Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η τροπή των πολεμικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία, περισσότερο από τρεις μήνες μετά την έναρξη των πρώτων “ανιχνευτικών” επιθετικών ενεργειών των Ουκρανών και την ανάληψη της πρωτοβουλίας εκ μέρους τους, οδηγεί πολλούς σε συμπεράσματα που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν βεβιασμένα ή και υπεραισιόδοξα. Έπειτα από ένα διάστημα έντονου σκεπτικισμού ως προς την επιτυχία των προσπαθειών και του αργού ρυθμού προόδου των Ουκρανών, δυτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι πλησιάζει η ώρα για την εκδήλωση της Κυρίας Προσπαθείας της επιθετικής επιστροφής, από την οποία αναμένεται αποφασιστικό αποτέλεσμα. Εν τούτοις, στις αναλύσεις αυτές δεν φαίνεται να απασχολεί η γενική εικόνα της στρατηγικής που ακολουθούν οι δύο αντίπαλοι, οι περιορισμοί που αντιμετωπίζουν, η αξιολόγηση του τι έχουν πετύχει μέχρι τώρα και μια εκτίμηση των αναμενόμενων αποτελεσμάτων. Η τελευταία, βασισμένη στα πραγματικά δεδομένα που επικρατούν στο πεδίο και όχι απλώς βάσει προσωπικών εμπειριών ακόμη και κάποιων αποστράτων, που όμως δεν είναι απαραίτητο ότι συμβαδίζουν με όσα χαρακτηρίζουν τους δύο αντιπάλους στην Ουκρανία.
Αρχικώς, επισημαίνεται ότι από τον Ιούνιο που οι Ουκρανοί ανέλαβαν την πρωτοβουλία των κινήσεων, ενεργούν όχι μόνο στον νότο, που είναι ο καθορισμένος Αντικειμενικός Σκοπός (ΑΝΣΚ) αλλά παρουσιάστηκαν ενεργητικοί και στα ανατολικά, στην περιοχή του Μπαχμούτ ενώ βορειότερα αμύνονται στην περιοχή του Κουπιάνσκ, όπου οι Ρώσοι παρουσίασαν πρόοδο. Η πίεση προς Μπαχμούτ απέβλεπε στο να υποχρεώσει τους Ρώσους να μετακινήσουν εκεί εφεδρείες από τον νότο κι όχι για να ανακαταληφθεί η πόλη. Στην προσπάθεια ενεπλάκησαν ελαφρές μονάδες, χωρίς δυτικά μέσα από αυτά που έρεεαν στην Ουκρανία. Πράγματι, αφού απέστειλαν στην περιοχή για παραπλάνηση λίγες ημέρες κάποια τμήματα μονάδων που είχαν εξοπλιστεί με δυτικά μέσα, οι Ρώσοι απέστειλαν την 83η Αερομεταφερόμενη Ταξιαρχία και Spetsnaz της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (GRU) και όντως συγκρατήθηκαν οι Ουκρανοί.
Αντιθέτως, όλο το προηγούμενο διάστημα που οι Ρώσοι είχαν την πρωτοβουλία, η επιθετική τους προσπάθεια ήταν εστιασμένη σχεδόν αποκλειστικώς στο Μπαχμούτ, δηλαδή σε έναν πολύ μικρό τομέα, με την εμπλοκή της Wagner. Σε αυτήν, όπως φάνηκε, είχε ανατεθεί συγκεκριμένος ρόλος: να διεξάγει επιθετικό αγώνα σε περιορισμένο χώρο, απασχολώντας τον αντίπαλο, όσο οι υπόλοιπες ρωσικές δυνάμεις στα άλλα μέτωπα προχωρούσαν με την αναδιοργάνωσή τους και την αμυντική οχύρωση του εδάφους.
