Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 30 Οκτωβρίου, σε συνεδρίαση του Ανωτάτου Ναυτικού Συμβουλίου, αποφασίσθηκε η εισήγηση αποστολής Επιστολής Πληροφοριών (LoR) στις ΗΠΑ, για την προμήθεια 4 φρεγατών MMSC, όπως έχει προτείνει η Lockheed Martin.
Η εξέλιξη ήταν αναμενόμενη και απολύτως προβλέψιμη, μετά τον Σεπτέμβριο.
Στην πραγματικότητα το Πολεμικό Ναυτικό ακολουθεί τις κυβερνητικές εντολές που προέκυψαν από την πολιτική απόφαση ματαιώσεως της προμήθειας 2 φρεγατών FDI από την Γαλλία, με σκοπό την ανάθεση του προγράμματος στις ΗΠΑ. Aπό τον Μάρτιο του 2019 έχουμε αναφέρει στο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ALMANAC 2017-2018 ότι η Lockheed Martin είχε καταθέσει ήδη πρόταση για τις δικές της φρεγάτες.
Η απόφαση της κυβερνήσεως γνωστοποιήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο και ενώ όλο το προηγούμενο διάστημα εξελίχθηκε ένα σχέδιο που συνδέει την τύχη των προβληματικών (ιδιωτικών) ναυπηγείων της χώρας με ανάθεση στον νέο ιδιοκτήτη την “επόμενη ημέρα”, συμβάσεων για προγράμματα του Πολεμικού Ναυτικού. Ο σχεδιασμός στήριξε την πρωτοβουλία της αμερικανικής ΟΝΕΧ να εμπλακεί στον ναυπηγοεπισκευαστικό κλάδο της χώρας, σε συνδυασμό με την υποστήριξη των επενδυτικών προτάσεων από την κρατική αμερικανική Αναπτυξιακή Χρηματοοικονομική Εταιρεία (Development Finance Corporation). Μετά δε την εξασφάλιση του ελέγχου των Ναυπηγείων Ελευσίνας από την ΟΝΕΧ, το ενδιαφέρον επεκτάθηκε και στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.
Είναι γνωστό ότι η τύχη των Ναυπηγείων Ελευσίνος έχει απασχολήσει την κυβέρνηση μέχρι του σημείου να αποτελέσει ένα από τα αντικείμενα που έθεσε ο Έλληνας πρωθυπουργός στον πρόεδρο Τραμπ τον περασμένο Ιανουάριο, κατά την επίσημη επίσκεψη στην Ουάσιγκτον. Εκεί, συμφωνήθηκε να αναλάβει το θέμα ο υπουργός Εμπορίου Ουίλμπουρ Ρος κι εν συνεχεία εκδηλώθηκε το ενδιαφέρον της DFC για την προτεινόμενη επένδυση της ΟΝΕΧ. Όλα αυτά, δικαιολογούνται απολύτως από την συνεργασία των δύο χωρών στον τομέα της ενέργειας και των πλοίων LNG. Ο επενδυτής θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι είναι καλυμμένος.
Προέκυψε όμως και η διάσταση των αμυντικών εξοπλισμών. Αναλαμβάνοντας τον έλεγχο του Νεωρίου Σύρου, η ΟΝΕΧ σύναψε συμφωνία συνεργασίας με την Israel Shipyards, ώστε να μπορεί να ναυπηγήσει το σχέδιο πλοίου SAAR 72, σε περίπτωση που ανατεθεί σύμβαση από το Πολεμικό Ναυτικό. Από την επομένη κιόλας, σε όλα τα ελληνικά μέσα διοχετεύθηκε ότι το πλοίο θα αγοραστεί από το Πολεμικό Ναυτικό.
Παρόμοια αλληλουχία γεγονότων, έχουμε έπειτα από λίγο διάστημα. Μετά την ανάληψη του ελέγχου και των Ναυπηγείων Ελευσίνος από την ΟΝΕΧ, οι αποφασιστικές εξελίξεις στο πρόγραμμα των φρεγατών, με την έξωση των Γάλλων και την ταχεία προώθηση της αμερικανικής προτάσεως, ενίσχυσαν την εντύπωση ότι υπάρχει ευρύτερη συνεννόηση με την κυβέρνηση.
Είναι αρκετά παράδοξο η κυβέρνηση να εμφανίζεται σπεύδουσα να αναθέσει απευθείας συμβάσεις σε ιδιωτικών συμφερόντων εταιρείες όπως οι ONEX, Israel Shipyards, Lockheed Martin, στο όνομα μάλιστα “διακρατικών συμφωνιών” και να το αποκλείει αυτό με την όντως κρατική Naval Group της Γαλλίας. Όμως οι απευθείας αναθέσεις δεν δημιουργούν κανένα κλίμα ανταγωνισμού ώστε να ενισχυθεί η διαπραγματευτική θέση του αγοραστού, αντιθέτως ενισχύουν τις τάσεις αυξημένου τελικού κόστους προγράμματος. Υπενθυμίζεται ότι και στην περίπτωση των γαλλικών φρεγατών, επρόκειτο για σαφώς πολιτική απόφαση, στην οποία το Πολεμικό Ναυτικό ανταποκρίθηκε όπως του ζητήθηκε.
Συνεπώς, μπορούμε να πούμε ότι στις επιλογές των εξοπλιστικών προγραμμάτων που έχουν δρομολογηθεί, έχει υποχωρήσει σαφώς η προτεραιότητα στις επιχειρησιακές απαιτήσεις των Ενόπλων Δυνάμεων. Απομένει να διαπιστωθεί σε τι βαθμό θα ανταποκρίνονται τα επιλεγέντα οπλικά συστήματα στις πραγματικές ανάγκες και πόσο σοβαρά και ουσιαστικά θα είναι τα ανταλλάγματα σε βιομηχανικό επίπεδο, μια που υποτίθεται πως υπάρχει ενδιαφέρον και για την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία.
Το βέβαιο είναι ότι δεν θα αποφευχθούν οι σπατάλες. Εάν ο σχεδιασμός της Πολεμικής Αεροπορίας αφορούσε το F-35, η απόφαση προμήθειας Rafale είναι μια πρόσθετη δαπάνη. Και καθώς όλα δείχνουν ότι με την απόκτηση του γαλλικού μαχητικού δεν παύει το ενδιαφέρον για F-35, είναι προφανής η αρνητική αξιολόγηση από πλευράς οικονομιών κλίμακος σε όλα τα επίπεδα. Παρόμοια κατάσταση κυοφορείται στην περίπτωση της μίνι κορβέτας που δεν έχει ζητήσει το Πολεμικό Ναυτικό αλλά η κυβέρνηση εμφανίζεται πρόθυμη να αναθέσει πρόγραμμα.
