Η λύση στο πρόβλημα προήλθε από την ιδέα χρησιμοποιήσεως των φθηνών οπλισμένων FPV σε αντιαεροπορικό ρόλο. Ο εντοπισμός των εχθρικών UAV επιτυγχάνεται με ηλεκτρονικά μέσα παρακολουθήσεως (ELINT) συχνοτήτων. Μετά τον εντοπισμό, απογειώνονται διαθέσιμα οπλισμένα FPV, τα οποία εν συνεχεία ο χειριστής κατευθύνει επάνω στον στόχο.
Κατά το δημοσίευμα, η μονάδα Signum, μια από τις πρωτοπόρους σε αυτό το νέο είδος αντιαεροπορικού αγώνος, πέτυχε εντός ενάμιση μηνός την κατάρριψη 65 ρωσικών αναγνωριστικών UAV, στην περιοχή του Μπαχμούτ. Στέλεχος της μονάδος, περιέγραψε: «Αποκλείσαμε πλήρως το μέτωπό μας στα ρωσικά αναγνωριστικά drone: σταμάτησαν τις ρίψεις κατευθυνομένων βομβών από αέρος, σταμάτησαν τα πυρά πυροβολικού και χρησιμοποιούν λιγότερα FPV. Αυτό, επειδή όλος ο “φωτισμός” των θέσεών μας γίνεται μέσω αναγνωριστικών drone. Φθάσαμε στο σημείο να μην μας πλησιάζουν για δύο εβδομάδες».
Η Signum συγκροτήθηκε ως μονάδα πεζικού από εθελοντές στην αρχή της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022 κι εντάχθηκε στην 93η Ταξιαρχία. Ήταν από τις πρώτες μονάδες που χρησιμοποίησε FPV και μετεξελίχθηκε από μονάδα πεζικού σε εξειδικευμένη μονάδα χρησιμοποιήσεως FPV εναντίον χερσαίων αλλά και εναερίων, πλέον, στόχων. Σήμερα, επιχειρεί με την 53η Ανεξάρτητη Μηχανοποιημένη Ταξιαρχία και τα FPV που χρησιμοποιεί, προέρχονται εξ ολοκλήρου από δωρεές.
Το στέλεχος της Signum, εξήγησε ότι πέτυχαν την πρώτη κατάρριψη ρωσικού UAV με FPV τον Ιούνιο του 2024 στο Μπαχμούτ. Οι χειριστές της μονάδος, “Ακούσαν – Είδαν – Έφτασαν” τον στόχο, χωρίς βοηθητικά μέσα. «Εκείνη την ημέρα ήμουν ο πλοηγός, καθοδηγώντας τον πιλότο μέσω χαρακτηριστικών σημείων στο έδαφος κι ο φίλος μου Σερχίι ήταν ο πιλότος. Πρώτα είδαμε το Zala. Έχει εκπέτασμα πτερύγων 3 μέτρων, δηλαδή είναι δύσκολο, αλλά μπορεί να εντοπιστεί. Και μετά, κατά την πτήση, άκουσα το Lancet και κάποιες απόπειρες να το καταρρίψουν. Το Lancet, μάλλον κυνηγούσε κάποιο από τα σημαντικά μας συστήματα, οπότε αποφασίσαμε να το χτυπήσουμε. Άλλωστε, τότε δεν ξέραμε καν αν μπορούσαμε να προλάβουμε το Zala… Οπότε, ο Σερχίι κέρδισε ύψος και ταχύτητα και απλώς εμβόλισε το Lancet! Έτσι καταστρέψαμε το πρώτο Lancet. Ήταν η πρώτη καταγεγραμμένη κατάρριψη Lancet από FPV, στην ιστορία.
