Από έναν Αεροπόρο
Με αφορμή την πρόσφατη επανεμφάνιση της F-35/ολογίας, θα ήθελα να επισημάνω ότι η συζήτηση περί ενδεχόμενης προμήθειας ή όχι του εν λόγω αεροσκάφους (Α/Φ) εκτιμώ ότι είναι απλά εκτός θέματος στην παρούσα φάση, καθώς και στο προβλέψιμο μέλλον. Θεωρώ ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις (ΕΔ) αντιμετωπίζουν σοβαρά θέματα, τα οποία θα πρέπει να τύχουν διαχείρισης με πολύ υψηλότερη προτεραιότητα σε σχέση με την προμήθεια οποιουδήποτε Νέου Μαχητικού Αεροσκάφους (ΝΜΑ).
Πιο συγκεκριμένα για την ΠΑ, σημειώνω τα ακόλουθα θέματα, εν πολλοίς γνωστά, χωρίς να επιβεβαιώνω ή να διαψεύδω τα σχετικά δημοσιεύματα που κυκλοφορούν ευρέως:
1. Χαμηλή διαθεσιμότητα εκπαιδευτικών Α/Φ Τ-6: δεν υπάρχει σύμβαση FOS (Follow On Support, ελληνιστί Εν Συνεχεία Υποστήριξης). Ως αποτέλεσμα, εμφανίζονται καθυστερήσεις στη ροή εκπαίδευσης των νέων Ιπταμένων.
2. Χαμηλή διαθεσιμότητα εκπαιδευτικών Α/Φ Τ-2: η ΠΑ αποτελεί τον τελευταίο χρήστη του τύπου. Η εύρεση λύσεως (η οποία μπορεί να μην είναι αντικατάσταση αλλά συμμετοχή σε κάποιο συνεργατικό σχήμα) αποτελεί επιτακτική ανάγκη.
3. Χαμηλή διαθεσιμότητα Α/Φ Mirage 2000/-5: ίσως το πιο γνωστό πρόβλημα της ΠΑ. Η πρόσφατη υπογραφή της συμφωνίας-πλαίσιο για τη FOS σηματοδοτεί απλά την αρχή του αγώνα. Πέραν των αεροπλάνων, ανάλογη κίνηση πρέπει να γίνει και για τα όπλα των Mirage.
4. Διαθεσιμότητα Α/Φ F-16: κυμαίνεται κάτω από τα επιθυμητά επίπεδα. Τουλάχιστον είναι εν εξελίξει το πρόγραμμα αναβάθμισης για τα Block 52+/Adv. Απομένουν βεβαίως τα Block 50 και 30, αν και για τα τελευταία ακούγονται διάφορα περίεργα… Πέραν της αναβάθμισης, εκτιμώ ότι θα πρέπει να εξετάσουμε την επαναπιστοποίηση – προμήθεια νέων όπλων, προμήθεια ατρακτιδίων Sniper, καθώς και συστημάτων IRST (InfraRed Search & Track), όταν είναι διαθέσιμα.
5. Χαμηλή διαθεσιμότητα C-130: δεν είναι ανάγκη να πούμε πόσα πετάνε. Όσοι πήγαν στο Athens Flying Week (και όχι μόνο το πρόσφατο), θαύμασαν πόσα C-130 λιάζονταν έξω από την ΕΑΒ ΑΕ… Προφανώς σε περίπτωση σύρραξης, θα δουλέψει το ελληνικό φιλότιμο και όλοι οι τεχνικοί της ΠΑ και της ΕΑΒ θα σπεύσουν και θα συνωστισθούν στα υπόστεγα της ΕΑΒ, αναμένοντας όλοι μαζί τα ανταλλακτικά από το εξωτερικό, ώστε να αποδώσουν τα Α/Φ το συντομότερο δυνατό και σίγουρα εντός της νέας δεκαετίας που μόλις ξεκίνησε, για την εφαρμογή των επιχειρησιακών σχεδίων και την κάλυψη των συναφών απαιτήσεων των ΕΔ….
