Η πρόσφατη συμμετοχή για πρώτη φορά ομάδος Ευελπίδων σε διαγωνισμό δεξιοτήτων προηγμένου επιπέδου στις ΗΠΑ, αποκάλυψε κάτι που ενώ είναι αισθητό από την πλειοψηφία των μονίμων στελεχών, αντιμετωπίζεται περίπου αδιάφορα. Όπως αναφέραμε στο αρχικό μας σημείωμα, την μικρότερη ευθύνη για την χαμηλή επίδοση φέρουν οι Ευέλπιδες, που με ζήλο ενεπλάκησαν εθελοντικώς στην πρόκληση. Δεδομένου ότι το περασμένο έτος, ομάδα εκπαιδευτών της ΣΣΕ είχε μεταβεί στις ΗΠΑ προκειμένου να παρακολουθήσει την διαγωνιστική διαδικασία, να την “μελετήσει” και να προετοιμάσει αναλόγως την ελληνική ομάδα, είναι σαφές ότι υπάρχει ένα δομικό σφάλμα στον όλο μηχανισμό.
Η ευθύνη του Αρχηγού της Σχολής είναι μεγάλη, επειδή οφείλει να αναδείξει στους προϊσταμένους του συγκεκριμένα και ολοκληρωμένα, τις ελλείψεις στην εκπαίδευση που εντοπίσθηκαν. Όλοι οι συμμαθητές του πρέπει να τον βοηθήσουν σε αυτό. Οι δε προϊστάμενοι και η Διοίκηση της Σχολής, έχουν την ακόμη μεγαλύτερη ευθύνη να εργαστούν με την δέουσα προσοχή και να δώσουν την λύση, η οποία θα πρέπει να ξεκολλήσει πραγματικά την αντίληψη περί στρατιωτικής εκπαιδεύσεως όχι μόνο στην ΣΣΕ αλλά συνολικώς στον Ελληνικό Στρατό.
Παρακάτω, στέλεχος του Ελληνικού Στρατού “ερμηνεύει” την εμπειρία στο West Point, αναδεικνύοντας τις διαστάσεις του προβλήματος, ώστε να προκύψει μια παραγωγική διαδικασία προβληματισμού και αναλήψεως πρωτοβουλιών από τους επαΐοντες. Η εμπειρία, πρέπει να καταστεί αντιληπτή ως μια μεγάλη ευκαιρία.
Περί εκπαίδευσης ενηλίκων, εκπαίδευσης των εκπαιδευτών και άλλα “ανούσια”
Επέστρεψαν πριν λίγες ημέρες από τις ΗΠΑ οι Ευέλπιδες που αποτελούσαν την ομάδα της χώρας μας που συμμετείχε στον Διαγωνισμό Στρατιωτικών Δεξιοτήτων Sandhurst 2019 της Στρατιωτικής Ακαδημίας του West Point. Η συμμετοχή τους δεν συνοδεύτηκε από κάποια επιτυχημένη εμφάνιση αλλά αντίθετα κατέλαβαν την προτελευταία θέση. Τι μπορεί να φταίει γι αυτό;
Ξεκινώντας, πρέπει οπωσδήποτε να δεχθούμε ότι μέχρι την αποφοίτησή τους από την ΣΣΕ, είναι εξ ορισμού εκπαιδευόμενοι και υπεύθυνοι για την αποτυχία τους δεν μπορεί να είναι άλλοι παρά το σύστημα εκπαίδευσής τους γενικότερα και οι εκπαιδευτές τους ειδικότερα! Τι εννοούμε περί συστήματος εκπαίδευσης; Ο Ανθυπολοχαγός απόφοιτος της ΣΣΕ, θα τοποθετηθεί ως πρώτη μετάθεση σε μονάδα του Όπλου/ Σώματός του, σε καθήκοντα Διμοιρίτη. Πόσα από τα 4 χρόνια φοίτησής του αναλώνονται στην εκπαίδευσή του για αυτά τα καθήκοντα (σύστημα εκπαίδευσης); Και ποιοι, με τι εμπειρία και με ποια επιπλέον μετεκπαίδευση, αναλαμβάνουν να τον εκπαιδεύσουν σε αυτά τα καθήκοντα (εκπαιδευτές);
Η απάντηση στις παραπάνω ερωτήσεις, δυστυχώς μόνο λύπη μπορεί να προκαλέσει! Ο Εύελπις προετοιμάζεται για τα καθήκοντα που θα αναλάβει ως Ανώτατος Αξιωματικός και μόνο. Μάλιστα, επειδή αυτό θα συμβεί μετά από 30 χρόνια, η όποια προετοιμασία είναι ανώφελη διότι μέχρι τότε ο Στρατός στον οποίο θα υπηρετεί και η τεχνολογική πραγματικότητα θα είναι τελείως διαφορετικά από αυτά που τον εκπαιδεύουν!
