Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Τις νυκτερινές ώρες της 9ης Σεπτεμβρίου και τις πρώτες πρωινές ώρες της 10ης Σεπτεμβρίου, ρωσικοί δρόνοι επιθέσεως μεγάλης εμβελείας παραβίασαν σε 19 περιπτώσεις τον εναέριο χώρο της Πολωνίας, ενεργοποιώντας το σύστημα αεράμυνας. Μαχητικά F-16 της Πολωνίας και F-35 της Ολλανδίας απογειώθηκαν και τα τελευταία κατάφεραν να καταρρίψουν2 από τους 23 στόχους. Από συντρίμμια που εντοπίσθηκαν σε διάφορες περιοχές, αναγνωρίστηκε ότι επρόκειτο για τύπου Gerbera, ρωσικό φθηνότερο αντίγραφο του ιρανικού Shahed 136. Πρόκειται για κατασκευή χαμηλού κόστους, με κινητήρα εσωτερικής καύσεως που κινεί έλικα κι επιτρέπει την ανάπτυξη μέγιστης ταχύτητος 160 χ.α.ώ. με υψόμετρο πτήσεως μέχρι 3.000 μέτρων.
Η κινητοποίηση της αεράμυνας, απέφερε την κατάρριψη μόνο δύο στόχων. Το κόστος του Gerbera κινείται στην περιοχή των 10.000 ευρώ και για την κατάρριψή τους από τα F-16 και F-35, χρησιμοποιήθηκαν πύραυλοι αέρος – αέρος AIM-9 Sidewinder, κόστος κάποιων εκατομμυρίων…
Η μαχόμενη Ουκρανία, χρησιμοποιεί κάθε μέσο για τον ίδιο σκοπό, αναχαιτίζοντας πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από τις εκατοντάδες απειλές του συγκεκριμένου τύπου που επιτίθενται καθημερινώς. Μεταξύ των εναερίων μέσων, χρησιμοποιούνται μαχητικά F-16AM, ελικόπτερα (όπως και το Ισραήλ) αλλά και μικρά άοπλα ελικοφόρα αεροπλάνα! Τα τελευταία, θεωρούνται και τα πλέον “οικονομικά”, από απόψεως κόστους προς απόδοση, καθαρά σε μεμονωμένη βάση. Επιπλέον, η απώλεια F-16 από τους Ουκρανούς σε αποστολές αναχαιτίσεως δρόνων επιθέσεως με πυροβόλο, από τα συντρίμμια που προκλήθηκαν, έχει καταδείξει ότι η επιδίωξη μειώσεως του κόστους δαπάνης πυραύλων, θέτει σε κίνδυνο τα μαχητικά υψηλών επιδόσεων.
Τα μονοκινητήρια ελικοφόρα διαφόρων τύπων, μαζί με τα ελικόπτερα, πιστώνονται επί καθημερινής βάσεως με το 10-12% των καταρρίψεων ελικοφόρων δρόνων επιθέσεως που επιτυγχάνει το σύνολο των μέσων που χρησιμοποιούν οι Ουκρανοί.
Ο κυριότερος τύπος αεροπλάνου είναι το διθέσιο Yak-52, που μάλιστα θεωρείται και ανώτερο από πλευράς επιβιωσιμότητος εν σχέσει με τα ελικόπτερα, λόγω μικρότερου ίχνους και υψηλότερης ταχύτητος. Το αεροπλάνο είναι άοπλο! Η κατάρριψη στόχων γίνεται με την χρήση ατομικού οπλισμού από το δεύτερο μέλος του πληρώματος στην πίσω θέση, που έχει ανοικτή την καλύπτρα! Η όλη επιχειρησιακή αντίληψη, είναι πρωτόγονη. Τα αεροπλάνα απογειώνονται μόλις σημάνει συναγερμός, καθοδηγούνται μέσω ασυρμάτου από το έδαφος προς την περιοχή του στόχου και μόλις βρεθούν σε αυτόν το πλήρωμα επιδιώκει οπτικό εντοπισμό, δεδομένου ότι δεν υφίστανται αισθητήρες. Μόλις εντοπιστεί ο στόχος, το αεροπλάνο εκτελεί κύκλους γύρω από αυτό και ο σκοπευτής επιδιώκει να τον πετύχει με το όπλο του. Από πλευράς επιδόσεων, η ταχύτητα του Yak-52 της τάξεως των 180 μ.α.ώ. είναι επαρκής για την καταδίωξη των επίσης ελικοφόρων δρόνων επιθέσεως.
