Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η σημερινή ανακοίνωση του Τούρκου πρωθυπουργού Γιλντιρίμ, περί υποστολής στις 15 Απριλίου από την τουρκική ακτοφυλακή ελληνικής σημαίας που ύψωσαν τρεις Έλληνες στην νησίδα Μικρή Ανθρωποφάς, είναι η πρώτη φορά που κυβερνητικός παράγοντας στην Τουρκία θέτει, έστω και με αυτό τον έμμεσο τρόπο, θέμα αμφισβητήσεως αριθμού ελληνικών νήσων και νησίδων. Μέχρι σήμερα, την θεωρία περί 18 νήσων που «κατέλαβε» η Ελλάδα χωρίς να προβλέπεται από κάποια επίσημη διμερή συνθήκη, διακινούσε η αντιπολίτευση για λόγους πολιτικής εκμεταλλεύσεως, τα ΜΜΕ, πολιτικοί «σύμβουλοι» ή απόστρατοι. Κάθε φορά που ετίθετο το θέμα στην τουρκική εθνοσυνέλευση, οι απαντήσεις που εδίδοντο από την κυβερνητική πλευρά ήταν αόριστες, κάνοντας λόγο για κρατικές υποθέσεις και χειρισμού τους με υπευθυνότητα.
Το αφήγημα των 18 νήσων (αυτόν τον αριθμό επικαλείται από το 2016 ο γραφικός ηγέτης της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως Κιλιτσντάρογλου – στην πραγματικότητα η θεωρία των γκρίζων ζωνών περιλαμβάνει πολύ περισσότερες), εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της θεωρίας περί γκρίζων ζωνών, η οποία καθιερώθηκε μετά την κρίση των Ιμίων το 1996. Επί της ουσίας, η θεωρία των γκρίζων ζωνών βασίζεται σε δύο θεμελιώδεις εργασίες. Το 1998, το Ανώτατο Ίδρυμα Κουλτούρας, Γλώσσας και Ιστορίας «Κεμάλ Ατατούρκ» εξέδωσε το βιβλίο «Το θεμελιώδες πρόβλημα στο Αιγαίο, τα νησιά αμφισβητούμενης κυριαρχίας». Από την πλευρά της, η Ακαδημία του Τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού (η αντίστοιχη δική μας Σχολή Ναυτικών Δοκίμων) εκπόνησε μελέτη η οποία υπό μορφήν ακαδημαϊκού εγγράφου αποτελεί έκτοτε βιβλιογραφία αναφοράς για κάθε είδους εργασίες σχετικώς με το καθεστώς των νήσων, νησίδων και βραχονησίδων στο Αιγαίο.
Αυτά τα έγγραφα που έχουν πλέον λάβει περίπου θεσμικό χαρακτήρα, θέτουν το ζήτημα της αμφισβητήσεως της ελληνικής κυριαρχίας σε συγκεκριμένες νήσους, νησίδες και βραχονησίδες σε επιστημονικοφανή και νομικοφανή βάση. Εφόσον κάποια νησιά όπως οι Φούρνοι, δεν αναφέρονται σαφώς στο Άρθρο 12 της Συνθήκης της Λωζάννης, η Τουρκία, ως κληρονόμος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είναι ο νόμιμος κάτοχός τους. Επί της ουσίας, η προσέγγιση της Τουρκίας είναι καθαρά πολιτική και καθόλου νομική, δεδομένου ότι αγνοεί το διεθνές δίκαιο. Εφόσον αυτή είναι η εθνική πολιτική, όλα τα άλλα περιττεύουν… Σήμερα πλέον, δύο δεκαετίες μετά τα Ίμια και την γέννηση της θεωρίας, σε κάθε εργασία συναφή με τα ελληνοτουρκικά που εκπονούν Τούρκοι στρατιωτικοί, εκλαμβάνεται ως δεδομένο ότι η Ελλάδα κατέχει παρανόμως 18 τουλάχιστον νήσους και νησίδες. Φυσιολογικό, εφόσον αυτό πλέον συνιστά εθνική πολιτική.
Το πρόβλημα, δεν είναι τόσο η συγκυρία υπό την οποία ο Γιλντιρίμ προέβη στην ανωτέρω δήλωση με την οποία προβάλλεται για πρώτη φορά επισήμως η αμφισβήτηση των Φούρνων, που περιλαμβάνονται στην μέχρι πρότινος τουρκική “wish list”. Από σήμερα, το θέμα αποτελεί και επισήμως πολιτική της Άγκυρας. Η οποία υιοθετείται αυτομάτως από οποιαδήποτε κυβέρνηση στο μέλλον. Το είδαμε και στα Ίμια. Μετά την πολιτική εξαφάνιση της Τανσού Τσιλέρ, καμμία τουρκική κυβέρνηση δεν αμφισβήτησε την θέση ότι πρόκειται περί τουρκικού εδάφους. Το ίδιο ισχύει και τώρα. Από σήμερα, η Άγκυρα έχει θέσει επισήμως θέμα παράνομης κατοχής τουλάχιστον 18 νήσων από την Ελλάδα, προχωρώντας σε μια παράδοξη ευθεία αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάννης, όπως είχε «εξαγγείλει» άλλωστε και ο Ερντογάν κατά την επίσημη επίσκεψή του στην Αθήνα τον παρελθόντα Δεκέμβριο.
Η Αθήνα απορρίπτει τις δηλώσεις Γιλντιρίμ περί υποστολής της ελληνικής σημαίας από την τουρκική ακτοφυλακή, ως ψεύδη. Αυτό όμως δεν έχει καμμία σημασία για την Τουρκία. Έθεσε την Αθήνα προ της νέας της μη αναιρουμένης πολιτικής θέσεως, που επιβαρύνει περαιτέρω τις διμερείς σχέσεις και συνιστά σοβαρότατο άλμα ποιοτικής κλιμακώσεως της εχθρικής πολιτικής της. Και αν η Αθήνα, εξαιτίας του αιφνιδίου, χονδροειδούς και έμμεσου τρόπου με τον οποίο έθεσε το θέμα ο Γιλντιρίμ, κάνει ότι δεν κατάλαβε, αργά ή γρήγορα θα υπάρξει και πιο ευθεία τοποθέτηση από την τουρκική κυβέρνηση.
