Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 8 Μαρτίου είναι προγραμματισμένο να λήξει η άσκηση Υποβρυχίου Πολέμου DYNAMIC MANTA 2024 του ΝΑΤΟ, στην οποία συμμετέχουν και δυνάμεις του Πολεμικού Ναυτικού. Η άσκηση που καθιερώθηκε το 2013, είναι η πιο σύνθετη του είδους, με σκοπό την εκπαίδευση, επίδειξη και ανανέωση των ικανοτήτων της Συμμαχίας στις επιχειρήσεις υποβρυχίων.
Συνολικώς 6 υποβρύχια συμμετέχουν στην άσκηση. Από πλευράς μέσων, η Ελλάδα συμμετέχει με το υποβρύχιο ΜΑΤΡΩΖΟΣ (S112), την φρεγάτα ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ (F462) και το μοναδικό επιχειρησιακό αλλά μην αναβαθμισμένο σε ηλεκτρονικά συστήματα αποστολής Αεροσκάφος Ναυτικών Επιχειρήσεων P-3B. Πρόκειται ουσιαστικώς για τυπική σύνθεση δυνάμεων με την οποία συμμετέχει η Ελλάδα στην εν λόγω άσκηση τα τελευταία αρκετά έτη ενώ από πέρυσι έχει καθιερωθεί και η συμμετοχή Υποβρυχίων Καταστροφέων.
Για λόγους συγκρίσεως, μπορεί να αναφερθεί ότι η συμμετοχή του Τουρκικού Ναυτικού περιλαμβάνει εφέτος την φρεγάτα GEDIZ (F495), το υποβρύχιο ANAFARTALAR (S356) και ΑΦΝΕ. Εν τούτοις, το 2022 δεν υπήρχε συμμετοχή υποβρυχίου ενώ το 2023 το τουρκικό υποβρύχιο PREVEZE (S353) που διατέθηκε, υπέστη σοβαρή βλάβη και έμεινε χωρίς μηχανές.
Η περίπτωση της συμμετοχής στοιχείου ελληνικών Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων (SOF) έχει ένα ενδιαφέρον. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για δύο στοιχεία, μία Ομάδα Υποβρυχίων Καταστροφέων της ΔΥΚ που τελούσε υπό τον έλεγχο Στοιχείου Διοικήσεως & Ελέγχου (Special Operations Command & Control Element/ SOCCE) της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου (ΔΕΠ) του ΓΕΕΘΑ. Το SOCCE, βρισκόταν ενταγμένο στην Συμμαχική Ναυτική Διοίκηση (MARCOM) του ΝΑΤΟ, που έχει και την ευθύνη σχεδιασμού της DYNAMIC MANTA. Συγκεκριμένα, Αξιωματικός Διεξαγωγής Ασκήσεως είναι ο Διοικητής της MARCOM και Αξιωματικός Σχεδιάσεως Ασκήσεως ο Διοικητής Υποβρυχίων της MARCOM.
Η φετινή συμμετοχή Ελλήνων Υποβρυχίων Καταστροφέων στην DYNAMIC MANTA 2024 ήταν η δεύτερη συνολικώς από καθιερώσεως της ασκήσεως! Πέρυσι ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχε ομάδα της ΔΥΚ με το ίδιο αντικείμενο, συμμετοχή η οποία άφησε εξαιρετικές εντυπώσεις στην MARCOM, η οποία γι’ αυτό τον λόγο ζήτησε να επαναληφθεί και εφέτος.
Η συμμετοχή του SOCCE της ΔΕΠ και της ομάδας της ΔΥΚ στην DYNAMIC MANTA 2024 διήρκεσε από 23 Φεβρουαρίου και αποδεσμεύθηκαν στις 29 του μηνός. Ουσιαστικώς η συμμετοχή αφορούσε την εκτέλεση μίας επιμέρους ασκήσεως μικρής κλίμακος (SOFEX) στο πλαίσιο της όλης ασκήσεως, με αντικείμενο συνεργασία υποβρυχίου και Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων (SUB SOF).
Σήμερα, ο ρόλος των SOF στον ναυτικό αγώνα, θεωρείται αυξημένης σημασίας στις περιπτώσεις επιχειρήσεων σε παράκτια περιβάλλοντα και σε περιοχές όπου ο εχθρός έχει υψηλές ικανότητες Αντιπρόσβασης/ Άρνησης Περιοχής (A2/AD). Καθώς η καταστροφή των πυραυλικών συστημάτων επακτίου αμύνης, πυροβολικού μάχης και αντιαεροπορικής αμύνης απαιτεί την αφιέρωση σημαντικών μέσων επί διακλαδικής βάσεως, δεν θεωρείται πάντα βέβαιη η επιβεβαίωση των πληγμάτων ή η εκτέλεση εκτιμήσεως ζημιάς (BDA) από τα εναέρια μέσα αεροπορίας και διαστήματος. Σε αυτό το κομμάτι ειδικώς, θεωρείται ότι οι SOF έχουν έναν επιπλέον “ρόλο”, καθώς στοιχεία τους μπορούν να διεισδύσουν και αφανώς να επιβεβαιώσουν επιτυχίες, να συνδράμουν με την μετάδοση στοιχείων ακριβείας για την θέση στόχων κ.λπ.