Οι λύσεις εκ των ενόντων, αποτελούν συνηθισμένη πρακτική στον πόλεμο, ιδίως όταν υπάρχει χαρακτηριστική υστέρηση σε κάποιον τομέα ή έλλειψη κατάλληλων μέσων. Η Ελλάδα διαθέτει την δυνατότητα αεροπορικής ανταποκρίσεως χαμηλού κόστους στην πρόκληση των ελικοφόρων δρόνων που χρησιμοποιούνται για κορεσμό της αεράμυνας. Η τουλάχιστον, την διαθέτει στα χαρτιά.
Έχουν συμπληρωθεί 25 έτη από την ένταξη σε υπηρεσία των αεροσκαφών βασικής εκπαιδεύσεως T-6A Texan II της Πολεμικής Αεροπορίας, μετά την ανάθεση συμβάσεως στις 8 Αυγούστου 1999 στην τότε Raytheon Aircraft Company ύψους 71,44 δισ. δρχ. (233,7 εκατ. $). Το πρώτο από 45 αεροπλάνα του τύπου, προσγειώθηκε στην Αεροπορική Βάση Καλαμάτας στις 31 Ιουλίου 2000.
Τα πρώτα 25 αεροπλάνα ήταν ουσιαστικώς ίδια με την διαμόρφωση Διακλαδικού Αρχικού Αεροσκάφους Εκπαιδευτικού Συστήματος (JPATS) των T-6A Texan II, που χρησιμοποιούσε η Αεροπορία και το Ναυτικό των ΗΠΑ. Τα υπόλοιπα 20 αεροπλάνα όμως, ζητήθηκε να έχουν ικανότητα μεταφοράς ελαφρών οπλικών φορτίων και αναπτύχθηκε η οπλισμένη έκδοση με 3 σημεία αναρτήσεως φορτίων σε κάθε πτέρυγα. Τα 20 οπλισμένα αεροπλάνα, ταξινομήθηκαν ως T-6A NTA και σε αυτά βασίστηκε η εταιρεία για να αναπτύξει αργότερα την έκδοση κρούσεως AT-6A, με πιο εξελιγμένο εξοπλισμό ηλεκτρονικών και ικανότητα όπλων.
Τα οπλικά φορτία που πιστοποιήθηκαν στο T-6A NTA είναι:
- Συμβατικές βόμβες Mk82 των 500 λιβρών (227 κιλά).
- Εκπαιδευτικές βόμβες BDU-33 D/B των 25 λιβρών (10,8 κιλά).
- Κάλαθοι ρουκετών LAU-68Β/Α των 7 ρουκετών 2,75 ιντσών.
- Ατρακτίδια πολυβόλων HMP400 των 12,7 mm με 200 φυσίγγια της FN Herstal.
Οι πιστοποιημένες διαμορφώσεις εξωτερικών φορτίων μέγιστου βάρους 1.040 κιλών (2.293 λίβρες) είναι:
- Δύο βόμβες.
- Δύο ατρακτίδια πολυβόλων HMP400.
- Δύο δεξαμενές καυσίμου των 248 λίτρων (427 λίβρες).
- Έξι εκπαιδευτικές βόμβες BDU-33 B/B.
- Δύο ατρακτίδια πολυβόλων + δύο κάλαθοι ρουκετών + δύο εκπαιδευτικές βόμβες.
Έχοντας αποσύρει την ρουκέτα 2,75 ιντσών από το οπλοστάσιό της ως ξεπερασμένο όπλο, η Πολεμική Αεροπορία δεν χρησιμοποίησε ποτέ τους καλάθους ρουκετών στα T-6A NTA. Όταν φέρονται δεξαμενές καυσίμου, δεν μπορούν να μεταφερθούν όπλα. Οι συνδυασμοί φορτίου μάχης περιορίσθηκαν σε:
- Δύο δεξαμενές καυσίμου.
