Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 6 Σεπτεμβρίου, γράφαμε για την επίθεση των Ουκρανών στην Χερσώνα και παρατηρούσαμε: “Συνολικώς, η πλευρά των Ουκρανών έχει αναπτύξει πρωτοβουλία κινήσεων σε όλη σχεδόν την έκταση της γραμμής αντιπαραθέσεως, με το μείζον βάρος να αποδίδεται στην Χερσώνα. Επομένως, μένει να διαπιστωθεί τις επόμενες ημέρες εάν το σχέδιο των Ουκρανών έχει επικεντρωθεί πράγματι στην Χερσώνα ή απλώς η επίθεση εκεί προορίζεται να λειτουργήσει ως αντιπερισπασμός για την εκδήλωση της Κυρίας Προσπαθείας σε άλλο μέτωπο“.
Την ημέρα εκείνη ακριβώς (ενάτη ημέρα από την επίθεση στην Χερσώνα), εκτοξεύθηκε η επίθεση των Ουκρανών στην περιοχή νοτίως Χαρκόβου. Οι δυνάμεις που ενήργησαν σε αυτή την περιοχή επιχειρήσεων, είναι περίπου ίσες με τις δυνάμεις που αφιέρωσαν για την επίθεση στην Χερσώνα. Ουσιαστικώς οι Ουκρανοί εμφανίζονται να ενεργούν με δύο Συγκροτήματα Δυνάμεων σε δύο διαφορετικές περιοχές επιχειρήσεων. Ως εκ τούτου, η Χερσώνα δεν ήταν αντιπερισπασμός αλλά η πρώτη φάση ενός σχεδίου (που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και “εξαπάτηση”) του οποίου η δεύτερη φάση υλοποιείται τώρα στο Χάρκοβο.
Υπάρχει άραγε και τρίτη φάση; Δηλαδή η εκτόξευση και τρίτης επιθέσεως σε τόπο και χρόνο της επιλογής των Ουκρανών; Αυτό εξαρτάται από το τί εφεδρείες έχουν οργανώσει όλο το προηγούμενο διάστημα οι Ουκρανοί και μένει να διαπιστωθεί το αμέσως επόμενο διάστημα.
Η επίθεση στο Χάρκοβο που σχεδίασε ο Αντιστράτηγος Oleksandr Sirsk, αιφνιδίασε πλήρως τους Ρώσους. Παρά το ότι η συγκέντρωση ουκρανικών δυνάμεων εκεί ήταν γνωστή σε μεγάλο βαθμό από την παρακολούθηση και μόνο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, απεδείχθη ότι οι Ρώσοι δεν είχαν ποιοτικώς και αριθμητικώς τις απαραίτητες δυνάμεις και η διάρρηξη της αμυντικής γραμμής τους ήταν ταχεία. Συνεπώς, η “πολυδιαφημισμένη” ουκρανική επίθεση στην Χερσώνα, όντως παρέσυρε την ρωσική πλευρά στην αφαίρεση δυνάμεων από άλλες περιοχές το προηγούμενο διάστημα, προς ενίσχυση της γραμμής αντιπαραθέσεως νοτιοδυτικώς. Τοιουτοτρόπως, προ της ενισχυμένης ρωσικής αμύνης στην Χερσώνα, ήταν φυσικό να παρουσιάσουν εκεί μικρότερη πρόοδο οι Ουκρανοί αλλά στο Χάρκοβο, οι ρωσικές δυνάμεις ανατράπηκαν αμέσως.
Στην περιοχή που επιτέθηκαν οι Ουκρανοί, η άμυνα στηριζόταν σε πτωχού επιπέδου μονάδες των αυτονομιστών (LNR) που με την έναρξη του προπαρασκευαστικού μπαράζ πυροβολικού, απλώς το έβαλαν στα πόδια. Οι ενδείξεις για την ανεπάρκεια των Ρώσων, ήταν πολλές. Στην Μπαλάκλια, παρατηρήθηκε το τυπικό λάθος της αμυντικής οργανώσεως εντός της τοποθεσίας – πόλεως, χωρίς προφυλακές, ενέδρες, αποκοπές σε μια ακτίνα από αυτήν (ούτε καν στο δάσος νοτίως της πόλεως!) για την φθορά και καθυστέρηση του επιτιθέμενου.
