Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Επίσκεψη στο Ηνωμένο Βασίλειο πραγματοποιεί αύριο ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας, προκειμένου να έχει συνάντηση με τον Βρετανό ομόλογό του και να λάβει μέρος στο Ελληνο-Βρετανικό Συμπόσιο 2023 που πραγματοποιείται στο Λονδίνο το διήμερο 16-17 Οκτωβρίου. Το ίδιο διήμερο, θα έχει συναντήσεις και με μέλη του Βρετανικού Κοινοβουλίου, αρμόδια για θέματα Άμυνας.
Τα τελευταία έτη και ιδίως μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, το Λονδίνο επιδιώκει την ανάπτυξη των σχέσεών του με την Ελλάδα σε πολλαπλά επίπεδα. Ένα από αυτά, είναι και ο τομέας της Άμυνας, ιδίως καθώς από το 2021 και μετά, η Αθήνα επανεκκίνησε εντατικές διαδικασίες εξοπλιστικών προγραμμάτων. Εν τούτοις, δεν έχει υπάρξει αξιόλογη ελληνική ανταπόκριση.
Ελληνικό ενδιαφέρον δεν εκδηλώθηκε καν, όταν προ ετών το Ηνωμένο Βασίλειο ενημέρωσε το 2018 για την απόσυρση διαφόρων οπλικών συστημάτων, στο πλαίσιο αμυντικών περικοπών, που ήταν διαθέσιμο έναντι χαμηλού αντιτίμου. Κατόπιν, στο πλαίσιο της διαγωνιστικής διαδικασίας για την προμήθεια 4 νέων φρεγατών, στα μέσα του 2021 η βρετανική Βabcock International εμφανίσθηκε όπως είχε γράψει ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ, με την υποστήριξη της κρατικής βρετανικής τράπεζας επενδύσεων. Η UK Export Finance (UKEF) θα εξασφάλιζε χαμηλότοκο δάνειο προς το ελληνικό Δημόσιο για χρηματοδοτική λύση αλλά και υποστήριξη επενδυτικών προτάσεων για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά και Ελευσίνος. Ουσιαστικώς οι Βρετανοί εμφανίσθηκαν έτοιμοι για χρηματοδοτική λύση ανάλογη των αμερικανικών συμβάσεων FMS αλλά η πρόταση αγνοήθηκε για πολιτικούς λόγους.
Την περίοδο που βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη η διαδικασία για τις φρεγάτες, οι επιτελείς του Πολεμικού Ναυτικού είχαν επιδείξει ενδιαφέρον για τον πύραυλο επιφανείας – αέρος CAMM/CAMM ER, ως πιθανό μέρος του οπλισμού της νέας φρεγάτας. Σύμφωνα με πληροφορίες, ακόμη και όταν αποφασίσθηκε η προμήθεια από την Γαλλία των FDI HN, στις σχετικές νύξεις από ελληνικής πλευράς, η γαλλική MBDA France ήταν απολύτως αρνητική να συζητήσει για τον συγκεκριμένο πύραυλο, ως όπλο συμπληρωματικό των μεγάλου βεληνεκούς ASTER 30 Block 1. Δεδομένου ότι ο CAMM μπορούσε να φέρεται ανά τετράδα σε κάθε κελί του εκτοξευτή SYLVER 50, οι FDI HN θα μετέφεραν πολλαπλάσιο πυραυλικό φορτίο αντιαεροπορικής αμύνης.
Ο CAMM/CAMM ER, αναπτύχθηκε από την βρετανική MBDA UK και είναι προφανές ότι αντιμετωπίζεται ανταγωνιστικά ως προς τις πωλήσεις των άλλων εθνικών παραρτημάτων της πολυεθνικής MBDA. Εν τούτοις, πληροφορίες αναφέρουν ότι η MBDA UK είχε δηλώσει ανοικτή σε συνεργασία με ελληνικές εταιρείες στο πλαίσιο ακόμη και συμπαραγωγής του όπλου της! Το εντελώς αντίθετο ίσχυε με την MBDA France… Η κάθετη άρνηση της γαλλικής πλευράς στο θέμα του βρετανικού πυραύλου, δεν συνάντησε κάποια σοβαρή αντίδραση από την ελληνική κυβέρνηση και το πρόγραμμα των FDI HN εξελίχθηκε κατά τις γαλλικές επιθυμίες, με την MBDA France να μην προσφέρει την παραμικρή συνεργασία σε βιομηχανικό επίπεδο.