6. Χαμηλή διαθεσιμότητα C-27: κατά τα γνωστά, δεν υπάρχει FOS. Θα πρέπει να μας προβληματίσει ιδιαίτερα το γεγονός ότι τα C-27 γενικώς θεωρούνται επιτυχημένα ως μεταγωγικά και με μεγάλη ζήτηση παγκοσμίως, ενώ εδώ, απλά, δεν πετάνε…
7. Χαμηλή διαθεσιμότητα ελικοπτέρων Super Puma: επίσης, δεν υπάρχει FOS. Επίσης παρατηρείται το φαινόμενο τα εν λόγω Ε/Π να πετούν νυχθημερόν… εκτός της χώρας… Μιλάμε για το πιο σημαντικό ελικόπτερο που διαθέτουμε για σκοπούς Έρευνας – Διάσωσης (SAR) καθώς και για Έρευνα – Διάσωση Μάχης (CSAR) σε καιρό πολέμου…
8. Ιπτάμενα ραντάρ Erieye EMB-145H: δεν υπάρχει FOS. Τα συμπεράσματα δικά σας…
9. Για τα πυροσβεστικά Α/Φ CL-215, να υπενθυμίσουμε ότι αρχίσαμε να τα παραλαμβάνουμε το 1975. Βεβαίως διαθέτουμε και τα υπερσύγχρονα PZL, τα οποία προμηθεύτηκε ο Ανδρέας το 1983 από τη χώρα του συντρόφου Λεχ Βαλέσα “με πολύ ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής” (πορτοκάλια;). Για τα ελικόπτερα A109 Power ας μην συζητήσουμε καθόλου. Επίσης, ας μην ανοίξουμε κουβέντα για τα επίγεια συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου.
10. Last but not least, η απαίτηση για αναβάθμιση του Συστήματος Αεροπορικού Ελέγχου (ΣΑΕ), δηλαδή τα συστήματα ραντάρ επιτήρησης και τα αντιαεροπορικά συστήματα. Το θέμα αυτό θα έπρεπε να είναι σε πολύ υψηλή προτεραιότητα μεταξύ όλων των προγραμμάτων των ΕΔ.
Αυτά μόνο για την ΠΑ. Τα θεματάκια του ΣΞ και του ΠΝ τα “χαρίζω” σε πιο ειδικούς από εμένα.
Ρητορικά ερωτήματα:
Σε τι θα βοηθούσε τα ανωτέρω η ενδεχόμενη προμήθεια F-35;
Θεωρεί κανείς ότι η ενδεχόμενη προμήθεια F-35 ή οποιουδήποτε ΝΜΑ είναι υψηλότερης προτεραιότητας από τα ανωτέρω;
Θεωρεί κανείς ότι τα 500 εκ. € κατ’ έτος (μείον ~100 εκ. ετησίως για την αναβάθμιση των F-16), που προϋπολογίζονται για εξοπλιστικά για όλες τις ΕΔ τα τελευταία έτη, επαρκούν για ΝΜΑ; Περιμένει κανείς κατακόρυφη αύξηση εξοπλιστικών δαπανών; Εγώ πάντως το εύχομαι…
Περιμένει κανείς δώρα πέραν του Ατλαντικού; Να υπενθυμίσω ότι ο Ψυχρός Πόλεμος και οι ανάλογες παροχές έχουν τελειώσει εδώ και 3 δεκαετίες.