Χτυπήσαμε το πρώτο Zala το ίδιο καλοκαίρι, αλλά λίγο αργότερα. Η αρχή ήταν η ίδια: ακούω, βλέπω, φθάνω. Ήταν σε υψόμετρο 1.200 μέτρων περίπου – κανένα πρόβλημα για το FPV, το ρεκόρ ύψους μας ήταν 5.600 μέτρα. Όμως επειδή ο αέρας είναι τόσο αραιός σε αυτό το υψόμετρο, πρέπει να δώσεις στο drone περισσότερη ισχύ κι αυτό σημαίνει υψηλότερη κατανάλωση μπαταρίας και λιγότερο χρόνο στον αέρα. Στην αρχή, χρησιμοποιούσαμε FPV ακόμη και χωρίς εκρηκτικά, απλώς εμβολίζαμε τα ρωσικά UAV. Την στιγμή του εμβολισμού, το drone ανοίγει το αλεξίπτωτό του και πέφτει. Έτσι έμεινε ολόκληρο και μπορούσαμε να το περισυλλέξουμε. Ωστόσο, καταφέραμε να πάρουμε μόνο τρία drone συνολικά – όλα τα άλλα τα πήραν άτομα που έτυχε να βρίσκονται πιο κοντά και τα παρουσίασαν ως τρόπαιά τους. Υπάρχει μαύρη αγορά για μεταπώληση (σ.σ. αναμνηστικά ή τρόπαια).
Στην συνέχεια οι Ρώσοι τοποθέτησαν μια συσκευή ασφαλείας που εμπόδιζε το αλεξίπτωτο να ανοίξει κατά την πτώση. Οπότε αρχίσαμε να προσαρμόζουμε πλαστικά εκρηκτικά στα FPV – μόλις 50-80 γραμμάρια αρκούν για να καταρρίψουμε ένα αναγνωριστικό UAV. Στην πραγματικότητα, προσπαθούσαμε να χτυπήσουμε ένα ρωσικό αναγνωριστικό UAV για πάρα πολύ καιρό.
Κάθε ένα από τα πληρώματά μας που κυνηγούσε στόχους στο έδαφος, είχε ξεχωριστά γυαλιά (googles) και ένα ή δύο εξοπλισμένα drone, σε περίπτωση που πετούσε από επάνω ένα αναγνωριστικό UAV. Ήταν όλα έτοιμα να πάνε κάπου και έτρεχες, τα φορούσες, τα άνοιγες και το απογείωνες. Το δοκιμάσαμε αυτό 15-20 φορές αλλά δεν έπιανε. Είτε δεν είχαμε χρόνο να αντιδράσουμε, ή ο πλοηγός που καθοδηγούσε τον πιλότο δεν μπορούσε να εξηγήσει πού ακριβώς βρισκόταν ο στόχος, που είναι πολύ σημαντικό. Σχεδιάζαμε διαρκώς τρόπους για να εντοπίζουμε καλύτερα τα drone και να κατευθύνουμε τον πιλότο. Χρησιμοποιήσαμε ακόμη και την κλίμακα των Mil Dot. Αλλά δεν ήταν αρκετά αποτελεσματικό. Χρειαζόμασταν κάτι άλλο για να πετύχουμε το αποτέλεσμα που θέλαμε».
Οι άνθρωποι της Signum γνώριζαν ότι υπήρχε δυνατότητα εντοπισμού μέσω συστημάτων ELINT αλλά καλυπτόταν από υψηλή διαβάθμιση απορρήτου. Όλοι θεωρούσαν ότι ήταν κάτι σαν “επιστημονική φαντασία” και δεν γνώριζαν πού να απευθυνθούν.
