Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Από τον περασμένο Μάρτιο, ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας ομιλεί δημοσίως ορίζοντας σε ποσοστό, την επιδιωκόμενη συμμετοχή της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας στους εξοπλισμούς της χώρας τα επόμενα έτη. Ξεκίνησε έτσι η προετοιμασία “θετικού κλίματος”, εν όψει της παρουσιάσεως του Μακροπρόθεσμου Προγραμματισμού Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) 2025-2036. Αποκορύφωμα, υπήρξε η συνάντηση στις 24 Απριλίου του πρωθυπουργού με «εκπροσώπους εταιρειών της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας και τεχνολογίας».
Όλα αυτά είναι απολύτως θεμιτά και προς την σωστή κατεύθυνση αλλά στις σχετικές δηλώσεις, σημειώνεται ήδη μία σημαντική διαφοροποίηση ως προς τον προσδιορισμό της επιδιώξεως.
Στις 26 Μαρτίου, διέρρευσε σε διάφορα δημοσιεύματα απόφαση του ΥΕΘΑ Νίκου Δένδια να ζητήσει διά επιστολής από την ΓΔΑΕΕ την διεκδίκηση ποσοστού ελληνικής συμμετοχής 25% (προφανώς επί της αξίας της συμβάσεως) στην κατάρτιση νέων συμβάσεων προμήθειας αμυντικού υλικού.
Την ίδια ημέρα, ο ΣΕΚΠΥ χαιρέτισε την απόφαση του ΥΕΘΑ, «να αποστείλει επιστολή στη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) του ΥΠΕΘΑ, ζητώντας να προβλέπεται ποσοστό ελληνικής συμμετοχής ύψους 25% σε όλα τα εξοπλιστικά προγράμματα της χώρας».
Μιλώντας στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών στις 11 Απριλίου, ο ΥΕΘΑ επιβεβαίωσε σχετικώς: «Εντολή μου, που δεσμεύει τη Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών, είναι, όταν διαπραγματεύεται, να επιτυγχάνει συμμετοχή της χώρας σε ύψος 25%».
Όμως σε συνέντευξη στις 6 Μαΐου, ο ΥΕΘΑ, όταν ρωτήθηκε για το 25%, είπε ότι, «αυτό αφορά ένα στόχο που αναφέρεται συνολικά στο εξοπλιστικό. Υπάρχουν τμήματα του εξοπλιστικού, στο οποίο η ελληνική αμυντική βιομηχανία, το ελληνικό οικοσύστημα, μπορεί να πάρει το 100%. Ό,τι αφορά τον σύγχρονο στρατιώτη, το οποίο είναι περίπου 300 εκατομμύρια αν θυμάμαι καλά απέξω στο εξοπλιστικό, μπορεί όλο να πραγματοποιηθεί, να εξυπηρετηθεί από την ελληνική αμυντική βιομηχανία στο σύνολό του. Υπάρχουν άλλα προγράμματα που το ποσοστό θα είναι λιγότερο, όμως μεσοσταθμικά αυτή είναι η στόχευσή μας, το 25%. Και νομίζω ότι είναι επιτεύξιμο».
Η διαφοροποίηση είναι σαφής.
Τί μας δείχνει το βιομηχανικό έργο που πήραν οι Τσέχοι από τα SPYDER
Στην πρώτη δήλωσή του, ο ΥΕΘΑ εμφανίζεται να έχει θέσει στην ΓΔΑΕΕ μια πολύ συγκεκριμένη απαίτηση – δέσμευση ενώ στην δεύτερη, αναφέρεται γενικώς σε “στόχευσή μας”.
Είναι άλλο, να τίθεται κατά τις διαπραγματεύσεις από την ΓΔΑΕΕ προς τους υποψηφίους αναδόχους, ως δεσμευτικός όρος – προϋπόθεση, η ανάληψη συγκεκριμένων υποχρεώσεων και εντελώς άλλο, αρκετά πιο αόριστο και απαλλαγμένο από υπεύθυνο, η ύπαρξη απλώς επιδιώξεως.
Η εμπειρία του παρελθόντος, δείχνει ότι δεν είναι καθόλου παράλογη η απαίτηση Εθνικής Προστιθεμένης Αξίας της τάξεως του 30% (όπως εξάλλου ζητεί παγίως ο ΣΕΚΠΥ). Τα θετικά αποτελέσματα όμως τότε, ήταν άμεσα συνδεδεμένα με το έντονο κλίμα ανταγωνισμού που καλλιεργείτο μέσα από διαγωνιστικές διαδικασίες. Η “υποχώρηση” του ΥΕΘΑ και της κυβερνήσεως από το 25% συμμετοχής σε κάθε διαπραγμάτευση, συνιστά σαφή ένδειξη ότι θα συνεχιστεί η πρακτική των απευθείας αναθέσεων, που ακολουθεί από το 2019.