- Δύο βόμβες.
- Δύο ατρακτίδια πολυβόλων HMP400.
Τον Μάιο του 2003 πραγματοποιήθηκαν στο Κέντρο Αεροπορικής Τακτικής (ΚΕΑΤ) οι πτητικές δοκιμές πιστοποιήσεως των όπλων που δύναται να φέρει το αεροσκάφος. Το 2004 η 361 Μοίρα Βασικής Εκπαίδευσης συμμετείχε στην επιχείρηση προστασίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας και για το λόγο αυτό όλοι οι εκπαιδευτές της εκπαιδεύτηκαν στο Σχολείο Όπλων Τακτικής (ΣΟΤ) σε αποστολές Αέρος-Αέρος, Αέρος-Εδάφους και εναντίον στόχων χαμηλής ταχύτητας. Τα Τ-6Α NTA επιχείρησαν πάνω από την Αθήνα όλο το διάστημα τόσο των Ολυμπιακών όσο και των Παραολυμπιακών Αγώνων, από το πρώτο μέχρι και το τελευταίο φως. Εξορμώντας από το Τατόι, εκτελούσαν περιπολίες καθορισμένης διαρκείας 2 ωρών, πετώντας μεταξύ 3-5.000 ποδών, φέροντας τα δύο ατρακτίδια πολυβόλων, για τυχόν αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών.
Δυστυχώς, σήμερα τα 20 δυνάμενα να φέρουν οπλισμό T-6A NTA της Πολεμικής Αεροπορίας, έχουν απαξιωθεί. Τα προηγούμενα χρόνια, ο τύπος εγκαταλείφθηκε στην τύχη του και ένας αριθμός αεροπλάνων αχρηστεύθηκε επειδή χρησιμοποιήθηκε για προσπορισμό ανταλλακτικών, ώστε να διατηρηθούν ενεργά 4-5 μόνο… Φυσικά, διακόπηκαν οι εκπαιδεύσεις στα όπλα και σήμερα έχουν αφαιρεθεί ακόμη και τα απλά σκοπευτικά που έφεραν τα 20 T-6A NTA.
Τον Μάρτιο του 2025, η 120 Πτέρυγα Εκπαίδευσης Αέρος στην Καλαμάτα, αξιολογήθηκε επιτυχώς σε όλους τους τομείς, βάσει των κριτηρίων του προγράμματος Εκπαίδευση Πτήσεων Ευρώπης ΝΑΤΟ (NFTE), ως εκπαιδευτικό κέντρο. Η σχετική έκθεση αξιολογήσεως, στον τομέα του Συστήματος Εκπαιδεύσεως, σημειώνει ότι η 120 ΠΕΑ (θα) επιχειρεί με 25 T-6A και 10 M-346A. Για τα πρώτα, αφού αναφέρει ότι έχουν μέγιστη επιχειρησιακή οροφή 31.000 ποδών και μέγιστη ταχύτητα 320 κόμβων, διευκρινίζει για το T-6A NTA ότι έχει ικανότητα μεταφοράς εξωτερικών φορτίων όπως εκπαιδευτικών βομβών και δεξαμενών καυσίμου, χωρίς καμμία αναφορά σε όπλα…
Η νέα κατάσταση απειλών που έχει ανατείλει, απαιτεί την αξιοποίηση όλου του διαθέσιμου δυναμικού, από το σύνολο των τριών Κλάδων και η Πολεμική Αεροπορία πρέπει να θυμηθεί και πάλι ότι διαθέτει ικανό αριθμό εκπαιδευτικών αεροπλάνων υψηλών επιδόσεων με πολλές ακόμη ώρες πτήσεως, που μπορούν να αναλάβουν πολεμικές αποστολές αλλά έχει σταματήσει να τα “δουλεύει” όπως μπορεί.
