Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η απότομη στροφή της κυβερνήσεως Μητσοτάκη στο πρόγραμμα νέας φρεγάτας για το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ) τον περασμένο Ιούλιο – Αύγουστο, δεν έχει δικαιολογηθεί επισήμως. Επικρατεί βασίμως η εντύπωση ότι η απόφαση ελήφθη όχι με γνώμονα τις επιχειρησιακές απαιτήσεις του Κλάδου αλλά τις προσωπικές αποφάσεις ενός στενού κυβερνητικού κύκλου με άλλα προτάγματα.
Κατά την επικρατούσα άποψη, η κυβέρνηση προτιμά να αναθέσει το πρόγραμμα σε αμερικανική εταιρεία, συνδέοντάς το άμεσα με την τύχη των ναυπηγείων Σκαραμαγκά (“προίκα”) όπου η κυβέρνηση προωθεί αμερικανική υποψηφιότητα επενδυτού. Σε επιχειρησιακό επίπεδο η διαφοροποίηση σήμανε την υποβάθμιση των απαιτήσεων της νέας φρεγάτας, από αυξημένων δυνατοτήτων Αντιαεροπορικής Αμύνης (Α/Α), σε “πολλαπλού ρόλου”, όπως ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός.
Προκειμένου αυτές οι σαφώς πολιτικές αποφάσεις να ενδυθούν με κάποιον υποτυπώδη μανδύα επιχειρησιακής αντιλήψεως, κυβερνητικοί κύκλοι έχουν διαρρεύσει μια “γραμμή” που αναμασούν διάφορα μέσα και υποτίθεται εξηγεί ότι η απόφαση εξακολουθεί να καλύπτει τις ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού. Η “γραμμή” αυτή βασίζεται στα παρακάτω επιχειρήματα:
- Το ΠΝ θέλει να αντικαταστήσει φρεγάτες πολλαπλού ρόλου, συνεπώς η αγορά νέων φρεγατών ίδιας κατηγορίας εξυπηρετεί την απαίτηση.
- Το ΠΝ θέλει “πλώρες”, επειδή τα πλοία του είναι πολύ παλαιά και κατά συνέπεια προέχουν οι αριθμοί (και τα οικονομικά στοιχεία); Επιπλέον, με απόκτηση 2 πλοίων ως “ενδιάμεση λύση” και το πρόγραμμα αναβαθμίσεως 4 φρεγατών ΜΕΚΟ 200, συνολικώς αποδίδονται 10 μονάδες στο ΠΝ.
- Η “ενδιάμεση λύση” με πλοία που θα παραχωρήσουν οι Αμερικανοί, θα καλύπτει την απαίτηση αυξημένων Α/Α δυνατοτήτων.
Τα επιχειρήματα, όπως και άλλα δευτερεύοντα που χρησιμοποιούνται προσχηματικώς, παρουσιάζουν κενά λογικής που φανερώνουν ότι αποτελούν προϊόν συμβιβασμών προς εξυπηρέτηση άλλων επιδιώξεων, ξένων ως προς τις πραγματικές απαιτήσεις του ΠΝ.
- Το εφεύρημα ότι φρεγάτες πολλαπλού ρόλου αντικαθίστανται αποκλειστικώς από φρεγάτες πολλαπλού ρόλου είναι επιεικώς αστείο. Η αντικατάσταση φρεγατών πολλαπλού ρόλου με φρεγάτες ανωτέρων επιχειρησιακών χαρακτηριστικών, είναι φυσιολογική εξέλιξη ενός ναυτικού το οποίο καλείται να υποστηρίξει έργα τα οποία προηγουμένως δεν υφίσταντο ή δεν υπήρχε δυνατότητα να καλυφθούν για διαφόρους λόγους. Η εθνική πολιτική όπως διαμορφώνεται, επιτάσσει κύριες μονάδες κρούσεως με αυξημένες Α/Α δυνατότητες, επειδή ο Στόλος καλείται πλέον να έχει παρουσία σε ανοικτές θάλασσες όπου η προστατευτική ομπρέλα της Πολεμικής Αεροπορίας δεν είναι δεδομένη. Από ναυτικό “κλειστών θαλασσών”, το ΠΝ καλείται να εξορμήσει προς τις ανοικτές θάλασσες εθνικού ενδιαφέροντος (Κρήτη – Κύπρος).
