Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 7 Ιουλίου ολοκληρώθηκε η διαγωνιστική διαδικασία για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά με την ανάδειξη ως νικητή της εταιρείας MILINA ENTERPRISES COMPANY LTD του Έλληνα εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου. Σε σχετικές δηλώσεις, ο υπουργός Οικονομικών Χ. Σταϊκούρας ανέφερε μεταξύ άλλων: «Σήμερα, ολοκληρώθηκε μια πολύμηνη προσπάθεια επίλυσης σειράς ζητημάτων, η οποία οδήγησε σε μια ανταγωνιστική, διαφανή και επιτυχή διαγωνιστική διαδικασία. Σε σχέση με την προηγούμενη διαγωνιστική διαδικασία του Δεκεμβρίου, για το μεν περιουσιακό στοιχείο της ΕΤΑΔ, εμφανίστηκαν δύο ενδιαφερόμενοι επενδυτές, ενώ την πρώτη φορά δεν είχε υπάρξει κανένα ενδιαφέρον, για το δε περιουσιακό στοιχείο που τελεί υπό ειδική διαχείριση, εμφανίστηκαν επίσης δύο ενδιαφερόμενοι, αντί ενός τον Δεκέμβριο, οι οποίοι μάλιστα κατέθεσαν σημαντικά υψηλότερη προσφορά […] Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν να τετραπλασιαστεί το προσφερόμενο τίμημα. Συγκεκριμένα, το συνολικό τίμημα ανέρχεται σε 77,9 εκατ. ευρώ, καθώς σήμερα κατατέθηκαν προσφορές 37,3 εκατ. ευρώ για το περιουσιακό στοιχείο της ΕΤΑΔ, 26 εκατ. ευρώ για τα περιουσιακά στοιχεία της ειδικής διαχείρισης, και βεβαίως πρέπει να προσμετρηθούν και τα ποσά των νομιμοποιήσεων, που ανέρχονται σε 9 εκατ. ευρώ, όπως και τα λοιπά στοιχεία που έχουν πωληθεί μέχρι στιγμής, ποσού 5,6 εκατ. ευρώ».
Η εξέλιξη συνιστά αναμφίβολα επιτυχία της κυβερνήσεως, η οποία δημιουργεί ευνοϊκές προϋποθέσεις για την αναβίωση της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας ενώ θα πρέπει να θεωρείται σημαντικό ότι ο έλεγχος των ναυπηγείων Σκαραμαγκά πέρασε σε ελληνικά χέρια.
Από πλευράς παρατηρήσεων, μπορούμε να πούμε ότι υλοποιείται η “ευχή” που είχε εκφράσει στις 11 Μαΐου ο ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλος σε ενημέρωση της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Άμυνας & Εξωτερικών Υποθέσεων επί θεμάτων της εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας, αναφερόμενος στο πρόγραμμα νέας φρεγάτας: «Τι θα έπρεπε να γίνει, και τo τι εύχομαι εγώ; Να τρέξει η διαγωνιστική διαδικασία, τουλάχιστον για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά, που είναι στην τελική της φάση, έτσι ώστε να αποκτήσει η Ελλάδα ένα ναυπηγείο, ικανό να αναλάβει μια τέτοια μεγάλη δουλειά, και φυσικά να εμπλακεί και η εγχώρια αμυντική βιομηχανία».
Η τοποθέτηση του ΥΕΘΑ συσχέτιζε ευθέως την “επόμενη ημέρα” των ναυπηγείων Σκαραμαγκά με την επιλογή αναθέσεως έργου ναυπηγήσεως φρεγατών, διατηρώντας “στο παιχνίδι” όλες τις υποψηφιότητες, καθώς ανεξαρτήτως επενδυτικής προτάσεως για ελληνικά ναυπηγεία, όλοι οι ενδιαφερόμενοι οίκοι δηλώνουν προθυμία συνεργασίας για την ναυπήγηση των τριών ή και όλων των φρεγατών στην Ελλάδα. Η εντύπωση αυτή ανέκυπτε από το γεγονός ότι η κυβέρνηση, μέσω δηλώσεων κυβερνητικών στελεχών έχει δημιουργήσει την εικόνα ότι το πρόγραμμα νέας φρεγάτας θα ανατεθεί μόνο σε όποιον οίκο – χώρα, κόμιζε επενδυτική πρόταση για τα ναυπηγεία Ελευσίνος κατά προτεραιότητα.