«Η ομάδα μας άρχισε να το ψάχνει και, θα εκπλαγείτε, όμως σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, σε δύο εβδομάδες, μας δόθηκαν αυτά τα ηλεκτρονικά συστήματα πληροφοριών. Σκοπός τους είναι να εντοπίσουν ένα εχθρικό drone και να δείξουν την κατά προσέγγιση κατεύθυνση κίνησής του. Μετά από αυτό, ο χειριστής FPV πετά προς εκείνη την περιοχή και αναζητά ένα αναγνωριστικό UAV. Εξάλλου, τα συστήματα ELINT δίνουν πολύ προσεγγιστικά, δεδομένα. Ένα ακόμη πρόβλημα είναι ότι κατ’ αρχάς το FPV φέρει μια πολύ χαμηλής ποιότητας κάμερα και δεύτερον ότι υπάρχει η διαφορά υψομέτρου. Μπορεί να βρίσκεσαι χαμηλότερα από ένα Zala, επί παραδείγματι και να μην το γνωρίζεις. Επομένως, ο πιλότος του FPV πρέπει να μάθει να βλέπει έναν εναέριο στόχο με φόντο τα πάντα στο έδαφος. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να μάθεις να διακρίνεις από μεγάλο υψόμετρο μια λευκή κηλίδα με φόντο ένα δάσος, με όλες τις διάφορες αποχρώσεις του. Ανεβαίνουμε πάντα πολύ ψηλότερα από τον στόχο, γιατί δεν ξέρουμε σε ποιο ακριβώς ύψος βρίσκεται. Το ρεκόρ μας για εντοπισμό και καταστροφή ενός στόχου είναι περίπου 5 λεπτά. Και η μεγαλύτερη διάρκεια πτήσεως ήταν περίπου 40 λεπτά – δηλαδή δύο πτήσεις των 20 λεπτών η καθεμία. Κάποιες φορές μας λένε: “Βομβαρδίζεται η Ζώνη Ν”. Πετάμε προς τα εκεί και ψάχνουμε πού βρίσκεται το πυροβολικό τους, γιατί πάντα βάλουν με διόρθωση πυρών, μαζί με ένα αναγνωριστικό UAV. Και πολύ συχνά, εκεί είναι που βρίσκουμε τον στόχο μας. Μόλις καταρρίψουμε αυτό το UAV, τα πυρά παύουν σχεδόν στο 100% των περιπτώσεων.
Ήμουν τόσο χαρούμενος με την άφιξη του εξοπλισμού ELINT, που την πρώτη σωστά οργανωμένη μέρα στην οποία επιχειρήσαμε με αυτόν, ήταν Αύγουστος του 2024, καταστρέψαμε αμέσως 4 στόχους. Από τότε πετυχαίναμε κατά μέσο όρο 4 στόχους την ημέρα. Μια φορά, καταστρέψαμε 8 και μετά οι Ρώσοι έγραψαν με ταινία “Zaebal” (σ.σ. “γαμημένος” – μήνυμα για να το δουν οι Ουκρανοί χειριστές των FPV) σε ένα από τα Zala τους. Οι Ρώσοι έχουν πολλά αναγνωριστικά UAV. Παράγουν περί τα 30-40 μηνιαίως, μόνο στο εργοστάσιο της Zala. Μέχρι να αρχίσουμε να τα καταστρέφουμε, είχαν επίσης πολλά σε αποθήκες. Αλλά λόγω της δουλειάς μας και της δουλειάς που κάνουν άλλες μονάδες, από το φθινόπωρο του 2024, οι Ρώσοι άρχισαν να τα εκτοξεύουν περίπου 90% λιγότερο συχνά. Ο ουρανός ήταν γεμάτος με σμήνη από αυτά! Οι οδικές αρτηρίες προς Τσασίβ Γιάρ, Τορέτσκ – τα πάντα ήταν υπό τον έλεγχό τους επί 24ώρου βάσεως, όλη την εβδομάδα. Επομένως, είχαμε πολλή δουλειά να κάνουμε. Φθάσαμε στο σημείο, μετά την κατάρριψη ενός Zala να πιάσουμε μια υποκλοπή στην οποία ο διοικητής μιας ρωσικής μονάδας UAV απειλούσε τους υφισταμένους του ότι θα τους στείλει στο πεζικό επειδή δεν πετούσαν καλά. Χρησιμοποιούσε πολύ άσχημη γλώσσα. Τώρα οι Ρώσοι δεν έχουν πλέον την πολυτέλεια να πετάξουν, για παράδειγμα στην Κοστιαντινίβκα και να προσαρμόσουν τα πυρά τους.
