Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 25 Σεπτεμβρίου, το Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής ανακοίνωσε την πρώτη επιχειρησιακή πτήση διαρκείας 14 ωρών ενός Μη Επανδρωμένου Αεροσκάφους τύπου HERON 1, που διατέθηκε από τον Οργανισμό Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (FRONTEX) για 600 ώρες πτήσεως στο πλαίσιο της διεξαγωγής δοκιμαστικής επιχειρησιακής εκμεταλλεύσεως. Το εν λόγω ΜΕΑ που έχει ως βάση το Αεροδρόμιο Τυμπακίου (Κρήτη) της Πολεμικής Αεροπορίας, θα πραγματοποιεί πτήσεις επιτηρήσεως των θαλασσίων συνόρων στο πλαίσιο της Μικτής Ευρωπαϊκής Επιχειρήσεως “ΠΟΣΕΙΔΩΝ”, που διεξάγεται από το Μάιο του 2008 υπό το συντονισμό των Αρχηγείων ΛΣ – ΕΛΑΚΤ και ΕΛΑΣ, και υπό την εποπτεία του Οργανισμού FRONTEX.
Στις 11 Ιανουαρίου 2018 ο FRONTEX ανέθεσε σύμβαση για την δοκιμή ΜΕΑ δύο διαφορετικών τύπων και κατηγοριών για περίοδο 120 ημερών στην διάρκεια του τρέχοντος έτους: το HERON 1 της ισραηλινής ΙΑΙ για 600 ώρες πτήσεων κόστους 4,75 εκατ. € και το FALCO της ιταλικής Leonardo για 300 ώρες κόστους 1,7 εκατ. €.
Στην σχετική ανακοίνωση Τύπου τονιζόταν ότι: «Μέσω αυτού του εγχειρήματος, το Λιμενικό Σώμα γίνεται η πρώτη Ακτοφυλακή Κράτους Μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που χρησιμοποιεί τέτοιου είδους επιχειρησιακό μέσο για την αστυνόμευση του θαλασσίου πεδίου και την καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος». Στην πραγματικότητα, με ανακοίνωσή της η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Θαλασσίας Ασφαλείας (EMSA) που παρήσχε το ΜΕΑ στον FRONTEX, γνωστοποίησε ότι την ίδια ημέρα (25 Σεπτεμβρίου) πραγματοποιήθηκε η πρώτη σχετική πτήση επιτηρήσεως συνόρων από την Εθνοφρουρά της Πορτογαλίας, στην οποία εμπίπτει και η υπηρεσία ακτοφυλακής.
Εφόσον πάντως το HERON 1 διατέθηκε από τον FRONTEX και σε δοκιμαστική βάση, το ορθό είναι ότι το ΛΣ-ΕΛΑΚΤ συνεργάζεται για δοκιμές επιχειρησιακής αξιοποιήσεως ΜΕΑ. Το ΛΣ-ΕΛΑΚΤ δεν διαθέτει οργανικά ΜΕΑ και το παράδοξο είναι ότι ενώ συμμετέχει στην ανωτέρω συνεργασία, δεν επιδεικνύει ενδιαφέρον για την απόκτηση τέτοιων μέσων. Ενδεικτικώς, στον πρόσφατο διαγωνισμό για προμήθεια δύο νέων παρακτίων περιπολικών (με προαίρεση για άλλα δύο) στον οποίο επικράτησε η προσφορά της ιταλικής Cantiere Navale Vitoria SpA, ενώ είχε περιληφθεί στις προδιαγραφές η υποδομή και ικανότητα υποστηρίξεως ΜΕΑ από τα εν λόγω σκάφη, δεν έχει ανακοινωθεί κάτι σχετικό. Τα περιπολικά που θα αποτελούν μία έκδοση του τύπου Ρ350, εκτοπίσματος 160 τόννων, θα έχουν στο κατάστρωμα ελεύθερο χώρο για μελλοντική εγκατάσταση συστημάτων και χρησιμοποίηση ΜΕΑ. Είναι απορίας άξιο όμως, για ποιον λόγο σε ένα πρόγραμμα αρκετών δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, που στο μεγαλύτερο μέρος του καλύπτεται από κοινοτική χρηματοδότηση, εξαιρέθηκε η προμήθεια συστήματος ΜΕΑ που θα εξασφάλιζε πόρους και χρόνο, ώστε να επιταχυνθεί η επιχειρησιακή ένταξη τέτοιων συστημάτων.
