Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Ο πρόσφατος Εθνικός Διαγωνισμός Ουλαμών Αρμάτων 2024 της 1ης Στρατιάς με Leopard 1A5, σε συνδυασμό με την παραχώρηση αποσυρμένων μονάδων του τύπου αυτού στην Ουκρανία αλλά και την προ ημερών παρουσίαση προτάσεως συνολικής αναβαθμίσεως από την ελληνική EODH, έφερε στο προσκήνιο τον συγκεκριμένο τύπο άρματος, που αναπτύχθηκε στην δεκαετία του 1960. Κοινή παραδοχή είναι ότι παρά τις φυσιολογικές τεχνολογικές αδυναμίες και περιορισμούς λόγω παλαιότητος, το Leopard 1A5 παραμένει ένα “καλό” άρμα. Εάν αναβαθμιστεί, σίγουρα μπορεί να προσφέρει ακόμη.
Υπάρχουν όμως κάποια άσχημα νέα.
Από τα μέσα του 2023, έπαυσε η υποστήριξη του υπετροφοδοτούμενου πετρελαιοκινητήρα MTU MB 838 Ca-M500. Αυτό συνεπάγεται σοβαρές επιπτώσεις σε κάποιο βάθος χρόνου. Από την άλλη, λόγω ελλιπών διαδικασιών συντηρήσεως σε ελληνική υπηρεσία, κατά βάση οι συγκεκριμένοι κινητήρες δεν αποδίδουν την ονομαστική δύναμη των 830 ίππων, αλλά πολύ λιγότερη, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η ευκινησία του άρματος.
Πλέον τούτων, η παλαιότητα του άρματος, σημαίνει ότι τα ηλεκτρολογικά και υποσυστήματά του παρουσιάζουν βλάβες οι οποίες με δυσχέρεια αποκαθίστανται, επηρεάζοντας σοβαρά την επιχειρησιακή διαθεσιμότητα.
Τίποτα από αυτά δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση. Αν δεν είχε αποσύρει ο Ελληνικός Στρατός άρματα του τύπου με σκοπό τον προσπορισμό ανταλλακτικών, η πραγματική αριθμητική δύναμη των Leopard 1A5 θα ήταν πολύ μικρότερη.
Προβλήματα αντιμετωπίζουν όμως και τα πιο σύγχρονα Leopard 2A4/HEL, καθώς επί σειρά ετών δεν υφίσταται ομαλή συντήρηση λόγω μη διαθέσεως επαρκών κονδυλίων. Επιπλέον, η υποστήριξη 4ου και 5ου κλιμακίου δεν ολοκληρώθηκε για σειρά λόγων και δεν υπάρχει δυνατότητα πλήρους ανακατασκευής, όπως υπήρχε στο Leopard 1.
Τα προηγούμενα έτη, όσο βρισκόταν σε εξέλιξη διαδικασία διαπραγματεύσεων με την KMW προς εξεύρεση αμοιβαίως επωφελούς εξωδικαστικού συμβιβασμού, ώστε η γερμανική εταιρεία να αποσύρει αξιώσεις της με προσφυγή στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο (ICC), η ΓΕΣ/ΔΙΤ προχώρησε στην κατάρτιση προγράμματος αναβαθμίσεως των Leopard 2A4. Με αυτήν, ο επιχειρησιακός χρήστης θα επέλυε προβλήματα παρωχημένης τεχνολογίας και θα αποκαθιστούσε συνολικώς τις υποδομές υποστηρίξεως και συντηρήσεως του υλικού. Στην πορεία, το μέλλον του αρματικού δυναμικού απασχόλησε εντονότερα και εξετάσθηκε μία συνολικότερη προσέγγιση, που θα κάλυπτε και την περίπτωση των Leopard 1A5 σε μία συμφωνία – πακέτο, λόγω μεγεθύνσεως του προβλήματος εκ του μεγάλου αριθμού τους.
Η κατάληξη της προσπάθειας έχει περιγραφεί από τον ΔΟΥΡΕΙΟ ΙΠΠΟ. με το Ελληνικό Δημόσιο να μην αποφεύγει την ακροαματική διαδικασία στο ICC το τριήμερο 13-15 Δεκεμβρίου 2023, επειδή τελικώς η ελληνική πλευρά δεν παρουσίασε καμμία πρόταση προς συζήτηση με την KMW. Ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας προτίμησε να πληρώσει το Ελληνικό Δημόσιο το όποιο ποσό επιδικάσει το ICC, αντί με αυτό να χρηματοδοτήσει μέρος μιας συμβιβαστικής συμφωνίας επωφελεία του Ελληνικού Στρατού. Αξιόπιστες πληφορορίες αναφέρουν ότι όσο διάστημα το Ελληνικό Δημόσιο (υποτίθεται) διαπραγματευόταν, η KMW παρουσίασε συνολικώς 3 προτάσεις, στις οποίες δεν δόθηκε απάντηση ενώ το ΥΠΕΘΑ και η ΓΔΑΕΕ δεν επέτρεψαν στον πρόεδρο της ελληνικής Επιτροπής να παρουσιάσει πρόταση.