Οι Ουκρανοί, αντί να διακόψουν την προσπάθεια συγκροτήσεως εφεδρειών τις οποίες προόριζαν για την εαρινή (που έγινε θερινή) επιθετική επιστροφή τους, αμύνθηκαν στο Μπαχμούτ μόνο με επιστράτους και μονάδες δευτέρας ποιότητος. Σκοπός ήταν να επιβραδύνουν κατά το δυνατόν και να φθείρουν τον εχθρό, κάτι που σε μεγάλο βαθμό επιτεύχθηκε. Όταν δε τον Μάιο έπεσε το Μπαχμούτ, όχι μόνο αυτό δεν σήμανε κάτι αποφασιστικό για τους Ρώσους, επιβεβαιώνοντας ότι μόνο συμβολική αξία είχε, αλλά και οι Ουκρανοί παρέμειναν στα περίχωρά του. Έκτοτε οι Ρώσοι, αφού απέσυραν την Wagner, δεν έκαναν τίποτα άλλο παρά να αναμένουν την επίθεση των Ουκρανών.
Οι Ουκρανοί, για μια σειρά λόγων, καθυστέρησαν. Η συγκρότηση και εκπαίδευση των εφεδρειών ήταν πλήρως εξαρτημένη και από το ρεύμα εφοδιασμού με πυρομαχικά και κύριο υλικό, της Δύσεως. Καθώς μόλις τον Φεβρουάριο του 2023 αποφασίσθηκε η παραχώρηση αρμάτων μάχης Leopard 2, M1A1 Abrams και Challenger 2 (όχι παραπάνω από 120-130 άρματα συνολικώς) σε συνδυασμό με τεθωρακισμένα M2A2 Bradley, Marder 1A3, CV-90, Stryker (8×8) κ.λπ. ήταν φυσιολογικό να απαιτηθεί χρόνος μηνών, πέραν της ανοίξεως. Η καθυστέρηση αυτή, οφειλόμενη αποκλειστικώς στον πολιτικό δισταγμό των Δυτικών να παράσχουν εγκαίρως την βοήθεια που ζητούσαν οι Ουκρανοί για τον συγκεκριμένο σκοπό, προσέφερε πολύτιμο χρόνο στους Ρώσους ώστε να οργανώσουν αμυντικώς με επιμέλεια τις γραμμές τους, ιδίως στον νότο. Αυτό το στοιχείο και μόνο, είχε σοβαρή επίδραση όταν κινήθηκαν επιθετικώς οι Ουκρανοί στις 4 Ιουνίου.
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι Ρώσοι επεδίωξαν πολύ σύντομα να δημιουργήσουν περισπασμό, ώστε να υποχρεώσουν τους Ουκρανούς να αποσύρουν δυνάμεις από τον νότο και να μειώσουν την πίεση που ασκούσαν εκεί. Για τον λόγο αυτόν, από τα μέσα Ιουνίου επιτέθηκαν προς Κουπιάνσκ, με προφανή άξονα προελάσεως προς Λιμάν και πράγματι είχαν αποτελέσματα επειδή οι Ουκρανοί εκεί αμέλησαν να δημιουργήσουν επαρκή αμυντικά έργα – ένδειξη επιτελικής υστερήσεως εν σχέσει με τον αντίπαλο.
Εκεί ενεργεί η ρωσική στρατιά της περιοχής Χαρκόβου, η οποία είναι ισχυρή και η καλύτερα εφοδιασμένη, από τις δυνάμεις κατοχής στην Ουκρανία. Τον Ιούλιο, πληροφορίες των Ουκρανών εκτιμούσαν δύναμη 100.000 ανδρών περίπου, με 900 άρματα μάχης και 555 πυροβόλα. Ο ανώτερος εφοδιασμός, οφείλεται στο ότι οι γραμμές επικοινωνιών με την Ρωσία είναι πολύ πιο σύντομες, επιτρέποντας ομαλότερη ροή στα πάντα. Αντιθέτως, το πρόβλημα του εφοδιασμού των ρωσικών δυνάμεων στον νότο είναι οξύτερο, επειδή οι γραμμές εφοδιασμού περνούν από την Κριμαία και υφίστανται επιθέσεις με όπλα μακρού πλήγματος και drone, των Ουκρανών.
