Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Προ πενταετίας περίπου, το ΓΕΣ “κυνηγούσε” την εξασφάλιση μερικών εκατοντάδων φορτηγών οχημάτων διαφόρων τύπων από τα αμερικανικά αποθέματα, δεν υπήρξε όμως αποτέλεσμα δεδομένου ότι δεν κατέστη εφικτή η εξεύρεση λίγων εκατομμυρίων για την μεταφορά τους από τις ΗΠΑ. Τα οχήματα “χάθηκαν”, επειδή τα “σκούπισε” άλλος ενδιαφερόμενος.
Την εποχή εκείνη τονιζόταν ότι η ανάγκη σε φορτηγά οχήματα διαφόρων τύπων ήταν μεγάλη, επειδή ο στόλος των φορτηγών Steyr σειράς ΜΑΡΑΘΩΝ έχει γεράσει και μετά δυσκολίας καλύπτονται οι ανάγκες σε μεταφορές καυσίμων, πυρομαχικών κ.λπ. Πέρασε ο χρόνος και από πέρυσι, οι αρμόδιοι της κυβερνήσεως διαρρέουν στα μέσα ότι έρχεται ο αντικαταστάτης των Steyr και των οχημάτων τζιπ Mercedes, στο φόντο της προσπάθειας ιδιωτικοποιήσεως της ΕΛΒΟ. Σύμφωνα με τις διαρροές, το “εθνικό” φορτηγό και το “εθνικό” όχημα θα είναι απλώς ξένα, που θα συναρμολογούνται στην νέα ΕΛΒΟ.
Με την ιδιωτικοποίηση της ΕΛΒΟ να έχει προχωρήσει πλέον, επανέρχονται οι διαρροές για διάφορα οχήματα που παρουσιάζονται στο ΓΕΣ ως υποψήφιοι αντικατάστατες των Mercedes. Ενώ όμως γίνεται λόγος και για πρόθεση αντικαταστάσεως των γερασμένων φορτηγών Steyr, η πραγματικότητα είναι ότι στην παρούσα φάση μόνο ένα πρόγραμμα υφίσταται: αυτό για την “Προμήθεια Οχήματος ΓΧ προς κάλυψη διακλαδικών απαιτήσεων” κόστους 550 εκατ. €. Πρόκειται μόνο για την πρώτη φάση.
Όχημα “ΓΧ”, σημαίνει Γενικής Χρήσεως. Λίγο απ’ όλα…
Πρόγραμμα προμήθειας φορτηγού οχήματος, δεν υπάρχει. Τουλάχιστον ακόμη.
Γιατί δεν υπάρχει πρόγραμμα προμήθειας φορτηγού οχήματος;
Διότι απλούστατα οι Ισραηλινοί δεν έχουν να προσφέρουν φορτηγό όχημα, παρά μόνο όχημα “ΓΧ”. Και αυτοί που έστησαν την δουλειά του “εθνικού οχήματος”, ενδιαφέροντο μόνο για την ανάθεσή του σε Ισραηλινούς.
Ποια άραγε εκ των δύο απαιτήσεων, είναι η πλέον πιεστική; Τα φορτηγά Steyr άρχισαν να εντάσσονται σε υπηρεσία το 1977 ενώ τα τζιπ Mercedes μια δεκαετία μετά, από το 1987. Συνεπώς, τα φορτηγά είναι μεγαλύτερης ηλικίας και σαφώς περισσότερο καταπονημένα από τα τζιπ. Πέραν τούτου, τα φορτηγά διαδραματίζουν κρισιμότερο ρόλο, επειδή σε αυτά στηρίζεται κατά βάση η Διοικητική Μέριμνα σε όλες τις εκφάνσεις της. Υπάρχει μια σειρά ειδικών ρόλων που καλύπτουν φορτηγά οχήματα, χωρίς τα οποία οι μονάδες παραλύουν κυριολεκτικώς. Στον ΕΣ, η κατάσταση σε φορτηγά οχήματα είναι άσχημη, ενώ στα λεγόμενα “ειδικοποιημένα” φορτηγά οχήματα, είναι απλώς τραγική.
Το ορθολογικό θα ήταν, δεδομένης και της πιέσεως από πλευράς επιχειρησιακών απαιτήσεων, προτεραιότητα να έχει ένα πρόγραμμα προμήθειας νέου φορτηγού οχήματος.
