Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Μια ενδιαφέρουσα επισήμανση έκανε η αμερικανική αμυντική ιστοσελίδα THE DRIVE, ως προς τα F-35C του Ναυτικού των ΗΠΑ που από τον Αύγουστο του 2021 βρίσκονται στην πρώτη επιχειρησιακή τους ανάπτυξη με το αεροπλανοφόρο USS CARL VINSON (CVN-70). Τα F-35C της 147 Μοίρας Μαχητικών Κρούσεως (VFA-147 “Argonauts”) έχουν ενταχθεί στην Αεροπορική Πτέρυγα Αεροπλανοφόρου 2, αφού προηγουμένως το αεροπλανοφόρο υποβλήθηκε σε αναβαθμίσεις υποδομών ώστε να καταστεί ικανό για υποστήριξη των επιχειρήσεων του νέου μαχητικού.
Έχοντας συμπληρώσει 7μηνο στο απαιτητικό και γεμάτο προκλήσεις θαλάσσιο περιβάλλον, οι δύο συντάκτες του THE DRIVE επισημαίνουν σε δημοσιοποιηθήσες υπηρεσιακές φωτογραφίες, την εμφάνιση κάποιων “αρκετά σημαντικών φθορών” στις επιφάνειες των F-35C, που ως γνωστόν είναι καλυμμένες από ειδικά απορροφητικά υλικά (RAM) για την υποβάθμιση της ανακλάσεως σημάτων ραντάρ. Οι εικόνες, δημιουργούν εύλογα ερωτηματικά για την ευκολία συντηρήσεως των συγκεκριμένων επιστρώσεων, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, παρόλο που έχουν σημειωθεί σοβαρές βελτιώσεις στις διαδικασίες συντηρήσεως αυτών των ευαίσθητων υλικών.
Σε αντίθεση με τα F-35Α της Αεροπορίας, τα “φθαρμένα” σημεία στις άνω επιφάνειες κυρίως των F-35C, ξεχωρίζουν για την κοκκινοπή απόχρωση, σαν σκουριά, που παρουσιάζουν, προφανώς λόγω της σοβαρής εκθέσεως στο διαβρωτικό θαλασσινό αλάτι. Αν και σε μεγάλο βαθμό το F-35 είναι κατασκευασμένο από σύνθετα υλικά, οι ειδικές επιστρώσεις υλικών RAM που “ψήνονται” επάνω σε αυτές κατά τα στάδια της κατασκευής, είναι γνωστό ότι περιέχουν σίδηρο.
Παραμένει ερώτημα το κατά πόσο οι συγκεκριμένες “φθορές”, υποβαθμίζουν την απόδοση των επιστρώσεων RAM, που όμως είναι ένα μόνο στοιχείο από το σύνολο των μέτρων που έχουν ληφθεί στην σχεδίαση του F-35 για μειωμένο RCS (χρήση σύνθετων υλικών στην κατασκευή, ειδικά μελετημένες ακμές επιφανειών κ.λπ.). Είναι γνωστό ότι αεροσκάφη τεχνολογίας stealth σε αμερικανική υπηρεσία, διέρχονται κατά διαστήματα εργασίες αποκαταστάσεως των επιστρώσεών τους, προκειμένου να διατηρούνται στον βέλτιστο βαθμό τα χαρακτηριστικά αυτά. Προφανώς, η παρατεταμένη έκθεση στα αλάτι, επιταχύνει την παρουσίαση οξυδώσεων στις ειδικές επιστρώσεις. Αλλά η όποια φθορά των επιστρώσεων RAM, δεν σημαίνει ότι καταστρέφονται εντελώς τα χαρακτηριστικά χαμηλής παρατηρησιμότητος του αεροσκάφους.
Το ζήτημα εντοπίζεται κατά βάση στο επίπεδο των απαιτήσεων συντηρήσεως του αεροσκάφους. Οι αρθρογράφοι επισημαίνουν την μέριμνα που ελήφθη υπ’ όψιν κατά την σχεδίαση του F-35C για αντοχή σε επιχειρήσεις πάνω από θαλάσσιο περιβάλλον, όπου συχνά τα καταστρώματα των αεροπλανοφόρων βρέχονται από αλάτι που μεταφέρει είτε ο άνεμος είτε η ταραγμένη θάλασσα. Καθώς οι ευκολίες υποστηρίξεως αεροπορικών μέσων στα αεροπλανοφόρα δεν έχουν πάντα τις ειδικές ανέσεις μιας τυπικής αεροπορικής βάσεως στην ξηρά, η πρόκληση της υποστηρίξεως καθίσταται ακόμη μεγαλύτερη στην περίπτωση συντηρήσεως του F-35C. Από πλευράς κατασκευαστού βεβαίως, τονίζεται ότι έχει ληφθεί υπ’ όψιν η απαίτηση του επιχειρησιακού χρήστη για ελαχιστοποιημένες απαιτήσεις συντηρήσεως ως προς το κομμάτι των χαρακτηριστικών χαμηλής παρατηρησιμότητος και ότι σε μοντελοποιημένες δοκιμές προσομοιώσεως, συνάγεται ότι μετά από συμπλήρωση πλέον των 600 ωρών πτήσεως σε πολεμικές επιχειρήσεις, οι ιδιότητες stealth του F-35C παρέμειναν ανεπηρέαστες.
