Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Από τα μέσα του περασμένου έτους, είχε γίνει αντιληπτό ότι η στροφή της Πολεμικής Αεροπορίας στον εκσυγχρονισμό των F-16 Block 50 στην έκδοση V, αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα εξαιτίας του υψηλού κόστους. Η προτίμηση ενός ανωτέρου προτύπου με ραντάρ τεχνολογίας AESA, ήταν απολύτως δικαιολογημένη για επιχειρησιακούς λόγους, αλλά επικράτησαν οι εσφαλμένες αποφάσεις κατά την ανάθεση του προγράμματος F-16V το 2019. Αντί να διατηρηθούν ως είχαν τα 29 F-16 Block 52+ Advanced που μετρούσαν μόλις μία δεκαετία χρήσεως, και να εκσυγχρονιστούν τα σημαντικά υποδεέστερα F-16 Block 50, έγινε το ακριβώς αντίθετο.
Η επίκληση το 2019 της ελλείψεως πόρων για ορθολογικότερες αποφάσεις στο πρόγραμμα F-16V, επιβεβαιώνει πλέον πανηγυρικώς, ότι τελικώς η δήθεν “φθηνή” λύση, πληρώνεται πάντα πολύ ακριβά. Έξι έτη μετά, το υψηλό κόστος λόγω σοβαρών αυξήσεων σε όλες τις τιμές, στοιχειώνει την αναβάθμιση των 38 μαχητικών σε V. Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ανέδειξε το πρόβλημα, επειδή το κόστος υπερβαίνει το 1,5 δισ. $ και δεν υπάρχουν περιθώρια “εκπτώσεων”, όπως και την τάση αποδοχής του λόγω αυξημένης χρηματοδοτήσεως του ΜΠΑΕ 2025-2036.
Υπάρχουν όμως εξελίξεις, οι οποίες πιθανώς καθιστούν ξεπερασμένο και αυτόν τον σχεδιασμό.
Κατ’ αρχάς, η ηγεσία έχει διακηρύξει πρόθεση Δομής Δυνάμεων 200 μαχητικών, τριών τύπων: F-16V, Rafale, F-35A. Εξ αυτών, “υπάρχουν” σήμερα τα 83 F-16V και 24 Rafale, ήτοι 107 σύνολο. Με τα 20 παραγγελθέντα F-35 και την πιθανή αναβάθμιση των 38 F-16 Block 50, μπορεί να προκύψει δύναμη 165 μαχητικών.
Στο ίδιο το ΜΠΑΕ 2025-2036 εξάλλου, περιλαμβάνεται και η προμήθεια 20 επιπλέον F-35 και 6 Rafale, επιτρέποντας προσέγγιση του στόχου.
Για όλα αυτά τα προγράμματα, εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν περί τα 5,5 δισ. €.
Επιχειρησιακώς, από αυτή την δύναμη, μόνο 40 μαχητικά θα είναι 5ης γενεάς (το 20% του στόχου Δομής Δυνάμεων) η υπεροχή των οποίων έναντι των υποδεεστέρων τύπων 4 και 4,5 γενεάς, αναγνωρίζεται πλέον όλο και περισσότερο. Όσοι ιπτάμενοι έχουν έλθει με τον έναν ή άλλον τρόπο, σε επαφή με το F-35, διακρίνουν μία εντελώς άλλη “εποχή” στην εναέριο πόλεμο, παρά τις παρεξηγήσεις, παρερμηνείες και σκόπιμες συγχύσεις που διακινούνται δημοσίως στα διεθνή μέσα.
Αυτό όμως που ακόμη δεν έχει απασχολήσει την Πολεμική Αεροπορία αλλά είναι βέβαιο ότι θα καταστεί το νέο σημείο αναφοράς, είναι οι εξελίξεις στις ανεπάνδρωτες πλατφόρμες που οδηγούν στην κατεύθυνση της αντιλήψεως στενής συνεργατικής δράσεως μαχητικών 5ης γενεάς με ανεπάνδρωτα αεροσκάφη τύπου “Loyal Wingman”. Όταν το F-35 θα είναι έτοιμο να ενταχθεί σε ελληνική υπηρεσία, θα απασχολεί ήδη η μη συνοδεία του από ανεπάνδρωτες πλατφόρμες, όπως αυτές που διερευνά η Αεροπορία των ΗΠΑ (USAF), με το πρόγραμμα Συνεργατικό Αεροσκάφος Μάχης (Collaborative Combat Aircraft). Μέχρι το 2030, η USAF σκοπεύει να έχει αναθέσει συμβάσεις για 100 CCA, που θα ανοίξουν την αυλαία για επιχειρησιακή ένταξη στην βάση του 1 προς 2 όπως σχεδιάζεται, μεταξύ επανδρωμένων μαχητικών και CCA!