Το μέτωπο στο Ντονμπάς, είναι δευτερεύον.
Η επίθεση στον νότο
Ως προς την επιθετική προσπάθεια των Ουκρανών στον νότο, αυτή αντιμετώπισε πέρα από την ισχυρή αμυντική οργάνωση των Ρώσων, προβλήματα οφειλόμενα στις εν γένει ελλείψεις κυρίου υλικού και πυρομαχικών. Όταν ξεκίνησαν τις “ανιχνευτικού” τύπου επιθέσεις, είχαν εξασφαλίσει τοπική υπεροχή σε Πυροβολικό Μάχης. Καθώς όμως άρματα μάχης και τεθωρακισμένα για τις δυνάμεις ελιγμού καθυστερούσαν ακόμη, δεν ήταν όλες οι εφεδρείες συγκροτημένες. Τα μόλις 31 άρματα M1A1 Abrams που έχουν υποσχεθεί οι ΗΠΑ, είναι προγραμματισμένο να παραδοθούν τον Σεπτέμβριο ενώ τα Bradley και Stryker δεν είχαν παραληφθεί ακόμη σε ικανούς αριθμούς. Επιπλέον, οι Ουκρανοί επιχειρούσαν χωρίς αεροπορική υποστήριξη και επαρκή αντιαεροπορική κάλυψη, όπως διαπιστώθηκε από νωρίς, στοιχεία που επίσης επηρέαζαν τον ρυθμό επιχειρήσεων.
Με βάση τα δεδομένα του υλικού που είχε αποφασίσει να παράσχει η Δύση στην Ουκρανία, τα προγράμματα εκπαιδεύσεως που ευρίσκοντο σε εξέλιξη και την ισχυρή αμυντική οργάνωση των Ρώσων, δεν θα έπρεπε κανείς να τρέφει μεγάλες ελπίδες. Από τον Ιανουάριο ήδη, με βάση τις πληροφορίες για τις δυνάμεις που ετοίμαζαν οι Ουκρανοί, είχαμε επισημάνει ότι δεν πρέπει να αναμένονται θεαματικά αποτελέσματα παρά μόνο, το μέγιστο, η απελευθέρωση εδαφών αναλόγου εκτάσεως με αυτά που απέφερε η επιθετική προσπάθεια του Σεπτεμβρίου 2022. Η προσμονή της απελευθερώσεως εδαφών μέχρι την Κριμαία, την οποία ορισμένοι εκτιμούν ως πιθανή ακόμη και τώρα, ήταν και είναι εκτός πραγματικότητος.
Ένας πολεμιστής επί του πεδίου που μας μεταφέρει αξιόπιστη “εικόνα” από την πρώτη στιγμή του πολέμου, ο “Περικλής”, από τις αρχές κιόλας των επιχειρήσεων Ιουνίου, μας είχε μεταφέρει την εκτίμηση ότι το μέγιστο που θα μπορούσε να επιτευχθεί στον νότο μέχρι την εκπνοή του έτους, ήταν η κατάληψη του Τοκμάκ, σημαντικός εφοδιαστικός κόμβος, μερικές δεκάδες χιλιόμετρα από την αρχική γραμμή επαφής. Η εκτίμηση αυτή, προέκυπτε από την αξιολόγηση των δυνατοτήτων των δύο αντιπάλων και φυσικά δεν είχε καμμία σχέση με τις εκτιμήσεις και αναλύσεις διαφόρων δυτικών, ακόμη και αποστράτων, που έχουμε δει μέχρι σήμερα.
Στον νότο, οι Ουκρανοί επιτέθηκαν σε δύο κατευθύνσεις: μία προς τον άξονα Μαριουπόλεως και μία δυτικότερα από την Ζαπορίζια, προς τον άξονα Μελιτουπόλεως, από την οποία το Τοκμάκ, που δείχνει να ανταποκρίνεται και στον πραγματικό ΑΝΣΚ, απέχει περί τα 40 χλμ. Τοιουτοτρόπως όμως, μοίρασαν τις διαθέσιμες δυνάμεις τους ενώ τα όριά τους δοκιμάστηκαν ακόμη περισσότερο από την κρίση που δημιουργήθηκε εκ της απειλητικής προόδου των Ρώσων προς Κουπιάνσκ. Ο κίνδυνος αυτός, υποχρέωσε όπως φαίνεται στην απόσπαση εφεδρειών από τον νότο, κάτι το οποίο επίσης επηρέασε κι οδήγησε σε επιβράδυνση των επιχειρήσεων εκεί.
