ΥΕΘΑ: Περιμένοντας την “καινοτομία” για να γίνουμε… παραγωγοί κι εξαγωγείς
Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σε συνέντευξη που παραχώρησε ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας στην εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ (Κώστας Παπαχλιμίντζος) στις 4 Νοεμβρίου, ρωτήθηκε για άλλη μια φορά για τα εξοπλιστικά προγράμματα και την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία.
Ως προς τα πρώτα, η ερώτηση αφορούσε τις προτεραιότητες που υπάρχουν και τον χρόνο λήψεως αποφάσεως για το πρόγραμμα κορβέτας του Πολεμικού Ναυτικού. Ο ΥΕΘΑ απάντησε ότι οι προτεραιοποιήσεις προκύπτουν από τις επιχειρησιακές ανάγκες και τους δημοσιονομικούς περιορισμούς ενώ επεσήμανε την παρεμβολή εξωγενών παραγόντων, όπως γραφειοκρατία στις υπηρεσίες άλλων κρατών και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Για το πρόγραμμα κορβετών απέφυγε να απαντήσει. Σαφής ένδειξη της αβεβαιότητος λόγω αναβολής της λήψεως αποφάσεως για πολιτικούς λόγους σχετιζόμενους με την κατάσταση των δημοσιονομικών.
Ως προς την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία, ο ΥΕΘΑ σημείωσε την σύνταξη νομοθετήματος για την δημιουργία οικοσυστήματος καινοτομίας και την λειτουργία ενός νέου Γραφείου στο ΥΠΕΘΑ, με αντικείμενο τον τομέα προωθήσεως της καινοτομίας. Μέσω του οικοσυστήματος καινοτομίας που θα συνεργαστεί με αντίστοιχα ξένα, θα γίνει ανταλλαγή τεχνογνωσίας από την οποία ελπίζεται η χώρα να γίνει παραγωγός – εξαγωγέας οπλικών συστημάτων. Ως τομείς στους οποίους θα εστιαστεί η προσπάθεια, ο ΥΕΘΑ προσδιόρισε την Τεχνητή Νοημοσύνη, την Κυβερνοασφάλεια και τις Δικτυοκεντρικές Επιχειρήσεις.
Για την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία αυτή καθ’ αυτή, ο ΥΕΘΑ αναφέρθηκε στις εργασίες που εκτελεί η ΕΑΒ στο πλαίσιο του προγράμματος αναβαθμίσεως F-16V καθώς και σε άλλα προγράμματα που αντιμετωπίζουν «τεράστια προβλήματα». Είναι προφανές ότι η αναφορά σχετίζεται με “παγωμένες” συμβάσεις που έχουν ανατεθεί από ετών στα ΕΑΣ ή και στην ΕΑΒ (αναβάθμιση P-3, συντήρηση αεροπορικού υλικού) δηλαδή η σύντομη απάντηση αφορά τις δύο κρατικές βιομηχανίες αποκλειστικώς.
Εάν αξιολογηθούν συνολικώς τα λεγόμενα του ΥΕΘΑ, είναι σαφές ότι στα προτεραιοποιημένα εξοπλιστικά προγράμματα δεν υπάρχει κάποιο μεγάλο που να αφορά την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία (διαφορετικά θα δινόταν η δέουσα προβολή) και τα όποια έργα “απασχολούν”, είναι τα σχετιζόμενα με τις κρατικές εταιρείες. Την ίδια στιγμή, η πρωτοβουλία για δημιουργία οικοσυστήματος καινοτομίας, όπως επισημαίνει ο ΥΕΘΑ θα αρχίσει να αποδίδει σταδιακώς, δηλαδή ρεαλιστικώς σε αρκετά χρόνια από σήμερα. Δηλαδή οι αρμόδιοι χρειάστηκαν 4 χρόνια για να σκεφτούν να κάνουν κάτι, το οποίο μπορεί να χρειαστεί άλλα 5, 6, 10 χρόνια, μέχρι να αρχίσει να αποδίδει.
Θα ήταν ενδιαφέρον να ερωτηθεί ο ΥΕΘΑ, για ποιον λόγο φαίνεται να ταυτίζει την εξέλιξη της χώρας από απλό πελάτη σε παραγωγό κι εξαγωγέα αμυντικών προϊόντων, με μία πρωτοβουλία η οποία θα αρχίσει να αποδίδει καρπούς σε αρκετά χρόνια; Και γιατί αυτό δεν μπορεί να γίνει άμεσα με τα υπάρχοντα επιτεύγματα ή προτάσεις των ελληνικών εταιρειών; Οι ελληνικές ιδιωτικές εταιρείες, έχουν επιβιώσει σε μεγάλο βαθμό, επειδή εξάγουν. Παράγουν και πουλάνε ήδη. Απλώς δεν είναι μέσα στο “κάδρο” του ΥΠΕΘΑ.