Η απόφαση Δένδια έθεσε την “ταφόπλακα” στο Όπλο των Τεθωρακισμένων, το οποίο υπάρχει η εσφαλμένη εντύπωση ότι επειδή διαθέτει αριθμό Leopard 2 HEL, βρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση. Στην πραγματικότητα υφίσταται σοβαρότατο πρόβλημα διατηρήσεως του αξιόμαχου του αρματικού δυναμικού, δεδομένης της καταστάσεως των Leopard 1A5 που περιγράφηκε ανωτέρω, των αναλόγων προβλημάτων στα άρματα σειράς Μ και της εισόδου των νεωτέρων Leopard 2 στην προβληματική ζώνη, κατάσταση που όμως υπάρχει τάση να υποβαθμίζεται. Πέραν των προοπτικών διατηρήσεως των απαραίτητων αριθμών, το αρματικό δυναμικό υπολείπεται πλέον και στον τομέα των νέων τεχνολογιών που επηρεάζουν το αξιόμαχο.
Παραδόξως, ενώ το ΥΠΕΘΑ “βούλιαξε” την διαδικασία συνεννοήσεως με την KMW για ένα πρόγραμμα αναβαθμίσεως αρμάτων, η νέα στρατιωτική ηγεσία περιγράφει σήμερα ως 3η κατά σειρά προτεραιότητα από πλευράς ΓΕΣ, την αναβάθμιση των Leopard 2A4… Στοιχείο που προκαλεί ασφαλώς ερωτηματικά ως προς το τί εξυπηρέτησε η απόφαση του ΥΕΘΑ Νίκου Δένδια, αφού το πρόγραμμα διατηρείται ισχυρό, εν μέσω της διαδικασίας επαναξιολογήσεως των προτεραιοτήτων που ζήτησε ο ΥΕΘΑ.
Οι χειρισμοί ΥΠΕΘΑ και ΓΔΑΕΕ εξυπηρέτησαν την μεθοδευμένη υπονόμευση της πορείας ελληνογερμανικής συγκλίσεως και την θετική δυναμική που είχε αναπτυχθεί, το δε ΓΕΣ, απέμεινε να δέχεται ενημερώσεις για προωθούμενες “βολικές” προτάσεις αναβαθμίσεως του Leopard 1A5. Πρόκειται για περιορισμένες και εμβαλωματικές προσεγγίσεις, που δεν επιλύουν το πρόβλημα σε βάθος χρόνου, επειδή αφορούν αποσπασματικές παρεμβάσεις (στον τομέα ενδιαφέροντος κάθε αντιπροσώπου) που θα αφήνουν ανεπίλυτα τα προβλήματα στους υπολοίπους τομείς του άρματος, με συνέπεια την μη θεραπεία του γενικού προβλήματος.
Το σύνθημα για “φθηνότερη” λύση, ώστε ένα μικρό πρόγραμμα – μερεμέτια να “χωρέσει” στις προς διαμόρφωση προτεραιότητες, αναμένεται να ενισχυθεί το προσεχές διάστημα. Τονίζοντας την εντύπωση ότι οι χειρισμοί του ΥΠΕΘΑ με την KMW απέβλεπαν στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων.
Η πολεμική αναμέτρηση στην Ουκρανία, από την οποία πολλοί έχουν βιαστεί να βγάλουν συμπεράσματα συζητήσιμης βάσεως (“το άρμα μάχης πέθανε”) έχει σημάνει συναγερμό στους στρατούς του ΝΑΤΟ, που σταδιακώς εκπονούν προγράμματα ενισχύσεως του αρματικού δυναμικού τους. Παρά το υψηλό κόστος, οι περισσότερες χώρες προχωρούν στον τομέα, επιδιώκοντας να συνδέσουν τα όποια προγράμματα με την ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας τους.
Μεταξύ αυτών, η Τουρκία είχε σχετικό πρόγραμμα και πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, που παρά τις μεγάλες καθυστερήσεις, τα επόμενα χρόνια θα αρχίσει να αποδίδει. Μοιραίως, όσο οι τουρκικοί τεθωρακισμένοι σχηματισμοί θα παραλαμβάνουν Altay, στους αντίστοιχους του Ελληνικού Στρατού θα συσσωρεύονται οι ακινησίες και το αρματικό δυναμικό θα συρρικνώνεται.
Με τους χειρισμούς του ΥΠΕΘΑ μέχρι τώρα, η Ελλάδα αποτελεί την εξαίρεση.
Ο Ελληνικός Στρατός είχε την ευκαιρία, έπειτα από χρόνια εγκαταλείψεως, να “νοικοκυρέψει” το αρματικό δυναμικό και τις υποδομές του, με ένα σοβαρό πρόγραμμα, σημαντικού αλλά ρεαλιστικού κόστους.
Ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας, έχει αναπτύξει το επιχείρημα ότι δεν μπορεί να υφίσταται Πολεμική Αεροπορία χωρίς αεροπλάνα τακτικών μεταφορών. Φαίνεται ότι κάποιοι τον έχουν πείσει ότι υφίσταται στρατός χωρίς άρματα μάχης.
Ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας τονίζει σε κάθε ευκαιρία, ότι η εξοπλιστική προσπάθεια γίνεται εντός των δημοσιονομικών περιορισμών και με σεβασμό στα χρήματα των φορολογουμένων. Δεν έχει εξηγήσει όμως, πώς διασφάλισε το δημόσιο χρήμα αφήνοντας το Ελληνικό Δημόσιο να συρθεί στο ICC για την υπόθεση με την KMW.
Κυβερνητικό φιάσκο: στο ICC σύρθηκε το Ελληνικό Δημόσιο για τα Leopard 2 HEL
