Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 31 Ιανουαρίου έλαβε χώρα τελετή αποκαλυπτηρίων του Μνημείου Επιχειρήσεων Καταδρομών Κύπρος 1964-1974 στο Μεγάλο Άλσος Στρατάρχου Παπάγου, στη συμβολή των οδών Στρατάρχου Παπάγου και Κορυτσάς (6η στάση Παπάγου). Νωρίτερα σε παρακείμενο χώρο δίπλα στο Κηποθέατρο Παπάγου επί της οδού Κορυτσάς, τελέσθηκε η ετήσια επιμνημόσυνη δέηση για τα Ίμια στο εκεί υπάρχον Μνημείο.
Το Μνημείο κατασκευάστηκε μετά από αίτημα της Λέσχης και έγκριση από τον Δήμο Παπάγου-Χολαργού, με έξοδά του, τον Δεκέμβριο του 2019. Φιλοτεχνήθηκε αφιλοκερδώς από τον γλύπτη κ. Ιωάννη Μπάρδη.
Οι Μοίρες Καταδρομών Κύπρου ιδρύθηκαν σταδιακά υπό συνθήκες πολεμικής κρίσεως με την Τουρκία, αρχής γενομένης από την 31 ΜΚ το καλοκαίρι του 1964. Η μόλις προ μηνός συγκροτηθείσα Μοίρα, έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις Τηλλυρίας στις 7 Αυγούστου, ημέρα κατά την οποία έπεσαν οι πρώτοι 3 καταδρομείς: Υπολοχαγός (ΠΖ) Νικόλαος Παπαγεωργίου, κληρωτός Υποδεκανέας Μιχαλάκης Κουσουλίδης και κληρωτός Υποδεκανέας Γεώργιος Απληκιώτης.
Το 1967, στις 15 Νοεμβρίου, οι 31 και 32 ΜΚ είχαν περιορισμένη συμμετοχή στην επιχείρηση της Κοφίνου, κατά την οποία από την δεύτερη έπεσε ο κληρωτός Λοχίας Ευμένιος Παναγιώτου.
Ο πόλεμος του 1974 βρήκε την 20ή Ιουλίου, τις Μοίρες Καταδρομών της Εθνικής Φρουράς σε ελαφρά αποδιοργάνωση λόγω εμπλοκής τους σε εσωτερικές πολιτικές αναταράξεις.
Ο αγώνας των Μοιρών Καταδρομών Κύπρου το 1974 ήταν διαρκής από την νύκτα της 20ής Ιουλίου μέχρι και τις μεσημβρινές ώρες της 17ης Αυγούστου και άνισος καθόσον δεν τηρήθηκαν διαδικασίες και σχέδια που προβλέπονται για επιχειρήσεις Δυνάμεων Καταδρομών. Εκτός από την πρώτη νύκτα των επιχειρήσεων, οπότε χρησιμοποιήθηκαν σύμφωνα με τις αποστολές και τις δυνατότητές τους, από εκεί και μετά εχρησιμοποιούντο σε επιχειρήσεις ενισχύσεως άλλων μονάδων, σε αμυντικές επιχειρήσεις και ό,τι άλλο, εκτός αποστολών των Δυνάμεων Καταδρομών.
Παρ’ όλα αυτά έφεραν παντού επιτυχώς εις πέρας τις αποστολές που ελάμβαναν, με πολύ μεγάλο όμως κόστος, χωρίς να υπολογίζουν τις απώλειες διότι υπερέβαλαν εαυτούς για να διατηρήσουν την τιμή που όφειλαν στον πράσινο μπερέ που έφεραν. Τελικός απολογισμός: Νεκροί και αγνοούμενοι: 31 ΜΚ: 32, 32 ΜΚ: 42, 33 ΜΚ; 67, 34 ΜΚ: 1. Συνολικά: 142 Αξιωματικοί και Καταδρομείς.