Θεωρητικώς, η εξέλιξη με τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά ακυρώνει το σχέδιο “Τρίαινα” που είχε εξαγγελθεί από την πλευρά της αμερικανικής ΟΝΕΧ, και περιέγραφε την φιλοδοξία της να αναλάβει τον έλεγχο τριών ναυπηγείων (Σύρου, Ελευσίνος, Σκαραμαγκά). Το σχέδιο αυτό στηριζόταν στην προοπτική πολιτικής υποστηρίξεως διά χρηματοδοτήσεως της επενδύσεως από την αμερικανική κρατική τράπεζα επενδύσεων DFC, προοπτική η οποία όντως προχώρησε το 2020 επί διοικήσεως Τραμπ στην Ουάσιγκτον. Με δηλώσεις του Αμερικανού πρέσβυ στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ, είχε επιβεβαιωθεί η κοινή αίσθηση ότι η αμερικανική πλευρά είχε θέσει ως αυτονόητη προϋπόθεση την ανάθεση στην Lockheed Martin του προγράμματος νέας φρεγάτας.
Αρχική νύξη Βρετανών με επενδυτική πρόταση για τα ναυπηγεία σε συνδυασμό με φρεγάτες
Στις 22 Ιουνίου, σε συνέντευξή του στον Βαγγέλη Μανδραβέλη, ερωτώμενος ειδικώς για τα ναυπηγεία Ελευσίνος, ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης είχε πει ότι «αν δεν εμπλακούν στις φρεγάτες, θα αναγκασθούμε να τα οδηγήσουμε σε εκκαθάριση. Δεν υπάρχει κανένας ιδιώτης επενδυτής που θα έρθει να τοποθετήσει τα κεφάλαια που απαιτούνται για τη διάσωση και να επωμισθεί χρέη ύψους άνω των 400 εκατ. ευρώ, χωρίς να λάβει μια σοβαρή παραγγελία από το ελληνικό κράτος. Τα χρέη τελικά είναι διπλάσια απ’ ότι αρχικά υπολογίζαμε και είναι προφανές ότι αυτό δυσχεραίνει την εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή. Μέσα όμως από το πρόγραμμα των φρεγατών υπάρχουν αρκετοί ενδιαφερόμενοι και είμαι αρκετά αισιόδοξος ότι, όποια χώρα και αν επιλεγεί για τη ναυπήγηση των φρεγατών, θα βρεθεί και η εταιρεία που θα συμβάλει και στην εξυγίανση των ναυπηγείων Ελευσίνας. Και χρειάζονται τα Ναυπηγεία Ελευσίνας για την ναυπήγηση φρεγατών στην Ελλάδα. Χωρίς τις φρεγάτες τα Ναυπηγεία Ελευσίνας θα οδηγηθούν σε εκκαθάριση. Δεν είναι όμως λύση ευκταία. Θέλουμε οι εργαζόμενοι να πληρωθούν τα χρήματα που τους οφείλει η εταιρεία και επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε μια ισχυρή ναυπηγική βιομηχανία στην Ελλάδα. Οι φρεγάτες είναι μια μεγάλη ευκαιρία για να γίνει αυτό».