Πρακτικώς, σε μερικά έτη, η Πολεμική Αεροπορία θα σχεδιάσει νέα Δομή Δυνάμεων, με τους τρεις τύπους μαχητικών, συν το παράγωγο από το CCA. Αυτή η νέα κατάσταση, συνεπάγεται ανάγκη νέων επενδύσεων και απορρόφηση νέων επιχειρησιακών αντιλήψεων, που θα αναδείξουν ως κορυφαίο τον ρόλο του F-35 σε ελληνική υπηρεσία. Επιπλέον επενδύσεις θα πρέπει να υπολογίζονται, εάν αποφασισθεί ανάλογη δράση με τα Rafale.
Πέρα από την πιθανή απειλή των Meteor – “Αντίδοτο” η τεχνολογία stealth
Με απλά λόγια, η επιχειρησιακή αξιοποίηση των F-35 θα έχει λάβει απόλυτη προτεραιότητα και όλη η Πολεμική Αεροπορία θα κινείται γύρω από την μεγιστοποίηση της εκμεταλλεύσεώς τους, προκειμένου να διατηρήσει ποιοτικό προβάδισμα έναντι της απειλής. Ακόμη και αν δεν αξιολογηθεί η πιθανότητα προμήθειας F-35 από την Τουρκία, ούτε καν το προβάδισμά της στα ανεπάνδρωτα μαχητικά, η Πολεμική Αεροπορία θα είναι υποχρεωμένη να εστιάσει στο F-35 και τις εξελίξεις γύρω από αυτό, ακόμη και μόνο για λόγους παρακολουθήσεως των διεθνών αεροπορικών εξελίξεων, τακτικών και δογμάτων.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, μία συν μία Μοίρες F-35, είναι λίγες και μάλλον αργά, με βάση τον ρυθμό των τεχνολογικών εξελίξεων που όλα δείχνουν ότι θα είναι ραγδαίος τα επόμενα έτη. Η Πολεμική Αεροπορία θα πρέπει από νωρίς, να επιδιώξει αυξημένη δύναμη F-35 στην Δομή Δυνάμεων, σε συνάρτηση με την είσοδο ανεπάνδρωτων CCA. Η οροφή 200 μαχητικών που έχει αποφασισθεί σήμερα, σε λίγα χρόνια αναμένεται να ακολουθήσει την διεθνή τάση της μειώσεως του συνολικού αριθμού επανδρωμένων μαχητικών και την εξισορρόπηση με μεγαλύτερο αριθμό ανεπάνδρωτων μαχητικών συνοδείας.
Στρατηγική ενόραση, επιτρέπει την κατανόηση ότι από τώρα πρέπει να κινηθεί η Πολεμική Αεροπορία σε επιδίωξη αυξήσεως της δυνάμεων των F-35, στην ελάχιστη βάση διαμορφώσεως δύο ενισχυμένων Μοιρών των 24 μαχητικών και την επίσπευση της προμήθειας της δεύτερης Μοίρας. Εξ αυτών των κινήσεων, προκύπτει αυξημένη ανάγκη προμήθειας των εξελιγμένων όπλων με τα οποία σκοπεύει να τα εξοπλίσει η Πολεμική Αεροπορία αλλά και η απαίτηση προμήθειας περί των 100 ανεπάνδρωτων μαχητικών συνοδείας, τα οποία αυξάνουν έτι περαιτέρω τις απαιτήσεις σε όπλα! Όλα αυτά, οδηγούν στην σκέψη ότι με ελάχιστη βάση αναθεωρημένης Δομής Δυνάμεων 150 μαχητικών, τα F-35 πρέπει να αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 1/3 αυτών.
Κρίθηκε η τύχη των F-16 Block 50 – Ανοικτά ακόμη τα υπόλοιπα
Είναι προφανές ότι στην δεκαετία του 2030, η Πολεμική Αεροπορία θα πρέπει να συνεχίσει να επενδύει σοβαρά για προμήθεια ιπτάμενου υλικού και όπλων. Θα έχει αυτή την ευχέρεια; Εξεύρεση των απαραίτητων πόρων σήμερα, μπορεί να προκύψει από την ματαίωση εκσυγχρονισμού των F-16 Block 50 και την κατεύθυνσή τους στην προμήθεια 28 F-35, με προετοιμασία για ανάθεση συμβάσεως περί το 2030, που θα αφορά ανεπάνδρωτα μαχητικά συνοδείας. Συμφωνία τιμής πωλήσεως του F-35 σήμερα, θα εξοικονομήσει εκατοντάδες εκατομμύρια εν σχέσει με συμφωνία το 2035.