- Η αντίληψη ότι το ΠΝ χρειάζεται περισσότερα πλοία, συνεπώς και χαμηλότερου κόστους, επίσης δεν υπακούει στις επιχειρησιακές απαιτήσεις του Κλάδου. Τις επιχειρησιακές απαιτήσεις τις καθορίζει ο επιχειρησιακός φορέας και όχι ο υπουργός Οικονομικών. Η κυβέρνηση απλώς “διαφημίζει” περίπου ότι με το ίδιο ύψος δαπάνης θα αποκτηθεί μεγαλύτερος αριθμός πλοίων αλλά παραβλέπεται ότι θα πρόκειται για μειωμένων επιχειρησιακών ικανοτήτων φρεγάτες. Αυτό όμως, χωρίς να έχει τα οικονομικά στοιχεία της αμερικανικής προτάσεως, δεδομένου ότι το ΓΕΝ δεν έχει προσδιορίσει ακόμη τις προδιαγραφές και τροποποιήσεις που κρίνει επιθυμητές στο βασικό σχέδιο της αμερικανικής φρεγάτας που προτείνεται και είναι σαφές ότι δεν καλύπτει τις ελληνικές απαιτήσεις. Τέλος, η υπόθεση ότι δεν υπάρχουν άλλες προτάσεις που προσφέρουν “ενδιάμεση λύση”, υποτιμά την νοημοσύνη όλων.
- Η πολυδιαφημισμένη “ενδιάμεση λύση” των Αμερικανών με παραχώρηση δύο αντιτορπιλλικών κλάσεως ARLEIGH BURKE, ήταν εξαρχής αμφίβολο ότι μπορεί να ικανοποιηθεί. Στην καλύτερη περίπτωση, οι Αμερικανοί θα προτείνουν καταδρομικά κλάσεως TICONDEROGA (όπως συζήτησε τον Φεβρουάριο του 2020 ο ΥΕΘΑ με Αμερικανούς αξιωματούχους) μεγαλύτερης ηλικίας και μεγαλυτέρων απαιτήσεων από πλευράς ανάγκης αναβαθμίσεως και λειτουργικών δαπανών. Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική πλευρά έχει δείξει ότι κρατά “μικρό καλάθι”, παρουσιαζόμενη έτοιμη να συμβιβασθεί και με ένα μόνο πλοίο, για διαφόρους λόγους. Αυτό σημαίνει ότι πρακτικώς θα ισχύει ο κανόνας “ένα ίσον κανένα”, οπότε η εξασφάλιση αυξημένων Α/Α δυνατοτήτων θα είναι μόνο συμβολική.
Συνολικώς, η “αμερικανική λύση”, αποδίδει στο ΠΝ απλώς σύγχρονες φρεγάτες για να αντικαταστήσει παλαιότερες, όχι όμως αυξημένων Α/Α δυνατοτήτων. Με εξασφάλιση μιας ή δύο μεταχειρισμένων κυρίων μονάδων κρούσεως ικανότητος Α/Α Περιοχής ως “ενδιάμεση λύση”, το εξελικτικό βήμα του ΠΝ αφήνεται απλώς για την επομένη δεκαετία.
Τι πραγματικά ζητούσε το ΠΝ
Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ αποκαλύπτει σήμερα ότι μέχρι και την αλλαγή της αποφάσεως από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, οι επιχειρησιακές απαιτήσεις του ΠΝ όπως ήταν αποτυπωμένες εγγράφως, αφορούσαν μέχρι και 6 κύριες μονάδες κρούσεως αυξημένων Α/Α δυνατοτήτων. Επρόκειτο για το κυρίαρχο πρόγραμμα από πλευράς ΠΝ, στον κατάλογο των διακλαδικών εξοπλιστικών προτεραιοτήτων.