Από ελληνικής πλευράς αποφασίστηκε η αποστολή ενισχύσεων στην Κύπρο. Η αρχική απόφαση αφορούσε την αποστολή της Β΄ ΜΚ από την Θεσσαλονίκη, με πολιτικά αεροσκάφη. Τελικά αφού άλλαξε η σχεδίαση, αποφασίσθηκε η αποστολή της Α΄ ΜΚ από το Μάλεμε, ενισχυόμενης με τμήμα της Γ΄ Μοίρας Αμφιβίων Καταδρομών με έδρα την Νέα Πέραμο. Η δύναμη αυτή (344 αξιωματικοί και καταδρομείς) θα μεταφερόταν με αεροσκάφη Noratlas που ανήκαν στην 354η Μοίρα Τακτικών Μεταφορών.
Δεκατρία αεροσκάφη, την νύκτα 21/22 Ιουλίου 1974, πετώντας χαμηλά, χωρίς συνοδεία μαχητικών με σιγή ασυρμάτου και χωρίς βοηθήματα, μέσα από φίλια και εχθρικά πυρά κατάφεραν με τη γενναιότητα, το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και την αυτοθυσία των πληρωμάτων να προσγειωθούν στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, πάρα την συσκότιση και το γεγονός ότι εβάλλοντο, συνεπεία λανθασμένων χειρισμών και μη πλήρους ενημερώσεως των μονάδων πέριξ του αεροδρομίου, οι οποίες θεώρησαν τα αεροσκάφη ως τουρκικά.
Στη διάρκεια της επιχείρησης βλήθηκαν όλα τα αεροσκάφη και καταρρίφθηκε ένα, το “ΝΙΚΗ 4”, με συνέπεια να φονευθούν όλοι οι επιβαίνοντες, 4 αεροπόροι και 27 καταδρομείς, πλην ενός που επέζησε. Από το “ΝΙΚΗ 6” φονεύθηκαν άλλοι 2 καταδρομείς. Συνολικά, 29 αξιωματικοί και καταδρομείς και 4 στελέχη της Πολεμικής Αεροπορίας, έπεσαν.
Οι επιχειρήσεις της Α΄ ΜΚ αφορούσαν τελικά, κυρίως στην απώθηση των τουρκικών δυνάμεων και την διατήρηση του αεροδρομίου της Λευκωσίας την 23η Ιουλίου, μέχρι την παράδοσή του στις δυνάμεις του ΟΗΕ, γεγονός το οποίο συνέβαλε στην αποτροπή της καταλήψεως του στρατηγικής σημασίας αεροδρομίου και την εξ αυτού αδυναμία εκτελέσεως μαζικής αερομεταφοράς τουρκικών ενισχύσεων κοντά στην πρωτεύουσα σε πρώτο χρόνο.
Την 16η Αυγούστου, ως ενίσχυση δυνάμεων της Εθνικής Φρουράς, ομάδα της Α΄ ΜΚ συνέβαλε στην ανακοπή ενεργείας τουρκικών δυνάμεων δυτικώς της Λευκωσίας, οι οποίες έκτοτε δεν επεδίωξαν άλλη προώθηση στην περιοχή.
Το Μνημείο είναι αφιερωμένο στην μνήμη των 175 Ελλήνων εξ Ελλάδος και Κύπρου αξιωματικών και καταδρομέων, οι οποίοι θυσίασαν το ύψιστο αγαθό για το Έθνος, καθώς και όσων έλαβαν μέρος στις επιχειρήσεις στην Κύπρο από το 1964 μέχρι το 1974.
Στην διάρκεια της τελετής, στέφανα κατέθεσαν ο δήμαρχος Παπάγου-Χολαργού, ο πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αθήνα, ο διοικητής της ΓΕΕΘΑ/ΔΔΕΕ εκ μέρους του Α/ΓΕΕΘΑ, ο πρόεδρος της Λέσχης Καταδρομέων & Ιερολοχιτών και ο επίτιμος πρόεδρος του πολεμικού συνδέσμου “ΚΟΜΜΑΝΤΟΣ 74”.
