Από Σάββας Δ. Βλάσσης
«Υπάρχει μια αρκετά μεγάλη δύναμη που κατέχει αυτή την στιγμή ένα αρκετά μεγάλο -μειωμένο, αλλά αρκετά μεγάλο- κομμάτι εδάφους εντός της περιφέρειας Κουρσκ της Ρωσίας. Και κατέχουν πολύ καλό έδαφος για άμυνα νοτίως από εκεί, στο Μπελγκορόντ. Προ μερικών εβδομάδων, οι Ουκρανοί απώθησαν πίσω στην Ρωσία [στο Μπελγκορόντ] μια μικρότερη αντεπίθεση. Έτσι, συνεχίζεται ένα μπρος-πίσω σε αυτήν την περιοχή».
Αυτά είπε, μεταξύ άλλων, μιλώντας σε ακρόαση στο Κογκρέσο στις 3 Απριλίου, ο Στρατηγός Κρίστοφερ Καβόλι, διοικητής της Διοικήσεως Ευρώπης Ηνωμένων Πολιτειών (USEURCOM), όντας ο πρώτος στρατιωτικός αξιωματούχος που αναφέρθηκε στην εισχώρηση στο Μπελγκορόντ, ενέργεια η οποία εκδηλώθηκε στις 29 Μαρτίου. Ενδεικτικώς, μόλις σήμερα ο πρόεδρος Ζελένσκι παραδέχθηκε την παρουσία ουκρανικών δυνάμεων στο Μπελγκορόντ!
Οι δηλώσεις Καβόλι, καταρρίπτουν επίσης τους ισχυρισμούς ότι εξαλείφθηκε πλήρως η παρουσία των Ουκρανών στο Κουρσκ, μετά την σύμπτυξη που πραγματοποιήθηκε το πρώτο δεκαπενθήμερο του περασμένου Μαρτίου. Διάφορα μέσα, ρωσικά ή ρωσικής επιρροής, προπαγανδίζουν ότι επήλθε πανωλεθρία των Ουκρανών στο Κουρσκ, μιλώντας για δήθεν χιλιάδες αιχμαλώτους ή ακόμη και σύλληψη ή εξόντωση αξιωματικών του ΝΑΤΟ (!) ενώ αποδίδουν την εξέλιξη σε μια μυθικών διαστάσεων παράτολμη καταδρομική ενέργεια μέσω δικτύου αγωγών, ώστε να προσβληθούν οι δυνάμεις των Ουκρανών εκ των νώτων.
Η επανάσταση των drone – Τεθωρακισμένα και πυροβολικό – Μια ρωσική άποψη
Στην πραγματικότητα, διατάχθηκε σύμπτυξη των Ουκρανών στο Κουρσκ, επειδή οι Ρώσοι κατάφεραν να θέσουν υπό τον έλεγχο πυρών τις οδούς ανεφοδιασμού του αντιπάλου, εκμεταλλευόμενοι μάλιστα την συγκεντρωτική χρήση δρόνων (drone) επιθέσεως. Η κατάρρευση του εφοδιασμού των δυνάμεων, κατέστησε επιτακτική την αναδίπλωση στις 7/8 Μαρτίου, η οποία δεν συνοδεύτηκε από εικόνες χιλιάδων αιχμαλώτων ή εκατόμβες νεκρών όπως υποστηρίζει η ρωσική προπαγάνδα. Εκτιμήσεις στα διάφορα μέσα, αναφέρουν ότι οι Ουκρανοί διατηρούν πλέον μόλις το 10% των εδαφών που είχαν καταφέρει να καταλάβουν τον Αύγουστο του 2024 – περίπου 140 από 1.300 τ. χλμ.
Η γενική εικόνα είναι ότι οι Ουκρανοί εξακολουθούν να κατέχουν ρωσικά εδάφη στο Κουρσκ επί 8 μήνες ενώ επέκτειναν την “εισβολή” τους και με περιορισμένη εισχώρηση στο Μπελγκορόντ. Σημασία όμως δεν έχουν τόσο τα τακτικά αποτελέσματα επί του εδάφους, όσο οι επιδιώξεις της Ουκρανίας σε επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο.
Όταν εκδηλώθηκε η επίθεση στο Κουρσκ στις 6 Αυγούστου 2024, ο πρόεδρος Ζελένσκι είχε καταστήσει σαφή τον πολιτικό σκοπό σε επίπεδο στρατηγικής. Η μεταφορά των χερσαίων επιχειρήσεων εντός ρωσικής επικρατείας, απέβλεπε στην διεκδίκηση συγκεκριμένων πολιτικών οφελών: ισχυροποίηση της θέσεως του Κιέβου εν όψει ενδείξεων χαλαρώσεως της υποστηρίξεως των Δυτικών λόγω των επικειμένων τότε, εκλογών στις ΗΠΑ, και έγκριση της χρήσεως όπλων μεγάλου βεληνεκούς για προσβολές στόχων εντός της επικράτειας της Ρωσίας. Η έγκριση θα συντελούσε στην επίτευξη επιχειρησιακών αποτελεσμάτων εναντίον αεροπορικών βάσεων, μεγάλων κέντρων εφοδιασμού – αποθηκών αλλά και στρατηγικών, ενεργειακών και βιομηχανικών υποδομών, κλιμακώνοντας τα χτυπήματα εναντίον της Ρωσίας.