Η MBDA UK εμφανίζεται ανοικτή σε συνεργασία και στην περίπτωση του πυραύλου αέρος – αέρος Meteor, για τον οποίο ενημέρωσε το ΓΕΑ στις 15 Ιουνίου 2023. Η ενημέρωση έγινε υπό την έννοια της μελλοντικής προμήθειας του Meteor ως οπλισμός του μαχητικού F-35 που ενδιαφέρει την Πολεμική Αεροπορία, καθώς Ιταλία και Ηνωμένο Βασίλειο σκοπεύουν να αξιοποιήσουν τον συνδυασμό σε δική τους υπηρεσία. Και σε αυτή την περίπτωση, πληροφορίες αναφέρουν ότι η MBDA UK εμφανίζεται πρόθυμη να συζητήσει την προοπτική βιομηχανικής συνεργασίας με την Ελλάδα από μια τέτοια πιθανή πώληση.
Τον Φεβρουάριο του 2023 ο τότε ΥΕΘΑ Νικόλαος Παναγιωτόπουλος υπέγραψε με τον Βρετανό ομόλογό του Μπεν Ουάλλας την Δήλωση “Κοινού Οράματος” (Joint Vision Statement) των δύο χωρών, που μεταξύ άλλων αποβλέπει στην προοπτική ενισχύσεως της συνεργασίας στους τομείς της αμυντικής βιομηχανίας και τεχνολογίας. Ακολούθησε τον Ιούλιο συνάντηση του νέου ΥΕΘΑ με τον Μπεν Ουάλλας και συζητήσεις στο πλαίσιο της JVS, χωρίς όμως ο Νίκος Δένδιας να κάνει κάποια δήλωση για συνεργασία στους ανωτέρω τομείς.
Τα ανωτέρω παραδείγματα, υπογραμμίζουν όχι μόνο “χαμένες ευκαιρίες” αλλά το ότι μέχρι σήμερα η ελληνική κυβέρνηση έχει εφαρμόσει μία “γραμμική” πολιτική στο εξοπλιστικό της πρόγραμμα, με προτίμηση στις απευθείας αναθέσεις μέσω διακρατικών συμφωνιών με ΗΠΑ, Γαλλία και Ισραήλ. Στην περίπτωση της Γαλλίας, πρόκειται για εμπορικές συμφωνίες οι οποίες όμως με νομοθετικές ρυθμίσεις λαμβάνουν επικάλυψη διακρατικής συμφωνίας. Το κοινό όλων των προμηθειών που έχουν γίνει με αυτούς τους τρεις κύριους προμηθευτές, είναι η απροθυμία σοβαρών ανταλλαγμάτων και παραχωρήσεως βιομηχανικού έργου με ελληνικές εταιρείες (οι Γάλλοι μετά βίας έδωσαν κάποιο στοιχειώδες έργο στο πρόγραμμα FDI HN) με αποτέλεσμα την απουσία της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας από τις απευθείας αναθέσεις.
Από την αλλη, περιπτώσεις όπως αυτή της Μεγάλης Βρετανίας ή άλλων ευρωπαϊκών χωρών που προτείνουν όχι μόνο πώληση αμυντικού υλικού αλλά και βιομηχανική συνεργασία ή ακόμη και επενδύσεις στην χώρα, αγνοούνται χαρακτηριστικώς και δεν έχουν καμμία τύχη. Μπορεί αυτό να χαρακτηρίζεται από ορισμένους ως άσκηση “υψηλής πολιτικής”, επί της ουσίας όμως η Αθήνα εκπέμπει διαπραγματευτική αδυναμία, υποταγή σε συγκεκριμένη δεσμευτική γραμμή, και ασυνέπεια με τις διακηρύξεις της περί “αμυντικών επενδύσεων” και τον υποτιθέμενο διακηρυγμένο στόχο για ανάπτυξη της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας.