Ο στροβιλοκινητήρας PT6Α-68 αποδίδει μέγιστη ισχύ 1.100 ίππων, εξασφαλίζοντας μέγιστη ταχύτητα 364 μ.α.ώ. (586 χ.α.ώ.) και μέγιστη ταχύτητα ταξιδίου 320 μ.α.ώ. (510 χ.α.ώ.). Σε πραγματικές συνθήκες, μια φυσιολογική οικονομική ταχύτητα ανέρχεται σε 266 μ.α.ώ. (426 χ.α.ώ.). Το T-6A NTA φέρει εσωτερικό καύσιμο 677,5 λίτρων (1.200 λίβρες) και η κατανάλωση με σταθερή ταχύτητα πτήσεως κυμαίνεται σε 225 λίτρα (400 λίβρες) ανά ώρα. Ο κατασκευαστής αναφέρει ότι με ταχύτητα ταξιδίου, εφεδρικό καύσιμο για πτήση 30 λεπτών και φορτίο δύο εκπαιδευτικών βομβών BDU-33, δύο ατρακτιδίων πολυβόλων HMP400 και δύο καλάθων ρουκετών LAU-68, η ακτίνα δράσεως με πτήση σε υψόμετρο 25.000 ποδών, ανέρχεται σε 450 ν.μ. (833 χλμ.). Υπό τις ίδιες συνθήκες, αλλά σε υψόμετρο 15.000 ποδών, η ακτίνα δράσεως μειώνεται στα 370 ν.μ. (685 χλμ.) ενώ για πτήση σε υψόμετρο 5.000 ποδών, αυτή συρρικνώνεται σε 300 ν.μ. (555 χλμ.). Με οπλισμό μόνο τα πολυβόλα, οι επιδόσεις αυξάνονται αναλόγως.
Η προστασία των αστικών κέντρων, όπως στην περίπτωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, μπορεί κάλλιστα να ανατεθεί στα T-6A NTA, αποδεσμεύοντας πολύτιμα μαχητικά και συμπληρώνοντας τα επίγεια αντιαεροπορικά μέσα. Εάν στον οπλισμό προστεθούν ρουκέτες των 2,75 ιντσών και γίνουν παρεμβάσεις στο πιλοτήριο για την αξιοποίηση Διοπτρών Νυκτερινής Οράσεως (ΔΝΟ) από το πλήρωμα, μπορούν να αναβαθμιστούν κατά πολύ η επιχειρησιακές ικανότητες των T-6A NTA.
Πιστοποίηση της 120 ΠΕΑ ως Συμμαχικό κέντρο εκπαίδευσης ιπταμένων
Η υπόθεση των T-6A Texan II σε ελληνική υπηρεσία, ενείχε εξαρχής την διάσταση σκανδάλου, υπό την έννοια ότι επρόκειτο για απευθείας ανάθεση χωρίς διαγωνισμό (σε μια εποχή που κυριαρχούσαν οι διαγωνιστικές διαδικασίες) και του ότι με χρηματοδότηση της Ελλάδας η εταιρεία ανέπτυξε οπλισμένη έκδοση. Η σκανδαλώδης κατάσταση συνεχίστηκε, όταν η Πολεμική Αεροπορία εγκατέλειψε και τα πιο ικανά αεροπλάνα, για τα οποία η ίδια είχε εκφράσει απαίτηση και σπατάλησε τα χρήματα των φορολογουμένων, για να πετάξει στο τέλος την επένδυση στα σκουπίδια.
Ακόμη και αν υπάρχει απροθυμία επαναφοράς των T-6A NTA σε πολεμικό ρόλο, η ύπαρξη της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου (ΔΕΠ) αλλά και αυτή η ίδια η Αεροπορία Στρατού, μπορούν να ηγηθούν. Εξάλλου και στην Ουκρανία, η ανορθόδοξη δράση των Yak-52 που ανήκουν σε επιστρατευμένους ερασιτέχνες αεροπόρους, δεν πιστώνεται στην Αεροπορία αλλά στην 11η Ταξιαρχία Αεροπορίας Στρατού ενώ προηγουμένως επιχειρούσαν υπό την Εναέρια Περιπολία Πολιτικής Αεροπορίας!