Όλα αυτά δεν ενδιαφέρουν και τόσο τους αρμοδίους, όπως φαίνεται…
Η κυβέρνηση λοιπόν, έχει υποχρεώσει το ΓΕΣ να προωθήσει ένα πρόγραμμα προμήθειας που όπως διαρρέεται, θα αντικαταστήσει τα Mercedes, ο συνολικός αριθμός των οποίων ανέρχεται σε 10.000 οχήματα. Περί τα 5.000 εξ αυτών είναι της τυπικής εκδόσεως “τζιπ” ωφέλιμου φορτίου 1/4 τόννου ενώ κάπου 4.500 είναι της μεγαλύτερης κατηγορίας, ωφέλιμου φορτίου 1 1/2 τόννου, πιο γνωστή ως “καναδέζα” στον ΕΣ.
Από πληροφορίες που υπάρχουν, οι προδιαγραφές που έχουν ορισθεί, περιγράφουν ένα όχημα που θα μπορεί να καλύψει διαφόρους ρόλους και θα έχει θωράκιση Level I. Τα μοντέλα που έχουν ακουστεί μέχρι σήμερα, είναι οχήματα που μπορούν ανέτως να θεωρηθούν ξεπερασμένα από την σύγχρονη πραγματικότητα του πεδίου μάχης ενώ ορισμένα βασίζονται σε πλαίσιο – σασί πολιτικού τύπου, με περιορισμένες ικανότητες ανταποκρίσεως εκτός δρόμου.
Τα οχήματα αυτά χαρακτηρίζονται ξεπερασμένα, επειδή ταιριάζουν σε παλαιότερες εποχές, στις οποίες προφανώς κινείται ακόμη ο ΕΣ, εφόσον αυτός είναι ο κύριος χρήστης. Εποχές που οι μονάδες εκστρατείας όπως ένα Μηχανοκίνητο Τάγμα Πεζικού προωθείτο πρώτα “ειρηνικά” στον Χώρο Διασποράς με όλα τα οχήματα και αφού άφηναν εκεί τα βοηθητικά οχήματα για να οργανωθεί η “βάση”, οι Υπομονάδες Ελιγμού με τα ΤΟΜΠ προωθούντο για να εισέλθουν στον αγώνα με ανάληψη αποστολής. Στην αντίληψη αυτή, η “βάση” των μονάδων, βρισκόταν στην ασφάλεια αρκετών χιλιομέτρων πίσω από το ΠΟΤ και δεν κινδύνευε από πυρά καμπύλης τροχιάς, επειδή στις παλαιότερες εποχές δεν υπήρχε δυνατότητα για τον εχθρό να έχει εικόνα σε μεγάλο βάθος από την πρώτη γραμμή για τις κινήσεις των αντιπάλων μονάδων, ώστε να εξαπολύσει πυρά εναντίον τους.
Φυσικά οι εποχές έχουν αλλάξει και η ραγδαία πρόοδος της τεχνολογίας έχει φέρει μεγάλες μεταβολές, καθιστώντας περισσότερο θανατηφόρο το πεδίο της μάχης ενώ η φονική ζώνη έχει επεκταθεί δεκάδες χιλιόμετρα πίσω από το ΠΟΤ, επειδή υφίστανται περισσότερα και αποτελεσματικότερα εναέρια μέσα επιτηρήσεως όσο και μέσα Ηλεκτρονικού Πολέμου, που εντοπίζουν ευχερώς θέσεις στόχων από την συλλογή και επεξεργασία ηλεκτρονικών εκπομπών. Αντιστοίχως, το Πυροβολικό έχει αποκτήσει αποτελεσματικότερα και μεγαλύτερης ακριβείας όπλα, με δραστικό βεληνεκές δεκάδες και εκατοντάδες χιλιομέτρων.
Το περιβάλλον στο πεδίο της μάχης σε βάθος δεκάδων πλέον χιλιομέτρων, είναι σήμερα πιο θανατηφόρο από όλες τις πλευρές. Ιδίως σε ζώνες όπως τα νησιά του Αιγαίου, των οποίων η μεγαλύτερη έκταση βρίσκεται εντός του βεληνεκούς πυροβόλων από τα έναντι Μικρασιατικά παράλια, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την επιβίωση οποιουδήποτε μη θωρακισμένου οχήματος, ακόμη και σε Χώρους Διασποράς.
