Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 16 Ιουλίου η Airbus Defence & Space ανακοίνωσε την υπογραφή συμφωνίας συνεργασίας με την αμερικανική Kratos Defense & Security Solutions με αντικείμενο το Αναπάνδρωτο Συνεργατικό Αεροσκάφος Μάχης (UCCA) XQ-58A Valkyrie της δεύτερης. Σκοπόςείναι ο εξοπλισμός του XQ-58A με σύστημα αποστολής της Airbus για επιχειρησιακή ένταξη στην Γερμανική Αεροπορία το 2029.
Το XQ-58A είναι σχεδιάσεως χαμηλής παρατηρησιμότητας (stealth) μέγιστου βάρους απογειώσεως 3 τόννων που πέταξε για πρώτη φορά το 2019 και η ανάπτυξή του συνεχίζεται. Έχει σχεδιαστεί για την εκτέλεση αποστολών κινητικών και μη αποτελεσμάτων, είτε επί αυτόνομης βάσεως είτε σε συνεργασία με μαχητικά αεροπλάνα, με εμβέλεια της τάξεως των 3.000 ν.μ. (5.600 χλμ.) και επιχειρησιακή οροφή 45.000 πόδια (14.000 μέτρα).
Το σύστημα αποστολής της Airbus, με αρχιτεκτονική που δεν εξαρτάται από την πλατφόρμα, έχει σχεδιαστεί για να ενσωματώνεται απρόσκοπτα στο Valkyrie και άλλες υπάρχουσες και μελλοντικές πλατφόρμες στο αναπτυσσόμενο οικοσύστημα επανδρωμένων και ανεπάνδρωτων αεροπορικών συστημάτων.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Airbus Defence & Space αναφέρθηκε στην επείγουσα ζήτηση για Συνεργατικά Αεροσκάφη Μάχης (CCA) που έχουν εκφράσει πελάτες. Σημείωσε δε την επιλογή μιας υφιστάμενης (κι όχι υπό σχεδίαση) πλατφόρμας όπως το XQ-58A, που έχει επιδείξει συγκεκριμένες και αναπτυσσόμενες δυνατότητες, για ενσωμάτωση του ευρωπαϊκού συστήματος αποστολής.
Από την Kratos, ο ομόλογός του τόνισε ότι το Valkyrie σχεδιάσθηκε εξαρχής να είναι οικονομικώς προσιτό και ικανό να επιχειρεί σε συνδυασμό με επανδρωμένα μαχητικά, σε κατάσταση σμήνους Valkyrie ή ως συνδυασμός και των δύο. Από την συναφθείσα συνεργασία, θα προκύψει η ευρωπαϊκή έκδοση του συστήματος.
Εκσυγχρονισμός F-16 Block 50 ή καλύτερα περισσότερα F-35 τώρα;
Η εξέλιξη πρέπει να ιδωθεί στο ευρύτερο πλαίσιο εξελίξεων γύρω από τα CCA στην Γηραιά Ήπειρο. Έναν ακριβώς μήνα πριν, στο 55ο Αεροπορικό Σόου στο Λε Μπουρζέ, υπήρχε μία εικόνα των προσπαθειών άλλων ευρωπαίων κατασκευαστών. Αυτές, δεν είναι πολλές.
Η γαλλική Dassault Aviation παρουσίασε πρόπλασμα του μελλοντικού ανεπάνδρωτου αεροπορικού συστήματος μάχης (UCAS) που στηρίζεται στο προϋπάρχον πρόγραμμα επιδείξεως τεχνολογίας nEUROn, εκινηθέν το έτος 2003.
Η ιταλική Leonardo και η τουρκική Baykar που συνέστησαν την κοινοπραξία LBA (Leonardo Baykar Aerospace) Systems στις 6 Μαρτίου 2025, εκτιμάται ότι σε μεσοπρόθεσμη βάση θα κινηθούν και αυτές στην κατεύθυνση των CCA – Loyal Wingman. Η προφανής επιλογή, είναι να χρησιμοποιηθεί ως βάση το Kizilelma, εξελισσόμενο σε μία ευρωπαϊκή έκδοση, στηριγμένη σε συστήματα αποστολής, φορτία και πιστοποιήσεις με ευθύνη της Leonardo. Στο Παρίσι, έγινε ευθεία αναφορά στην πιθανότητα το Kizilelma να αναπτυχθεί ως συνοδό του μαχητικού 6ης γενιάς που θα προκύψει στο πλαίσιο του Παγκοσμίου Προγράμματος Αεροπορικής Μάχης (GCAP) στο οποίο συμμετέχουν Ιαπωνία, Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία και Σουηδία. Ως εναλλακτικές, παρουσιάζονται προτάσεις για ανεπάνδρωτες εκδόσεις των εκπαιδευτικών αεροσκαφών M-345 και M-346, αν και αυτές παραμένουν καθαρά στο επίπεδο της ιδέας αντιλήψεως κι έχουν άλλα μειονεκτήματα.