Η επιχειρησιακή αξιοποίηση συστημάτων ΜΕΑ από σκάφη της ακτοφυλακής, αναβαθμίζει κατακόρυφα τις επιχειρησιακές ικανότητες, εξασφαλίζει οικονομίες σε καύσιμα, βελτιώνει την ταχύτητα ανταποκρίσεως και καλύπτει πολλαπλάσια έκταση από αυτήν που δύναται να καλύψει ένα περιπολικά χωρίς “μάτια στον αέρα”. Την περασμένη άνοιξη, σε πρόσφατες δοκιμές της Ακτοφυλακής των ΗΠΑ, το περιπολικό STRATTON πραγματοποίησε περιπολία έξι εβδομάδων στον Ανατολικό Ειρηνικό, φιλοξενώντας σύστημα ΜΕΑ τύπου ScanEagle. Το τελευταίο, με εμβέλεια περί τα 60 ν.μ. πραγματοποίησε 39 εξόδους, παρέχοντας επιτήρηση και εικόνα σε πραγματικό χρόνο. Χάρη στις αποστολές ΜΕΑ, το κέντρο επιχειρήσεων του περιπολικού, μεταμορφώθηκε από μία απλή αίθουσα ακροάσεως ασυρμάτου, σε αίθουσα πλήρους θεάσεως εικόνας σε πραγματικό χρόνο, με θεαματικά αποτελέσματα. Σε αυτή την δεύτερη πειραματική δράση, πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά κατασχέσεις πλωτών μέσων με ναρκωτικά, χάρη στην απευθείας συνδρομή του συστήματος ΜΕΑ – συγκεκριμένως κατασχέθηκαν ποσότητες κοκαΐνης αξίας άνω των 50 εκατ. $ και συνελήφθησαν 10 ύποπτοι ως διακινητές.
Η Ακτοφυλακή των ΗΠΑ, υποστηρίζει ότι παρά τα νέα πλωτά μέσα που εντάσσονται σε υπηρεσία, απαιτούνται πολύ περισσότερες εναέριες πλατφόρμες επιτηρήσεως και συγκεκριμένως συστήματα ΜΕΑ, τα οποία θα επιχειρούν από την στεριά ή τα ίδια τα περιπολικά σκάφη. Η Ελλάδα που υποτίθεται ότι επεκτείνει την προσοχή της στις “ανοικτές θάλασσες” του Κρητικού Πελάγους και γενικότερα της Κεντρικής και Ανατολικής Μεσογείου, δεν επιδεικνύει ιδιαιτέρως ζωηρό ενδιαφέρον για την πιο επίμονη επιτήρηση που μόνο από αέρος, και με μικρότερο συγκριτικώς κόστος, μπορεί να επιτευχθεί. Τα εναέρια μέσα του ΛΣ-ΕΛΑΚΤ είναι μία υπηρεσία που δεν έχει αναπτυχθεί και μάλλον υπολειτουργεί από πλευράς παραγόμενου έργου ενώ και η τάση για επέκταση της επιτηρήσεως – ελέγχων εκτός Αιγαίου, δεν φαίνεται να “συγκινεί” την ηγεσία του Σώματος.
Η απλοϊκή εξήγηση που δίδεται στα παρασκηνιακά κανάλια πληροφορήσεως, ταυτίζει αυτή την έλειψη “ενθουσιασμού”, με την σκόπιμη εξυπηρέτηση διαπλεκομένων επιχειρηματικών συμφερόντων που εμπλέκονται σε λαθρεμπόριο στις εν λόγω θάλασσες. Μια κατηγορία, η οποία σαφώς αδικεί το προσωπικό του ΛΣ-ΕΛΑΚΤ και πρέπει να παύσει να υφίσταται, με αποφασιστικές πρωτοβουλίες της πολιτικής και της φυσικής ηγεσίας του Σώματος.