Πρόκειται για κινήσεις υψηλής στρατηγικής, οι οποίες πρέπει να τεθούν στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, πολιτικό και στρατιωτικό, συνεννοήσεως με τους Συμμάχους, προκειμένου να διασφαλιστεί στρατηγική σύνδεση σε επίπεδο αεροποριών, προς ταχύτερη και ομαλότερη αφομοίωση δογμάτων αλλά και συμμετοχή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.
Πρέπει να συνυπολογιστούν δύο πολύ σημαντικές παράμετροι.
Σε επιχειρησιακό επίπεδο, οι ιπτάμενοι που εκπαιδεύονται στα μαχητικά 5ης γενεάς, θα βρίσκονται πολλά σκαλιά πάνω από το επίπεδο των συναδέλφων που πετά με υλικό προηγουμένων γενεών. Αυτό επιτάσσουν όχι μόνο τα συστήματα και οι δυνατότητες του F-35 αλλά και η εκπαίδευση στις τακτικές συνεργατικής μάχης με ανεπάνδρωτα μαχητικά συνοδείας. Από αυτή την άποψη, οι ιπτάμενοι των F-35, δεν πρέπει να περιορίζονται σε μία πολύ μικρή μειοψηφία αλλά να αποτελούν μια πολύ καλή μαγιά, εντός του συνόλου του εμψύχου δυναμικού.
Σε βιομηχανικό επίπεδο, η περίπτωση των ανεπάνδρωτων συνεργατικών μαχητικών, προσφέρει την ευκαιρία σοβαρής εμπλοκής με κατασκευαστικό έργο στην ΕΑΒ και την εγχώρια αμυντική βιομηχανία συνολικώς. Αν η σχεδίαση, ανάπτυξη και κατασκευή μαχητικού αεροπλάνου είναι αδύνατη, αυτό δεν ισχύει στην περίπτωση των ανεπάνδρωτων.
Η διατήρηση μαχητικών 4ης και 3ης γενεάς στην δύναμη της Πολεμικής Αεροπορίας, είναι μάλλον κάτι το αναγκαίο, παρά τις όποιες αποφάσεις έχουν ληφθεί. Υπάρχει ρόλος γι’ αυτά, ανεξαρτήτως του αν επιθυμητό – ιδανικό είναι ο περιορισμός της πολυτυπίας και οι οικονομίες κλίμακος. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι τρεις Μοίρες των F-16 Block 30 και 50, θα παραμείνουν ως έχουν. Προφανώς η ηγεσία θα πρέπει να λάβει αποφάσεις και να εκμεταλλευθεί κάθε αποδοτική ευκαιρία που θα εμφανισθεί.
Στο πλαίσιο όμως μια ευρύτερης πολιτικής συμφωνίας (ένα “πακέτο Ρούμπιο”, όπως έχουμε γράψει) που θα πρέπει να επιδιωχθεί με την Ουάσιγκτον, με ζήτημα αιχμής την προμήθεια επιπλέον F-35, η Πολεμική Αεροπορία μπορεί να την συνδέσει με αίτημα παραχωρήσεως μίας Μοίρας αναβαθμισμένων F-16 Block 30 στα οποία έχει εγκατασταθεί ραντάρ AN/APG-83 SABR τεχνολογίας AESA. Τέτοια μαχητικά βρίσκονται σήμερα σε υπηρεσία με την Αεροπορική Εθνοφρουρά (ANG) των ΗΠΑ, είναι από τα πρώτα σε σειρά αποσύρσεως και οι πρόσφατες κατευθύνσεις της κυβερνήσεως Τραμπ για αμυντικές περικοπές, μπορεί να επισπεύσουν την απόσυρσή τους. Διά του τρόπου αυτού, οι 5 Μοίρες με F-16V Block 72, είναι δυνατό να συμπληρωθούν με μία Μοίρα εκσυγχρονισμένων F-16 Block 30 από την ANG, ενισχύοντας τους αριθμούς της Δομής Δυνάμεων.
Γιατί είναι λάθος ο περιορισμένος εκσυγχρονισμός των F-16 Block 50