Κατά την περίοδο αυτή, η εντυπωσιακή σε πυκνότητα στρώση ρωσικών ναρκοπεδίων, οδήγησε τους Ουκρανούς σε εντατικοποίηση των επιχειρήσεων αντιπυροβολικού και προσβολής κατά προτεραιότητα στόχων υψηλής αξίας (στοιχεία πυραυλικών αντιαεροπορικών συστημάτων, συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου, αποθήκες πυρομαχικών). Αξιοποιήθηκε επίσης ο αριθμός πυραύλων πλεύσεως Storm Shadow που παραχώρησε η Μεγάλη Βρετανία για την προσβολή σε βάθος των γραμμών εφοδιασμού στην Κριμαία αλλά από τις αρχές Αυγούστου, παρά το ότι ανακοίνωσε και η Γαλλία την παραχώρηση πυραύλων SCALP EG, οι επιθέσεις αυτές έπαυσαν. Είτε εξαντλήθηκε το απόθεμα πυραύλων, είτε είχε βάση ο ισχυρισμός της Ρωσίας ότι πέτυχε να καταστρέψει την αποθήκη των συγκεκριμένων πυραύλων.
Από το δεύτερο ήμισυ Αυγούστου, οι Ουκρανοί παρουσίασαν πρόοδο προς Τοκμάκ, με την κατάληψη του Ρομπότινε. Η επιτυχία προέκυψε μετά την είσοδο στον αγώνα και της επίλεκτης 82ας Αερομεταφερόμενης Ταξιαρχίας, η οποία εντοπίσθηκε από τα άρματα μάχης Challenger 2 και τα τεθωρακισμένα Marder 1A3 και Stryker (8×8) με τα οποία έχει εφοδιαστεί. Ένα σαφές σημάδι ότι η Κύρια Προσπάθεια θα εκτοξευθεί προς Τοκμάκ.
Η στρατηγική της Ρωσίας
Η εξέλιξη θεωρήθηκε από δυτικούς αναλυτές ως επίτευξη ρήγματος στην πρώτη αμυντική γραμμή των Ρώσων. Επί του συγκεκριμένου, παρουσιάζονται διάφορες αναλύσεις ως προς την ισχύ των “τριών αμυντικών γραμμών” που θεωρείται ότι έχουν οργανώσει οι Ρώσοι στον νότο. Αυτή είναι η εικόνα που δίδεται από την “ερμηνεία” δορυφορικών φωτογραφιών κι έχει διαδοθεί ευρέως. Επί του συγκεκριμένου, ο “Περικλής” διευκρινίζει: «Δεν υπάρχουν “τρεις αμυντικές γραμμες”. Βάσει δόγματος, υπάρχει μια γραμμή προφυλακών, θα μπορούσαμε να την πούμε, έπεται η κύρια αμυντική γραμμή και τέλος η γραμμή στην οποία βρίσκονται οι εφεδρείες. Επί της ουσίας, πρόκειται για μία αμυντική γραμμή κλιμακωμένη σε βάθος. Η γραμμή προφυλακών, έχει ως σκοπό να αποκαλύψει την κατεύθυνση της Κυρίας Προσπαθείας του εχθρού. Η κύρια γραμμή αμύνης έχει ως σκοπό να φθείρει τον επιτιθέμενο σταδιακά και στην τελική της γραμμή να τον σταματήσει, οπότε και ο αμυνόμενος θα εκτοξεύσει αντεπίθεση με τις “φρέσκες” δυνάμεις που έχει διατηρήσει μέχρι τότε ως εφεδρεία, προφυλάσσοντάς τες από φθορά, για να καταστρέψει τον επιτιθέμενο».