Οι αρθρογράφοι σημειώνουν ότι το Ναυτικό των ΗΠΑ ανέπτυξε τις απαραίτητες διαδικασίες εκτελέσεως επισκευών στις ειδικές επιστρώσεις του F-35C επί αεροπλανοφόρων, μακριά από τις ειδικές εγκαταστάσεις ξηράς. Από την άλλη, η Αεροπορία των ΗΠΑ, έχει επισημάνει την εντατική προσοχή που πρέπει να αποδίδεται στις συγκεκριμένες εργασίες, όσον αφορά το F-35A. Για το τελευταίο, είχε επισημανθεί ότι καθώς αρκετά πλαίσια (panel) πρέπει να ανοίγονται ή να αφαιρούνται κατά τις διαδικασίες συντηρήσεως ρουτίνας και δεδομένου ότι περισσότεροι από 5.000 είναι οι συνδετήρες που συγκρατούν αυτά τα πλαίσια, τυχόν φθορά τους μπορεί να επηρεάσει τα χαρακτηριστικά stealth. Σε ανύποπτο χρόνο, τοποθετήσεις στελεχών της Αεροπορίας των ΗΠΑ σημειώνουν την πολύ προσεκτική φροντίδα που απαιτεί η επιδιόρθωση ακόμη και της παραμικρής φθοράς που θα εντοπισθεί στις ειδικές επιστρώσεις, προκειμένου να μην επεκταθεί ραγδαίως, διαδικασία που απορροφά πολύ χρόνο.
Από την πρώτη επιχειρησιακή ανάπτυξη του F-35C αναμένεται να εξαχθούν σημαντικά συμπεράσματα για κάθε τομέα που αφορά την συντήρηση και υποστήριξή του και το THE DRIVE αναμένει ενημέρωση από το Ναυτικό των ΗΠΑ στο οποίο έχει απευθυνθεί, επί του συγκεκριμένου ζητήματος και των παρατηρήσεών του.
Τα ανωτέρω παρουσιάζονται επειδή έχουν κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην περίπτωση της μελλοντικής προμήθειας F-35 από την Ελλάδα. Η ιδιαίτερη φροντίδα που απαιτεί το αεροσκάφος, δεν αμφισβητείται αλλά εν προκειμένω έχει ιδιαίτερη “ελληνική” σημασία για σειρά λόγων. Κατ’ αρχάς, η Πολεμική Αεροπορία έχει αποδειχθεί ότι δεν υποστηρίζεται επαρκώς, ως προς την χρηματοδότησή της, προκειμένου να εξασφαλίζει ομαλή συντήρηση του υλικού της. Εάν ενταχθεί ένας νέος πολύ πιο απαιτητικός σε φροντίδα τύπος, για την βέλτιστη συντήρηση ενός μείζονος πλεονεκτήματος που το κάνει να ξεχωρίζει, τις ιδιότητες stealth, τότε αυτό προσθέτει έτι περαιτέρω στην αύξηση του λειτουργικού κόστους του αεροσκάφους. Θα μπορεί η Πολεμική Αεροπορία στο μέλλον να ανταποκριθεί; Η πρόκληση ενισχύεται, εάν ληφθεί υπ’ όψιν ότι και στην Πολεμική Αεροπορία, αντιμετωπίζεται πρόβλημα επαρκείας τεχνικού προσωπικού, στοιχείο που επιβαρύνει την ετοιμότητα και την διαθεσιμότητα.
Εάν δεχθούμε ότι το θαλασσινό περιβάλλον όντως επιβαρύνει την συχνότητα και σοβαρότητα εμφανίσεως φθορών στις ειδικές επιστρώσεις του αεροσκάφους, στην περίπτωση της Ελλάδος, πρέπει να προσεχθεί ότι όλες σχεδόν οι κύριες αεροπορικές βάσεις της, απέχουν μικρή απόσταση από την θάλασσα! Αυτό δημιουργεί ένα προφανές ερωτήματα: εάν στο F-35C έχει αποδοθεί κάποια μεγαλύτερη έμφαση στην αντιδιαβρωτική προστασία, ισχύει το ίδιο με το F-35A το οποίο ενδιαφέρει την Πολεμική Αεροπορία;
Καθώς ένα πρόγραμμα προμήθειας F-35 τοποθετείται σε “μεσομακροπρόθεσμο” πλαίσιο, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός, το προφανές και ορθολογικό είναι να αναμείνουμε την εξελικτική και επιχειρησιακή ωρίμανση του τύπου. Αξίζει να ανατεθεί σύμβαση πριν ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του λογισμικού Block 4, η επιχειρησιακή διαθεσιμότητα του οποίου έχει απομακρυνθεί για το 2029; Σε επίπεδο εμπειρίας, είναι φρόνιμο να αναμένονται οι διαπιστώσεις και τελικές διευθετήσεις ζητημάτων όπως αυτό της συντηρήσεως ευαισθήτων μερών όσο και των περιορισμών συνεχών ενημερώσεων του οπλικού συστήματος για την αντιμετώπιση απειλών αναλόγως των εθνικών απαιτήσεων κάθε χρήστη.
“Εγγυητές ισχύος” όπλων κατευθύνσεως GPS/INS σε περιβάλλον παρεμβολών GPS
