Το άριστο επίπεδο συνεργασίας μεταξύ των Ενόπλων Δυνάμεων Ελλάδας και ΗΠΑ, ανέδειξε πρόσφατη επίσκεψη του Αμερικανού Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ Στρατηγού Τζόζεφ Ντάνφορντ (Chairman of the Joint Chiefs of Staff, General Joseph F. Dunford – USMC). Ο Αμερικανός Στρατηγός που ήρθε στην Αθήνα για συνομιλίες με τον Έλληνα ομόλογο του Ναύαρχο Ευάγγελο Αποστολάκη ΠΝ, δημιούργησε αναμφίβολα υψηλό ενδιαφέρον για τις παρούσες αλλά κυρίως τις επερχόμενες εξελίξεις, στον κρίσιμο τομέα της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.
Οι εξελίξεις αυτές αποτέλεσαν το επίκεντρο της συζήτησης από πολλούς αλλά οι απόψεις διίστανται καθώς υπάρχουν μεν υψηλές προσδοκίες για άμεση ενίσχυση των Ε.Δ με μεταχειρισμένο υλικό από τα αποθέματα των αμερικανικών Ε.Δ, αλλά δεν είναι λίγοι και όσοι επισημαίνουν ότι θα πρέπει να κρατάμε «μικρό καλάθι».
Σε κάθε περίπτωση ιδιαιτέρως σημαντικό είναι το υφιστάμενο πλαίσιο συνεκπαιδεύσεων με τις ΗΠΑ, το οποίο πρέπει να σημειωθεί ότι έχει εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Οι δραστηριότητες αυτές, αν και είναι πολύπλευρες, με εμπλοκή μεγάλου αριθμού προσωπικού και μέσων, συχνά παραμένουν αθέατες στο ευρύ κοινό.
Επιχειρώντας να σκιαγραφήσουμε το γενικό πλαίσιο των δραστηριοτήτων αυτών, θα αναφέρουμε κατ αρχήν ότι εμπλέκουν τόσο χερσαίες, ναυτικές αλλά και αεροπορικές μονάδες των ελληνικών Ε.Δ.
Συνεργασία μονάδων SOF
Η συνεργασία Ελλάδος και ΗΠΑ στον αμυντικό τομέα εστιάζει πρωταρχικά στο επίπεδο μονάδων Ειδικών Επιχειρήσεων (SOF). Στη χώρα μας έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια αρκετές συνεκπαιδεύσεις βατραχανθρώπων των SEALS του USN και Special Forces του US Army με ελληνικές επίλεκτες μονάδες.
Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται οι ΔΥΚ του ΠΝ, το ΕΤΑ και η Ζ ΜΑΚ του ΕΣ, η ΜΥΑ του ΛΣ ενώ προσωπικό διασωστών μάχης PJ;s της USAF έχει βρεθεί κατ επανάληψη στην 112 ΠΜ στην Ελευσίνα για συνεργασία με συναδέλφους τους, από την 31η ΜΕΕΔ της ΠΑ.
Επίσης αξιοσημείωτη ήταν φέτος, η συνεκπαίδευση προσωπικού του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ με Έλληνες Πεζοναύτες της 32 Ταξιαρχίας Πεζοναυτών. Η συνεργασία πραγματοποιήθηκε στα μέσα Ιανουαρίου 2018 στο Βόλο και παρά τις υψηλές απαιτήσεις, το αποτέλεσμα προκάλεσε τον έντονο θαυμασμό των Αμερικανών Πεζοναυτών. Τόσο για το επίπεδο της παρεχόμενης φιλοξενίας (παρά τις περιορισμένες δυνατότητες σε υποδομές) όσο και για το επίπεδο της εκπαίδευσης που συνδύασε ποικιλία περιοχών αλλά και των μέσων (σε ξηρά και αέρα) που συνεργάστηκαν με τις χερσαίες μονάδες
Οι συνεκπαιδεύσεις αυτές κρίνονται από στελέχη των Ειδικών Δυνάμεων ως ιδιαιτέρως επωφελείς καθώς μεταφέρεται τεχνογνωσία ενώ όπως είναι φυσικό γίνονται και συγκρίσεις. Σε κάθε περίπτωση διαπιστώνεται άμεσα το επίπεδο επιχειρησιακής ικανότητας, ενώ διαρκώς επιδιώκεται η βελτίωση του από όλους τους εμπλεκόμενους. Τα εξειδικευμένα αντικείμενα αφορούν βολές ταχείας αντίδρασης, μάχη σε κατοικημένες περιοχές (CQB), κατάδειξη στόχων σε μαχητικά από προωθημένους παρατηρητές (JTAC), εκτέλεση μη συναινετικών νηοψιών, άλματα με αλεξίπτωτα στατικού ιμάντα κ.α
Συμμετοχή μαχητικών και μεταγωγικών σε ασκήσεις της ΠΑ
Παράλληλα αμερικανικά μεταγωγικά αεροσκάφη MC-130J (κατάλληλα τροποποιημένα για Ειδικές Επιχειρήσεις) έχουν μετασταθμεύσει επανειλημμένως στην 112 ΠΜ, εκτελώντας εκπαιδευτική δραστηριότητα σε συνεργασία με προσωπικό των ελληνικών Ειδικών Δυνάμεων.