Το ρήγμα λοιπόν που κατάφεραν οι Ουκρανοί έπειτα από προσπάθειες τριών μηνών στο Ρομπότινε, είναι στην γραμμή προφυλακών των Ρώσων, που καλυπτόταν από πυκνά και ευρύτατα ναρκοπέδια. Και είναι ένα ρήγμα μικρού πλάτους μόνο.
Από εκεί και πέρα, από τις διάφορες αναλύσεις των δυτικών, απουσιάζει η “ακτινογραφία” των ρωσικών δυνάμεων που αμύνονται στον νότο, από την οποία εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα. Ενώ περιγράφονται οι μονάδες που έχουν ρίξει οι Ουκρανοί στον αγώνα, δεν αποδίδεται ανάλογη προσοχή στις πολύ αξιόλογες ρωσικές δυνάμεις που έχουν βρεθεί μέχρι τώρα απέναντί τους. Κατά τον “Περικλή”, ο αγώνας παρουσιάζει μια “στρατιωτική ανωμαλία” ή ιδιαιτερότητα.
Κατ’ αρχάς επισημαίνεται ότι η ανατίναξη στις 6 Ιουνίου κιόλας, του φράγματος στην Νόβα Κακόφκα στην περιοχή Χερσώνας, συνδέεται απολύτως με την έναρξη των ουκρανικών επιθέσεων στον νότο, δύο μόλις ημέρες πριν. Οι Ρώσοι, που είχαν εκτιμήσει σωστά κι ανέμεναν την επίθεση, ανατίναξαν το φράγμα ώστε να πλημμυρίσει μία ευρεία περιοχή και να αποκλειστεί ως κατεύθυνση πιθανής απειλής εκ δυσμών. Διά του τρόπου αυτού, είχαν την ευχέρεια να μετακινήσουν από την Χερσώνα την επίλεκτη 7η Ορεινή Μεραρχία Φρουρών Αεροπορικής Εφόδου, ούτως ώστε να ενισχύσουν τις δυνάμεις τους ανατολικότερα. Επ’ αυτού, ο “Περικλής” επισημαίνει: «Από την πλευρά των αμυνομένων, πέραν του ότι είχαν και έχουν τις καλύτερες μονάδες τους (7η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία η οποία αποδεσμεύθηκε από την άμυνα επί του Δνειπέρου ποταμού μετά την καταστροφή του φράγματος και 810η Ταξιαρχία Πεζοναυτών, μια καλή μονάδα που πολέμησε στην Μαριούπολη) ενίσχυαν την άμυνα στο Ρομπότινε επί της “γραμμής προφυλακών” ρίχνοντας πολλές εφεδρείες, παρότι η αναλογία απωλειών ήταν 1 προς 1 σε μηχανοκίνητα μέσα και αρνητική για τους Ρώσους σε πυροβολικό. Οι μεγάλες απώλειες των αμυνόμενων είναι αναμενόμενες, εάν αναλογιστούμε ότι η “γραμμή προφυλακών” είναι η λιγότερο οχυρωμένη, πλησιέστερα των γραμμών εξορμήσεως του εχθρού και ο επιτεθέμενος απολάμβανε μεγάλης υπεροχής σε πυροβολικό».
Είναι αξιοσημείωτη η επισήμανση πως η πεισμώδης αντίσταση των Ρώσων έχει και το ανάλογο τίμημα σε απώλειες, αφού μια ελαστική τακτική επιβραδυντικού αγώνα συνοδεύεται από μικρότερη έκθεση του αμυνόμενου στο εχθρικό πυρ. Οι διαταγές για σθεναρή άμυνα, διαφαίνονται και από τις πληροφορίες των τελευταίων ημερών, ότι στο Ρομπότινε κατευθύνθηκαν τώρα και δυνάμεις της ρωσικής 76ης Μεραρχίας Φρουρών Αεροπορικής Εφόδου, που ετηρείτο σε εφεδρεία. Δηλαδή άλλη μία επίλεκτη δύναμη, ρίχνεται εκεί. Επομένως, είναι σαφής η είσοδος στον αγώνα και η ευθεία εμπλοκή επιλέκτων δυνάμεων, εκ μέρους και των δύο πλευρών.
