Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σύντομα αναμένεται η ανάθεση συμβάσεως στην Naval Group για την προμήθεια 3 φρεγατών FDI HN με δικαίωμα προαιρέσεως για μία επιπλέον. Με την κίνηση αυτή, θα εγκαινιασθεί ένα φιλόδοξο πρόγραμμα ανανεώσεως ή αναγεννήσεως του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ) που έρχεται καθυστερημένα αλλά επάνω σε μια κρίσιμη καμπή.
Η εξέλιξη θεωρείται ζωτικής σημασίας, επειδή αποβλέπει στην ανανέωση των κυρίων μονάδων κρούσεως επιφανείας του Στόλου, που σε κάθε ναυτικό αντιπροσωπεύει την “σπονδυλική στήλη” και επομένως, το σπουδαιότερο κεφάλαιο. Ανεξαρτήτως της όποιας κριτικής μπορεί να ασκηθεί στην επιλογή της κυβερνήσεως, το δεδομένο είναι ότι η νέα φρεγάτα ικανοποιεί σε μεγάλο βαθμό την εκπεφρασμένη από ετών επιχειρησιακή απαίτηση του ΠΝ για κύριες μονάδες επιφανείας αυξημένων αντιαεροπορικών δυνατοτήτων. Απλώς, η προμήθεια 3 μόνο FDI HN, υπολείπεται των 6 τέτοιων κυρίων μονάδων που απαιτεί το ΠΝ και αφήνει την πλήρη κάλυψη για το μέλλον.
Γενικότερα πάντως, η απαίτηση που πρέπει να καλυφθεί σύμφωνα με την Δομή Δυνάμεων 2021-2034 του ΠΝ, αφορά 12 φρεγάτες. Εάν λοιπόν στις 3 FDI HN, προσθέσουμε τις 2 μεταχειρισμένες φρεγάτες Μ από την Ολλανδία για τις οποίες ήδη έχει εκφρασθεί επισήμως ενδιαφέρον, συν τις 2 τουλάχιστον από τις ΜΕΚΟ 200ΗΝ που ενδεχομένως εκσυγχρονισθούν, ο συνολικός αριθμός των αξιόλογων φρεγατών που θα μπορούν να σταθούν στο σύγχρονο πεδίο μάχης, θα ανέρχεται σε 7.
Πως θα καλύψει το ΠΝ την διαφορά των 5 φρεγατών;
Την λύση θα δώσει το τρέχον πρόγραμμα προμήθειας κορβετών. Με εκτόπισμα της τάξεως των 3.000 τόννων, όπλα και ηλεκτρονικά συστήματα αποστολής εφάμιλλα ή ανώτερα των σημερινών φρεγατών S, οι υποψήφιες κορβέτες είναι αυτό που προ 20ετίας αποκαλούσαν κάποιοι “φρεγατοκορβέτες”. Δηλαδή ένας τύπος μεγαλύτερος από τις κλασικές κορβέτες περιπολίας αλλά μικρότερος από μια τυπική φρεγάτα.
Ακόμη και τυπικός φόρτος 16 κατευθυνομένων βλημάτων επιφανείας – αέρος στις υπό αξιολόγηση κορβέτες, κινείται στα ίδια πλαίσια με τις ΜΕΚΟ 200ΗΝ ως έχουν σήμερα και ασφαλώς υπερτερεί του αντιστοίχου οπλισμού των φρεγατών τύπου S. Εάν δε υιοθετηθεί η λύση βλημάτων ESSM με σύστημα καθέτου εκτοξεύσεως Mk41, ο αριθμός των βλημάτων μπορεί να ανέλθει σε 32. Ασφαλώς η κορβέτα, θα υστερεί στους τομείς της αυτονομίας εν σχέσει με την τάξη φρεγατών, αλλά αυτός είναι ένας συμβιβασμός απολύτως αποδεκτός υπό το πρίσμα μιας συνολικής θεωρήσεως των επιλογών και προγραμμάτων του ΠΝ.
Η αντίληψη αυτή ήταν σαφώς η αιτία για την οποία έγινε αποδεκτή από πλευράς ΠΝ η εξέταση της προτάσεως των Γάλλων, αντί μιας τετάρτης φρεγάτας FDI HN, να παραγγελθούν 3+1 κορβέτες. “Γεννώντας” ένα δεύτερο νέο πρόγραμμα προσκτήσεως πολεμικών μονάδων επιφανείας, όχι μόνο αναζωπυρώθηκε ο ανταγωνισμός προς όφελος του ενδιαφερομένου αλλά και το ΠΝ θα αποκτήσει με παρεμφερές κόστος, μεγαλύτερο συνολικό αριθμό πλοίων. Διά του ανταγωνισμού, ήδη υφίσταται σήμερα προοπτική προμήθειας 5 κορβετών, αναλόγως της τελικής αντιλήψεως για συνολικό χειρισμό και το οικονομικό σκέλος των υπολοίπων προγραμμάτων που επεξεργάζεται το ΠΝ.
Κορβέτες
Με 2 εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ 200ΗΝ, 2 μεταχειρισμένες και πιθανώς περαιτέρω αναβαθμισμένες Μ, 3 FDI HN και 4-5 “φρεγατοκορβέτες”, επιτυγχάνεται ο στόχος της οροφής φρεγατών.
