Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Είναι αυτονόητη και γνωστή η πρακτική που ακολουθείται από κάθε κυβέρνηση, να περνάει στην κοινή γνώμη θέσεις της με λιγότερο ή περισσότερο απροκάλυπτο – επιδέξιο τρόπο, αξιοποιώντας φιλοκυβερνητικά μέσα ενημερώσεως. Σήμερα, που τα πράγματα στον χώρο των μέσων έχουν γίνει πιο σύνθετα εξαιτίας των μέσων κοινωνικής δικτυώσεως, το παραπάνω εξακολουθεί να ισχύει καθώς η τοποθέτηση σημαινόντων εκπροσώπων του δημοσιογραφικού χώρου, των λεγομένων “opinion makers”, έχει οπωσδήποτε βαρύτητα στην διαμόρφωση, όχι τόσο απόψεως αλλά περισσότερο αισθήσεως, από την κοινή γνώμη.
Από πέρυσι που η κυβέρνηση αποφάσισε να αλλάξει την διαδικασία νέας φρεγάτας για το Πολεμικό Ναυτικό, λόγω προσανατολισμού αναθέσεως στις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με μια πρόταση για τα μεγάλα ναυπηγεία της χώρας, σε επίπεδο ενημερώσεως έχει επιδιωχθεί να δημιουργηθεί η (εικονική) αίσθηση ότι:
α) υφίσταται “κανονική” διαγωνιστική διαδικασία.
β) το Πολεμικό Ναυτικό θα επιλέξει.
Τα ανωτέρω, υποστηρίζονται μέσω κατευθυνομένων διαρροών προς δημοσιογράφους που απλώς αναπαράγουν χωρίς να επεξεργάζονται αυτά που τους μεταφέρονται από κυβερνητικούς κύκλους, με την κορύφωση να προέρχεται από “παρεμβάσεις” μεγάλων ονομάτων, ακόμη κι αν δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη σχέση με τα αμυντικά πράγματα. Το μοτίβο των “παρεμβάσεων” αυτών που έχει παρατηρηθεί από πέρυσι, έχει κινηθεί στην γραμμή ότι λόγω της τουρκικής απειλής (υπαρκτή φυσικά) η κυβέρνηση πρέπει να λάβει “δύσκολες αποφάσεις” (κάλεσμα στα κόμματα για συναίνεση) στον χώρο της αμυντικής βιομηχανίας (ΕΛΒΟ) ενώ τώρα, στην περίπτωση της νέας φρεγάτας, παρουσιάζεται η (αυτονόητη) θέση ότι το πράγμα είναι “σύνθετο” και καθώς η χώρα δεν είναι “κλασικός πελάτης” αλλά υφίσταται απειλές (!) η απόφαση ανήκει “σε μεγάλο βαθμό” στο Πολεμικό Ναυτικό κ.λπ.
Τίποτα εκ των δύο δεν ισχύει. Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση έχει καταστήσει απολύτως σαφές στο Πολεμικό Ναυτικό ποια είναι η πρόθεσή της μέσα από το πρόγραμμα. Το Πολεμικό Ναυτικό δεν κάλεσε ενδιαφερόμενους στην διαδικασία, στους οποίους είχε αποτυπώσει επιχειρησιακές απαιτήσεις και κριτήρια ώστε να γνωρίζουν τι ακριβώς επιθυμεί. Έγινε μόνο η εξαγγελία του πρωθυπουργού για φρεγάτες “πολλαπλού ρόλου” και κάθε ενδιαφερόμενος καταθέτει “γενική” πρόταση που μπορεί να εξειδικεύεται με πιθανά σενάρια επιλογής. Σε κυβερνητικό επίπεδο, ασφαλώς και καλλιεργείται η εικόνα της υπάρξεως εντόνου ανταγωνισμού, με εκμετάλλευση του ενδιαφέροντος ξένων κυβερνήσεων να ανταποκριθούν σε “κριτήρια” περισσότερο προσχηματικής φύσεως, όπως η παραχώρηση μεταχειρισμένων πλοίων “ενδιάμεσης λύσεως”.