Την επίθεση οδήγησαν όπως ήταν αναμενόμενο επίλεκτες δυνάμεις, όπως η 25η Αερομεταφερόμενη Ταξιαρχία αλλά η ταχεία κατάρρευση της αμύνης εξέπληξε και τους ίδιους τους Ουκρανούς. Εν τούτοις, η ύπαρξη εφεδρειών, επέτρεψε την εκμετάλλευση και την ταχεία πρόοδο μέχρι Κουπιάνσκ βορείως και, παραλλήλως, με στροφή προς νότο, μέχρι Ίζιουμ. Αν και ως ανατολικό όριο είχε τεθεί μάλλον ο ποταμός Οσκίλ, είναι δύσκολο να υποθέσουμε την επιδίωξη των Ουκρανών προς νότο αλλά το Ίζιουμ φαντάζει μια λογική εκτίμηση. Τώρα πλέον, όπως εξελίχθηκε η επίθεση, το τελικό “έπαθλο” στην συγκεκριμένη προσπάθεια, δείχνει να είναι το Λιμάν, το οποίο ήδη πιέζεται από νότο. Kατάληψή του, θα εξαλείψει την απειλή από βορρά στην γραμμή Σλαβιάνσκ – Σιβέρσκ και θα ευθυγραμμίσει μερικώς το μέτωπο.
Η ουκρανική επίθεση, μπορεί να χαρακτηρισθεί ως η πρώτη επίδειξη αντεπιθετικού ελιγμού αξιόλογου αριθμού δυνάμεων, με αποφασιστικό αποτέλεσμα, σε όλη την μέχρι σήμερα διάρκεια του πολέμου. Για τα δεδομένα και μέτρα της συγκεκριμένης αναμετρήσεως και των δύο αντιπάλων, πρόκειται για άκρως ενδιαφέρουσα εξέλιξη τουλάχιστον, αφού οι Ουκρανοί εμφανίζονται να πετυχαίνουν σε Επιχειρησιακό επίπεδο. Η εξέλιξη, σηματοδοτεί από κάποια άποψη, την ανάληψη της πρωτοβουλίας κινήσεων σε Στρατηγικό επίπεδο, από την Ουκρανία.
Το ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι οι Ουκρανοί πέτυχαν το αποτέλεσμα αν και η στρατιωτική βοήθεια της Δύσεως σε κύρια οπλικά συστήματα δεν περιλαμβάνει μέχρι σήμερα άρματα μάχης, παρά μόνο τεθωρακισμένα οχήματα διαφόρων κατηγοριών και πυροβολικό. Αναδείχθηκε όμως η επιτυχής προσπάθεια στην “αναγέννηση” δυνάμεων και την προετοιμασία εφεδρειών, αφού οι εμπλεκόμενοι σχηματισμοί πολεμούν από την πρώτη ημέρα και όλους αυτούς τους μήνες έχουν υποστεί σοβαρή φθορά. Οι απώλειες αναπληρώθηκαν με εφέδρους, έγινε επανεξοπλισμός με νέα όπλα και υλικά ενώ έπειτα από μικρή ανάπαυση, οι μονάδες ξαναρίχθηκαν στον αγώνα και, το σημαντικότερο, με θετικά αποτελέσματα.
Από την πλευρά των Ρώσων, εντοπίσθηκαν στην περιοχή επιχειρήσεων δυνάμεις της 3ης Στρατιάς Συνδυασμένων Όπλων που προετοιμαζόταν από μηνών, για να ενισχύσει την προσπάθεια στην Ουκρανία. Αλλά στο κλίμα πανικού που απλώθηκε από τις πρώτες ημέρες, η ρωσική διοίκηση αποφάσισε να αποσύρει τις δυνάμεις της και να τις διασώσει στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Πράγματι, οι μονάδες του LNR μπορεί να διέρρευσαν ταχέως και να αφέθηκαν πλούσια λάφυρα στους Ουκρανούς αλλά δεν επιτεύχθηκε η κύκλωση δυνάμεων και η καταστροφή τους. Αυτό φαίνεται από τις εικόνες συλλήψεως σχετικώς μικρού αριθμού Ρώσων αιχμαλώτων. Εάν οι Ουκρανοί διέθεταν ισχυρότερη αεροπορία, θα μπορούσε αυτή να καταδιώξει και να επιφέρει καίρια πλήγματα στις υποχωρούσες εχθρικές δυνάμεις. Από την άλλη, η Ρωσική Αεροπορία που θα μπορούσε να υποστηρίξει την υποχωρητική κίνηση των ρωσικών δυνάμεων και να τις ανακουφίσει, δεν φαίνεται να “εμφανίσθηκε”. Ο φόβος από τα αντιαεροπορικά όπλα των Ουκρανών αλλά και η συνεχής προχώρηση των δυνάμεών τους, δεν διευκόλυναν την εκτέλεση αποστολών από μια αεροπορία που όλο το προηγούμενο διάστημα είχε συνηθίσει να εκτελεί εξόδους αεροσκαφών “ρουτίνας” για βεβιασμένη άφεση των όπλων τους έναντι σταθερών θέσεων του εχθρού.