Σημαντική είναι η συνεργασία με την Αεροπορία των ΗΠΑ και σε διαδικασίες εναέριου ανεφοδιασμού καθώς τα τελευταία χρόνια, καθιερώθηκε (τουλάχιστον μια φορά το χρόνο) η διεξαγωγή εκπαίδευσης αυτού του είδους επιχειρήσεων, με διάθεση ιπτάμενων τάνκερ τύπου KC-135R, προερχόμενα κυρίως από τη Μεγάλη Βρετανία αλλά και από βάσεις των ΗΠΑ (με μεταστάθμευση στη Σούδα).
Έντονο επίσης είναι το ενδιαφέρον συνεκπαίδευσης της USAF με την ΠΑ σε επίπεδο Μοιρών μαχητικών αεροσκαφών. Για το λόγο αυτό έχει καθιερωθεί η αποστολή μαχητικών F-16C και F-15E της USAFE σε ετήσια βάση στην Ελλάδα, τόσο σε επίπεδο μεμονωμένης συνεργασίας Μοιρών όσο και στο πλαίσιο της ετήσιας αεροπορικής άσκησης «ΗΝΙΟΧΟΣ» της ΠΑ.
Η άσκηση που ως γνωστόν διεξάγεται σε ετήσια βάση, απολαμβάνει πλέον υψηλού κύρους σε διεθνές επίπεδο έπειτα από μακροχρόνιες προσπάθειες της ΠΑ για την ανάδειξη της σε μια από της μεγαλύτερες της Ευρώπης. Σε αυτήν συμμετέχουν φυσικά και άλλες αεροπορικές δυνάμεις όπως της Ιταλίας, της Μεγάλης Βρετανίας, των ΗΑΕ και του Ισραήλ. Μάλιστα δεν αποκλείεται σε επόμενη διοργάνωση, να συμμετέχουν και μαχητικά 5ης γενιάς, όπως ιταλικά και αμερικανικά F-35A, καθώς ο τύπος θα εισέλθει πλήρως σε υπηρεσία με Μοίρες μαχητικών πρώτης γραμμής αυτών των χωρών.
Η αναβάθμιση της Βάσης στη Λάρισα
Η πρόσφατη αναβάθμιση της 110ΠΜ με την μεταστάθμευση ενός κλιμακίου μη επανδρωμένων αεροσκαφών UAV τύπου MQ-9 Reaper της USAF, κατέδειξε τη στρατηγική σημασία που αποδίδουν οι ΗΠΑ στην περιοχή καθώς η τοποθεσία θέτει «εντός βεληνεκούς» τα Βαλκάνια, ολόκληρο το Αιγαίο καθώς και περιοχές της Κεντρικής και Ν.Α Μεσογείου.
H ανάπτυξη των MQ-9 στην Βάση της Λάρισας, εντάσσεται επισήμως στο πλαίσιο διμερούς συνεργασίας. Ήδη από το καλοκαίρι του 2017 πολυμελές κλιμάκιο Αμερικανών αξιωματικών, περιόδευσε σε Πτέρυγες Μάχης της ΠΑ και «επιθεώρησε» διαθέσιμες εγκαταστάσεις για ενδεχόμενη επιχειρησιακή αξιοποίηση.
Στην 110ΠΜ προσγειώθηκε και το ζεύγος μαχητικών 5ης γενιάς τύπου F-22A Raptor, τα οποία φιλοξενήθηκαν το διάστημα 11-13 Αυγούστου. Η επίσκεψη αυτή χαρακτηρίστηκε από στελέχη της ΠΑ, ως μια εκπαιδευτική πτήση cross-country. Δηλαδή απλή πτήση μεταστάθμευσης χωρίς περαιτέρω συνεργασία ή εκπαίδευση με ελληνικά μαχητικά.
Το ζεύγος των F-22A φιλοξενήθηκε υπό δρακόντια μέτρα ασφαλείας και σύμφωνα με πληροφορίες – σε επιχειρησιακό επίπεδο – αποσκοπούσε στο πόσο γρήγορα μπορούν να αναπτυχθούν αμερικανικές αεροπορικές δυνάμεις από τις κεντρικές βάσεις των ΗΠΑ στη Γερμανία σε συμμαχικές χώρες στα ανατολικά και νοτιοανατολικά.