Οκτώ μήνες μετά, είναι σαφές ότι κατά μείζονα λόγο οι πολιτικοί σκοποί του Κιέβου επιτεύχθηκαν. Εκτός του ότι η Ρωσία έχασε την πρωτοβουλία των κινήσεων, στις 16 Νοεμβρίου 2024, η κυβέρνηση Μπάιντεν έδωσε το πράσινο φως για προσβολές με πυραύλους ATACMS, αν και μόνο προς υποστήριξη των επιχειρήσεων στην περιφέρεια Κουρσκ. Παραπλεύρως, Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία ενέκριναν την χρήση πυραύλων πλεύσεως SCALP EG/ Storm Shadow για προσβολές στόχων επί ρωσικού εδάφους. Η οργή της Μόσχας από την εξέλιξη, εκδηλώθηκε λίγες ημέρες μετά, στις 21 Νοεμβρίου, με μία επίδειξη ισχύος, όταν χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ο υπό ανάπτυξη πύραυλος εδάφους – εδάφους μέσου βεληνεκούς Oreshnik, εναντίον στόχου στο Ντνίπρο. Η επίθεση χωρίς συνέχεια, ήταν περισσότερο μια αντίδραση δημιουργίας εντυπώσεων.
Αυτή η αλλαγή πολιτικής, διευκολύνθηκε από την συμμετοχή δυνάμεων της Βορείου Κορέας στον αγώνα της Ρωσίας στο Κουρσκ, την οποία υποχρεώθηκε να ζητήσει ο πρόεδρος Πούτιν ώστε να αντιμετωπίσει την συγκεκριμένη κατάσταση. Δηλαδή, μία προβληματική για την Ρωσία κατάσταση εις βάρος του γοήτρου της, υποχρέωσε την Μόσχα να δαπανήσει “πολιτικό κεφάλαιο” ζητώντας διευρυμένη βοήθεια από την Βόρειο Κορέα, με τα ανάλογα βεβαίως ανταλλάγματα. Συνέπεια αυτής της κινήσεως, ήταν η άρση περιορισμού της χρήσεως αμερικανικών όπλων εναντίον στόχων στην ρωσική επικράτεια.
Επίθεση στο Κουρσκ: οικονομικός σε δυνάμεις – αποτέλεσμα επιθετικός ελιγμός
Εκτός αυτού όμως, όλο αυτό το διάστημα, οι Ουκρανοί κατάφεραν να ενισχύσουν το οπλοστάσιό τους και με την ανάπτυξη νέων όπλων πολύ μεγάλου βεληνεκούς, προκειμένου να απαλλαγούν από την εξάρτηση της Δύσεως. Οι προσπάθειες στην ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων πλεύσεως, δεν θα μπορούσαν να προοδεύσουν χωρίς την χρηματοδότηση και την τεχνική – βιομηχανική συνεργασία δυτικών εταιρειών, οι οποίες έχουν λάβει την άδεια των κυβερνήσεών τους προς τούτο. Έτσι, αν και δεν ομολογείται επισήμως, η Ουκρανία δέχεται σοβαρή δυτική βοήθεια στην ανάπτυξη επιθετικών όπλων μεγάλου βεληνεκούς. Αυτό είναι άλλο ένα πολύ σοβαρό κέρδος που εξασφάλισε το Κίεβο με την επίθεση στο Κουρσκ.
Ταχύτερα είναι βεβαίως τα αποτελέσματα στην ανάπτυξη οπλοποιημένων δρόνων (drone) με πολεμική κεφαλή, επειδή η τεχνολογική πρόκληση σε προωθητικά συστήματα – καύσιμα, συστήματα κατευθύνσεως και μηχανολογική ακρίβεια, είναι χαμηλότερη. Επιπλέον, απαιτούν πολύ μικρότερες βιομηχανικές υποδομές, που μπορούν να καλυφθούν και να μην εντοπιστούν ώστε να στοχοποιηθούν. H Ουκρανία, παρουσίασε τους τελευταίους μήνες διαφόρους τύπους τέτοιων όπλων, που χρησιμοποίησε εναντίον αποθηκών πυρομαχικών και στοχευμένων μονάδων παραγωγής πυρομαχικών. Φυσικά η επίδραση στην σε πλήρη πολεμική κινητοποίηση ρωσική βιομηχανία, είναι αμελητέα. Εν τούτοις, σε τακτικό επίπεδο, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση στην κατανάλωση βλημάτων πυροβολικού από τους Ρώσους, δηλαδή τα εκπεμπόμενα πυρά καμπύλης τροχιάς ελαττώθηκαν.
