- Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Το ενδιαφέρον της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ) για την αναβάθμιση των μαχητικών F-16 σε συνδυασμό με την επίδειξη ενδιαφέροντος για προμήθεια μαχητικών F-35, έχει προκαλέσει ποικίλα σχόλια και προσεγγίσεις. Γνώμες όπως η απόρριψη της αναβαθμίσεως των F-16 ως περιττής ή της υποβαθμίσεως της απειλής που αντιπροσωπεύει το μαχητικό stealth της Lockheed Martin, ώστε ορισμένοι να κρίνουν την προμήθειά του επίσης περιττή, βασίζονται σε επιδερμική και υπεραπλουστευτική αντίληψη. Στην πραγματικότητα, τα δύο προγράμματα θα πρέπει να θεωρούνται απολύτως αλληλένδετα για το μέλλον της ΠΑ, προκειμένου αυτή να μην υποβαθμισθεί από την κατηγορία των προηγμένων αεροπορικών δυνάμεων, χάνοντας την επαφή με τις εξελίξεις σε τεχνολογικό και επιχειρησιακό επίπεδο.
Η προμήθεια F-35 αποτελεί περίπου μονόδρομο, για πολλούς λόγους. Παρόλο που η τεχνολογία stealth δεν είναι πανάκεια, δεν μπορούν να αμφισβητηθούν τα πλεονεκτήματα που προσφέρει όπως και η σοβαρή επίδρασή της στις αεροπορικές επιχειρήσεις. Το ότι όλα τα προγράμματα νέων μαχητικών αεροσκαφών προβλέπουν χαρακτηριστικά stealth στην σχεδίαση, μιλάει από μόνο του. Διαφορετικά, η Ρωσία με την μεγάλη παράδοση στην τεχνολογία πυραυλικών αντιαεροπορικών συστημάτων, δεν θα έμπαινε στον κόπο να αναπτύξει μαχητικά stealth προς αντιμετώπιση των αμερικανικών F-22 και F-35. Τα τελευταία αντιπροσωπεύουν ποιοτικό και επιχειρησιακό άλμα, στο οποίο η Ρωσία επί σειρά ετών δεν ήταν σε θέση να ανταποκριθεί κι έχει επιδοθεί στην κάλυψή του με σοβαρή υστέρηση σε εμπειρία και τεχνολογία.
Εκ των ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι η ΠΑ δεν μπορεί να… αποφύγει την επαφή της με την τεχνολογία stealth. Και μόνο η κύρια απειλή της Τουρκικής Αεροπορίας που αποκτά F-35, επιβάλει την διεξοδική «μελέτη» των νέων δεδομένων που εισαγάγει αυτό, προκειμένου να μπορεί να αντιμετωπισθεί. Η μελέτη της νέας απειλής δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά με την ανάπτυξη καταλλήλων τακτικών και διαμόρφωση «δόγματος» επιχειρήσεων μαχητικών stealth, που δεν είναι δυνατό να προκύψουν απλώς μέσω σποραδικών συνεκπαιδεύσεων με μαχητικά stealth φιλικών αεροποριών. Πρέπει να κάνεις κτήμα σου το νέο όπλο απ’ όλες τις πλευρές, για να μπορείς να το αντιμετωπίσεις.
Οι περισσότεροι παραβλέπουν ότι το F-35 δεν αλλάζει τα δεδομένα μόνο χάρη στα χαρακτηριστικά stealth. Μια ματιά στις ικανότητες των αισθητήρων του όσο και των ικανοτήτων δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων με μαχητικά προηγούμενης γενιάς και λοιπά συστήματα αεράμυνας, αποκαλύπτει έναν κορυφαίο πολλαπλασιαστή ισχύος που χρήζει βαθιάς μελέτης. Ακόμη και αν το F-35 επιχειρεί χωρίς διαμόρφωση stealth, δηλαδή με εξωτερικά φορτία, ως τυπικό μαχητικό συμβατικής σχεδιάσεως, πλεονεκτεί σοβαρά έναντι του F-16 χάρη στην μεγαλύτερη εμβέλεια του ραντάρ του, την Επίγνωση Καταστάσεως του χειριστή του από την εντυπωσιακή σύντηξη δεδομένων των αισθητήρων του και την δυνατότητα διανομής δεδομένων σε φίλια μαχητικά συνοδείας.