Από την στιγμή που αρχίσαμε να καταρρίπτουμε ρωσικά αναγνωριστικά UAV, δεν φοβόμαστε να πάμε προς τις θέσεις μας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Δεν φοβόμαστε να αποκαλύψουμε την θέση μας. Τώρα μπορούμε να λάβουμε μέτρα παραλλαγής με ασφάλεια και να κάνουμε την δουλειά μας, σε θέσεις 3, 5, 15, 20 χιλιόμετρα από τη γραμμή επαφής. Ο κίνδυνος να εντοπιστούμε είναι πλέον σημαντικά μικρότερος.
Με τη δουλειά μας, υποχρεώσαμε τα ρωσικά αναγνωριστικά UAV να πετούν σε υψόμετρο άνω των 3.000 μέτρων, που καθιστά πολύ δύσκολο να διακρίνουν τί συμβαίνει στο έδαφος. Δεν έχουν τόσο καλές κάμερες. Όταν πετάνε σε υψόμετρο 1.500 μέτρων μπορούν να βλέπουν τα πάντα εύκολα: αυτοκίνητα, ανθρώπους που περπατούν στον δρόμο. Γιατί δεν ξεκινήσαμε να το κάνουμε αυτό νωρίτερα; Υποθέτω λόγω του ότι η ανώτατη διοίκηση πίστευε ότι τα drone δεν είναι σημαντικά. Έπρεπε συχνά να αποδείξουμε ότι αυτό το σύστημα απέδιδε. Ακούγαμε συχνά: ελάτε τώρα παιδιά, πώς μπορεί αυτό το FPV να φτάσει το ρωσικό αναγνωριστικό UAV; Πετάει 1.000 μέτρα ψηλά, μπορεί πραγματικά να ανέβει τόσο ψηλά; Όπως απεδείχθη όμως, μπορεί και μάλιστα πολύ εύκολα. Είναι τόσο εύκολο, που έχουν καταστραφεί ήδη εκατοντάδες ρωσικά UAV σε όλο το μέτωπο.
Για να μπορέσουμε να καταστρέφουμε ρωσικά αναγνωριστικά UAV με FPV, οι μονάδες γύρω μας πρέπει να απενεργοποιήσουν τα συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου. Αλλά αυτό είναι ένα πολύ σύνθετο και ευαίσθητο θέμα. Άλλωστε, υπάρχουν πολλές μονάδες που επιχειρούν ταυτόχρονα σε ένα μέτωπο, κάθε μία με το δικό της σύστημα Ηλεκτρονικού Πολέμου και κάθε μία έχει τον “τυπά” που βλέπει στο ραντάρ του ένα ρωσικό UAV και θέλει να το καταστρέψει. Αλλά συνήθως με τόσο αδέξια απόπειρα…
Τα ρωσικά αναγνωριστικά UAV είναι εξοπλισμένα με το σύστημα επικοινωνίας GPS Comet, το οποίο τα προστατεύει από τις παρεμβολές μας. Πρόκειται για τέσσερις ή οκτώ κεραίες που “βλέπουν” αποκλειστικώς προς τα πάνω και λαμβάνουν δορυφορικό σήμα. Το σύστημα Ηλεκτρονικού Πολέμου που τα επηρεάζει από κάτω, δεν μπορεί να τα επηρεάσει με κανέναν τρόπο. Οπότε, μας επηρεάζει περισσότερο ο ηλεκτρονικός πόλεμος των “γειτόνων”. Είχα τουλάχιστον τέσσερις περιπτώσεις στις οποίες πετούσα χαμηλά πίσω από ένα Lancet, κυνηγώντας το, και κάποια στιγμή, κυριολεκτικά 50 μέτρα μακριά από αυτό, έχανα εντελώς την εικόνα βίντεο.
Αυτό είναι το πρόβλημα της αλληλεπιδράσεως μεταξύ των μονάδων.
