Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η ανακοίνωση περί καταργήσεως της 1ης Στρατιάς, από την Β΄ Φάση της “Ατζέντας 2030” που παρουσίασε ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας στις 24 Ιουλίου στην Βουλή, συγκέντρωσε ίσως την μεγαλύτερη προσοχή και σχολιάσθηκε μέχρι τώρα. Ο υπουργός εξήγησε: «Πηγαίνουμε, λοιπόν, σε μια ενδυνάμωση της αυτονομίας των μειζόνων σχηματισμών, δημιουργώντας τέσσερις Ανώτατες Στρατιωτικές Διοικήσεις. Την Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση Θράκης, ό,τι δηλαδή σήμερα είναι το Δ΄ Σώμα Στρατού. Την Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση Ηπείρου και Μακεδονίας, την Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση Αιγαίου και Ανατολικής Μεσογείου και την ΑΣΔΥΣ, η οποία διατηρεί τον ρόλο που έχει σήμερα. Καταργούμε τα ενδιάμεσα επίπεδα διοίκησης. Πάνω από τις τέσσερις Ανώτατες Στρατιωτικές Διοικήσεις είναι το Γενικό Επιτελείο Στρατού, το οποίο σημαίνει την κατάργηση της 1ης Στρατιάς».
Η κατάργηση της 1ης Στρατιάς, «ενδυναμώνει την αυτονομία» του Δ΄ Σώματος Στρατού, το οποίο εξάλλου είναι σήμερα ο μοναδικός Μείζον Επιχειρησιακός Σχηματισμός ο οποίος υπήγετο σε αυτήν. Οι υπόλοιποι τρεις Μείζονες Επιχειρησιακοί Σχηματισμοί, Γ΄ Σώμα Στρατού, ΑΣΔΕΝ και ΑΣΔΥΣ, υπάγονται σήμερα απευθείας στο ΓΕΣ. Γιατί όμως καταργείται η 1η Στρατιά;
Υπήρχαν εδώ και χρόνια, δύο εντελώς διαφορετικές απόψεις που απασχολούσαν σε επίπεδο στρατιωτικής ηγεσίας, ως προς το μέλλον της 1ης Στρατιάς.
Η μία, ευνοούσε την ενίσχυση και μετεξέλιξή της σε Στρατηγείο Χερσαίων Δυνάμεων (ανάλογο του Αρχηγείου Στόλου και του Αρχηγείου Τακτικής Αεροπορίας) στο οποίο θα υπήγοντο απευθείας όλοι οι Μείζονες Επιχειρησιακοί Σχηματισμοί του Ελληνικού Στρατού.
Η δεύτερη έτεινε προς την κατάργηση της 1ης Στρατιάς, ακριβώς επειδή δεν διοικούσε ουσιαστικώς παρά μόνο έναν Μείζονα Σχηματισμό. Εξάλλου, από την εποχή που έπαυσε να υπάρχει ουσιαστική απειλή και από τον Βορρά και το ενδιαφέρον εστιάζεται στην Τουρκία, αφενός “υποβαθμίστηκε” το Γ΄ Σώμα Στρατού ενώ εξέλειπε η ανάγκη για σχέδια στρατηγικού ελιγμού αναδιατάξεως δυνάμεων – ο βασικός λόγος για τον οποίο συγκροτήθηκε η 1η Στρατιά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Είναι σαφές ότι προκρίθηκε η δεύτερη επιλογή στο πνεύμα ενός λιγότερο “υδροκέφαλου” σχήματος (έκφραση που έχει χρησιμοποιηθεί από αρκετούς) απαλλαγμένου από ένα ακόμη επίπεδο διοικήσεως.