Με απλά λόγια, η ρωσική στρατηγική έχει υψηλό τίμημα και δεν είναι μόνο οι Ουκρανοί που ματώνουν. Η ευαίσθητη κοινή γνώμη στην Δύση, που τροφοδοτείται με διαρκείς αναφορές για τις βαριές απώλειες των Ουκρανών, μένει ανενημέρωτη για τον ανάλογο φόρο αίματος από πλευράς Ρώσων και μάλιστα σε επίλεκτες δυνάμεις. Γενικώς πάντως, πέρα από τις υπερβολικές αναφορές για απώλειες της μίας ή της άλλης πλευράς, ο φόρος σε αίμα είναι περίπου ο ίδιος για τους αντιπάλους, κατά τον “Περικλή”: από την αρχή του πολέμου, οι πεσόντες κάθε πλευράς ξεπερνούν πλέον τους 50.000 κατ’ εκτίμηση και ο αριθμός των τραυματιών κινείται σε τετραπλάσια επίπεδα περίπου.
Εκ πρώτης, η αφιέρωση επιλέκτων δυνάμεων των Ρώσων σε προωθημένες αμυντικές θέσεις, εν προκειμένω στην “γραμμή προφυλακών”, φαίνεται παράδοξη. Σε αυτήν ακριβώς την επιλογή όμως, εντοπίζεται η απώτερη στρατηγική των Ρώσων, όπως εξηγεί ο “Περικλής”: «Κι όμως, αυτό δεν είναι στρατιωτικά λάθος, εάν μπορούμε να αντιληφθούμε την γενικότερη στρατηγική των Ρώσων, που δεν είναι άλλη από το να επέλθει στρατιωτικό αδιέξοδο στον πόλεμο, να αποθαρρυνθεί η Ουκρανία και να αναγκαστεί, χάνοντας την υποστήριξη των Συμμάχων, να δεχθεί διαπραγματεύσεις. Η στρατηγική αυτή σχετίζεται και με την απροθυμία της ρωσικής κυβερνήσεως να κηρύξει πλήρη επιστράτευση, δυσαρεστώντας την εθνικώς εκφυλισμένη και αδιάφορη κοινωνία της, αν και αυτό θα επέτρεπε την ανάληψη πιο επιθετικών επιχειρήσεων. Εάν, βάσει της στρατιωτικής λογικής, οι Ρώσοι διατηρούσαν τις “σάπιες” μονάδες τους εμπρός, στην “γραμμή προφυλακών” με οδηγίες για επιβραδυντικό αγώνα μέχρι την κύρια γραμμή αμύνης όπου και θα σταματούσε ο αντίπαλος, τότε αυτό θα φαινόταν στην κοινή γνώμη των Δυτικών ως πρόοδος των Ουκρανών, με απελευθερώσεις εδαφών. Παρότι ο αμυντικός αγώνας των Ρώσων θα διεξαγόταν βάσει σχεδίου. Οι ίδιοι οι Ουκρανοί, όντας κοντά στο Τοκμάκ που είναι και ο κύριος Αντικειμενικός Σκοπός της θερινής επιθέσεως, ακόμη κι αν αποτύγχαναν να το καταλάβουν, θα είχαν εξυψωμένο ηθικό και δεν θα είχαν καμμία διάθεση για διαπραγματεύσεις. Σημειωτέον ότι αυτό ήταν το ρωσικό σχέδιο αμύνης επί της γραμμής Κλισίφσκα – Αντρίβκα – Κρουντριμόβκα, νοτίως Μπαχμούτ, με τις “σάπιες” μονάδες των Ρώσων (72α Ταξιαρχία) να αναλίσκονται σε επιβραδυντικό αγώνα, ναρκοθετώντας και κρατώντας έδαφος με αρκετούς κατάδικους στις τάξεις τους, μέχρι που ήλθε κοντά στην Αντρίβκα η 83η Αερομεταφερόμενη Ταξιαρχία και πέτυχε την σταθεροποίηση του μετώπου, χωρίς όμως και πάλι να αναληφθεί αντεπίθεση.
