Aπό Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 29 Σεπτεμβρίου, ο ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλος ανέφερε μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ: «Παίρνουμε τρεις φρεγάτες σε τιμή που είναι χαμηλότερη από αυτή που είχαμε συμφωνήσει πέρσι για δύο φρεγάτες».
Ποια ήταν η τιμή των δύο;
Στις 7 Οκτωβρίου είπε στην Βουλή, «τον Αύγουστο του 2020 καταλήξαμε, δεν συμφωνήσαμε, σε ένα κόστος 3,3 δισ. για δύο καράβια Άμυνας Περιοχής. Κρίναμε ότι αυτό ήταν ασύμφορο και “παγώσαμε”, δεν τελειώσαμε, τη διαπραγμάτευση. Ζητήσαμε να επανέλθουμε με καλύτερη πρόταση».
Από κυβερνητικές πηγές προφανώς, στις 4 Οκτωβρίου το ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ (Μάκης Πολλάτος) έγραφε: «Πλέον, το τίμημα που ζητούν οι Γάλλοι της κρατικά ελεγχόμενης Naval Group για κάθε φρεγάτα με όλο τον προσφερόμενο οπλισμό και την εν συνεχεία υποστήριξη με ανταλλακτικά για τρία χρόνια είναι 1 δισ. ευρώ, τίμημα κατά 400 εκατ. ευρώ μειωμένο από την προηγούμενη τιμή που έδιναν για κάθε πλοίο»!
Στις 21 Δεκεμβρίου ο ΥΕΘΑ, σε ενημέρωση της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων & Συμβάσεων της Βουλής είπε ότι η αγορά των τριών φρεγατών κοστίζει 3,048 δισ. € και σε περίπτωση ενεργοποιήσεως του δικαιώματος προαιρέσεως για προμήθεια και τετάρτης, το κόστος θα διαμορφωθεί σε 4,070 δισ. €.
Ο ισχυρισμός ανταποκρίνεται εν μέρει μόνο στην πραγματικότητα, καθώς όλες οι πληροφορίες συνηγορούν στο στοιχείο ότι οι δύο φρεγάτες των μέσων του 2020 ήταν διαφορετικής διαμορφώσεως, πιο “εμπλουτισμένης”, από τις τρεις που συμφωνήθηκαν. Συγκεκριμένως, το Πολεμικό Ναυτικό ζητούσε πέρυσι χαρακτηριστικά που αύξαναν το κόστος λόγω επιπλέον εξοπλισμού και κόστους αναπτύξεως – ολοκληρώσεως – πιστοποιήσεως σε σχέση με την τυπική διαμόρφωση του Γαλλικού Ναυτικού, όπως:
- Τρία συστήματα καθέτου εκτοξεύσεως SYLVER 50 για 24 βλήματα επιφανείας – αέρος Aster 30.
- Ένα σύστημα καθέτου εκτοξεύσεως SYLVER 70 για 8 πυραύλους πλεύσεως MdCN ή εναλλακτικώς 8 επιπλέον Aster 30.
- Σύστημα αντιπυραυλικής προστασίας RAM.
- Πυροβόλο 76 mm STRALES.
- Σύστημα Ηλεκτρονικού Πολέμου (ECM).
Σε όλα αυτά, υπήρχαν και εξεταζόμενα ενδεχόμενα για πιθανούς συνδυασμούς και άλλων όπλων, όπως επί παραδείγματι η συνύπαρξη CAMM ER με Aster 30, που αύξαναν το κόστος.
Όπως έχει γίνει γνωστό το τελευταίο διάστημα από πολλαπλές πηγές, η έκδοση FDI HN που συμφωνήθηκε θα φέρει βασικά ως επιπλέον χαρακτηριστικά:
- Τέσσερα συστήματα καθέτου εκτοξεύσεως SYLVER 50 για 32 βλήματα επιφανείας – αέρος Aster 30.
- Σύστημα αντιπυραυλικής προστασίας RAM.
Τα υπόλοιπα, αποκλείσθηκαν ενώ ακόμη και στο RAM, κατά πληροφορίες, είναι ζήτημα ο βαθμός ολοκληρώσεως με το σύστημα μάχης SETIS. Είναι προφανές ότι εφόσον το ΠΝ απέφυγε την επιβάρυνση από την εγκατάσταση SYLVER 70, την προμήθεια MdCN, από την ολοκλήρωση και πιστοποίηση όπλων όπως το STRALES, συγκατέθεσε σε μικρότερο πακέτο FOS διαρκείας 3 ετών και προέβη σε αρχική προμήθεια μόνο 18 βλημάτων Aster 30 Block 1 ανά πλοίο, όπως έχει αναφέρει γαλλικό δημοσίευμα, ενώ αποδέχθηκε την απουσία ECM (στην ανάπτυξη του οποίου μάλιστα έπρεπε να συνεισφέρει σοβαρά), το συνολικό κόστος μπορεί να συρρικνωθεί σοβαρά. Δεν πρόκειται για κάποια “έκπτωση” της γαλλικής πλευράς, αν και δεν μπορεί να αποκλεισθεί κάποια υποχώρησή της σε ορισμένες απαιτήσεις.