Το τελευταίο, όπως έχουμε υποστηρίξει, είναι ένα ζήτημα που επιλύεται ανά πάσα στιγμή και πέραν της διαδικασίας που ακολουθείται για τη νέα φρεγάτα, δεδομένου ότι οι Ολλανδοί είχαν ενημερώσει από την πρώτη στιγμή ότι σε κάθε περίπτωση, μπορούν να διαθέσουν δύο φρεγάτες Μ. Επιβεβαιωθήκαμε λίγες ημέρες μετά, όταν ανακοινώθηκε ότι η πρώτη εκ των δύο φρεγατών πρόκειται να αποσυρθεί άμεσα από το Ολλανδικό Ναυτικό και αναλήφθηκαν ενέργειες επιθεωρήσεώς τους από επιτροπή αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού.
“Eνδιάμεση λύση”: πόση ουσία έχει ως κριτήριο στο πρόγραμμα νέας φρεγάτας;
Συνοψίζοντας, εφόσον η πρόθεση της κυβερνήσεως παραμένει επί της ουσίας αμετάβλητη ως προς την ανάθεση του προγράμματος στις ΗΠΑ, αυτό που πρέπει να επιδιωχθεί είναι μεγιστοποίηση των χειροπιαστών – “hard” ανταλλαγμάτων προς όφελος του Πολεμικού Ναυτικού. Ανεξαρτήτως δηλαδή των ανταλλαγμάτων σε πολιτικό επίπεδο, πρέπει να καταστεί σαφές ότι θα τεθούν κάποιες απαιτήσεις ουσιαστικών ανταλλαγμάτων σε επίπεδο οπλικών συστημάτων, ώστε το Πολεμικό Ναυτικό να αποκτήσει πλεονεκτήματα που ενδεχομένως σήμερα δεν έχουν προβλεφθεί.
Χειροπιαστά – “hard” ανταλλάγματα μπορούν να είναι η παραχώρηση δωρεάν ενός αριθμού βλημάτων επιφανείας – αέρος ή επιφανείας – επιφανείας από το Ναυτικό των ΗΠΑ, αλλά και η αναβάθμιση του Συστήματος Διεύθυνσης Βολής βλημάτων Harpoon σε διάφορες μονάδες. Ούτως ή άλλως, αυτά υφίστανται ως υποπρογράμματα στον σχεδιασμό του Πολεμικού Ναυτικού, με προϋπολογισμό αρκετών δεκάδων εκατομμυρίων.
Μπορούν επίσης να ζητηθούν άνευ κόστους μικρές μονάδες που θα ήταν χρήσιμες στα αυξημένα έργα επιτηρήσεως του Πολεμικού Ναυτικού. Όπως έχει γίνει γνωστό, το Ναυτικό των ΗΠΑ εξετάζει την άμεση απόσυρση 12 περιπολικών σκαφών Mk VI, που είναι προσφάτου ναυπηγήσεως.
Πιο “τολμηρά” ανταλλάγματα μπορούν να ζητηθούν στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των φρεγατών ΜΕΚΟ 200ΗΝ, σχετιζόμενα με την αναβάθμιση του οπλισμού τους. Καθώς μέχρι σήμερα στο προϋπολογισμού 450 εκατ. € πρόγραμμα, δεν φαίνεται να περιλαμβάνονται μείζονες παρεμβάσεις στον οπλισμό τους, θα ήταν ίσως σκόπιμο να ζητηθεί από τους Αμερικανούς στην προσφορά τους να περιληφθεί άνευ κόστους η εγκατάσταση Συστήματος Καθέτου Εκτοξεύσεως Mk 41 προς αντικατάσταση του υφισταμένου Mk48. Με αυτό τον τρόπο, αυτομάτως θα αυξηθεί ο φόρτος βλημάτων επιφανείας – αέρος ESSM έτοιμων προς βολή σε 32, από 16 που είναι σήμερα και η ισχύς πυρός σε αντιαεροπορική άμυνα θα επαυξηθεί καθώς θα υπάρχει δυνατότητα μελλοντικής χρήσεως και του βλήματος SM2.
Με (φυσιολογική) “ενδιάμεση λύση” από Ολλανδία, καθώς οι ΗΠΑ εμφανίζονται απρόθυμες να αποδεσμεύσουν αντιτορπιλικά που θεωρούν πολύτιμα, θα πρέπει να προσανατολιστούν οι αρμόδιοι σε μικρότερα μεν, ουσιαστικά όμως ανταλλάγματα σε “hard” υλικό. Ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα καταθέσουν ασυναγώνιστη πρόταση. Τον πιστεύουμε.