Έχουμε λοιπόν έναν πρόθυμο νέο που εκπαιδεύεται επί 4 έτη στην ΣΣΕ και ένα επιπλέον έτος στο βασικό Σχολείο του Όπλου/ Σώματος στο οποίο θα τοποθετηθεί και ο οποίος μετά από 5 συναπτά έτη στρατιωτικής εκπαίδευσης, δεν γνωρίζει πως να ασκεί διοίκηση! Επειδή μάλιστα οι ανώτεροί του το γνωρίζουν αυτό, άλλωστε το ίδιο μονοπάτι ακολούθησαν στην εκπαίδευσή τους, φροντίζουν η πρώτη μετάθεσή του να μην είναι σε μονάδα αλλά σε Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων! Όπου για 2 επιπλέον έτη, αντί οι στρατιώτες να εκπαιδεύονται από τον εκπαιδευτή τους Ανθυπολοχαγό, συμβαίνει το ανάποδο: αυτοί τον “εκπαιδεύουν” στην άσκηση διοίκησης!
Παρεμπιπτόντως, η χώρα μας κατέχει το θλιβερό προνόμιο νέοι Ανθυπολοχαγοί και Μόνιμοι Λοχίες, δηλαδή άπειροι, να “εκπαιδεύουν” νέους στρατιώτες!
Τι γίνεται όμως με τους εκπαιδευτές των Ευέλπιδων; Φυσικά είναι όλοι τους Αξιωματικοί επίσης απόφοιτοι της ΣΣΕ, καθώς τυχούσα εκπαίδευσή τους από έμπειρους Υπαξιωματικούς (μόνιμων ή εθελοντών) είναι φυσικά εκτός συζητήσεως! Αν είναι ποτέ δυνατόν, Υπαξιωματικοί να μπορούν να εκπαιδεύσουν σε κάτι Αξιωματικούς… Ο Θεός και ο Ανθυπολοχαγός, όπως άλλωστε λέει και το ρητό!
Τι προσόντα όμως έχει πράγματι ένας Αξιωματικός για να τοποθετηθεί στη ΣΣΕ ως εκπαιδευτής; Τι εμπειρία διαθέτει και ποιός τον εκπαίδευσε για να γίνει εκπαιδευτής;
Για τα προσόντα, δεν μπορούμε να έχουμε βέβαιη άποψη. Μπορεί η ΣΣΕ να αποτελεί, λόγω της σημασίας της και του συμβολισμού της, την μοναδική εξαίρεση στις μεταθέσεις του ΕΣ, όπου το πολιτικό ή στρατιωτικό μέσον και η τυχούσα προηγούμενη συνυπηρέτηση με τον εκάστοτε Διοικητή, δεν παίζουν κανέναν ρόλο και πράγματι επιλέγονται οι καλύτεροι Αξιωματικοί για την στελέχωσή της.
Τι εμπειρία όμως διαθέτουν;
Είναι και οι ίδιοι προϊόντα του ίδιου εκπαιδευτικού συστήματος και των εκπαιδευτών τους, που με την σειρά τους ήταν και αυτοί προϊόντα του ίδιου εκπαιδευτικού συστήματος και των δικών του εκπαιδευτών που… Απλά φαύλος κύκλος. Τέσσερα χρόνια ΣΣΕ, ένα έτος στο Σχολείο του Όπλου/ Σώματός τους, δύο έτη σε ΚΕΝ και επιτέλους σε μονάδα του ΕΣ! Του πλέον σύγχρονου Στρατού του 19ου αιώνα! Του μοναδικού Στρατού στην χιλιόχρονη ιστορία του Έθνους, που δεν έχει πολεμήσει επί τρεις γενεές (75 έτη)! Γι’ αυτό άλλωστε και το δόγμα του, η εκπαίδευσή του και τα υλικά του, είναι ακριβώς τόσο παλαιά.
Τι θα κάνουν για 2-5 χρόνια που θα υπηρετήσουν σε αυτή την Μονάδα, πριν κληθούν να επιστρέψουν στο Κλεινόν Άστυ και στην Σχολή από όπου αποφοίτησαν ως εκπαιδευτές; Νομίζω είναι γνωστό σε όλους! Θα χρεωθούν κάποιο πόστο της Μονάδας (1ο-4ο Γραφείο, Γραφείο Κινήσεως, Μισθοτροφοδοσία, Στρατολογία, Γενική Διαχείριση, επόπτης ΚΨΜ) ενώ παράλληλα και ως πάρεργο, θα διοικήσει Διμοιρία ή/ και Λόχο για το αναγκαίο διάστημα που χρειάζεται να “γράψει” χρόνο διοικήσεως, ώστε να δύναται να προαχθεί στον επόμενο βαθμό. Μετά, θα παραδόσει την διοίκηση σε άλλον Αξιωματικό που και αυτός με την σειρά του πρέπει να γράψει χρόνο διοικήσεως, προκειμένου να μπορεί να προαχθεί… Δεύτερος φαύλος κύκλος!