Ήδη παρουσιάζονται άρθρα σε δυτικά μέσα περί πτωχής προόδου της ουκρανικής επιθέσεως, σε μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα απογοήτευσης. Αγνοώντας φυσικά την πραγματικότητα στο έδαφος, με το τί κοστίζει στους Ρώσους σε έμψυχο και άψυχο υλικό να κρατούν τον εχθρό στην “γραμμή προφυλακών” και της αδυναμίας των αμυνόμενων να ανατρέψουν την γενική κατάσταση, προσπαθώντας απλά να κρατήσουν. Λόγω της στρατηγικής που έχουν επιλέξει οι Ρώσοι, δεν τίθεται θέμα καταρρεύσεως μετώπου, αλλά δεν τίθεται και θέμα αντεπιθέσεως των Ρώσων, ώστε να επικρατήσουν ξεκάθαρα επί των Ουκρανών, μια και οι καλύτερες μονάδες τους θα έχουν φθαρεί όπως χρησιμοποιούνται, στις προωθημένες θέσεις αμύνης. Απλά θα πασχίζουν οι Ουκρανοί για κάθε χωριό, μέχρι να φτάσουν στο Τοκμάκ. Με την κοινή γνώμη στην Δύση να κουράζεται από έναν πόλεμο στον οποίο δεν συμμετέχει, όπως ελπίζουν οι Ρώσοι».
Συνοψίζοντας, στους τρεις μήνες που οι Ουκρανοί έχουν αναλάβει την πρωτοβουλία των κινήσεων, μπορεί μεν να παρουσιάζουν αργή πρόοδο αλλά αυτή συμβαδίζει απολύτως με τις πραγματικότητες των δύο αντιπάλων επί του πεδίου. Αν αποφασίσουν τελικώς οι Ουκρανοί να αποπειραθούν μία αποφασιστική ενέργεια ως Κύρια Προσπάθεια προς Τοκμάκ ή θα επιλέξουν να συνεχίσουν με τον ίδιο ρυθμό, αναμένοντας ενισχύσεις από το φθινόπωρο με νέο δυτικό υλικό και σε βάθος χρόνου τα F-16, είναι κάτι που μένει να το δούμε. Ο πόλεμος πάντως δείχνει ότι θα συνεχιστεί και το 2024. Η προσπάθεια είναι να έχει επιδειχθεί κάποιο ικανοποιητικό αποτέλεσμα μέχρι την εκπνοή του 2023.
Είναι σαφές πάντως ότι οι Ρώσοι αμύνονται με απώτερο στόχο όχι να καταστρέψουν τον αντίπαλο στο πεδίο, αφού δεν δείχνουν να έχουν την ισχύ για κάτι τέτοιο, αλλά να καταστρέψουν την βούληση της Δύσεως να συνεχίσει την πολιτική και στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας. Σε στρατιωτικό επίπεδο, το αν η πρόοδος προς Κουπιάνσκ είναι το μέγιστο των αντεπιθετικών δυνατοτήτων τους συνολικώς, μένει να φανεί, αναλόγως και των επιτευγμάτων του αντιπάλου. Σε πολιτικό επίπεδο πάντως, πιθανώς οι επερχόμενες εκλογές στις ΗΠΑ το 2024, να έχουν τεθεί ως ένα κομβικό χρονικό ορόσημο από την Μόσχα, εν αναμονή εξελίξεων αρνητικών για την Ουκρανία. Μέχρι τώρα πάντως, στο Δυτικό στρατόπεδο δεν παρουσιάζονται σημάδια αλλαγής πολιτικής.
Καταστροφή Tu-22M3 από drone σε ρωσική βάση – Η “ασύμμετρη” απειλή για την Πολεμική Αεροπορία