Δεν υπάρχει τίποτα από όσα προσφέρουν ή έχουν να προτείνουν οι ελληνικές εταιρείες, που να ενδιαφέρει τις Ένοπλες Δυνάμεις, ώστε να ενταχθούν στις αποφάσεις του 2024 ή του 2025; Γιατί ενώ κρίνεται σκόπιμη η δημιουργία ενός νέου Γραφείου που αφορά το πεδίο της καινοτομίας, ολόκληρη ΓΔΑΕΕ παραμένει ουσιαστικώς ένας διεκπεραιωτικός μηχανισμός υλοποιήσεως των αποφάσεων που αφορούν κατά 95% απευθείας συμβάσεις σε ξένους οίκους;
Η απουσία αναθέσεως προγραμμάτων που αφορούν κρατικές εταιρείες, μπορεί σε έναν βαθμό να δικαιολογηθεί. Η κακοδιοίκηση σε αυτές, τους δημιουργεί σοβαρά προβλήματα. Επιπλέον, κυβερνητικές αποφάσεις όπως η κατάργηση της φυσικής έδρας και υποδομών των ΕΑΣ, είναι μάλλον αναμενόμενο οδηγούν σε παράλυση. Αλλά υπάρχουν και ιδιωτικές ελληνικές εταιρείες που έχουν αναπτύξει προϊόντα και έχουν προτάσεις, κάποιες από τις οποίες, με αξιόλογο βαθμό καινοτομίας. Γι’ αυτά, δεν φαίνεται να υπάρχει ιδιαίτερη συγκίνηση από πλευράς αρμοδίων. Οι τελευταίοι, σωστά επισημαίνουν την δύσκολη δημοσιονομική συγκυρία αλλά αυτό δικαιολογεί άραγε αυτή την… απαξιωτικά χαμηλή “προτεραιοποίηση” ελληνικών προγραμμάτων, κόστους ίσως μόνο μερικών δεκάδων εκατομμυρίων; Από ένα σημείο και μετά, για μία κυβέρνηση που πορεύεται στο πέμπτο έτος εξουσίας, η στάση αυτή καθίσταται απλώς “ύποπτη”.
Οι συγκεκριμένες απαντήσεις του ΥΕΘΑ Νίκου Δένδια, στην εν λόγω συνέντευξη, έχουν ως εξής:
– Στα εξοπλιστικά, ποιες είναι οι προτεραιότητες για το προσεχές διάστημα; Πότε θα ληφθεί η απόφαση για τις τρεις νέες κορβέτες του Πολεμικού Ναυτικού και ποια κριτήρια θα «βαρύνουν» περισσότερο;
Το εξοπλιστικό πρόγραμμα που έχει εξαγγελθεί υλοποιείται, αλλά σαφώς και έχει προτεραιοποιήσεις, τόσο ένεκα των επιχειρησιακών αναγκών, όσο και λόγω των δημοσιονομικών περιορισμών. Όπως έχω ξαναπεί, η Ελλάδα διαθέτει ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις χάρη στο υστέρημα του ελληνικού λαού, το οποίο οφείλουμε να αξιοποιούμε κατά τον βέλτιστο τρόπο. Θα ήταν ευχής έργο να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε όλα τα προγράμματα ταυτόχρονα, αλλά όπως καταλαβαίνετε, αυτό δεν είναι ρεαλιστικό κύριε Παπαχλιμίντζο. Θα πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη μας ότι πέρα τις δικές μας επιθυμίες και ανάγκες υπεισέρχονται στην υλοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων και εξωγενείς παράγοντες, όπως για παράδειγμα οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Όσον αφορά το πρόγραμμα των νέων Κορβετών, είναι θέμα αξιολογικών κριτηρίων και αποφάσεων των αρμόδιων Γενικών Επιτελείων.
– Έχει γίνει τα τελευταία χρόνια μεγάλη συζήτηση για τη συμμετοχή της εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας στα εξοπλιστικά προγράμματα που τρέχει η χώρα. Μπορεί αυτή να ενισχυθεί και πώς; Έχετε μιλήσει επίσης αρκετές φορές για την «αμυντική καινοτομία».
Η ενίσχυση της αμυντικής μας βιομηχανίας και η προώθηση της καινοτομίας αποτελούν δύο από τους κύριους στόχους μας, αλλά και μία σημαντική πρόκληση στην οποία οφείλουμε να ανταποκριθούμε ως χώρα. Στην κατεύθυνση αυτή προωθούμε τη δημιουργία οικοσυστήματος το οποίο θα δώσει σταδιακά στη χώρα μας τη δυνατότητα να γίνει από διαρκής καταναλωτής, παραγωγός και εξαγωγέας οπλικών συστημάτων. Στόχος μας είναι να ενισχυθεί η συνεργασία μας στο μέλλον με άλλες χώρες για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας προς όφελος της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, ζήτημα το οποίο συζήτησα κατά τις επισκέψεις μου σε Ισραήλ, ΗΑΕ, Ηνωμένο Βασίλειο και Γαλλία, στις συναντήσεις που είχα με τους ομολόγους μου. Οι τομείς που εστιάζουμε, μεταξύ άλλων, είναι η τεχνητή νοημοσύνη, η κυβερνοασφάλεια, οι δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις, δηλαδή όλο το νέο διαμορφούμενο οικοσύστημα άμυνας και ασφάλειας. Σχετικό νομοθέτημα είναι στη φάση της σύνταξης. Ήδη, στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας συγκροτήθηκε και λειτουργεί ένα νέο Γραφείο (Project Management Office), το οποίο ασχολείται επισταμένως με τον τομέα της προώθησης της καινοτομίας.
Όσον αφορά τη σημερινή κατάσταση στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, υπάρχουν μεγάλης σημασίας εξοπλιστικά προγράμματα, όπως το πρόγραμμα του εκσυγχρονισμού των 83 F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας στο επίπεδο VIPER, το οποίο υλοποιείται με ακρίβεια στο χρονοδιάγραμμα από την ΕΑΒ. Αλλά υπάρχουν και άλλα προγράμματα στα οποία παρατηρούνται τεράστια προβλήματα, τα οποία επιδιώκουμε με συγκεκριμένες παρεμβάσεις να επιλυθούν.
Διευκρινίσεις για Απευθείας Αναθέσεις, Διακρατικές Συμφωνίες, FMS