Από εκεί και πέρα όμως, το ΠΝ έχει κρίνει απαραίτητη την συμπλήρωση του στόλου επιφανείας και με κορβέτες, για επιχειρησιακούς και οικονομικούς λόγους. Στο μέλλον δηλαδή, η δύναμη φρεγατών θα συνεργάζεται με μια μικρότερη δύναμη κορβετών, την οποία η Δομή Δυνάμεων προσδιορίζει σε 6. Πως θα καλυφθεί αυτή η απαίτηση όμως, εφόσον οι “φρεγατοκορβέτες” που θα παραγγελθούν σύντομα, αντικαταστήσουν απλώς μέρος από τις 9 φρεγάτες S;
Εδώ μπορούμε να πούμε ότι καθώς η Ελλάδα συμμετέχει στο πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Κορβέτας Περιπολίας (EPC) στο απώτερο μέλλον θα αποκτηθούν και τέτοια πλοία, στην διαμόρφωση που θα θέσει το ΠΝ. Και σε αυτή την περίπτωση, μιλάμε ουσιαστικώς για “φρεγατοκορβέτες”.
Μια άλλη περίπτωση, είναι η παραχώρηση μεταχειρισμένων LCS από το Ναυτικό των ΗΠΑ, που ήδη έχει αποφασισθεί να αποσυρθούν και να διατεθούν σε ενδιαφερόμενους συμμάχους. Και η κλάση FREEDOM, είναι μεγάλα πλοία μεγέθους φρεγάτας αλλά εφόσον δεν φέρουν βλήματα επιφανείας – αέρος, σε ισχύ, προσεγγίζουν σαφώς τον τύπο κορβέτας. Καθώς όμως το ΠΝ βρίσκεται ενώπιον συμπληρωματικών δαπανών για την προμήθεια των 2 μεταχειρισμένων Μ από την Ολλανδία και το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ 200ΗΝ, η όποια προσφορά από πλευράς ΗΠΑ θα πρέπει να είναι ιδιαιτέρως ελκυστική και γιατί όχι, με εντελώς συμβολικό τίμημα. Εξάλλου, στα πλοία θα πρέπει να γίνουν τροποποιήσεις, όπως με την εγκατάσταση τουλάχιστον βλημάτων επιφανείας – επιφανείας από το υφιστάμενο απόθεμα Harpoon του ΠΝ.
Εάν θεωρήσουμε ότι υφίσταται έδαφος για παραχώρηση έστω και 2 LCS στο εγγύς μέλλον, θα εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη για επιπλέον κορβέτες, ώστε να καλυφθεί ο προβλεπόμενος από την Δομή Δυνάμεων αριθμός. Εδώ θα μπορούσε να εφαρμοσθεί ως προσωρινό μέτρο μια παλαιότερη σκέψη που είχε γίνει στο ΠΝ, δηλαδή η χρησιμοποίηση φρεγατών S σε ρόλο κορβέτας, με κάποιους περιορισμούς από πλευράς όπλων και επανδρώσεως. Εξάλλου, αφενός οι 6 εκσυγχρονισμένες S είναι αρκετά αξιόλογες ενώ το ΠΝ διαθέτει ένα αξιόλογο απόθεμα ανταλλακτικών, που επιτρέπει την ικανοποιητική υποστήριξή τους σε ένα βάθος χρόνου.
Πρέπει να διευκρινισθεί ότι η ανάπτυξη των Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων είναι μία υπόθεση άμεσα συναρτημένη με την διαθέσιμη χρηματοδότηση, όχι απλώς σε ετήσια βάση, αλλά σε μακροπρόθεσμη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο σε χώρες που δεν αποδίδουν ιδιαίτερη προτεραιότητα στις αμυντικές τους ανάγκες, οι προβλεπόμενες οροφές μειζόνων οπλικών συστημάτων παραμένουν απλώς στο επίπεδο των “ευχολογίων”. Εάν το ΠΝ δεν υποστηριχθεί σταθερά σε βάθος χρόνου, τότε όχι μόνο οι οροφές 12 φρεγατών και 6 κορβετών δεν πρόκειται να καλυφθούν ποτέ αλλά και οι υπερσύγχρονες μονάδες που αγοράζονται, σε εύλογο χρονικό διάστημα θα αρχίσουν να ρημάζουν εάν αρχίσουν “εκπτώσεις” στην υποστήριξή τους.
Εφόσον η κρίσιμη συνθήκη της χρηματοδοτήσεως καλυφθεί από τις ελληνικές κυβερνήσεις, απομένει στο ΠΝ η διαχείριση τόσων πολλών διαφορετικών τύπων φρεγατών και κορβετών: FDI HN, M, MEKO 200HN, X φρεγατοκορβέτα, S, EPC και πιθανώς LCS. Ένας εξορθολογισμός είναι ασφαλώς αναγκαίος σε μεσο-μακροπρόθεσμη βάση και γι’ αυτό τον λόγο, οι σοβαρές χώρες που αναγνωρίζουν ως ζωτικής σημασίας την ναυτική ισχύ τους, φροντίζουν να σχεδιάζουν και να ναυπηγούν οι ίδιες τα πολεμικά τους πλοία. Προφανώς και αυτό είναι αντιληπτό σε επίπεδο τεχνοκρατών, εξ ου και το ενδιαφέρον από τώρα για το πρόγραμμα νέας φρεγάτας του Ναυτικού των ΗΠΑ. Σε επίπεδο πολιτικής όμως, όσο και εθνικών στόχων, το ερώτημα παραμένει: πότε επιτέλους θα αποφασίσουμε και θα αρχίσουμε να φτιάχνουμε μόνοι τα πολεμικά μας πλοία;