Θεωρούμε ότι τα λόγια του ΥΕΘΑ περί απελευθερώσεως εκατοντάδων αξιωματικών και εξοικονομήσεως δεκάδων χιλιάδων ανθρωποωρών μηνιαίως, λόγω καταργήσεως της 1ης Στρατιάς, είναι περισσότερο επικοινωνιακά. Βάσει των κανονισμών και των ευεργετικών μέτρων που ισχύουν για το προσωπικό, μόνο λίγες δεκάδες θα μπορούν να απομακρυνθούν με μετάθεση από την περιοχή στην οποία εδρεύει η 1η Στρατιά. Επιπλέον, το επιτελείο της, δεν περιλαμβάνει αρκετές εκατοντάδες θέσεων, όπως ίσως δημιουργούν την εντύπωση τα λόγια του ΥΕΘΑ. Εξάλλου, η μεταφορά του Γενικού Επιθεωρητού Στρατού (ΓΕΠΣ) στην σημερινή έδρα της 1ης Στρατιάς με ενισχυμένο επιτελείο κι αρμοδιότητες, δεν πρέπει να αφήνει αμφιβολίες για την τελική μείωση του αριθμού επιτελών και των ανθρωποωρών… Μπορεί να καταργηθεί βεβαίως η θέση ενός αντιστρατήγου αλλά αυτό μπορεί να γίνει και με μείωση του βαθμού διοικήσεως σε θέσεις όπως φερ’ ειπείν η Σχολή Εθνικής Αμύνης.
Χωρίς να επεκταθούμε περισσότερο σε άλλες πτυχές που μπορούν να τύχουν σχολιασμού, θα περιοριστούμε σε δύο μόνο παρατηρήσεις:
- Με τους τέσσερις Μείζονες Σχηματισμοί να περνούν απευθείας υπό την διοικητική διοίκηση του ΓΕΣ, ως γνωστόν την επιχειρησιακή διοίκηση ασκεί το ΓΕΕΘΑ. Πρόκειται για ένα πραγματικά τεράστιο Γενικό Επιτελείο, από πλευράς έργου και αρμοδιοτήτων. Το ερώτημα είναι κατά πόσο έχει απασχολήσει η συγκρότηση ενός διακλαδικού Επιχειρησιακού Στρατηγείου εντός του ΓΕΕΘΑ, αντί ο Α/ΓΕΕΘΑ να διευθύνει ¨μόνος” τις επιχειρήσεις. Ασφαλώς κάτι τέτοιο θα ερχόταν σε αντίθεση με την θεώρηση περί μειώσεως των “γραφειοκρατικών σχηματισμών” αλλά οι Ένοπλες Δυνάμεις προορίζονται να πολεμήσουν και όχι να “αναδιοργανώνονται” βάσει αφηγημάτων εκτός στρατιωτικών σκοπών.
- Θεωρούμε εντελώς απαράδεκτη την πρόθεση μετονομασίας ιστορικών Μειζόνων Επιχειρησιακών Σχηματισμών όπως τα Γ΄ και Δ΄ Σώματα Στρατού. Συνιστά αισχρή περιφρόνηση της ιστορίας, της παραδόσεως και των πεσόντων του Ελληνικού Στρατού. Η πολεμική ιστορία έχει γραφτεί με ποταμούς αίματος χιλιάδων ψυχών υπό τις Πολεμικές Σημαίες και κανείς δεν δικαιούται να εφευρίσκει κάθε τρεις και λίγο μακροσκελείς τίτλους, ίσως για να δείξει ότι κάνει κάτι “νέο”. Πρέπει να αντιληφθούν ορισμένοι ότι δεν μιλάμε για “ταμπέλες” απλών δημοσίων υπηρεσιών. Έτσι είχε γίνει και το 2002 με την μετονομασία του ιστορικού Β΄ Σώματος Στρατού σε “Στρατηγείο Δυνάμεων Αντίδρασης, Ενίσχυσης, Εφεδρείας”, που το 2005 επέστρεψε στην αρχική του ονομασία. Απαιτείται περισσότερη σοβαρότητα και σεβασμός σε αυτά τα ζητήματα, ιδίως όταν επιδιώκεται η τόνωση του κύρους των Ενόπλων Δυνάμεων για την προσέλκυση πρόθυμων νέων που συγκινούνται από το ένδοξο παρελθόν!
