Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Όπως αποκαλύψαμε στα τέλη Νοεμβρίου οι Έλληνες ιπτάμενοι των νέων μαχητικών αεροσκαφών Rafale που πρόκειται να προμηθευτεί η Πολεμική Αεροπορία, θα φέρουν το σύστημα Απεικονίσεως & Σκοπεύσεως Επί Κάσκας (Helmet Mounted Dispaly & Sight) Targo της ισραηλινής Elbit Systems, αντιμετωπίζοντας ένα από τα σημεία στα οποία υστερεί το αεροσκάφος σε υπηρεσία με την Armée de l’Air.
To Targo είναι δοκιμασμένη λύση που έχει υιοθετηθεί για χρήση από τους ιπταμένους διαφόρων μαχητικών αεροσκαφών και διαφορετικών αεροπορικών δυνάμεων. Η όλη αντίληψη συνδυάζει κοινή κάσκα πτήσεως HGU-55/P συνδυασμένη με μονάδα ενδείκτη (Display) που αντικαθιστά το τυπικό σκιάδιο (visor) και επί της οποίας προβάλλονται βασικές οπτικές ενδείξεις δεδομένων πτήσεως εμπρός από τον δεξιό οφθαλμό του ιπταμένου, όπως υψόμετρο, ταχύτητα, αζιμούθιο αλλά, το σημαντικότερο, υπολογίζει – συσχετίζει (cueing) την γραμμή θεάσεως του ιπταμένου με τον άξονα πτήσεως του αεροσκάφους. Η προβολή ενδείξεων γίνεται σε κυκλικό πεδίο εύρους 20° και οι ενδείξεις είναι έγχρωμες ενώ υφίσταται δυνατότητα προσαρμογής συλλογής Διοπτρών Νυκτερινής Οράσεως (NVG) για νυκτερινή πτήση, με τις οποίες είναι συμβατό το Targo.
Η προβολή κρισίμων δεδομένων απευθείας εμπρός από τον οφθαλμό του ιπταμένου, σημαίνει ότι αυτός δεν χρειάζεται να αποσπάσει το βλέμμα του από τον ουρανό, για να κοιτάξει το HUD ή άλλη οθόνη στο πιλοτήριο, κάτι που είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στην διάρκεια μιας αερομαχίας.
Ωστόσο, το κρίσιμο πλεονέκτημα που παρέχει το Targo όπως όλα τα ανάλογα HMDS, είναι ο υπολογισμός – συσχέτιση της γραμμής θεάσεως (Line Of Sight) του ιπταμένου, μέσω συστήματος παρακολουθήσεως των κινήσεων της κεφαλής του ιπταμένου, που βασίζεται σε έναν υβριδικό οπτικό/αδρανειακό (optical/inertial) αισθητήρα με απεριόριστο πεδίο κινήσεως. Χάρη σε αυτό το χαρακτηριστικό, ο ιπτάμενος μπορεί να στρέψει τους υπέρυθρους (IR) αισθητήρες των πυραύλων αέρος – αέρος βραχέως βεληνεκούς στον στόχο στον οποίο έχει στρέψει την κεφαλή και το βλέμμα του. Με αυτό τον τρόπο, ο IR αισθητήρας του πυραύλου εγκλωβίζει άμεσα τον στόχο και αμέσως μετά την εκτόξευσή του κατευθύνεται προς αυτόν, ακόμη και αν βρίσκεται σε μεγάλη γωνία εκτός του διαμήκους άξονος του αεροσκάφους.
Η δυνατότητα αυτή, αξιοποιεί πλήρως τις αυξημένες γωνίες εκτός διαμήκους άξονος που μπορούν να κατευθυνθούν οι πύραυλοι αέρος-αέρος βραχέως βεληνεκούς νέας γενιάς και αλλάζει εντελώς την φυσιογνωμία της κλειστής αερομαχίας. Ιδίως στην περίπτωση του Rafale και του πυραύλου MICA IR, η χρήση του Targo μεγιστοποιεί την εκμετάλλευση των υψηλών επιδόσεων του πυραύλου λόγω αισθητήρα και ικανότητος ελιγμών χάρη στο σύστημα διανυσματικού ελέγχου ώσεως (TVC). Αναφέρεται ενδεικτικώς από τον κατασκευαστή ότι στην διαμόρφωση εγκλωβισμού στόχου μετά την εκτόξευση (Lock On After Launch), παρέχεται αρμοδιότητα φακέλου εκτοξεύσεως 360° ακόμη δηλαδή και για κατεύθυνση προς στόχο ευρισκόμενο στον οπίσθιο τομέα του αεροσκάφους!
Ο MICA IR μπορεί να εκτοξευτεί σε διαμόρφωση καταδείξεως στόχου από το σύστημα συγχώνευσης δεδομένων (ραντάρ/Link 16/σύστημα αυτοπροστασίας/OSF), το HMDS ή και αυτόνομη, στηριζόμενος στον αισθητήρα IR που φέρει ο ίδιος ο πύραυλος. Η ύπαρξη ηλεκτροπτικού αισθητήρα (OSF) στο Rafale, υποτίθεται ότι κάλυπτε σε μεγάλο βαθμό την έλλειψη HMDS από τους ιπταμένους της Armée de l’Air ωστόσο, αυτό ήταν προσχηματικό επιχείρημα αφού στην πραγματικότητα επρόκειτο για επιλογή υπαγορευόμενη από οικονομικούς λόγους σε συνδυασμό με την ανυπαρξία πραγματικής αεροπορικής απειλής για την Γαλλία. Αυτό φανερώνει εξάλλου το γεγονός ότι τα τελευταία έτη το υπέρυθρο υποσύστημα (IRST/FLIR) του OSF έχει παύσει να χρησιμοποιείται λόγω τεχνολογικής απαξιώσεως και έχει αφεθεί για το μέλλον η εγκατάσταση ενός σύγχρονου στα Rafale.
Η επιχειρησιακή ένταξη του Targo στα Rafale της Πολεμικής Αεροπορίας, θα υπογραμμίσει την αντίστοιχη έλλειψη HMDS στους ιπταμένους που επιχειρούν με τα Mirage 2000-5Mk2. Πρόκειται για ένα εκ των δύο κυριοτέρων σημείων υστερήσεως των αεροσκαφών της 331 Μοίρας εν σχέσει με τα F-16 της Τουρκικής Αεροπορίας που φέρουν HMDS τύπου JHMCS (το δεύτερο είναι η έλλειψη ζεύξεως δεδομένων Link 16). Συνεπώς, η απόκτηση Targo και για την περίπτωση των Mirage 2000-5Mk2 πρέπει να εξετασθεί πλέον πολύ σοβαρά, μετά την απόφαση της ηγεσίας να “αναστήσει” το γαλλικό δυναμικό της, που είχε εγκαταλειφθεί επί σειρά ετών σε απαξίωση.
Ενδεχομένως σε μια τροποποίηση της συμβάσεως προμηθείας των Rafale στο εγγύς μέλλον, να συμπεριληφθεί αυτή η μικρού κόστους αλλά υψηλής αποδόσεως επένδυση. Εκτιμάται ότι το κόστος ενός συστήματος HMDS όπως το Targo, δεν υπερβαίνει την τάξη των 150.000 €.
Το “πακέτο” των Rafale μέχρι σήμερα: αριθμοί, χρονοδιάγραμμα, όπλα