Η απλή πραγματικότητα, είναι η αιτία για την οποία σε όλους τους στρατούς που εμπλέκονται σε πολεμικές επιχειρήσεις ή παρακολουθούν στενά τις τάσεις και εξελίξεις, όλο και περισσότερο εξαφανίζονται τα “τζιπ” και αντικαθίστανται από τεθωρακισμένα οχήματα. Τεθωρακισμένα οχήματα διαφόρων διαμορφώσεων, που καλύπτουν εύρος ρόλων και, το κυριότερο, διακρίνονται από θωράκιση ανώτερη του Level II, για την εξασφάλιση υψηλού βαθμού επιβιωσιμότητος στο πεδίο της μάχης.
Αντιθέτως, ο ΕΣ μέχρι σήμερα, αλλά και στο μέλλον όπως προκύπτει εκ της εκπεφρασμένης απαιτήσεως για όχημα “ΓΧ”, χρησιμοποιεί και θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί τζιπ 1/4 και “καναδέζες” 1 1/2 Mercedes, όπως και τα αθωράκιστα HMMWV, ως ανιχνευτικά με ένα απλό πολυβόλο, ως φορείς στοιχείων αντιαρματικών πυραύλων ή ως ρυμουλκά στοιχείων βαρέων όπλων. Το ότι ένας σύγχρονος αντικαταστάτης μπορεί να παρέχει προστασία Level I, δεν αλλάζει τίποτα επί της ουσίας. Είναι επίσης εκτός σύγχρονης πραγματικότητος, η πρακτική διαθέσεως οχήματος τζιπ σε διοικητές και υποδιοικητές μονάδων για μετακινήσεις από και προς την οικία τους. Σε όλους τους σύγχρονους στρατούς, οι διοικητές μεταβαίνουν στις μονάδες με το ΙΧ τους ενώ στον πόλεμο, ουδείς διοικητής με σώας τας φρένας, θα επιθυμεί μετακίνηση με “γυμνό” όχημα. Είναι τραγικό επίσης, το Σύστημα Διοικήσεως & Ελέγχου ΗΝΙΟΧΟΣ, που αποτελεί το καμάρι των μονάδων Τεθωρακισμένων του ΕΣ, να φέρεται μεταξύ άλλων και από κοινά τζιπ Mercedes σε διοικητικά καθήκοντα. Αναλόγως, είναι απαράδεκτο σε “γυμνά” οχήματα να φέρονται Ομάδες Επαφής και συστήματα Επικοινωνιών μονάδων.
Όλα αυτά τα καθήκοντα και οι ρόλοι, ανατίθενται σήμερα σε σύγχρονης αναπτύξεως τεθωρακισμένα οχήματα, που παρέχουν προστασία έναντι θραυσμάτων πυροβολικού, βολίδων φορητού οπλισμού και εκρήξεων ναρκών. Ο αριθμός κοινών “τζιπ” ή οχημάτων ΓΧ, έχει πλέον συρρικνωθεί δραστικώς. Φυσιολογικώς, στην κατηγορία, ο ΕΣ θα έπρεπε να επιδιώκει κατά προτεραιότητα την προμήθεια σύγχρονων τεθωρακισμένων οχημάτων με αυξημένο επίπεδο προστασίας που μπορούν να σταθούν στο σύγχρονο πεδίο μάχης, σε συνδυασμό με έναν κατά πολύ μικρότερο αριθμό οχημάτων ΓΧ, καταλλήλων για παρελάσεις, καθημερινές ασχολίες (π.χ. ώνια) και άλλες ειρηνικές δραστηριότητες μονάδων όλων των Κλάδων. Στις τελευταίες όμως περιπτώσεις, δεν χρειάζεται καν να διαθέτεις θωράκιση. Οι ανάγκες μπορούν να καλυφθούν το ίδιο αποδοτικά και με μικρότερο κόστος, με πολιτικού τύπου κοινά οχήματα 4×4, όπως πράττουν όλοι οι σύγχρονοι στρατοί.
Ελλείψει χρημάτων, ορθολογική προσέγγιση θα ήταν η δρομολόγηση κατά προτεραιότητα ενός προγράμματος νέου φορτηγού οχήματος και δύο προγραμμάτων για οχήματα ΓΧ και τεθωρακισμένα, όπως παρακάτω:
- Πρόγραμμα χαμηλού κόστους για συντήρηση, επισκευή (σε Στρατιωτικά Εργοστάσια και ΕΛΒΟ) και ανακατανομή των υφισταμένων οχημάτων, προς κάλυψη των μη απαιτητικών “ειρηνικών” αναγκών.
- Πρόγραμμα για εισαγωγή τεθωρακισμένων οχημάτων προς αντικατάσταση των “γυμνών” οχημάτων που σήμερα αξιοποιούνται για σοβαρά επιχειρησιακά έργα.