Ο ίδιος όμως, νωρίτερα, μιλώντας στις 15 Μαΐου στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών είχε αναφερθεί σαφώς στην αναγκαιότητα συνεργασίας μεταξύ ναυπηγείων Σκαραμαγκά και Ελευσίνος για την ναυπήγηση φρεγατών. Η προοπτική αυτή σημαίνει ότι η αμερικανική υποψηφιότητα παραμένει ισχυρή, εφόσον εξακολουθεί να υφίσταται ενδιαφέρον του DFC για τα ναυπηγεία Ελευσίνος.
Στην συνάντηση του υπουργού Ανάπτυξης στις 2 Ιουλίου με τον Αμερικανό πρέσβυ και τον νέο Αμερικανό ΑΚΑΜ, συζητήθηκε μεταξύ άλλων «το πρόγραμμα ναυπήγησης φρεγατών στα ναυπηγεία Ελευσίνας». Η συνάντηση έγινε κατόπιν αιτήματος της αμερικανικής πλευράς, προφανώς στο πλαίσιο συναντήσεων γνωριμίας του νέου Αμερικανού ΑΚΑΜ και σύμφωνα με πληροφορίες ο υπουργός μετέφερε την δυσαρέσκεια του υπουργείου για την καθυστέρηση που παρατηρείται από πλευράς DFC. Παρά ταύτα, η υπόθεση της επενδύσεως του DFC στην ελληνική ναυπηγική βιομηχανία πρέπει να θεωρείται ότι έχει ισχυρή υποστήριξη, εάν ληφθεί υπ’ όψιν η σαφής αναφορά που υπάρχει στο πρόσφατο νόμο Μενέντεζ – Ρούμπιο που πέρασε στις ΗΠΑ.
Πως ο Βενιζέλος με πολιτική απόφαση επέλεξε τo 1929 τα λάθος αντιτορπιλλικά
Για να προχωρήσει η επένδυση στα ναυπηγεία Ελευσίνος, η κυβέρνηση φέρεται να είναι πρόθυμη να διευκολύνει τον υποψήφιο επενδυτή με “κούρεμα” των χρεών της επιχειρήσεως. Ενδεικτικώς, μέχρι 31 Μαΐου, οι συνολικές υποχρεώσεις των ναυπηγείων Ελευσίνος ανήρχοντο σε 433 εκατ. ευρώ σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες. Η κυβέρνηση εξετάζει σενάριο περικοπής των τόκων και υπερημεριών που ανέρχονται σε 100 εκατ. ευρώ περίπου, οπότε μένουν περί τα 330 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 158 εκατ. ευρώ πρέπει να επιστραφούν στο Πολεμικό Ναυτικό από τις ενισχύσεις του ναυπηγείου για το πρόγραμμα ΤΠΚ. Το ποσό αυτό θα επιτραπεί να αποπληρωθεί σε 100 δόσεις.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, με την υποστήριξη της επενδυτικής προτάσεως της ΟΝΕΧ για την Ελευσίνα από την DFC και με δεδομένη την απόφαση διαμοιρασμού του έργου ναυπηγήσεως φρεγατών στην Ελλάδα μεταξύ Ελευσίνος και Σκαραμαγκά, δεν αποκλείεται στο μέλλον κάποια συμφωνία εξαγοράς ποσοστού των ναυπηγείων Σκαραμαγκά από την ΟΝΕΧ.
Σε τελική ανάλυση, η εξέλιξη με τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά, θεωρητικώς διατηρεί όλες τις υποψηφιότητες για το πρόγραμμα νέας φρεγάτας ισοτίμως “στο παιχνίδι” αλλά στην πραγματικότητα το αυξημένο πολιτικό βάρος της αμερικανικής υποψηφιότητος δεν υποχωρεί. Η εκδήλωση βρετανικού κρατικού ενδιαφέροντος για επένδυση στα ελληνικά ναυπηγεία, όπως διακινείται από πληροφορίες, μένει ακόμη να διαπιστωθεί τι πραγματική βάση έχει.
Νομοσχέδιο Μενέντεζ – Ρούμπιο και MDCA: Εκμεταλλευόμενοι τις ευκαιρίες