Επομένως, σε επίπεδο στείρας πολιτικής αντιπαραθέσεως, δεν ισχύει ότι με τα ίδια χρήματα η κυβέρνηση προμηθεύεται τις ίδιες ακριβώς φρεγάτες και “πακέτο”, που διαπραγματευόταν το ΠΝ μέχρι τα μέσα του 2020, χωρίς εξάλλου να έχει καταλήξει αφού ποτέ δεν ολοκληρώθηκε εκείνη η διαδικασία. Αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι το αποτέλεσμα είναι κακό, ιδίως από την στιγμή που αποφεύχθηκε ισχυρή υποψηφιότητα φρεγάτας σαφώς υποδεεστέρας επιχειρησιακής αξίας. Από μία διαπραγμάτευση, με κρίσιμο στοιχείο πάντα το πολιτικό βάρος, νομοτελειακώς θα γίνουν συμβιβασμοί.
Είναι σαφές ότι η ελληνική πλευρά αποδέχθηκε την γαλλική πρόταση να “χωρέσει” στον συνολικό προϋπολογισμό των 5 δισ. € την προμήθεια είτε 4 φρεγατών, είτε εναλλακτικώς 3 φρεγατών FDI HN συν 3+1 κορβετών Gowind. Για να επιτευχθεί όμως το δεύτερο σενάριο, απαραίτητη προϋπόθεση ήταν η συγκράτηση του κόστους και του αριθμού των φρεγατών και αυτό απαιτούσε διαμόρφωση με τις λιγότερες δυνατές προσθήκες εν σχέσει με την διαμόρφωση του Γαλλικού Ναυτικού. Η ουσιώδης παραχώρηση των Γάλλων, ήταν να δεχθούν ταχύτερο χρονοδιάγραμμα παραδόσεων στην Ελλάδα, απόφαση σαφώς πολιτική που ανακλά την υψηλή σημασία που απέδωσαν τα Ηλύσια στην συγκεκριμένη συμφωνία.
Είναι λοιπόν σαφές ότι εφόσον η συμπλήρωση του φορτίου βλημάτων με Aster 30 Block 1NT δρομολογηθεί σε επόμενο χρόνο ενώ αμέσως μετά την επιχειρησιακή ένταξη των τριών FDI HN, το ΠΝ θα απασχολήσει η συμπλήρωση του εξοπλισμού με, ενδεικτικώς, σύστημα ECM, το συνολικό τίμημα των φρεγατών θα αυξηθεί περαιτέρω. Και αυτή η αύξηση θα είναι σημαντική. Ιδίως στην περίπτωση του συστήματος ECM δε, το ορθολογικό είναι να εγκατασταθεί και στις νέες κορβέτες. Εννοείται ότι όλα τα ανωτέρω, κρίνονται απολύτως απαραίτητα.
Το εύλογο ερώτημα είναι κατά πόσο το ΠΝ θα απολαμβάνει την χρηματοδότηση εκείνη που τα αμέσως επόμενα έτη θα του επιτρέψει να καλύψει επιχειρησιακές απαιτήσεις και για άλλες μονάδες, όπως υποβρύχια κ.λπ. Το ερώτημα καθίσταται γρίφος, ιδίως όταν ακόμη δεν έχουν παύσει να αναπαράγονται σκέψεις για μελλοντική προμήθεια άλλου τύπου φρεγατών και μάλιστα αμερικανικών…
Όπως φαίνεται, η συμφωνία για τις φρεγάτες ενέχει κάποια μάλλον αναμενόμενα ρίσκα που αναλαμβάνει η ελληνική πλευρά. Πρόκειται ουσιαστικώς για ένα “πείραμα” και ταυτοχρόνως στοίχημα, όχι απλώς για την κυβέρνηση που καλώς έπραξε και αποφάσισε αντί να αδρανεί, αλλά και σε εθνικό επίπεδο καθώς επηρεάζει την θαλασσία ισχύ του Έθνους.
Εν πάση περιπτώσει, τελική διαπίστωση είναι ότι το κόστος παραμένει ο καθοριστικός παράγοντας υλοποιήσεως των σχεδιασμών και το ελληνικό ιστορικό με παράδοση σε σκαμπανεβάσματα αμυντικών προϋπολογισμών, είναι κρίσιμο να παύσει ως φαινόμενο και να επέλθει μία σταθερότητα στην χρηματοδότηση του αμυντικού μηχανισμού της χώρας. Όσα χρήματα κι αν διαθέτει σήμερα η παρούσα κυβέρνηση για το ΠΝ, εάν μελλοντικώς αρχίσει η υποβάθμιση της συντηρήσεως και υποστηρίξεως των νέων φρεγατών και κορβετών, για να παρατηθούν στην τύχη τους όπως οι ΜΕΚΟ 200ΗΝ, τότε από την τελευταία λέξη της τεχνολογίας που αντιπροσωπεύουν, δεν θα αργήσουν να απαξιωθούν. Τότε το στοίχημα με τις FDI HN θα έχει χαθεί.
ΥΕΘΑ στην Βουλή: “Σχέδιο συνολικό Κυριάκου Μητσοτάκη η μεγάλη προσπάθεια για τον επανεξοπλισμό”!