Μόνο εάν οι Έλληνες αεροπόροι βρεθούν μέσα στο κόκπτι του F-35 και πετάξουν εναντίον συναδέλφων άλλων τύπων μαχητικών, μπορούν να αντιληφθούν περί τίνος πρόκειται, να δοκιμάσουν τακτικές και τεχνικές, να αναπτύξουν δικές τους προσαρμοσμένες στα δεδομένα του χώρου μας και να δημιουργήσουν προϋποθέσεις ποιοτικού πλεονεκτήματος έναντι του εχθρού. Η πρόκληση είναι μεγαλύτερη, επειδή ακριβώς ο τελευταίος εκπαιδεύεται και επιχειρεί με το ίδιο δόγμα και ίδιους τύπους μαχητικών.
Οι περισσότερες αναλύσεις περί την απειλή του F-35, εστιάζουν στο πρόβλημα του εντοπισμού του από μέσα αποκαλύψεως όπως οι σταθμοί ραντάρ, τονίζουν δε ότι ραντάρ Χαμηλών Συχνοτήτων λειτουργίας επιλύουν το πρόβλημα σε μεγάλο βαθμό. Όμως ο εντοπισμός της απειλής, δεν συνεπάγεται αυτομάτως και την αντιμετώπισή της. Στην ειρήνη, όταν εντοπιστεί κάποιο τουρκικό F-35 να εισέρχεται στο FIR Αθηνών, θα απαιτείται η απογείωση μαχητικών αεροσκαφών για την αναγνώριση και αναχαίτισή του, διαφορετικά δεν θα εξυπηρετείται η εθνική πολιτική. Στον πόλεμο, η αντιμετώπιση του F-35 επιτυγχάνεται κατά βάση από μαχητικά αεροσκάφη και δευτερευόντως από επίγεια πυραυλικά αντιαεροπορικά συστήματα ενώ είναι σαφές ότι προϋπόθεση είναι η αποδοτική συνεργατική εμπλοκή πολλαπλών αισθητήρων και οπλικών συστημάτων. Είναι δεδομένο ότι στον πόλεμο ποτέ δεν βασίζεσαι, ποτέ δεν ποντάρεις μόνο σε ένα μέσον αλλά έχεις προσπαθήσει να συνδυάσεις μέσα ώστε να πετύχεις το βέλτιστο. Όμως ενώ μία πολεμική αεροπορία μπορεί να υφίσταται χωρίς αντιαεροπορικά συστήματα, δεν νοείται αεροπορία χωρίς μαχητικά αεροσκάφη. Το πρώτιστο λοιπόν στον εναέριο πόλεμο, είναι η ύπαρξη ικανού αριθμού μαχητικών αεροσκαφών και τα υπόλοιπα έπονται.