Μπορεί να υποστηριχθεί ότι το 2025 αναδεικνύεται σε έτος – σταθμός για την Ευρώπη στον τομέα των CCA – Loyal Wingman. Από τις μέχρι τώρα κινήσεις και δημιουργούμενες προοπτικές, διακρίνεται ένας διαχωρισμός σε συστήματα μικρού μεγέθους και πραγματικά χαμηλού κόστους, όπως είναι το XQ-58A και μεγάλων διαστάσεων και κόστους, όπως το γαλλικό μελλοντικό UCAS. Τα πρώτα είναι πιο “αναλώσιμα”, υπό την έννοια ότι τυχόν απώλειά τους δεν έχει ιδιαίτερο αντίκτυπο στην ισχύ του εναερίου δυναμικού ενώ το χαμηλότερο κόστος επιτρέπει την απόκτησή τους σε πολύ μεγαλύτερους αριθμούς. Η Kratos, υποστηρίζει ότι το κόστος μονάδος του Valkyrie μπορεί υπό προϋποθέσεις να συρρικνωθεί σε 2 εκατ. $ μόνο! Ασφαλώς τα μεγαλύτερα Loyal Wingman έχουν δυνατότητα μεταφοράς μεγαλύτερων και περισσότερων φορτίων και συνδυασμών συστημάτων αποστολής – αισθητήρων με όπλα. Εν τούτοις, η πρόοδος της τεχνολογίας και η σμίκρυνση των ηλεκτρονικών συστημάτων, επιτρέπει και στα μικρά CCA την μεταφορά ικανών συστημάτων και χάρη στον μεγαλύτερο αριθμό αυτών, σε σενάρια επιχειρήσεων σμήνους, υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς συνδυασμού φορτίων.
Πέραν τούτων, μπορεί να παρατηρηθεί ότι το πρόγραμμα της Dassault Aviation είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ανάπτυξη του Rafale F5 και η είσοδος σε υπηρεσία του ανεπάνδρωτου, εκτιμάται στο 2033. Η “συνανάπτυξη” των δύο προγραμμάτων, προφανώς συνεπάγεται περιορισμούς στον επιχειρησιακό χρήστη όσο και στο επιθυμητό χρονικό πλαίσιο ετοιμότητος επιχειρησιακής εκμεταλλεύσεως των δυνατοτήτων συνεργατικών επιχειρήσεων με επανδρωμένες – ανεπάνδρωτες αεροπορικές πλατφόρμες.
Αντιθέτως, το πρόγραμμα της Airbus φαίνεται πιο ανοικτό σε δυνατότητες συνεργασίας με διαφορετικούς τύπους μαχητικών και όπλων, πιθανώς δε προσφέρει ταχύτερη επιχειρησιακή ένταξη.
Τα ανωτέρω, συνθέτουν μια “νέα εποχή” στις αεροπορικές επιχειρήσεις που θα πρέπει να απασχολούν ήδη την Πολεμική Αεροπορία, ιδίως από την στιγμή που η απειλή έχει προσδιορισμένο χρονικό ορίζοντα μεταβάσεως και όλα δείχνουν ότι θα προηγηθεί στις συνεργατικές επιχειρήσεις επανδρωμένων – ανεπάνδρωτων. Ενώ όμως αυτή είναι η επιχειρησιακή διάσταση που πρέπει να εξεταστεί και να γίνουν εισηγήσεις από πλευράς επιτελών, εξίσου σημαντική είναι η βιομηχανική διάσταση. Η Πολεμική Αεροπορία και η χώρα γενικότερα, πρέπει να έχουν μια αυτάρκεια στην παραγωγή CCA – Loyal Wingman και αυτό είναι σαφώς θέμα αμυντικής και βιομηχανικής πολιτικής. Δεν είναι μόνο το σύστημα που θα προτείνει η Πολεμική Αεροπορία αλλά και η πολιτική απόφαση εάν αυτό πρέπει να είναι ευρωπαϊκής ή όχι προελεύσεως. Εννοείται ότι θεωρείται αυτονόητη η συνεργασία της Πολεμικής Αεροπορίας με την ΕΑΒ αλλά το ερώτημα είναι ποιος φορέας θα εισηγηθεί για το βιομηχανικό σκέλος, δεδομένου ότι εκεί απαιτείται να γίνουν σημαντικότατες επενδύσεις για την εθνική συμμετοχή. Δεν θα πρόκειται για αναπτυξιακό πρόγραμμα χαμηλού προϋπολογισμού, όπως τα έργα που χειρίζεται το ΕΛΚΑΚ αλλά για κάτι πολύ μεγαλύτερο, στο οποίο η χώρα και το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης δεν έχουν καλό μητρώο.
Εκσυγχρονισμός F-16 Block 50 ή καλύτερα περισσότερα F-35 τώρα;
