Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Το έγκυρο Middle East Eye, δημοσιεύει σήμερα αποκλειστική αποκάλυψη ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ αποδέχθηκε την τουρκική πρόταση για συγκρότηση κοινής τεχνικής επιτροπής μελέτης για την εξέταση του κατά πόσο η ένταξη του αντιαεροπορικού συστήματος S-400 στο τουρκικό οπλοστάσιο, θέτει ή όχι σε κίνδυνο τα “μυστικά” του μαχητικού F-35 που πρόκειται να ενταχθεί στην Τουρκική Αεροπορία.
Την αποκάλυψη κάνει ο έγκυρος Τούρκος δημοσιογράφος Ragip Soylu σε ανταπόκριση από την Άγκυρα, διευκρινίζοντας ότι η εξέλιξη έλαβε χώρα την περασμένη Τετάρτη 29 Μαΐου, στην διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας Τραμπ – Ερντογάν. Ο Soylu επικαλείται “αρκετούς Τούρκους αξιωματούχους“, σύμφωνα με τους οποίους ο Τραμπ “απέρριψε το Πεντάγωνο και το Υπουργείο Εξωτερικών που έχουν ταχθεί εναντίον της ομάδας μελέτης“. Κατά τον ίδιο, τόσο ο Λευκός Οίκος όσο και το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, δεν προέβησαν σε κάποια απάντηση.
Όπως έγινε εξάλλου γνωστό, στην τηλεφωνική επικοινωνία ο Ερντογάν ενημέρωσε τον Τραμπ περί της αποφυλακίσεως του Aμερικανού υπηκόου τουρκικής καταγωγής Serkan Golge, πρώην επιστήμονα της NASA, o οποίος είχε κατηγορηθεί για συνωμοσία στην απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία το 2016. Για την εξέλιξη, ο πρόεδρος Τραμπ ευχαρίστησε δημοσίως τον Ερντογάν ενώ από την εξέλιξη της επικοινωνίας των δύο ηγερών οι αγορές ανταποκρίθηκαν θετικά και η τουρκική λίρα ανέκαμψε έναντι του δολλαρίου. Πρόκειται για μια νέα εξέλιξη, μετά την μείωση των δασμών στον τουρκικό χάλυβα, που δείχνει μια επαναπροσέγγιση των δύο πλευρών. Μια επαναπροσέγγιση η οποία όμως βασίζεται σε αμερικανικές υποχωρήσεις…
Ο Ερντογάν επανέλαβε την επίσημη πρόσκληση προς τον Τραμπ να επισκεφθεί την Άγκυρα και ο Αμερικανός πρόεδρος επανέλαβε την αποδοχή της, λέγοντας ότι αυτή θα πραγματοποιηθεί τον Ιούλιο. Στις αρχές Μαΐου, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ είχε εκφράσει την αντίθεσή του στην επίσκεψη κατά τον παρόντα χρόνια, δεδομένου ότι θα συνέπιπτε με την έναρξη παραλαβής του S-400.
Η προθεσμία του Ιουνίου αφορά την προσφορά Patriot στην Τουρκία και όχι το S-400
Ο Ερντογάν προσωπικώς και το στενό του περιβάλλον, βασίζονται σε μια προσωπική πολιτική απόφαση του Τραμπ ώστε να εξαιρεθεί η Τουρκία από κυρώσεις λόγω προμήθειας του S-400, όπως προβλέπει νόμος για την αντιμετώπιση της ρωσικής επιρροής. Ωστόσο, αναγνωρίζεται ότι τα περιθώρια του Αμερικανού προέδρου δεν είναι μεγάλα και το αντιτουρκικό αίσθημα εξακολουθεί να επικρατεί στην Ουάσιγκτον ενώ εκπρόσωποι του νομοθετικού σώματος έχουν απειλήσει τον Τραμπ ότι θα αντιδράσουν σε περίπτωση ευμενούς αντιμετωπίσεως της Τουρκίας. Κατά τον Soylu, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ έχει προτείνει στην Τουρκία την αναστολή παραδόσεως του S-400 για διάστημα 9 μηνών, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η επίσκεψη αλλά η πρόταση αυτή απερρίφθη από την τουρκική πλευρά.
