Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 7ης Μαΐου, η Ινδική Αεροπορία συμμετείχε στην Επιχείρηση SINDOOR, με αεροπορικούς βομβαρδισμούς χερσαίων στόχων στο Πακιστάν. Από την πρώτη στιγμή υπήρξαν διαρροές για κατάρριψη αριθμού ινδικών μαχητικών, με τουλάχιστον ένα εξ αυτών Rafale.
Η επιχείρηση εξαπολύθηκε ως αντίποινα για την επίθεση ενόπλων σε τουριστικό προορισμό του υπό ινδική διοίκηση Κασμίρ, στις 22 Απριλίου. Η Ινδία υποστήριξε ότι έπληξε 9 στόχους τρομοκρατικών δομών αλλά κανένας δεν αφορούσε στρατιωτική υποδομή – εγκατάσταση του Πακιστάν. Εκ των στόχων, 7 περιγράφονται ως “στρατόπεδα” και 2 ως κέντρα διοικήσεως των τρομοκρατών. Από την πλευρά του, το Πακιστάν υποστήριξε ότι προσβλήθηκαν 6 τοποθεσίες, αρνούμενο φυσικά ότι είχαν σχέση με στρατόπεδα τρομοκρατών. Σε δύο περιπτώσεις, δύο στόχοι ευρίσκοντο πολύ κοντά μεταξύ τους, οπότε εξηγείται σε έναν βαθμό ο μικρότερος αριθμός πληγέντων στόχων που παρουσιάζει το Πακιστάν.
Ειδοποιός διαφορά εν σχέσει με παλαιότερες ανάλογες επιθέσεις της Ινδίας, ήταν ότι προηγουμένως περιορίζοντο στην υπό την διοίκηση του Πακιστάν περιοχή του Κασμίρ, η οποία διαχωρίζεται από την υπό ινδική διοίκηση περιοχή, μέσω της λεγομένης Γραμμής Ελέγχου. Αυτή την φορά όμως, χτυπήθηκαν και στόχοι εντός της επικρατείας του Πακιστάν, δηλαδή πέρα από τα αναγνωρισμένα Διεθνή Σύνορα μεταξύ των δύο χωρών.
Πέρα από την Γραμμή Ελέγχου, στις περιοχές Τζαμμού και Κασμίρ, χτυπήθηκαν 5 στόχοι, ευρισκόμενοι μεταξύ 9-30 χλμ. εντός της υπό πακιστανικής διοικήσεως περιοχής ενώ οι 4 στόχοι πέρα από τα Διεθνή Σύνορα, απείχαν 6-100 χλμ. από την μεθόριο.
Οι βομβαρδισμοί έλαβαν χώρα τις πρώτες ώρες της Τετάρτης 7 Μαΐου, μεταξύ 01.04 και 01.30 ώρα Ινδίας. Ανακοινώσεις των Ινδών, ανέφεραν ότι οι προσβολές εκτελέσθηκαν με εκτόξευση πυραύλων, τόσο από μαχητικά αεροπλάνα όσο και από χερσαίες μονάδες πυρός. Αναφορές για χρησιμοποίηση βομβών ακριβείας κατευθύνσεως λέιζερ και INS/GPS, αφήνουν την εντύπωση ότι συμπλήρωσαν τις προσβολές των πυραύλων, χωρίς όμως αυτό να είναι απολύτως διευκρινισμένο. Εν τούτοις, οι αναφορές για πυραύλους αέρος – εδάφους και εδάφους – εδάφους, προσδιόριζαν συνολικό αριθμό 24. Για την προσβολή 9 στόχων, ο αριθμός είναι μάλλον μικρός, επομένως είναι ισχυρή η πιθανότητα εκτελέσεως και αφέσεων κατευθυνομένων βομβών, τουλάχιστον για έναν αριθμό εκ των στόχων. Αναφορές για πολλαπλά πλήγματα σε έναν στόχο, δείχνουν να επιβεβαιώνουν αυτή την υπόθεση. Το ίδιο και δημοσίευμα του CNN στις 8 Μαΐου, το οποίο επικαλούμενο υψηλόβαθμη πηγή ασφαλείας του Πακιστάν, ανέφερε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις τα ινδικά μαχητικά έπρεπε να εκτελέσουν πολλαπλές επιθέσεις εναντίον στόχων.