Με δεδομένη την δυσμενή οικονομική κατάσταση της χώρας μας, είναι ευνόητο ότι η ιεράρχηση προτεραιοτήτων δεν μπορεί να είναι άλλη από την παρακάτω:
- Αναβάθμιση των F-16 προκειμένου να διατηρηθεί η «σπονδυλική στήλη» της ΠΑ σε στόλο μαχητικών αεροσκαφών. Τα κύρια σημεία αξίας του προγράμματος, εστιάζονται στο νέο ραντάρ τεχνολογίας AESA και την υποδομή ζεύξεως δεδομένων Link 16. Πέραν τούτων, η προβλεπομένη πιστοποίηση του ατρακτιδίου στοχοποιήσεως Sniper, λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό ως αισθητήρας IR στην εναέρια μάχη, αναπληρώνοντας την έλλειψη αναλόγου ενσωματωμένου αισθητήρα, που έχει καθιερωθεί στα μαχητικά επομένης γενεάς. Τέτοιες παρεμβάσεις δεν είναι δυνατόν να γίνουν στην περίπτωση των Mirage 2000, οπότε μετά το 2025 θα υστερούν δραματικά στο επιχειρησιακό περιβάλλον του Αιγαίου και μόνο υπό ειδικές συνθήκες θα μπορούν να συνεισφέρουν αποδοτικώς στον εναέριο αγώνα. Η αναπόφευκτη υποβαθμισμένη παρουσία άνω των 40 μαχητικών γαλλικής προελεύσεως, καθιστά επιβεβλημένη για οικονομικούς και επιχειρησιακούς λόγους την επιδίωξη της πάση θυσίας αναβαθμίσεως του συνόλου των F-16, δηλαδή ακόμη και των Block 30, σε επίπεδο V, με ραντάρ AESA και Link16.
- Προμήθεια περιορισμένου αριθμού F-35. Από οικονομικής και επιχειρησιακής απόψεως, η προμήθεια 40 F-35 είναι η πλέον ενδεδειγμένη. Μεγαλύτερος αριθμός του τύπου, επιφορτίζει το σύστημα συντηρήσεως και λειτουργικών δαπανών με υπερβολικό κόστος για τα ελληνικά δεδομένα. Το κόστος ανά ώρα πτήσεως του F-35 είναι δυσθεώρητο ενώ τα χαρακτηριστικά stealth απαιτούν ειδικές και δαπανηρές πρόνοιες στην υποδομή συντηρήσεως και επίγειας προστασίας.
- Προμήθεια συμπληρωματικών συστημάτων αισθητήρων για το Σύστημα Αεροπορικού Ελέγχου, ούτως ώστε να μεγιστοποιηθεί η απόδοση στην αποκάλυψη απειλών stealth.
- Προμήθεια drone για ρόλο ψευδοστόχων – «δολομάτων» και οπλισμένων UCAV, ώστε με την κατάλληλη ανάπτυξη τακτικών να αντισταθμιστεί η αριθμητική υπεροχή του εχθρού.
Εκτιμάται ότι ο παραπάνω σχεδιασμός καλύπτει τις επιχειρησιακές ανάγκες μέχρι το 2035 περίπου. Επειδή όμως η χρηματοδοτική ευχέρεια δεν επιτρέπει την ταυτόχρονη υλοποίηση όλων των ανωτέρω, καθίσταται αναπόφευκτη η συγκεκριμένη ιεράρχηση. Διατήρηση ικανού στόλου μαχητικών F-16, προμήθεια F-35 για την επιβεβλημένη τεχνολογική και επιχειρησιακή ανάπτυξη, εκσυγχρονισμός ΣΑΕ, προμήθεια δευτερευόντων πολλαπλασιαστών ισχύος.
Μόνα τα F-16 στην δεκαετία του 2020, ακόμη και πλήρως αναβαθμισμένα σε F-16V, δεν θα μπορούν να σηκώσουν το βάρος αντιμετωπίσεως της απειλής. Χωρίς την προμήθεια F-35, η ΠΑ σταδιακώς θα αρχίσει να «σβήνει» και η ανατροπή της ισορροπίας δυνάμεων με την Τουρκία είναι αναπόφευκτη.
Βασικώς, ακόμη και αν δεν υπήρχε η απειλή της γείτονος, στο μέλλον η Ελλάδα δεν θα αποφύγει την προμήθεια μαχητικών stealth, για τον απλό λόγο ότι αυτά θα είναι τα μόνα διαθέσιμα. Υπάρχει μία νομοτέλεια, την οποία όσο και αν δεν μπορούν κάποιοι να αντιληφθούν, ευτυχώς είναι κρυστάλλινη για τους ανθρώπους της ΠΑ.