Όμως σε αυτήν την περίοδο, θα συμμετάσχει τουλάχιστον στον κύκλο εκπαίδευσης της Μονάδος του και θα τριφτεί επιτέλους με τα αντικείμενα για τα οποία θεωρητικά προσελήφθη και πληρώνεται τα πρώτα 20-25 χρόνια της υπηρεσίας του. Φευ!
Εκπαίδευση από κακο-μεταφρασμένους αμερικανικούς κανονισμούς του 1950. Τότε που ο Στρατός ακόμα πολεμούσε και ενδιαφερόταν να ακολουθήσει τα τότε σύγχρονα πρότυπα, με καμία παρέκλιση διότι “δεν προβλέπεται” από αυτούς και σε περίπτωση ατυχήματος ή δυστυχήματος δεν θα τον καλύψει κανένας!
Να μην μιλήσουμε καν για την φυσική του κατάσταση, αφού η γυμναστική που προβλέπεται σχεδόν καθημερινά από το Πρόγραμμα Ωρών Υπηρεσίας (και αποτελεί έγγραφη διαταγή του εκάστοτε Α/ΓΕΣ) δεν τηρείται ανερυθρίαστα από το σύνολο των Διοικήσεων, χωρίς καμία πειθαρχική δίωξη. Άλλωστε πως μπορούν να γίνει κάτι τέτοιο, όταν η εκάστοτε ηγεσία του στρατεύματος δεν τηρούσε και αυτή με την σειρά της το Πρόγραμμα Ωρών Υπηρεσίας παλαιοτέρων Α/ΓΕΣ όσο υπηρετούσε σε χαμηλότερους βαθμούς… Τρίτος φαύλος κύκλος!
Και φτάνει η ώρα επιστροφής του ανεκπαίδευτου Αξιωματικού στην ΣΣΕ ως εκπαιδευτή! Ειλικρινά, μπορεί κάποιος να υποστηρίξει ότι πριν αναλάβει τα καθήκοντα του εκπαιδευτή, τον εκπαιδεύει κάποιος για το πως να γίνει εκπαιδευτής;
Η εκπαίδευση ενηλίκων (και ο Εύελπις είναι ενήλικος άνδρας ή γυναίκα και καλό είναι να μην τον αποκαλούμε “παιδί”) στην Δύση εν γένει και στο ΝΑΤΟ (του οποίου είμαστε μέλη από το 1952 αλλά τόσα λίγα έχουμε ενδιαφερθεί να κερδίσουμε από αυτό) έχει οργανωθεί με την χρήση της ταξινομίας Bloom, η οποία διαχωρίζει τους εκπαιδευτικούς στόχους σε τρεις τομείς: Νοητικό (Cognitive), Συναισθηματικό (Affective) και τον Ψυχοκινητικό (Psychomotor) και επινοήθηκε το 1956 (μετά από την τελευταία μας μάχη και μάλλον γι’ αυτό δεν έχει βρει ακόμη τον δρόμο της για την εφαρμογή στην στρατιωτική μας εκπαίδευση) από μία επιτροπή εκπαιδευτικών, στην οποία προήδρευσε ο Benjamin Bloom.
Αν υπάρχει έστω και μία εκπαίδευση ή ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης του ΕΣ, που να έχει κάνει χρήση των αρχών της ταξινομίας Bloom τα τελευταία 63 έτη, τότε παίρνω πίσω όλα όσα έγραψα. Η παραπάνω κακή εικόνα είναι προϊόν προπαγάνδας για να “αποκοιμήσουμε” τον εχθρό και είμαστε έτοιμοι να πάρουμε την Πόλη!
Επίλογος: Πόσο δύσκολο είναι να σπάσουν οι προαναφερθέντες φαύλοι κύκλοι; Πολύ εύκολο αν υπάρξει πρώτα μια συντριπτική ήττα των Ενόπλων Δυνάμεών μας και απώλεια εθνικού εδάφους (το χειρότερο σενάριο) ή αν μια πεφωτισμένη πολιτική ηγεσία επιβληθεί στην αντίστοιχη στρατιωτική και την υποχρεώσει να σπάσει όλα τα αποστήματα δεκαετιών (το φαντασιακό σενάριο). Επειδή όμως η πολιτική ηγεσία βλέπει τα πάντα με ορίζοντα εκλογών ή ακόμη χειρότερα ανασχηματισμού και η στρατιωτική με ορίζοντα κρίσεων (τακτικών ή έκτακτων) μπορούμε να συνεχίσουμε να κατηγορούμε τους ίδιους τους Ευέλπιδες που ανεκπαίδευτοι και με υλικά δανεικά από Μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων προσπάθησαν για το καλύτερο αλλά δυστυχώς η γύμνια της ανεπάρκειας του συστήματος εκπαίδευσής τους και των εκπαιδευτών τους δεν κρύφτηκε!
Πτωχή επίδοση των Ευελπίδων στον Διαγωνισμό Στρατιωτικών Δεξιοτήτων του West Point