Εξαιτίας της δημοσίας ρητορικής του Νέου Δελχί μετά την επίθεση της 22ας Απριλίου, θεωρείτο βεβαία η επίθεσή του με αεροπορικές προσβολές. Ο πρωθυπουργός Μόντι, είχε ανακοινώσει στις 29 Απριλίου ότι ενέκρινε ελευθερία δράσεως των ενόπλων δυνάμεων, προκειμένου να απαντήσουν στην τρομοκρατική επίθεση. Αυτό σημαίνει ότι η Πακιστανική Αεροπορία είχε σχεδιάσει την ανταπόκρισή της, βασισμένη σε κάποιες παραδοχές, εκ της εμπειρίας του παρελθόντος. Τελώντας προφανώς σε αυξημένη επαγρύπνηση, έθεσε σε λειτουργία τον μηχανισμό αντιδράσεως χωρίς το στοιχείο του αιφνιδιασμού υπέρ του επιτιθέμενου.
Στην σχεδίαση, λαμβάνονται υπ’ όψιν οι απειλές, οι στόχοι, οι χρόνοι, οι αποστάσεις, η υποστήριξη σε έγκαιρη προειδοποίηση και Ηλεκτρονικό Πόλεμο, τα μέσα και όπλα επιλογής, το μεταφερόμενο καύσιμο κ.λπ.
Μια βασική παραδοχή στην σχεδίαση των Πακιστανών, ήταν προφανώς ότι τα ινδικά αεροπλάνα, δεν υπήρχε πρόθεση να παραβιάσουν τον εναέριο χώρο του Πακιστάν (κάτι που θα συνιστούσε περιττή κλιμάκωση) αλλά θα εξαπέλυαν όπλα αέρος – εδάφους ακριβείας εξ αποστάσεως. Προφανώς, η σχεδίαση της Πακιστανικής Αεροπορίας, είχε ανάλογο περιορισμό για τα δικά της αεροπλάνα, με φυσική κατάληξη την γενική ιδέα αντιμετωπίσεως του εχθρού με επιδίωξη εμπλοκών Πέραν Οπτικού Ορίζοντος (BVR). Η ιδέα ενεργείας, οδηγεί στην επιλογή τακτικής, περί της οποίας φυσικά δεν μπορεί να γραφεί τίποτα μετά βεβαιότητος, εάν δεν υπάρξουν επίσημες δηλώσεις. Μπορούμε να εικάσουμε όμως, με βάση όσα έχουν γίνει γνωστά.
Πάμε για “θόλους” αλλά επί 4 χρόνια “παλεύουμε” για υπογραφή FOS στα ΑΣΕΠΕ
Δημοσίευμα του CNN στις 8 Μαΐου προκάλεσε μεγάλη εντύπωση, επειδή έκανε λόγο για “αερομαχία” (dog fight) διαρκείας μεγαλύτερης της μίας ώρας, μεταξύ συνολικώς 125 μαχητικών των δύο χωρών! Υψηλόβαθμη πηγή ασφαλείας του Πακιστάν, την οποία επικαλείται το δημοσίευμα, περιέγραψε την αναμέτρηση ως την μεγαλύτερη σε μέγεθος και διάρκεια στην πρόσφατη αεροπορική ιστορία. Το δημοσίευμα σημείωνε ότι κανένα μαχητικό δεν πέρασε στον εναέριο χώρο της άλλης πλευράς ενώ η πηγή υποστήριξε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις εκτελέστηκαν βολές βλημάτων από απόσταση μεγαλύτερη των 160 χλμ.
Οι πρώτες αναφορές για απώλειες ινδικών μαχητικών, μεταξύ των οποίων ένα Rafale, δείχνουν να έχουν βάση. To Reuters, επικαλούμενο δύο Αμερικανούς αξιωματούχους, επιβεβαίωσε ότι το Πακιστάν κατέρριψε με κινεζικής προελεύσεως μαχητικά, τουλάχιστον δύο ινδικά μαχητικά. Ένας εκ των αξιωματούχων, φέρεται να υποστήριξε ότι τουλάχιστον ένα καταρριφθέν ήταν Rafale, όπως ανέφερε από νωρίς Γάλλος αξιωματούχος, κατά το CNN. Ο υπουργός Εξωτερικών του Πακιστάν εξάλλου, δήλωσε μετά την δράση, ότι μαχητικά J-10C κατέρριψαν ινδικά, προσδιορίζοντας τον τύπο που χρησιμοποιήθηκε στην αναχαίτιση. Αν και ο υπουργός ανέφερε την κατάρριψη 3 Rafale, 1 Su-30 και 1 MiG-29, από την άλλη πλευρά έχουν γίνει μόνο ανεπίσημες διαρροές και παρουσιάζεται ως πιθανή η απώλεια 3 αεροπλάνων.
Η ανεύρεση ενός σχεδόν ανέπαφου βλήματος αέρος – αέρος PL-15 μεγάλου βεληνεκούς και συντρίμμια από άλλο, στην περιοχή της πόλεως Χορισαρπούρ, στο Πουντζάμπ της Ινδίας, επιβεβαίωσαν την χρησιμοποίηση του συγκεκριμένου όπλου. Το J-10C, χρησιμοποιεί το εν λόγω βλήμα. Η πόλη Χορισαρπούρ, απέχει περί τα 140 χλμ. από την μεθόριο και βρίσκεται στον περίπου άξονα δύο τουλάχιστον στόχων.
