Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Τις πρωινές ώρες της 17ης Απριλίου, η Τουρκική Αεροπορία και το Τουρκικό Ναυτικό πραγματοποίησαν διακλαδική άσκηση “Υπεράκτιας Εκπαιδεύσεως” στην Μεσόγειο, στην περιοχή μεταξύ Ελλάδος – Κύπρου. Η άσκηση διήρκεσε 7 ώρες και 35 λεπτά και σε αυτήν δοκιμάσθηκαν διαδικασίες Διοικήσεως & Ελέγχου, Εναερίου Ανεφοδιασμού σε καύσιμο και διακλαδική εκπαίδευση αεροναυτικών δυνάμεων.
Στο δημοσιοποιηθέν φωτογραφικό υλικό εμφανίζονται να συμμετέχουν ένα Αερομεταφερόμενο Σύστημα Εγκαίρου Προειδοποιήσεως & Ελέγχου (ΑΣΕΠΕ) Ε-7Τ, τρία αεροσκάφη ανεφοδιασμού KC-135R, ένα αεροσκάφος τακτικών μεταφορών C-130E, τρία F-16 Block 50 της 132 Μοίρας με οπλισμό 2 ΑΙΜ-120C-7, 2 ΑΙΜ-120Β, 2 ΑΙΜ-9Χ, δύο F-16 Block 40 με διάκοσμο της 162 Μοίρας (η οποία ανέστειλε την λειτουργία της και τα αεροσκάφη της διατέθηκαν στην 161 Μοίρα) με οπλισμό 2 ΑΙΜ-120Β, 2 ΑΙΜ-9S και ένα F-16 Block 50 της 151 Μοίρας.
Όπως αποκαλύφθηκε από τα στίγματα που καταγράφηκαν από την εναέριο κυκλοφορία της πολιτικής αεροπορίας, ο όγκος των αεροσκαφών πέταξε στην περιοχή μεταξύ του ορίου των FIR Αθηνών και Λευκωσίας. Το C-130 που είχε απογειωθεί από την αεροπορική βάση του Ικονίου, πέταξε διαγωνίως και σχεδόν στο νότιο όριο του FIR Αθηνών νοτίως Κρήτης, έλαβε δυτική πορεία, έφθασε σχεδόν μέχρι το δυτικό όριο του Κόλπου της Σύρτεως και κατόπιν έλαβε ανατολική πορεία επιστροφής.
Κατά το Itamilradar στις 10.02 τα KC-135R και το E-7T έκλεισαν τους αναμεταδότες IFF. Ωστόσο, τουλάχιστον ένα KC-135R και το E-7T ανιχνεύθηκαν από δέκτη σημάτων στην Μάλτα, γεγονός που σημαίνει ότι το “πακέτο” (με την συνοδεία των 6 μαχητικών) είχε βρεθεί, όπως και το C-130E, στο ίδιο ύψος της Λιβύης.
Την συγκεκριμένη ημέρα, το ΓΕΕΘΑ ανακοίνωσε την είσοδο στο FIR Αθηνών άνευ υποβολής σχεδίου πτήσεως ενός σχηματισμού 4 F-16, ενός σχηματισμού 3 F-16 και δύο σχηματισμών των 2 F-16 (σύνολο 11 F-16) και 5 μεμονωμένων αεροσκαφών, που αντιστοιχούν στα Ε-7T, KC-135R και C-130E. Αυτό σημαίνει ότι πέραν των 6 F-16 που εμφανίζονται σε δημοσιοποιηθέν φωτογραφικό υλικό του τουρκικού Υπουργείου Αμύνης, άλλα 5 F-16 εισήλθαν στο Κεντρικό και Νοτιοανατολικό Αιγαίο, πραγματοποιώντας παραβάσεις και παραβιάσεις. Η δραστηριότητα στο Αιγαίο εκδηλώθηκε απογευματινές ώρες, μετά το πέρας της τουρκικής ασκήσεως στην Μεσόγειο. Αρχικώς ζεύγος και ένα μεμονωμένο F-16, πραγματοποίησαν υπέρπτηση στις 16.04 άνωθεν περιοχής Αρχαγγέλου Ρόδου στα 15.000 πόδια ενώ από τις 18.29, άλλο ζεύγος F-16 προέβη σε υπερπτήσεις από το ύψος του Φαρμακονησίου μέχρι την Χίο. Σύμφωνα με το ΓΕΕΘΑ, από τα 11 F-16, τα 9 ήταν οπλισμένα και σημειώθηκαν 4 εμπλοκές. Σύμφωνα με πληροφορίες του ΔΟΥΡΕΙΟΥ ΙΠΠΟΥ, μία εμπλοκή σημειώθηκε στο Κεντρικό Αιγαίο και τρεις με τα αεροσκάφη που πέταξαν επάνω από την Ρόδο. Δεν υπήρξαν εμπλοκές στο Λιβυκό Πέλαγος, όπως εσφαλμένως αναφέρθηκε από ορισμένα μέσα.