Έχουμε μελετήσει τις διαθεσιμότητες που εμφανίζει το εν λόγω Α/Φ; Σύμφωνα με πολλά αμερικανικά μέσα, οι διαθεσιμότητες των διαφόρων τύπων του F-35 να εκτελέσουν όλες τις αποστολές που τους έχουν ανατεθεί (“fully mission capable”) κυμαίνονται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα…
Για να έχουμε μία τάξη μεγέθους του κόστους, θα υπενθυμίσω ότι η προμήθεια 34 F-35A για το Βέλγιο έχει κοστολογηθεί στα 4 δισ. €, ενώ το συνολικό κόστος αξιοποίησης των υπόψη Α/Φ σε βάθος 40 ετών εκτιμάται σε 12,4 δισ. €. Με άλλα λόγια, σε ενδεχόμενη ανάλογη προμήθεια για την ΠΑ, το ετήσιο κόστος θα επιβάρυνε την ΠΑ κατά μέσο όρο με 310 εκατ. € ετησίως, για 40 χρόνια, εάν κάνουμε την απλή διαίρεση 12,4 δισ. € διά 40 έτη (αν και η κατανομή θα ήταν φυσικά εμπροσθοβαρής). Μέρος των χρημάτων αυτών αφορούν καύσιμα κ.λπ., οπότε καλύπτονται από τον λειτουργικό προϋπολογισμό της ΠΑ. Όμως, το μεγαλύτερο μέρος αφορά ανταλλακτικά – υποστήριξη και καλύπτεται από τον προϋπολογισμό εξοπλιστικών του ΥΠΕΘΑ, όπως τα προγράμματα FOS. Σε κάθε περίπτωση, διαπιστώνεται ότι το συνολικό κόστος είναι σοβαρότατο.
Τέλος, τίθεται θέμα σε ποια ακριβώς διαμόρφωση έχουν κοστολογηθεί τα F-35A του Βελγίου (Block 3F ή Block 4) και εάν θα απαιτηθεί να καταβληθεί επιπλέον κόστος αναβάθμισης σε Block 4 (δεν είναι ξεκάθαρο τι ακριβώς ισχύει). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το συνολικό κόστος του Block 4 δεν έχει “κλειδώσει”. Σύμφωνα με το GAO (Government Accountability Office των ΗΠΑ): «Το πρόγραμμα F-35 σχεδιάζει να αναθέσει αναπτυξιακές συμβάσεις για το Block 4 αρχής γενομένης από τον Μάιο του 2019, πριν ολοκληρώσει μια επιχειρηματική θέση – μια βάση κόστους και εκτίμηση κλίμακας για την παρακολούθηση της προόδου επίδοσης του προγράμματος. Πράττοντας αυτό, το πρόγραμμα θα αφιερώσει πόρους χωρίς επαρκή γνώση του πλήρους κόστους του Block 4, χρονοδιαγράμματος και ωριμότητας τεχνολογικού επιπέδου, θέτοντας το Block 4 στον κίνδυνο να γνωρίσει υπερβάσεις κόστους και χρονοδιαγράμματος παρόμοιες με αυτές που υπήρξαν κατά την ανάπτυξη του βασικού προγράμματος».
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το κόστος του Block 4 έχει ήδη τετραπλασιασθεί, ενώ μπορεί να αυξηθεί κι άλλο. Με άλλα λόγια, πάρε τώρα τ’ αεροπλάνο σε μία (φαινομενικά) καλή τιμή (χαμηλό flyaway cost) και θα πληρώνεις forevah αναβαθμίσεις… πέραν των εξόδων υποδομής – αρχικής υποστήριξης – χρήσης – εν συνεχεία υποστήριξης…
Και μια πρόσφατη είδηση: Σύμφωνα με κινεζική ιστοσελίδα, ένα κινεζικό ραντάρ αεράμυνας τύπου JYL-1 αποκάλυψε Α/Φ F-35 στη Μέση Ανατολή (Συρία ή Ιράκ). Η είδηση εμφανίσθηκε μόλις εχθές (4-1-2020) και αναφέρεται με επιφύλαξη, καθώς δεν έχει ακόμα επιβεβαιωθεί από κάποιο “μεγάλο” μέσο (αν και κατά πάσα πιθανότητα δεν αναμένεται να επιβεβαιωθεί). Όμως, εάν ισχύει, το θέμα είναι σοβαρό…