Ας δούμε, ποια είναι η πραγματική συμμετοχή ελληνικών εταιρειών που μπορεί να θεωρηθεί ως δεδομένη, με βάση αυτά που έχει σχεδιάσει το ΥΠΕΘΑ.
Στις 2 Απριλίου, αγορεύοντας στην Βουλή για τον ΜΠΑΕ 2025-2036, ο ΥΕΘΑ προέβη σε δύο διευκρινήσεις:
1) «…από τα 68 προγράμματα τα 14 μπορούν να αφορούν μόνο ελληνικές εταιρείες. Έχουν πλήρη δυνατότητα να τα εκπληρώσουν ελληνικές εταιρείες. Μιλάμε δηλαδή για άνω του 1 δις ευρώ».
2) «από τα 28 δισ. ευρώ τα οποία βλέπετε, τα 11,5 και κάτι έχουν ήδη διατεθεί».
Εκ των ανωτέρω, κατανοούμε ότι περί τα 16 δισ. € θα διατεθούν για νέα προγράμματα εξοπλισμών στο πλαίσιο του ΜΠΑΕ 2025-2036, αν και στην ίδια αγόρευση, ο ΥΕΘΑ έκανε λόγο για προγράμματα ύψους 18,9 δισ. €. Τα Γενικά Επιτελεία και το ΥΠΕΘΑ, έχουν σχεδιάσει 14 προγράμματα συνολικού ύψους κάτι παραπάνω από 1 δισ. € για ανάθεση σε ελληνικές εταιρείες ως κυρίους αναδόχους, στα επόμενα 12 έτη!
Αυτό το περίπου 1 δισ. €, αντιπροσωπεύει μόλις το 7% ή 6% των 16 ή 18,9 δισ. € αντιστοίχως.
Αυτό είναι το ποσοστό στις πιστώσεις του ΜΠΑΕ 2025-2036 που έχει την πρόθεση να διαθέσει η κυβέρνηση σε ελληνικές εταιρείες. Και είναι αστείο την ίδια στιγμή, να υποστηρίζει ο ΥΕΘΑ ότι κάποια προγράμματα θα υλοποιηθούν 100% από ελληνικές εταιρείες, για να δείξει ότι… δεν τρέχει και τίποτα αν σε κάποια άλλα δεν θα εξασφαλιστεί ένα 25% ελληνικής συμμετοχής.
Το 25% των 16 ή 18,9 δισ. € είναι 4 και 4,7 δισ. €. Άραγε, ο κυβερνητικός “στόχος” του 25% ελληνικής συμμετοχής, πέραν του προαναφερθέντος 1 δισ. €, ελπίζεται να προκύψει και μέσω των (απευθείας;) αναθέσεων σε ξένους οίκους, οι οποίοι με την σειρά τους θα δώσουν έργο σε ελληνικές εταιρείες συνολικής αξίας 3-3,5 δισ. €;
Εάν ληφθεί υπ’ όψιν ότι οι μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες που δηλώνουν δυναμικό “παρών” για την διεκδίκηση έργου, έχουν ως αντικείμενο παραγωγής τις μεταλλικές κατασκευές (που αντιπροσωπεύουν μικρό ποσοστό επί της συνολικής αξίας των έργων) είναι εκ των πραγμάτων απίθανο να φανταστεί κανείς ότι μπορεί να συγκεντρωθεί όγκος έργου αξίας 3-3,5 δισ. € σε ελληνικές εταιρείες.
Έχουμε σημειώσει και στο παρελθόν, ότι οι εταιρείες που απαρτίζουν τον κλάδο της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας, προσφέρουν περισσότερα προϊόντα, από αυτά που επιλέγουν τα Γενικά Επιτελεία και το ΥΠΕΘΑ να εντάξουν στον προγραμματισμό τους. Εν γνώσει τους, αφήνουν απ’ έξω αρκετά.
Ο ΥΕΘΑ και η κυβέρνηση εμφανίζονται να “υπόσχονται” ένα άκρως ελκυστικό ποσοστό ελληνικής συμμετοχής στους εξοπλισμούς, που όμως οι δικές τους επιλογές καθιστούν μάλλον ανέφικτο.
Εξοπλιστικά με εθνική συμμετοχή στην “Ατζέντα 2030” – Από “καταναλωτής” απλώς “μικροπαραγωγός”