Τα ίχνη των KC-135R και Ε-7Τ.Ποιο ήταν το αντικείμενο της “Υπεράκτιας Εκπαιδεύσεως”
Η πτήση του “πακέτου” της Τουρκικής Αεροπορίας, σχετιζόταν πιθανώς με διαδικασίες συνεργασίας με την Ομάδα Μάχης φρεγατών του Τουρκικού Ναυτικού που περιπολεί στα ανοικτά της Λιβύης. Πρέπει να σημειωθεί ότι όπως αναλύθηκε στο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ALMANAC 2017-2018, στο πλαίσιο του προγράμματος εκσυγχρονισμού των C-130E, εγκαθίσταται σύστημα ζεύξεως δεδομένων Link 16. Το “188” που πέταξε, ήταν αυτό που χρησιμοποιήθηκε ως πρωτότυπο εκσυγχρονισμένου C-130E, που παραδόθηκε το 2014 συνεπώς είχε δυνατότητα ανταλλαγής δεδομένων τόσο με το E-7T όσο και με τις φρεγάτες κλάσεως GABYA στην Λιβύη, οι οποίες απέκτησαν υποδομή Link16/22 κατά το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού που υλοποιήθηκε την περίοδο 2007-2011. Συνεπώς, στην εν λόγω άσκηση, το σύνολο των αεροσκαφών (πλην των KC-135R) και των φρεγατών, επιχειρούσε σε δικτυοκεντρικό περιβάλλον επιχειρήσεων χάρη στην ζεύξη δεδομένων Link16.
Όσον αφορά το C-130E, από τον παλαιτοποιημένο φόρτο ελαστικής λέμβου που μετέφερε, διαπιστώνεται ότι αυτό χρησιμοποιήθηκε για την λήψη μέτρων διασώσεως ιπταμένου στην περίπτωση εγκατάλειψης μαχητικού πάνω από την θάλασσα. Η λέμβος θα ριχνόταν στην θάλασσα με αλεξίπτωτα και θα ακολουθούσε ρίψη Ομάδος Διασωστών Μάχης που θα εκτελούσαν θαλάσσιο άλμα με αλεξίπτωτο για να ασφαλίσουν τον ή τους ιπταμένους.
Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο, είναι ότι οι φωτογραφίες αποκάλυπταν ότι οι χειριστές των F-16 ήταν οπλισμένοι με πιστόλι ως στοιχειώδες μέσο αυτοάμυνας. Το συγκεκριμένο στοιχείο τονίζει ακόμη περισσότερο τον “πολεμικό” χαρακτήρα που είχε για τα πληρώματα, η συγκεκριμένη εκπαίδευση.
Η ασυνήθιστη άσκηση στην δεδομένη χρονική συγκυρία, συσχετίσθηκε από ξένους παρατηρητές με την εξέλιξη των επιχειρήσεων στην Λιβύη, κυρίως ως προς το γεγονός ότι τις τελευταίες ημέρες διακινούμενες πληροφορίες αναφέρουν την μεταφορά επιπλέον αντιαεροπορικών συστημάτων Pantsir-S1 από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στις δυνάμεις του LNA. Γεγονός είναι ότι από τις 26 Μαρτίου βρίσκεται σε εξέλιξη η Επιχείρηση PEACE STORM από τις δυνάμεις του GNA που εξελίσσεται θετικά καθώς καταλήφθηκε όλη η παραλιακή λωρίδα δυτικώς Τριπόλεως μέχρι την Τυνησία και πλέον φαίνεται να επιδιώκεται η περικύκλωση των δυνάμεων του LNA που έχουν “διεισδύσει” μέσω ενός διαδρόμου από τον νότο, προς την Τρίπολη.