Από την πλευρά των υποβρυχίων τώρα, σε ένα περιβάλλον, παράκτιο είτε αυξημένης επιβαρύνσεως A2/AD, όπου οι πιθανότητες κορεσμού από απειλές είναι υψηλός, θεωρείται ότι οι μονάδες κρούσεως επιφανείας μπορούν ευχερώς να εντοπιστούν και να στοχοποιηθούν. Αντιθέτως, το υποβρύχιο, είναι το μόνο που λόγω αποτυπώματος δεν μπορεί να εντοπισθεί ευχερώς. Απαιτείται η αφιέρωση εξειδικευμένων αλλά ευάλωτων αεροπορικών μέσων ή μονίμων ανθυποβρυχιακών διατάξεων.
Συνολικώς, η ικανότητα SUB SOF θεωρείται στρατηγικής σημασίας για την Συμμαχία.
Όσον αφορά την έξοδο και άφεση Υποβρυχίων Καταστροφέων από υποβρύχιο, οι τυπικές εκπαιδεύσεις SUB SOF περιλαμβάνουν δύο βασικά σενάρια: είτε έξοδο από υποβρύχιο εν καταδύσει και επιβίβαση σε Υποβρύχια Οχήματα (ΥΠΟΧ) ή υποβρύχια κολύμβηση με αυτόνομα συστήματα προώσεως, είτε σύντομη ανάδυση του υποβρυχίου και καθέλκυση ελαστικών λέμβων εφόδου.
Η πρώτη περίπτωση, ιδίως όταν αφορά συνεργασία με ΥΠΟΧ, είναι πιο περίπλοκη και επικίνδυνη ενώ η δεύτερη, αν και απλούστερη, εκθέτει το υποβρύχιο, έστω και για σύντομο χρονικό διάστημα. Εν τούτοις, η εμπειρία δείχνει ότι η τριβή στο αντικείμενο της εξόδου στο κατάστρωμα με ελαστική λέμβο και καθέλκυση με επιβιβασμένη μία ομάδα επ’ αυτής, μπορεί να συρρικνώσει τον χρόνο εκτελέσεως σε μόλις 2 λεπτά! Ο βαθμός προκλήσεως πάντα, είναι αυξημένος κατά την εκτέλεση της διαδικασίας την νύκτα.
Στην DYNAMIC MANTA 2024 λοιπόν, οι Έλληνες Υποβρύχιοι Καταστροφείς, ενήργησαν κατ’ αυτόν τον τρόπο, με ελαστική λέμβο εφόδου από το ιταλικό υποβρύχιο SALVATORE TODARO (S526) πουείναι Type 212. Η SOFEX έλαβε χώρα στα ανοικτά της Νοτιοανατολικής Σικελίας. Ο ίδιος ο Διοικητής Υποβρυχίων της MARCOM Υποναύαρχος Τόμας Γουόλ συνεχάρη την ελληνική ομάδα στο τέλος της ασκήσεως και αντάλλαξε αναμνηστικά.
Η σχετική ανακοίνωση του ΓΕΕΘΑ, με περισσότερα στοιχεία για το αντικείμενο της SOFEX, είχε ως εξής:
Από την Παρασκευή 23 έως την Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου 2024, πραγματοποιήθηκε άσκηση μικρής κλίμακας επί αντικειμένων Ειδικών Επιχειρήσεων στο πλαίσιο της συμμαχικής άσκησης «DYNAMIC MANTA 24», στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή ανατολικά της Σικελίας, κατόπιν σχεδίασης από τη Διοίκηση της Allied Maritime Command (MARCOM) του NATO.
Στο πλαίσιο της δραστηριότητας από ελληνικής πλευράς συμμετείχαν προσωπικό και μέσα της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου (ΔΕΠ) του ΓΕΕΘΑ, του ΓΕΝ, καθώς και του ιταλικού Πολεμικού Ναυτικού.
Κατά τη διάρκειά της διεξήχθησαν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα αντικείμενα:
● Διαδικασίες άφεσης και περισυλλογής προσωπικού επί λέμβου, από Υποβρύχιο (Υ/Β).
● Εκτέλεση διείσδυσης σε εχθρική ακτή με λέμβο.
● Εκτέλεση αποστολής Ειδικής Επιτήρησης – Αναγνώρισης (Special Reconnaissance).
● Διαδικασίας επικοινωνίας με Υ/Β και αποστολή πληροφοριών στόχου.
● Περισυλλογή προσωπικού από Υ/Β κατόπιν ολοκλήρωσης αποστολής κατά εικονικού παράκτιου στόχου.
Η εν λόγω δραστηριότητα εντάσσεται στο συνολικό σχεδιασμό του ΓΕΕΘΑ ως προς τις διεθνείς συνεργασίες των Ενόπλων Δυνάμεων και συνέβαλε στην επαύξηση της διαλειτουργικότητας των συμμετεχουσών δυνάμεων.
