Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η πρόσφατη έγκριση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, της πιθανής πωλήσεως αντιαεροπορικών συστημάτων Patriot στην Τουρκία, στο επίσημο έγγραφο που κοινοποίησε η Υπηρεσία Συνεργασίας Ασφάλειας Άμυνας (DSCA), διευκρίνιζε: «Ο αγοραστής ζητεί αντισταθμιστικά. Στον παρόντα χρόνο δεν έχουν καθοριστεί συμφωνίες αντισταθμιστικών και θα προσδιοριστούν σε διαπραγματεύσεις μεταξύ αγοραστού και συμβαλλομένου».
Πρόκειται για ασυνήθιστη προσθήκη, δεδομένου ότι συνήθως στις ενημερώσεις παρατίθενται οι ποσότητες των υπό προμήθεια οπλικών συστημάτων και του συνοδευόμενου υλικού. Η διευκρίνιση, τονίζει την τουρκική επιμονή για εξασφάλιση σοβαρών Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων (ΑΩ) και πιθανώς τεχνογνωσίας, προεξοφλώντας ότι θα γίνει σκληρός αγώνας επί του σημείου αυτού. Οι Τούρκοι έχουν σημειώσει πολλές φορές, τόσο τώρα όσο και στο παρελθόν, ότι η πρόταση των Patriot είχε απορριφθεί λόγω υψηλού κόστους και απροθυμίας ικανοποιήσεως των απαιτήσεων για ανάθεση σοβαρού βιομηχανικού έργου και μεταφορά τεχνογνωσίας από τις ΗΠΑ.
Σε γενικότερο επίπεδο, είναι φυσιολογικό να μην υπογράφεται μία σύμβαση εάν πρώτα δεν έχει υπάρξει συμφωνία σε όλα τα επιμέρους θέματα και φυσικά στα ανταλλάγματα που ζητεί ο πελάτης. Ας θυμηθούμε την ανάλογη δική μας περίπτωση, για το πρόγραμμα αναβαθμίσεως των μαχητικών F-16. To ΚΥΣΕΑ αποφάσισε στις 28 Απριλίου 2018 την κατακύρωση της συμβάσεως ύψους 1.232.351.577 ευρώ (1.528.115.956 $) έπειτα από “αγώνα” που δόθηκε για την μείωση, υποτίθεται, των αρχικών δόσεων αποπληρωμής, κάτι που είναι αμφίβολο εάν πέτυχε η ελληνική πλευρά. Όμως σε μερικούς μήνες συμπληρώνεται ένας χρόνος από την υπογραφή της συμβάσεως, χωρίς να έχει επέλθει συμφωνία στα ΑΩ…
Ένας προμηθευτής μπορεί να πιεστεί για την παραχώρηση ανταλλαγμάτων, πριν ακόμη εξασφαλίσει το οτιδήποτε. Άπαξ και εξασφαλίσει την σύμβαση, είναι πρακτικώς αδύνατο να πιεστεί. Τόσο απλά. Στην περίπτωση των F-16, η πολιτική ηγεσία δείχνει να είναι “ευτυχής” που θα αναλάβει κάποιο έργο η ΕΑΒ και μάλλον μένει αδιάφορη για την βιομηχανική συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας (ΕΑΒΙ).
Πολύ σοβαρό σημείο είναι αυτό της αναλήψεως έργου από την ΕΑΒΙ, που θα εξασφαλίζει την υποστήριξη του συγκεκριμένου τύπου μαχητικού, που αποτελεί τον κορμό της Πολεμικής Αεροπορίας. Τέτοιο έργο, δεν φαίνεται να εξασφαλίζει η ελληνική πλευρά. Η ΕΑΒ δεν θα κάνει τίποτε άλλο, από το να “μοντάρει” τις νέες συλλογές υποσυστημάτων στα αεροσκάφη. Δεν θα κατασκευάσει συλλογές, δεν θα αποκτήσει καμμία πρόσβαση στην τεχνολογία, δεν θα μπορεί να κατασκευάσει κάποιο απάρτιο, δεν θα έχει δυνατότητα επισκευής ή παρεμβάσεως σε υποσυστήματα. Με απλά λόγια, δεν θα έχουμε καμμία εγχώρια ικανότητα υποστηρίξεως των αεροσκαφών. Κατά τα φαινόμενα, η ΕΑΒ θα εκτελέσει τις εργασίες εγκαταστάσεως των συλλογών που θα έλθουν έτοιμες από τον κατασκευαστή, δυο-τρεις ελληνικές εταιρείες θα κατασκευάσουν τις απαραίτητες καλωδιώσεις και ίσως κάποιο περιφερειακό λογισμικό ή hardware ενώ το “φόρτε” αναμένεται να είναι η ανάληψη υποχρεώσεως κατασκευής από τον ανάδοχο, κάποιων συγκροτημάτων στρατιωτικών οικιών…
Στις 18 Δεκεμβρίου 2018, η Lockheed Martin, σε εκδήλωση που οργάνωσε στην Αθήνα, προέβη στον καθιερωμένο απολογισμό για το έτος που πέρασε. Παρόντες ήταν στελέχη της πρεσβείας των ΗΠΑ, ο πρόεδρος του Ελληνο-Αμερικανικού Επιμελητηρίου και εκπρόσωποι της ΕΑΒΙ. Η πλέον ενδιαφέρουσα τοποθέτηση από πλευράς ομιλητών, ήταν του Γενικού Διευθυντή της ΓΔΑΕΕ Αντιναυάρχου ε.α. Κυριάκου Κυριακίδη. Σημειώσαμε δύο από τις επισημάνσεις του για παθογένειες του “συστήματος”:
- “Δεν υφίσταται μακροχρόνιος σχεδιασμός προμηθειών“.
- “Το να διαπραγματεύεσαι με κάποιον ο οποίος έχει εξασφαλίσει ότι είναι ο προμηθευτής, είναι κατ’ ελάχιστον ανούσιο“.
Ο πλέον αρμόδιος για τα εν λόγω θέματα, δεν θα μπορούσε να είναι πιο σαφής.
Η περίπτωση της αναβαθμίσεως των F-16 είναι μοναδική περίπτωση σφαλμάτων. Αφού καθυστερήσαμε επί σειρά ετών, έπρεπε να αρχίσουν οι πτήσεις των τουρκικών F-35, για να “ανησυχήσουν” κάποιοι. Κι αποτέλεσμα της ανησυχίας, την οποία αντιλαμβάνεται κάθε υποψήφιος προμηθευτής, είναι ότι “τρέχεις να προλάβεις” και δεν έχεις περιθώρια για να διεκδικήσεις ο,τιδήποτε, παρά μόνο για να υποχωρήσεις. Ο χρόνος λειτουργεί εις βάρος σου και σέρνεσαι από τον προμηθευτή σε όλα: στο ποιο “πακέτο” θα διαλέξεις, ποιο χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής θα δεχθείς, τί ΑΩ θα εξασφαλίσεις.
Η μεγαλύτερη σύμβαση προμήθειας αμυντικού υλικού στην περίοδο της οικονομικής κρίσεως, “πάει χαμένη”.