Το ρωσικό Υπουργείο Αμύνης, σε μια προσπάθεια προπαγάνδας, υποστήριξε στις 10 Σεπτεμβρίου ότι σε διάστημα τριημέρου έχουν φονευθεί πλέον των 2.000 Ουκρανοί και καταστραφεί περισσότερα από 100 τεθωρακισμένα και πυροβόλα! Πρόκειται φυσικά για φανταστικά νούμερα, άλλη μια φορά. Οι Ουκρανοί έχουν υποστεί μηδαμινές απώλειες αλλά και αυτές των Ρώσων σε έμψυχο δυναμικό δεν μπορούν να χαρακτηριστούν βαριές.
Το πρόβλημα για την ρωσική διοίκηση, δεν είναι τόσο οι απώλειες σε αριθμούς αλλά το ότι γενικότερα υπέστη σοβαρό πλήγμα το ηθικό του προσωπικού και το γόητρο των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων. Φάνηκε επίσης ότι στρατός που στηρίζεται στην συνεργασία με αμφιβόλου ποιότητος δυνάμεις, όπως αυτές των αυτονομιστών του LNR και DNR, διακυβεύει την συνολική απόδοσή του έναντι ισοτίμου και αποφασισμένου αντιπάλου. Η άτακτη απόσυρση των δυνάμεων των αυτονομιστών που συμπαρέσυρε τις τακτικές μονάδες του Ρωσικού Στρατού, θα προβληματίσει περισσότερο στο μέλλον, όταν θα αξιολογηθεί πραγματικά και η απόδοση των εφέδρων που στρατολογούνται για την αναπλήρωση των απωλειών.
Το επόμενο διάστημα, θα διαπιστωθεί ο χρόνος και ο τρόπος τερματισμού της ουκρανικής επιθέσεως στο Χάρκοβο, εάν θα μεταφερθεί η προσπάθεια σε άλλη περιοχή επιχειρήσεων και η έκβαση της επιθέσεως στην Χερσώνα. Η ρωσική πλευρά πιθανώς να αντιδράσει όταν εξαντληθεί η ορμή των Ουκρανών και μένει να δούμε πότε θα συμβεί αυτό.
Ήδη ρωσικής επιρροής μέσα και σχολιαστές, αναπτύσσουν την άποψη ότι δεν θα αργήσει να εκδηλωθεί η ρωσική αντεπίθεση που θα καταστρέψει τις δυνάμεις των Ουκρανών. Πρόκειται περισσότερο για προπαγανδιστικά ευχολόγια που αγνοούν τις πραγματικότητες του πεδίου. Παραβλέπεται ότι οι Ρώσοι δεν έχουν επιδείξει γρήγορα ανακλαστικά κι ευκαμψία σε αυτόν τον πόλεμο, ακόμη και όταν ευρίσκοντο στην επίθεση και είχαν απόλυτη πρωτοβουλία κινήσεων. Είναι σοβαρό ζήτημα κατά πόσο μπορούν να το πετύχουν τώρα, υπό συνθήκες διαρκούς πιέσεως, χωρίς άμεσα διαθέσιμη εφεδρεία και με ηττημένα στρατεύματα.
Σε πρακτικό επίπεδο, οι Ρώσοι δεν μπορούν να μεταφέρουν δυνάμεις από την Χερσώνα, αφού αυτές είναι ισχυρά αφοσιωμένες στον αγώνα αλλά και σε μεγάλο βαθμό θεωρούνται “παγιδευμένες” εκεί. Με σύμπτυξη του μετώπου μεταξύ Χαρκόβου και Ντονμπάς, θα επιδιώξουν να συγκρατήσουν τους Ουκρανούς, σε πρώτη φάση με τις υπάρχουσες δυνάμεις. Το πρόβλημα όμως εντοπίζεται περισσότερο στο πλήγμα που έχει δεχθεί γενικότερα το ήδη μέτριο ηθικό του προσωπικού. Υπάρχουν πληροφορίες για βιαία παράταση συμβάσεων οπλιτών, σε μια προσπάθεια να διατηρηθεί η απαραίτητη αριθμητική οροφή. Τέτοιες πρακτικές, δεν επουλώνουν την κατάσταση, αντιθέτως την επιδεινώνουν. Και αυτή είναι η κύρια διαφορά των δύο αντιπάλων στο ηθικό πεδίο.
Οι 5 μήνες πολέμου στην Ουκρανία – Συνέντευξη με έναν Έλληνα πολεμιστή