Με την έλευση των FPV, κάθε διμοιρία, λόχος, κάθε διοικητής τάγματος θέλει να καυχιέται ότι έχει ωραίους χειριστές FPV, “μάγκες” που θα καταστρέψουν το ρωσικό πεζικό. Δυστυχώς όμως, υπολείπονται τεχνογνωσίας και κατανοήσεως της πλήρους εικόνας της συγκεκριμένης δουλειάς. Έχουμε αναλογικό βίντεο με 72 κανάλια συνολικά. Δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις όλα αυτά τα 72 κανάλια, επειδή είναι πολύ κοντά μεταξύ τους. Μπλοκάρονται μεταξύ τους. Προσπαθήσαμε να το παλέψουμε, δημιουργώντας ομάδες στις οποίες προσθέσαμε πιλότους, ώστε να υπάρχει ουρά για πτήσεις. Αλλά υπήρχαν τόσες πολλές μονάδες, που μπορούσες να περιμένεις στην ουρά για 40-60 λεπτά…
Για κάθε 10 χλμ. μετώπου, επαρκούν για να δουλέψουν εναντίον επίγειων στόχων περί τα 10 πληρώματα FPV ημέρας και 10 πληρώματα νυκτός – αλλά αυτή τη στιγμή υπάρχουν 20-30. Για μια ακτίνα 15 χλμ. επαρκούν 3 πληρώματα ημέρας και 3 νυκτός, για επιχειρήσεις εναντίον εναερίων στόχων. Τώρα είναι πολλαπλάσια. Υπάρχουν πολύ λιγότερες συχνότητες, απ’ ό,τι κόσμος που θέλει να δουλέψει.
Η κυβέρνησή μας επέλεξε την οδό της μαζικής παραγωγής drone, έναντι της ποιότητος. Ξεχάσαμε ότι πρέπει να δημιουργήσουμε κάτι νέο, να κυριαρχήσουμε σε νέες συχνότητες και όχι απλώς να αγοράζουμε χιλιάδες συστήματα με έτοιμα εξαρτήματα από την Κίνα. Αν δημιουργούσαμε εγχώριους πομπούς βίντεο και δέκτες βίντεο σε νέες συχνότητες που δεν έχει ο εχθρός, η αποτελεσματικότητα των drone μας θα ήταν πολύ μεγαλύτερη.
Έχουμε μεγάλες επιχειρήσεις που ασχολούνται με ραδιοηλεκτρονικά. Μιλήσαμε με την διοίκηση μιας εξ αυτών, τους προτείναμε να δημιουργήσουν πομπούς βίντεο και δέκτες βίντεο σε νέες συχνότητες και κάθε τόσο να τους ενημερώσουν. Απάντησαν: “Δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό γιατί λάβαμε εντολή από το κράτος να συναρμολογούμε drone”. Δηλαδή, την ώρα που δεκάδες πολύ ωραίες πολιτικές επιχειρήσεις φτιάχνουν ήδη drone και τα στέλνουν σε μονάδες, το κράτος επιλέγει μαζική παραγωγή κι όχι ανάπτυξη των επιχειρήσεών του. Δεν πρέπει να είναι έτσι.
Επίσης, κατά τη γνώμη μου, το κράτος θα πρέπει να συνάπτει ευέλικτες συμβάσεις με κατασκευαστές drone, υποχρεώνοντάς τους να αλλάζουν τις συχνότητές τους κάθε δύο μήνες. Τώρα, σχεδόν όλη η επίγεια άμυνα σχεδιάζεται γύρω από τα FPV. Έτσι καταφέραμε να κρατήσουμε την Αντρίβκα.
Οι μηχανικοί όλων των μονάδων UAV αντιμετωπίζουν ένα πολύ δύσκολο έργο – να βελτιώνουν κάτι συνεχώς. Είμαστε πολύ ευγνώμονες στους εθελοντές για drone αλλά αφού τα παραλάβουμε, πρέπει να κάτσουμε και να σκεφτούμε τι να κάνουμε για να δουλέψουν. Τίποτα δεν αλλάζει στην χώρα μας ενώ ο εχθρός προσαρμόζεται συνεχώς. Εάν κυριαρχούσαμε σε νέες συχνότητες, θα είχαμε, ας πούμε, ένα μήνα πριν να τις βρει ένα σύστημα Ηλεκτρονικού Πολέμου. Και θα μπορούσαμε να κάνουμε πολλά σε αυτόν τον μήνα».
Όλγα Κιριλένκο, UP