Προάγγελος αεροπορικών επιδρομών στην Λιβύη;
Σε ευρύτερο επίπεδο, η Τουρκία δείχνει ότι προετοιμάζεται για την ανάληψη αεροπορικών επιχειρήσεων στην Λιβύη, με αεροσκάφη που θα εξορμούν από το έδαφός της. Πιθανώς επιδίωξη θα είναι η καταστροφή των αντιαεροπορικών συστημάτων που έχουν αναπτύξει τα ΗΑΕ στο πλευρό των δυνάμεων του στρατάρχη Χαφτάρ ή και η προσβολή συγκεντρώσεων δυνάμεων του LNA, με σκοπό την πλήρη κατάρρευση του ηθικού του τελευταίου, που ήδη έχει κλονισθεί από τις πρόσφατες εξελίξεις. Ενδεχομένως μια σύντομη τουρκική αεροπορική εκστρατεία, να θεωρείται ότι θα έχει ισχυρή επίδραση σε σημείο τέτοιο που να πετύχει το τελικό χτύπημα στις δυνάμεις του στρατάρχη Χαφτάρ. Η Άγκυρα, πιθανώς βλέπει ότι το επικεντρωμένο ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητος στην καταπολέμηση της πανδημίας, επιτρέπει ένα “παράθυρο ευκαιρίας” ώστε η ανοικτή χρήση στρατιωτικής ισχύος από μέρους της στην Λιβύη, να συναντήσει ελαχιστοποιημένη αντίδραση.
Η προοπτική εκτελέσεως αεροπορικών επιχειρήσεων από την Τουρκία στην Λιβύη, αντιμετωπίζει, θεωρητικώς τουλάχιστον, το “εμπόδιο” του FIR Αθηνών, μέσω του οποίου πρέπει να πετάξουν τα τουρκικά αεροσκάφη και η στάση της ελληνικής κυβερνήσεως δεν μπορεί να προεξοφληθεί. Σε περίπτωση αντιδράσεως της Πολεμικής Αεροπορίας, θα απαιτηθεί ισχυρή συνοδεία των μαχητικών κρούσεως από αεροσκάφη αναχαιτίσεως και η εμφάνιση των κατάφορτων με όπλα αέρος – αέρος τουρκικών F-16 στην εν λόγω άσκηση, προσομοιάζει αποστολές αναχαιτίσεως μακράς ακτίνος.
Υπό το πρίσμα αυτό, μπορεί να υποστηριχθεί ότι η ενισχυμένη προκλητικότητα της Τουρκίας στο Αιγαίο, με την κάθετη εκτόξευση των παραβιάσεων και υπερπτήσεων, αποβλέπει στην “απορρόφηση” της ελληνικής πλευράς και την εστίαση του ενδιαφέροντός της στο Αιγαίο, προκειμένου να αυξηθεί ο δισταγμός δυναμικής αντιδράσεως στην περίπτωση αναλήψεως τουρκικών αεροπορικών επιχειρήσεων στην Λιβύη μέσω του FIR Αθηνών. Οι τελευταίες, μπορεί να επιχειρηθούν λίαν συντόμως, λόγω των ημερών. Η άσκηση ψυχολογικής πιέσεως σε όλα τα επίπεδα, εκτιμάται ότι θα συσσωρεύσει επιφυλακτικότητα στην ελληνική κυβέρνηση, ώστε να αδρανήσει “κλείνοντας τα μάτια” σε τουρκικές αεροπορικές επιχειρήσεις στην Λιβύη, με σοβαρές συνέπειες στο κύρος της χώρας γενικότερα.