Η αναφορά των Ινδών για χρονική διάρκεια προσβολών 26 λεπτών και της πακιστανικής πηγής για “αερομαχία” άνω των 60 λεπτών, σημαίνουν ότι αεροπορική δραστηριότητα αμφοτέρων των αντιπάλων, έλαβε χώρα προ και μετά των επιθέσεων στους στόχους. Μπορούμε να πιθανολογήσουμε ότι και οι δύο πλευρές είχαν εγκαταστήσει εναέρια επιτήρηση μέσω Αερομεταφερομένων Συστημάτων Εγκαίρου Προειδοποιήσεως & Ελέγχου (ΑΣΕΠΕ) υπό συνοδεία μαχητικών, η απογείωση των ινδικών “πακέτων” Σχηματισμών Συνδυασμένων Αποστολών (COMAO) ενεργοποίησε την απογείωση πακιστανικών μαχητικών που ανέλαβαν Αεροπορικές Περιπολίες Μάχης (CAP) και ακολούθησε εκατέρωθεν παρακολούθηση κινήσεων.
Σε ένα τέτοιο εναέριο σκηνικό, ο αριθμός των 125 μαχητικών, δεν είναι δυσεξήγητος. Για καθέναν εκ των 9 στόχων, εάν υπολογιστεί τουλάχιστον μια τετράδα μαχητικών, συν εφεδρική δύναμη αμέσου αντιδράσεως, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι Ινδοί πρέπει να είχαν στον αέρα τουλάχιστον 50-60 μαχητικά. Σε υπηρεσία με το Πακιστάν, φέρονται να βρίσκονται μόνο 20 J-10, επομένως το βέβαιο είναι ότι την βραδιά εκείνη επιχείρησαν και μαχητικά άλλου ή άλλων τύπων. Σημειώνεται ότι μεταξύ του βορειότερου στόχου που επλήγη και του ευρισκομένου στο ύψος περίπου της Λαχόρης, μιλάμε για μία ευθεία περίπου 300 χλμ., στην οποία αναπτύχθηκε η κύρια αεροπορική δράση.
Εφόσον κανείς εκ των δύο δυνάμεων δεν είχε διαταγή να περάσει στον αντίπαλο εναέριο χώρο, αυτό μπορούσε να εκτιμηθεί σε έναν βαθμό από την καταγραφή των ιχνών και ροών μέσω ΑΣΕΠΕ. Η εφαρμογή κατάλληλης τακτικής από πλευράς αμυνομένου, πιθανώς παραπλάνησε ή παρέσυρε τον επιτιθέμενο. Δεδομένου ότι τα ινδικά μαχητικά έπληξαν όλους τους στόχους, όπως δείχνει οπτικό υλικό των Ινδών, δεν πρέπει να ενοχλήθηκαν στην φάση της στοχεύσεως και αφέσεως των όπλων. Αυτό αυξάνει την πιθανότητα να μην αντέδρασε σε εκείνη την φάση ο αντίπαλος αλλά τα πακιστανικά μαχητικά να παρέμειναν σε απόσταση. Κάτι τέτοιο εξάλλου, συμβαδίζει με λογικούς Κανόνες Εμπλοκής, που δεν επιτρέπουν προληπτικό πλήγμα αλλά εκδήλωση αντιδράσεως μόνο μετά από το πρώτο πλήγμα του εχθρού.
Πέραν αυτών, κατάρριψη ινδικού μαχητικού στην φάση της επιθέσεως, δεν θα απέκλειε την περίπτωση πτώσεως σε πακιστανικό έδαφος και άρα, την ανεύρεση συντριμμιών εκεί. Όμως συντρίμμια αεροπλάνων, εξωτερικών δεξαμενών καυσίμου και πυραύλων, αναφέρθηκαν μόνο σε περιοχές της Ινδίας.
Επομένως, είναι πολύ πιθανό, η σχεδίαση των Πακιστανών να προέβλεπε καταδίωξη των ινδικών μαχητικών με βολές BVR, μετά την στροφή πορείας για επιστροφή.
Εκσυγχρονισμός F-16 Block 50 ή καλύτερα περισσότερα F-35 τώρα;
Εάν από τα 60 και πλέον λεπτά συνολικής δράσεως, τα 26 έλαβαν χώρα οι αεροπορικές προσβολές και λάβουμε υπ’ όψιν τον απαιτούμενο χρόνο σχηματισμού των COMAO μετά την απογείωση, την προσέγγιση και “ουδέτερους” χρόνους για συντονισμό, δεν είναι δύσκολο να αντιληφθούμε ότι η εμπλοκή υπήρξε περιορισμένη τόσο από πλευράς μαχητικών διώξεως όσο και χρόνου εξαπολύσεως όπλων.
