Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Ενημέρωση από την Αυστρία έλαβε το ελληνικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, για την διαθεσιμότητα μεταχειρισμένων μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter/Typhoon της Αυστριακής Αεροπορίας. Η ενημέρωση ελήφθη προ μερικών ημερών και σχετίζεται με την γνωστοποίηση τον περασμένο Ιανουάριο της προθέσεως της αυστριακής κυβερνήσεως να μεταπωλήσει τα αεροσκάφη που αγοράστηκαν πριν από 17 χρόνια.
Η Αυστρία υπέγραψε το 2003 σύμβαση ύψους 2 δισ. € με την EADS για την προμήθεια 18 μαχητικών Typhoon με σχετικό πακέτο υποστηρίξεως, επικρατώντας των F-16 και JAS 39 Gripen. Με το νέο αεροσκάφος επρόκειτο να αντικατασταθούν τα ξεπερασμένα Saab 35 Draken. Μετά όμως τις εκλογές του 2006 στην Αυστρία, το αριστερό κόμμα SPO που προεκλογικώς υποσχόταν την ακύρωση της συμβάσεως, συμμετείχε στην ευρεία κυβέρνηση συνασπισμού που προέκυψε και η επαφή των αριστερών με την πραγματικότητα, απέδειξε ότι οι ισχυρισμοί τους ως προς το οικονομικό σκέλος της συμβάσεως ήταν αβάσιμοι. Για να διασωθούν τα προσχήματα και μόνο, ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις με την EADS, χωρίς επί της ουσίας αντικείμενο. Η Eurofighter GmbH διεκδικούσε 1,2 δισ. € για την ακύρωση της συμβάσεως με αποτέλεσμα το 2007 η επαναδιαπραγμάτευση να καταλήξει σε συμφωνία προμήθειας μόνο 15 αεροσκαφών, έναντι τιμήματος 1,63 δισ. €.
H Αυστριακή Αεροπορία παρέλαβε ελαφρώς μεταχειρισμένα αεροσκάφη της αρχική παρτίδος κατασκευής Tranche 1, αρχήν γενομένης από το 2007. Μέχρι το 2013, είχαν αναβαθμισθεί στην πιο εξελιγμένη έκδοση του Tranche 1, την αποκαλούμενη Block 5.
Το 2014, εξαιτίας περικοπής των αμυντικών δαπανών, υπήρχαν διαθέσιμοι στον τύπο μόλις 12 ιπτάμενοι. Επιπλέον, υπήρχε προβληματισμός για τους πόρους που απορροφούσαν τα Typhoon.
Το 2017, από το αυστριακό Υπουργείο Αμύνης υποβλήθηκε καταγγελία για ποινικές ευθύνες διαφθοράς από την καταβολή υψηλών ποσών για εξαγορά επιρροής σε αξιωματούχους κατά την αγορά των Typhoon. Όμως η εισαγγελική έρευνα τέθηκε στο αρχείο τον Νοέμβριο του 2020, αφού δεν κατέστη εφικτό να παρουσιασθούν χειροπιαστά στοιχεία.
Το 2017 επίσης, ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση η πρόθεση αντικαταστάσεως των Typhoon μέχρι το 2020, επειδή το κόστος συντηρήσεως και υποστηρίξεως ήταν υψηλό. Συνέχιση της επιχειρησιακής εκμεταλλεύσεως του τύπου για διάστημα 30 ετών επιχειρησιακού βίού, εκτιμήθηκε ότι θα απορροφούσε περί τα 5 δισ. €, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων για συντήρηση. Με την προμήθεια 18 μαχητικών νέας κατασκευής, ασφαλώς μονοκινητήρια, εκτιμήθηκε ότι θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν σε ανάλογο χρονικό βάθος, περί τα 2 δισ. €.
Τα κίνητρα της Αυστρίας στην υπόθεση μεταπωλήσεως των Typhoon, φαίνεται να είναι κυρίως οικονομικά, λόγω του υψηλού λειτουργικού κόστους και των δαπανών συντηρήσεως του αεροσκάφους. Αλλά στην πραγματικότητα, τα αεροσκάφη Tranche 1 Block 5 μπορεί να περιγράφονται ως πλήρως ικανά για Αναχαίτιση και Βομβαρδισμό, υστερούν όμως έναντι των επομένων αναβαθμίσεων που εμφανίσθηκαν στην διεθνή αγορά μαχητικών αεροσκαφών, λόγω της εξελίξεως της τεχνολογίας και δεν είναι δυνατό να αναβαθμιστούν περαιτέρω. Ο φάκελος πτήσεως των αεροσκαφών επιτρέπει περιθώρια ελιγμών μέχρι 9 g, στα ηλεκτρονικά συστήματα επιτυγχάνεται ένας βαθμός σύντηξης δεδομένων, το ηλεκτρονικό σύστημα αυτοπροστασίας DASS έχει βελτιωθεί αλλά το ραντάρ είναι με κεραία μηχανικής σάρωσης και υστερεί σε διαμορφώσεις αέρος – εδάφους. Από πλευράς όπλων, είναι πιστοποιημένο για βλήματα αέρος – αέρος AMRAAM, ASRAAM, IRIS-T και AIM-9L, καθώς και βόμβες κατευθύνσεως λέιζερ Paveway II και GBU-16.
Είναι ενδεικτικό ότι η αρχική σύμβαση για τα αεροσκάφη του Tranche 1 ανατέθηκε το 1998, η παραγωγή ξεκίνησε το 2000 και ολοκληρώθηκε το 2007. Το επόμενο έτος, ανατέθηκε σύμβαση για την παραγωγή αεροσκαφών της πιο προηγμένης εκδόσεως Tranche 2 και σταδιακώς, όλα τα αεροσκάφη του Tranche 1 υποβλήθηκαν σε διαδοχικές αναβαθμίσεις προκειμένου να ανέλθουν μέχρις ενός σημείου σε επίπεδο παραπλήσιο του Tranche 2.
Στα μέσα του 2020 έγινε γνωστό ότι εκφράσθηκε ενδιαφέρον αγοράς των αυστριακών αεροσκαφών από την Ινδονησία. Σχετικές συζητήσεις έγιναν τον Οκτώβριο αλλά τον Ιανουάριο το αυστριακό Υπουργείο Αμύνης φαίνεται ότι απέστειλε σχετική ενημέρωση για την διάθεση των Typhoon και σε άλλες χώρες. Η Ελλάδα φυσικά είναι πρακτικώς αδύνατο να εκφράσει ενδιαφέρον, δεδομένης της νωπής υπογραφής συμβάσεως για τα 18 Rafale F3R, των οποίων οι επιχειρησιακές ικανότητες και η τεχνολογική ωριμότητα και ολοκλήρωση, είναι σαφώς ανώτερες από το πολυεθνικό ευρωπαϊκό μαχητικό. Η ενημέρωση όμως από την Αυστρία, δείχνει το διεθνές ενδιαφέρον και τον αντίκτυπο από την προσπάθεια της χώρας να εξοπλισθεί με ταχείς ρυθμούς.