Αυξημένες Α/Α δυνατότητες σε σχέση με τις υφιστάμενες μονάδες, σημαίνει αριθμός κατευθυνομένων βλημάτων μεγάλου βεληνεκούς και σύνολο ραντάρ-αισθητήρων υψηλών επιδόσεων για ικανότητα πολλαπλών ταυτοχρόνων εμπλοκών αεροπορικών και πυραυλικών απειλών. Το βασικό σχέδιο αμερικανικής φρεγάτας που προτείνεται, δεν καλύπτει τα ανωτέρω και είναι ερώτημα αν ως φρεγάτα “πολλαπλών ρόλων”, θα μπορεί να τα καλύψει ικανοποιώντας απαιτήσεις τροποποιήσεων που θα θέσει το ΠΝ.
Η απόκτηση μέχρι και 6 φρεγατών που επιθυμεί το ΠΝ, περιγράφεται στο συγκεκριμένο έγγραφο τιτλοφορημένη ως εξοπλιστική προτεραιότητα που θα εξασφαλίσει:
α) “νέες δυνατότητες”,
β) κάλυψη “κρισίμων ελλείψεων”.
Προκύπτει το θεμελιώδες ερώτημα για την κυβέρνηση: Με ποιο κριτήριο αναλαμβάνει την ευθύνη της μη αποκτήσεως “νέων δυνατοτήτων” που επιθυμεί το ΠΝ και η ίδια τις υποβαθμίζει από “κρίσιμη έλλειψη”;
Είναι σωστό στο όνομα της όποιας στρατηγικής σχέσεως με μια χώρα ή της εξυπηρετήσεως συγκεκριμένων επιχειρηματικών συμφερόντων, να υποχρεώνονται οι επιχειρησιακοί φορείς να υποβαθμίζουν τις επιχειρησιακές απαιτήσεις τους; Όπως στην περίπτωση της ΕΛΒΟ το ΓΕΣ υποχρεώθηκε να καταρτίσει κατά προτεραιότητα πρόγραμμα αποκτήσεως οχημάτων Γενικής Χρήσεως, αντί ενδεικτικώς φορτηγών, επειδή αυτό μπορεί να προσφέρει ο επενδυτής, σειρά παίρνει το ΓΕΝ που με πρόσχημα τα ναυπηγεία, ρυθμίζει “προς τα κάτω” τις επιχειρησιακές απαιτήσεις της νέας φρεγάτας, επειδή το προτιμητέο μέρος δεν έχει αυτό που ζητούσε εξαρχής το ΠΝ. Η προσαρμογή των επιχειρησιακών αναγκών των Γενικών Επιτελείων σε αυτό που έχουν να προσφέρουν οι προτιμητέοι αντιπρόσωποι, είναι σοβαρή αιτία προβληματισμού περί των πραγματικών κυβερνητικών επιδιώξεων.
Συνοψίζοντας, οι κυβερνητικές μεθοδεύσεις ταυτίσεως του προγράμματος νέων φρεγατών με τις επιδιώξεις της ως προς τα ναυπηγεία, μόνο καθυστερήσεις προκαλούν, συμπαρασσύροντας σε καθυστέρηση την αναβάθμιση των ΜΕΚΟ 200, για να αποδοθούν στο τέλος νέες φρεγάτες υποβαθμισμένων δυνατοτήτων σε σχέση με αυτές που επιθυμεί ο επιχειρησιακός φορέας. Ήδη, έτσι όπως τα “κατάφερε” η κυβέρνηση, οι προτάσεις που καταθέτουν πλέον και άλλοι ενδιαφερόμενοι για το πρόγραμμα, δεν αφορούν φρεγάτες αυξημένων Α/Α δυνατοτήτων…
Για την αντικατάσταση των φορτηγών Steyr και οχημάτων Mercedes των Ενόπλων Δυνάμεων