Ο σχηματισμός επιθέσεως των Πακιστανών, μπορούμε να υποθέσουμε ότι στην τελική φάση είχε προσεγγίσει όσο το δυνατό περισσότερο στην όριο γραμμή, ώστε να ελαττώσει την απόσταση εμπλοκής και να μεγιστοποιήσει τις πιθανότητες πλήγματος. Είχε δώσει την εντύπωση ότι δεν επεδίωκε περαιτέρω προσέγγιση, οπότε δεν προσέφερε κάποιο επιπλέον ερέθισμα ανησυχίας στους Ινδούς, μέχρι την τελευταία στιγμή, που ο αρχηγός αποστολής μέσω των δεδομένων του ΑΣΕΠΕ, έκρινε κι έδωσε την διαταγή. Επιδιώχθηκε δηλαδή ένα είδος αιφνιδιασμού, κατά τον χρόνο που ο αντίπαλος αποσυρόταν και θα παρουσιαζόταν πιο “χαλαρός” και τρωτός.
Για το πώς ακριβώς έγιναν οι βολές, μπορούν να γίνουν διάφορες υποθέσεις. Το J-10, φέρει μέχρι 4 βλήματα PL-15, οπότε η κατάρριψη 2 τουλάχιστον στόχων και η ανεύρεση βλημάτων στο έδαφος, δεν σηματοδοτούν την εμπλοκή περισσοτέρων του ενός μαχητικού στην καταδίωξη. Εφόσον έχουν καταρριφθεί 1-2 επιπλέον αεροπλάνα, πιθανώς στην καταδίωξη συμμετείχε ζεύγος πακιστανικών μαχητικών. Ο μικρός αριθμός, είναι επιλογή τακτικής που επιδιώκει διαφυγή εντοπισμού και με συγκεκριμένους ελιγμούς και υπό προϋποθέσεις, πρόσκαιρη απώλεια ιχνηλατήσεως από το εχθρικό ραντάρ.
Πολλές αναφορές έχουν γίνει για την εφαρμογή από πλευράς Πακιστανών, τακτικής συνεργατικής εμπλοκής. Αυτό σημαίνει ότι το J-10 διώξεως είχε εκτός λειτουργίας το ραντάρ, ώστε να μην εντοπιστεί η εκπομπή και υπάρξει άμεση ένδειξη στο υπό καταδίωξη μαχητικό, οπότε στοιχεία στοχεύσεως τροφοδοτήθηκαν στα βλήματα PL-15 μέσω του ΑΣΕΠΕ. Κατά τις ανοικτές πηγές, τα βλήματα εκδόσεως εξαγωγής PL-15E έχουν υποβαθμισμένη επίδοση μεγίστου βεληνεκούς (περί τα 145 χλμ.). Η αναφορά για βολές ακόμη και σε απόσταση μεγαλύτερη των 160 χλμ., πιθανώς αποκαλύπτει περίπου την μέγιστη επίδοση. Επιπλέον, στην έκδοση εξαγωγής J-10CE, το ραντάρ τεχνολογίας AESA, φέρεται να έχει περίπου ίδια ακτίνα εντοπισμού στόχων με το μέγιστο βεληνεκές του PL-15E, στοιχείο το οποίο δείχνει να καθιστά συζητήσιμη την ικανότητα αυτοτελούς εκμεταλλεύσεως των επιδόσεων βλήματος στο μέγιστο. Όλα αυτά, ενισχύουν την πιθανότητα εφαρμογής τακτικής συνεργατικής εμπλοκής.
Καταληκτικώς, εφόσον κάπως έτσι έχουν τα πράγματα για την πρώτη αεροπορική αναμέτρηση της Επιχειρήσεως SINDOOR, δείχνουν να εξάγονται δύο βασικά και σε έναν βαθμό “αλληλοσυγκρουόμενα” συμπεράσματα:
- Η χρησιμοποιούμενη τακτική και η εκπαίδευση, παραμένουν το κυρίαρχο στοιχείο στην εναέρια μάχη. Η εντύπωση είναι ότι σε επίπεδο τακτικής, υπερίσχυσαν οι Πακιστανοί.
- Τα χρησιμοποιούμενα μέσα – όπλα, δηλαδή η τεχνολογική πτυχή, εξακολουθεί να διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο. Εάν δεν διέθεταν οι Πακιστανοί το βλήμα PL-15E, πιθανώς να μην είχε την ίδια επιτυχία η τακτική τους.
Εκσυγχρονισμός F-16 Block 50 ή καλύτερα περισσότερα F-35 τώρα;
