροπορικού ελέγχου, το ραντάρ μπορεί να παρακολουθεί μέχρι 1.200 ίχνη με επίδοση εμβελείας αποκαλύψεως μέχρι 475 χλμ. ενώ για εντοπισμό όπλων παρακολουθεί 200 ίχνη και η εμβέλεια αποκαλύψεως ανέρχεται σε 100 χλμ. το μέγιστο.
Το ενδιαφέρον της Πολεμικής Αεροπορίας για το EL/M-2084 σχετίζεται με την αντικατάσταση των κινητών σταθμών ραντάρ Siemens MPDR-90E των Σταθμών Αναφοράς που λειτουργούν συμπληρωματικώς στο ΣΕΑ για την κάλυψη νεκρών τομέων κ.λπ. Ο συγκεκριμένος τύπος ραντάρ παρουσιάσθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και παρά το γεγονός ότι η Πολεμική Αεροπορία προέβη σε αναβάθμισή τους, αντικαθιστώντας τους παλαιούς πομποδέκτες με στερεάς μορφής, τεχνολογίας της δεκαετίας του 1990, αντιμετωπίζεται πρόβλημα υποστηρίξεως. Διαδοχικές προσπάθειες από το 2014 για σύναψη συμβάσεως FOS ύψους 5,2 εκατ. ευρώ δεν καρποφόρησαν για διαφόρους λόγους. Πέραν τούτου, από πλευράς επιδόσεων το MPDR-90E είναι ξεπερασμένο, καθώς η εμβέλεια αποκαλύψεως αεροπορικών ιχνών δεν υπερέβαινε τα 89 χλμ.
Οι Σταθμοί Αναφοράς του ΣΕΑ βρίσκονται ανεπτυγμένοι στην Θράκη και ελληνικές νήσους και όπως φαίνεται επιδίωξη είναι η εκμετάλλευση της μεγαλύτερης εμβέλειας του EL/M-2084 που θα επιτρέψει την κάλυψη των απαιτήσεων με μικρότερο αριθμό ραντάρ σε σχέση με τα MPDR-90Ε. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το ενδιαφέρον της Πολεμικής Αεροπορίας αφορά 5 νέα κινητά συστήματα ραντάρ, που προφανώς στην περίπτωση των ισραηλινών, θα πρέπει να τροποποιηθούν ώστε να καταστούν συμβατά με τις υποδομές του ΝΑΤΟ που ακολουθεί το ΣΑΕ.
Έχει ενδιαφέρον να διαπιστωθεί η διαδικασία που θα επιλέξει η ελληνική κυβέρνηση για την συγκεκριμένη προμήθεια. Θα προκηρυχθεί διαγωνισμός ή θα επιλεγεί η διαδικασία των διακρατικών συμφωνιών που μέχρι σήμερα δεν αποφέρουν ανταλλάγματα και συμμετοχή της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας;
Επιτυχές παράδειγμα συνδυασμού αναλόγων προμηθειών με σοβαρά ανταλλάγματα, μπορεί να θεωρηθεί η περίπτωση της Τσεχίας που έπειτα από διαγωνισμό μεταξύ προσφορών από Γαλλία, Σουηδία και Ισραήλ, ανάθεσε τον Δεκέμβριο του 2019 στην ELTA σύμβαση ύψους 125 εκατ. $ για 8 συστήματα EL/M-2084. Σχετικό δελτίο Τύπου της ΙΑΙ ανέφερε: “Η ισραηλινή πλευρά θα μεταφέρει τεχνολογία αιχμής και τεχνογνωσία. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης σημαντική συνεισφορά από βιομηχανίες της Τσεχίας, ανερχομένη στο 30% της αξίας της συμβάσεως. Η συνεργασία με τοπικές εταιρείες θα αφορά όλα τα μέρη του προγράμματος συμπεριλαμβανομένων σχεδιάσεως, κατασκευής, συναρμολογήσεως, ολοκληρώσεως, δοκιμών και συντηρήσεως κύκλου ζωής των συστημάτων. Σημαντικά εξαρτήματα ασφαλείας θα κατασκευαστούν τοπικώς, μεταξύ των οποίων προηγμένα τμήματα πομποδεκτών ραντάρ Νιτριδίου Γαλλίου (GaN) καθώς και βοηθητικά υποσυστήματα όπως φορτηγά οχήματα και δίχτυα παραλλαγής“.
Ενδιαφέρουσα είναι και η περίπτωση της Ουγγαρίας, η οποία ανέθεσε σύμβαση τον Δεκέμβριο του 2020 αλλά στην Rheinmetall Canada που είχε παράξει τα συστήματα EL/M 2084 που είχαν παραγγελθεί το 2015 για την Καναδική Αεροπορία. Καθώς η Ουγγαρία έχει συμπύξει στρατηγική συνεργασία με τον γερμανικό κολοσσό ώστε να αναπτύξει την εγχώρια αμυντική βιομηχανία της μέσω των εξοπλιστικών προγραμμάτων της χώρας, ανέθεσε την σύμβαση στην Rheinmetall Canada, η οποία είχε εξασφαλίσει άδεια κατασκευής και εξαγωγής του ισραηλινού ραντάρ όταν ανατέθηκε η σύμβαση του Καναδά. Έτσι, η Rheinmetall Canada θα δημιουργήσει γραμμή συναρμολογήσεως στην Ουγγαρία, που μελλοντικώς θα είναι σε θέση να σχεδιάσει και να κατασκευάσει η ίδια συστήματα ραντάρ.
SPIKE – SPIKE NLOS: Γιατί όχι κοινή προμήθεια Ελλάδας – Κύπρου;