Σε γεωπολιτικό επίπεδο η μεταστάθμευση των F-22 είχε υψηλό συμβολισμό. Τόσο ως ένα «μήνυμα» απέναντι στην Τουρκία (με την οποία οι σχέσεις των ΗΠΑ έχουν επιδεινωθεί δραματικά) αλλά και ως μια κίνηση δήλωσης επαυξημένης παρουσίας – επιτήρησης της περιοχής της Ν.Α πτέρυγας του ΝΑΤΟ. Στην περίπτωση αυτή ο τελικός αποδέκτης ήταν η Μόσχα, η οποία πλέον διαφαίνεται ότι επιδιώκει αυξημένη στρατιωτική παρουσία στην περιοχή, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Παροχή διευκολύνσεων και συνεργασία ναυτικών μονάδων
Σε επίπεδο ναυτικών δυνάμεων είναι γνωστή η παροχή διευκολύνσεων με φιλοξενία – ελλιμενισμό μονάδων επιφανείας του 6ου Στόλου των ΗΠΑ στη Σούδα αλλά και σε άλλα λιμάνια της χώρας. Πρόσφατα αμερικανικά αντιτορπιλικά και πλοία υποστήριξης, έριξαν άγκυρα σε νησιά των Κυκλάδων, τη Ρόδο και τον Πειραιά, στο πλαίσιο ανάπαυσης των πληρωμάτων τους από τις επιχειρήσεις στη Ν.Α Μεσόγειο εναντίον της Συρίας.
Κάτι που πολλοί παραγνωρίζουν είναι η συνεχής δυνατότητα ασφαλούς ελλιμενισμού αλλά και της φυσικής ασφάλειας που απολαμβάνει το προσωπικό του αμερικανικού Ναυτικού στην Ελλάδα. Μπορεί σε εμάς να ακούγεται ως κάτι φυσιολογικό η «δεδομένο» αλλά αν κάποιος μιλήσει με στελέχη του Ναυτικού των ΗΠΑ, μπορεί πολύ σύντομα να αντιληφθεί ότι πρόκειται για μια «πολυτέλεια» που δεν διαθέτουν στα περισσότερα γεωγραφικά πλάτη και μήκη του πλανήτη..
Τέλος εξαιρετικά σημαντική ήταν η συνεργασία σε επιχειρησιακό επίπεδο που πραγματοποιήθηκε μεταξύ αμερικανικού Ναυτικού (USN) και ΠΝ στο πλαίσιο της άσκησης Juniper Cobra 2018. Η άσκηση που αφορούσε σενάριο αντιμετώπισης αντιπυραυλικής απειλής από δυνάμεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ, ενέπλεξε σημαντικό αριθμό ναυτικών δυνάμεων.
Μεταξύ αυτών και το πλοίο αμφίβιων επιχειρήσεων USS Iwo Jima (LHD-7) κλάσης Wasp, το οποίο μετέφερε μαχητικά AV-8B Harrier II, επιθετικά ελικόπτερα AH-1W Super Cobra, και μεταφορικά UH-1Y Venom, CH-53E Stallion και φυσικά αεροσκάφη tilt Rotor MV-22B Osprey.
Την προστασία του κατά τη διάρκεια του πλου στα νερά της Ν.Α Μεσογείου ανέλαβε μεταξύ άλλων και το υπερσύγχρονο υποβρύχιο «ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ» S-120 τύπου 214HN, το οποίο κινήθηκε αθέατο εν καταδύσει, παρέχοντας συνοδεία με συνεχή επιτήρηση για αποτροπή τυχόν υποβρύχιων απειλών αλλά και απειλών επιφανείας.
Σύμφωνα με πηγές του ΓΕΝ η συνεργασία αυτή ήταν ιδιαίτερης σημασίας καθόσον – σε ότι αφορά πλοία των ΗΠΑ – δε συνηθίζεται να ανατίθεται η αποστολή αυτή σε μονάδες που προέρχονται από συμμαχικά Ναυτικά. Εκτός και αν πρόκειται για ειδικές περιπτώσεις. Το γεγονός αυτό – σύμφωνα με τις ίδιες πηγές – επιβεβαίωσε με τον καλύτερο τρόπο ,το υψηλό κύρος που απολαμβάνει το ΠΝ, ως ναυτική δύναμη υψηλού επαγγελματικού και επιχειρησιακού επιπέδου.
Συμπερασματικά όλα τα παραπάνω συνθέτουν ένα ευρύτατο πλάνο αμυντικής συνεργασίας, η οποία υφίσταται σήμερα και όπως όλα δείχνουν αναμένεται να ενταθεί μέσα στα επόμενα χρόνια προς όφελος και των δύο πλευρών.