Καθοριστικής σημασίας πάντως, αναμένεται να είναι η επικείμενη συνάντηση των δύο ηγετών στα τέλη Ιουνίου, στο περιθώριο της συνόδου των G-20 στην Ιαπωνία. Εκεί ίσως, ανακοινωθεί επισήμως η απόφαση του Αμερικανού προέδρου για την κοινή τεχνική επιτροπή μελέτης. Άλλωστε η πρόταση δεν αφορά την σύσταση αμερικανοτουρκικής επιτροπής, ώστε να μπορεί να ανακοινωθεί από μία εκ των δύο πλευρών, αλλά επιτροπή του ΝΑΤΟ…
Το ζήτημα της προμήθειας του S-400 από την Τουρκία είναι καθαρά πολιτικό και η συσχέτισή του με την τουρκική συμμετοχή στο πρόγραμμα F-35 και το ενδεχόμενο “διαρροής” των μυστικών του στην Ρωσία, είναι προσχηματικά για μεγιστοποίηση της πιέσεως προς την Άγκυρα. Η τουρκική πρόταση για εξέταση του ζητήματος από τεχνική επιτροπή, δηλαδή για την “στρατιωτική διάσταση” του θέματος, αποτελεί ελιγμό ώστε να παρακαμφθεί η κυρίαρχη πολιτική διάσταση του θέματος. Διότι ακόμη και αν δεν υπάρχει κίνδυνος διαρροής προς την Ρωσία, η νομοθεσία προβλέπει κυρώσεις για την Τουρκία μόνο και μόνο επειδή προβαίνει στην συγκεκριμένη εμπορική πράξη με την Μόσχα. Εάν οι ΗΠΑ δεχθούν την διαδικασία της κοινής τεχνικής επιτροπής, τότε θα μπορούμε να μιλάμε για προάγγελο θετικής για την Τουρκία τελικής διευθετήσεως του ζητήματος.
Εάν ευσταθεί η αποκάλυψη ότι ο πρόεδρος Τραμπ αποδέχθηκε την πρόταση για την τεχνική επιτροπή μελέτης, τότε πρόκειται για πολιτικό ελιγμό που αποβλέπει στην εξασφάλιση χρόνου και για τις δύο πλευρές. Η αναστολή παραδόσεων των πρώτων F-35, που σύμφωνα με τον σχεδιασμό πρέπει τον Νοέμβριο να πετάξουν για την Τουρκία, μπορεί να παραταθεί όσο συνεχίζονται οι εργασίες μιας τέτοιας επιτροπής. Με αυτό τον τρόπο, “ελέγχεται” η πρόθεση της Τουρκίας να ζητήσει νομικά μέτρα κατά των ΗΠΑ για αθέτηση συμβατικών υποχρεώσεων, οπότε αποφεύγεται κορύφωση της κρίσεως. Από την άλλη, δίνεται περισσότερος χρόνος στην Τουρκία να “μελετήσει” την προμήθεια των Patriot, αφού σε μερικές ημέρες λήγει η ισχύς της τελευταίας αμερικανικής προσφοράς και θα πρέπει να κατατεθεί νέα πρόταση.
Από την Τουρκία, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών Hami Aksoy διέψευσε την ίδια ημέρα Παρασκευή, πληροφορίες και δημοσιεύματα που εμφανίζουν την Άγκυρα να εξετάζει το ενδεχόμενο καθυστερήσεως της παραδόσεως των S-400. Πρόσθεσε δε ότι η τουρκική πρόταση για σύσταση κοινής τεχνικής ομάδας μελέτης, εξακολουθεί να ισχύει.
Ο Τσαβούσογλου επιβεβαίωσε ότι η τουρκική σύμβαση αφορά ένα μόνο σύστημα S-400