Μεγαλύτερη είναι η επίδραση από τις προσβολές ενεργειακών υποδομών. Οι επιθέσεις σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, σηματοδοτούν εντατικότερο “οικονομικό πόλεμο” που ενώ είναι νωρίς ακόμη να αξιολογηθεί, δείχνει πως ήδη επηρεάζει τις εξαγωγές πετρελαίου, που έχουν μεγάλη σημασία για την οικονομία της Ρωσίας. Οι επιθέσεις αυτές, αναμένεται να παραμείνουν στο επίκεντρο των προσπαθειών της Ουκρανίας. Οι επιπτώσεις δεν μπορούν να αγνοηθούν, όπως φάνηκε και από το έντονο ενδιαφέρον του προέδρου Πούτιν στον όρο για την έναρξη διαπραγματεύσεων, της διακοπής των προσβολών σε ενεργειακούς στόχους.
Γενικώς, χάρη σε οπλοποιημένους δρόνους πολύ μεγάλου βεληνεκούς, η Ουκρανία είναι σε θέση να χτυπήσει στόχους σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 1.500 χλμ. εντός ρωσικού εδάφους ενώ τις ημέρες που διεξαγόταν η σύμπτυξη στο Κουρσκ, εκτέλεσε την μαζικότερη σε αριθμούς επίθεση με δρόνους, εναντίον διαφόρων περιοχών της Ρωσίας.
Εάν όλα αυτά περιγράφουν σε πολύ γενικές γραμμές την εξέλιξη του πολέμου σε ευρύτερο επίπεδο, μετά την επίθεση στο Κουρσκ, ενδιαφέρον έχει και η γενική πορεία της αναμετρήσεως σε καθαρώς στρατιωτικό επίπεδο.
Η προσπάθεια της Ρωσίας επικεντρώθηκε στο Κουρσκ, υποχρεώθηκε μάλιστα να ζητήσει ενισχύσεις από την Βόρειο Κορέα ενώ απέσυρε και δυνάμεις από το Ντονμπάς, κατευθύνοντάς τες στην απειλούμενη περιφέρεια. Καθώς το επόμενο διάστημα οι ρωσικές επιθέσεις στο Ντονμπάς παρουσίασαν αξιοσημείωτη κάμψη ενώ από τον Μάρτιο του 2025 οι ουκρανικές δυνάμεις επιδόθηκαν σε ενεργητικότερη δράση, το συμπέρασμα είναι ότι η επίθεση στο Κουρσκ πέτυχε τον επιχειρησιακό στόχο της προκλήσεως σοβαρού περισπασμού.
Στην ακρόαση ενώπιον του Κογκρέσου, ο Στρατηγός Καβόλι είπε ότι οι Ουκρανοί έχουν ισχυροποιήσει και βελτιώνουν διαρκώς τις αμυντικές γραμμές τους ενώ πρόοδος υπάρχει και στην ενίσχυση σε προσωπικό, όσο και στην εκπαίδευσή του. Αυτό δείχνει ότι ξεπεράστηκε η πίεση σε προσωπικό που είχε γίνει αισθητή το περασμένο φθινόπωρο. Ένα από τα μέτρα που υιοθέτησε η ουκρανική κυβέρνηση προς αυτή την κατεύθυνση, ήταν η θέσπιση εθελοντικής στρατεύσεως νέων κάτω των 25 ετών (που είναι το όριο για την στράτευση βάσει νόμου) προσφέροντας σοβαρά χρηματικά κίνητρα. Ήδη μέχρι τις αρχές Μαρτίου, ο αριθμός των εθελοντών ηλικίας 18-24 ετών, είχε ξεπεράσει τους 10.000 άνδρες.
Για τις ρωσικές δυνάμεις, ο στρατηγός παρατήρησε πως φαίνεται να υποφέρουν από έλλειψη τεθωρακισμένων οχημάτων αλλά και ανθρώπινου δυναμικού.
Συνολικώς, ο Στρατηγός Καβόλι είπε ότι ενώ είναι δύσκολο να διαβλέψει κανείς ότι η Ουκρανία έχει την ικανότητα να απελευθερώσει με στρατιωτικά μέσα τα κατεχόμενα εδάφη της, εξίσου δύσκολο είναι να την φανταστεί κανείς ότι καταρρέει και πρόκειται να χάσει τον πόλεμο. «Δεν νομίζω ότι είναι αναπόφευκτη μια ουκρανική ήττα… Είναι σε πολύ καλύτερη θέση από ό,τι ήταν», είπε και απεφάνθη: «Προσπαθούν να κερδίσουν. Θέλουν να αρχίσουν, φροντίζοντας να μην κερδίσει η Ρωσία».
Συνοψίζοντας, η πίεση του προέδρου Τραμπ για διαπραγματεύσεις και η διαφαινόμενη χαλάρωση στην στρατιωτική στήριξη του Κιέβου από την Ουάσιγκτον, εκδηλώθηκαν σε μια χρονική συγκυρία στην οποία η στρατιωτική κατάσταση στην Ουκρανία, με την συμπλήρωση 3 ετών αγώνων, είναι εξισορροπημένη. Υπ’ αυτή την έννοια, πολιτικώς η πρωτοβουλία Τραμπ, ευνοεί την Ρωσία. Αναμένεται να διαπιστωθεί κατά πόσο θα επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις του προέδρου Τραμπ για την στάση του προέδρου Πούτιν και μια γρήγορη συμφωνία.