Έχει καταστεί σαφές ότι η Λιβύη είναι πλέον η προτεραιότητα για την Άγκυρα, διότι μέσω της επικρατήσεως του καθεστώτος Σαράτζ ενισχύεται η προοπτική των συμφωνιών που έχει συνάψει εις βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Αθήνας στην περιοχή δυτικώς Κρήτης μέχρι και την Κύπρο. Επικράτηση της Τουρκίας στην Λιβύη, θα αποτελεί σημείο καμπής για την υλοποίηση του οράματος περί “Γαλάζιας Πατρίδας”, η οποία επί της ουσίας ταυτίζεται με την διεκδίκηση του θαλασσίου χώρου μεταξύ Κρήτης – Δωδεκανήσου και Κύπρου. Επιδίωξη είναι η γεωγραφική απομόνωση της Κύπρου από την Ελλάδα.
Το επίκεντρο της “Γαλάζιας Πατρίδας”
Ανεξαρτήτως Λιβύης, η τελευταία τουρκική αεροναυτική άσκηση μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου, υπογραμμίζει την αυξανόμενη σημασία για την Άγκυρα του ελέγχου της εν λόγω θαλάσσιας περιοχής, η οποία εξάλλου αντιπροσωπεύει και το γεωγραφικό επίκεντρο της “Γαλάζιας Πατρίδας”. Η Άγκυρα υποστηρίζει με τον πιο επίσημο τρόπο ότι η συγκεκριμένη περιοχή ανήκει στην υφαλοκρηπίδα της, επιδιώκοντας να απαγορεύσει σε Αθήνα και Λευκωσία την διεκδίκηση εκεί οποιασδήποτε υφαλοκρηπίδος και ΑΟΖ.
Στο πλαίσιο αυτό, οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις δείχνουν ότι θα καθιερώσουν τακτικές αεροναυτικές ασκήσεις στην περιοχή, με σκοπό την βελτίωση της διακλαδικής συνεργασίας στην εκτέλεση υπερακτίων επιχειρήσεων, σε γεωγραφικό χώρο ο οποίος παρουσιάζει δυσκολίες από πλευράς απολαβής εγκαίρου προειδοποιήσεως και σύνθεσης τακτικής εικόνος αέρος και θαλάσσης. Οι ναυτικές μονάδες ασκούνται στον ρόλο της επιτηρήσεως του εναερίου και θαλασσίου χώρου με την χρήση των συστημάτων ραντάρ, ανταλλάσσοντας δεδομένα μέσω Link 16/22, με σοβαρή υποστήριξη σε αυτή την αποστολή από τα ΑΣΕΠΕ Ε-7Τ. Οι αεροπορικές δυνάμεις ασκούνται στην κάλυψη των ναυτικών δυνάμεων.
Πρόκειται για τον ίδιο τύπο ασκήσεων (ΤΟΞΟΤΗΣ) που εκτελούσαν οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις στην περιοχή νοτίως Συγκροτήματος Μεγίστης, στην εποχή ισχύος του Δόγματος Ενιαίου Αμυντικού Χώρου (ΔΕΑΧ) Ελλάδος – Κύπρου. Στις ασκήσεις αυτές, εντός των FIR Αθηνών και Λευκωσίας, τουρκικά αεροπλάνα πραγματοποιούσαν έντονη παρενοχλητική δραστηριότητα με σκοπό να αμφισβητήσουν εν τοις πράγμασι την δυνατότητα επιχειρήσεων της Πολεμικής Αεροπορίας και του Πολεμικού Ναυτικού. Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 η Ελλάδα εγκατέλειψε το ΔΕΑΧ και “αποσύρθηκε” η τακτική παρουσία της στον συγκεκριμένο ανοικτό θαλάσσιο χώρο. Η Τουρκία έρχεται τώρα να τον διεκδικήσει με αποφασιστικότητα, ταυτίζοντάς την με την υφαλοκρηπίδα της.
Σε αμφότερες τις ερμηνείες των εξελίξεων, η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται ενώπιον κρισίμων αποφάσεων.
Γιατί δεν κάνουμε ασκήσεις στο Καστελόριζο; Καιρός να αρχίσουμε
