Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε προσφάτως την αύξηση της συνολικής προβλέψεως δαπανών στον Μακροπρόθεσμο Προγραμματισμό Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) 2025-2036 σε 30 δισ. €. διά της συμμετοχής και στον χρηματοδοτικό μηχανισμό Δράση Ασφαλείας για την Ευρώπη (SAFE). Πρόκειται για θετική εξέλιξη για τον εκσυγχρονισμό των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων διά της προσκτήσεως νέων οπλικών συστημάτων, του εκσυγχρονισμού αλλά και της υποστηρίξεως υφισταμένων.
Η Ελλάδα, από το 2021 και μετά την μεγάλη κρίση με την Τουρκία το 2020, έχει αυξήσει κατά πολύ τις ετήσιες δαπάνες για εξοπλισμούς. Αυτό όμως που δεν έχει κάνει, είναι να αυξήσει σε ικανοποιητικό βαθμό τους λειτουργικούς προϋπολογισμούς, από τους οποίους εξαρτάται η “δραστηριότητα” που αναπτύσσουν οι Ένοπλες Δυνάμεις, επί καθημερινής βάσεως, σε έκτακτες περιπτώσεις και κατά βάση, στην υλοποίηση της προβλεπομένης εκπαιδεύσεως. Ενώ τα προηγούμενα έτη της δημοσιονομικής κρίσεως πραγματοποιήθηκαν τεράστιες περικοπές στους ετήσιους λειτουργικούς προϋπολογισμούς, δεν υπήρξε ανάλογη αποκατάσταση τώρα που η χώρα έχει αφήσει πίσω αυτή την κατάσταση σε πολύ μεγάλο βαθμό. Το αποτέλεσμα είναι να εξακολουθούν να υφίστανται σοβαρές περικοπές στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες, με επιπτώσεις στην ετοιμότητα και το αξιόμαχο.
Για να γίνει αντιληπτό το ζήτημα, μπορεί να αναφερθεί μόνο η περίπτωση του Ελληνικού Στρατού. Το 2010, στην αρχή της οικονομικής κρίσεως, ο λειτουργικός προϋπολογισμός του ΓΕΣ κυμαινόταν σε 550 εκατ. € περίπου. Σήμερα, 15 χρόνια μετά, αυτός κυμαίνεται σε 180 εκατ. € μόλις. Έχει “μικρύνει” άραγε τόσο πολύ ο Ελληνικός Στρατός, ή έκανε τόσο… υπερβολικές εκπαιδεύσεις παλαιότερα, ώστε να δικαιολογείται η περικοπή του λειτουργικού προϋπολογισμού του κατά 67%;
Ένα άλλο ζήτημα με άμεση συνάφεια, είναι ότι κανείς στην κυβέρνηση δεν συζητάει το μόνο μέτρο που μπορεί να ενισχύσει άμεσα την επάνδρωση των μονάδων, την ετοιμότητα και την εκπαίδευση: την αύξηση της στρατιωτικής θητείας.
Έχουμε σημειώσει ότι ενώ ο ΥΕΘΑ αναφέρεται διαρκώς στο “Φινλανδικό μοντέλο” ως προς το πρόγραμμα εκπαιδεύσεως και την εφεδρεία, περνάει απαρατήρητο ότι αναφέρεται σε έναν στρατό χωρίς υποχρεώσεις αυξημένης ετοιμότητος και μόνιμη παρουσία δυνάμεων στην μεθόριο, με καθήκοντα προφυλακών κ.λπ. Αυτό σημαίνει πιο κεντρικά υλοποιούμενη εκπαίδευση, υψηλά ποσοστά επανδρώσεως των λίγων ενεργών σχηματισμών και λειτουργία υψηλής αποδόσεως στον καιρό της ειρήνης. Αντιθέτως, η μεγάλη ανάπτυξη των ενεργών σχηματισμών του Ελληνικού Στρατού λόγω απειλής και γεωγραφίας, θέτει ως υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητα την ύπαρξη υψηλών ποσοστών επανδρώσεως, που σήμερα, με θητεία 9-12 μηνών δεν επιτυγχάνονται σε καμμία περίπτωση.
Οι ανακοινώσεις του ΥΕΘΑ Νίκου Δένδια για τα οικονομικά οφέλη που προκύπτουν από το πρόγραμμα καταργήσεων ή συγχωνεύσεων μονάδων, παρουσιάζουν εντυπωσιακή εξοικονόμηση πόρων. Από τα στοιχεία που παρουσίασε στις 24 Ιουλίου στην Βουλή, για την Β΄ Φάση μεταρρυθμίσεων της “Ατζέντας 2030”, μίλησε για εξοικονόμηση της τάξεως των 100 εκατ. € ετησίως! Με τέτοιου είδους σωρευτικές εξοικονομήσεις, μπορεί να καλυφθεί το επιπλέον κόστος που συνεπάγεται η αύξηση της θητείας κατά 3 μήνες, ακόμη και μετά τις αυξήσεις μηνιαίας αποζημιώσεως των στρατευσίμων.
Είναι ενδιαφέρον αλλά και αντιφατικό, ότι ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας αισθάνεται την ανάγκη να τονίσει συχνά ότι «το μέγεθος της απειλής είναι πολλαπλάσιο σε σχέση με εμάς», δεν κάνει το προφανέστερο για την αριθμητική ενίσχυση της ενεργού δυνάμεως του Ελληνικού Στρατού…
Το “Φινλανδικό μοντέλο” και συγκρίσεις για θητεία και εφεδρεία
Ο ΥΕΘΑ επισημαίνει επίσης συχνά ότι οι μεταρρυθμίσεις που υλοποιούνται, συμβαδίζουν με μία νέα αντίληψη η οποία προκύπτει από τα διδάγματα των πολέμων που διεξάγονται και ιδίως αυτού στην Ουκρανία. Θα ήταν ασυνήθιστο, να μην τα παρακολουθούν στενώς όλα αυτά, τα Γενικά Επιτελεία. Αναφέρεται μάλιστα ως αντιπροσωπευτικό παράδειγμα η μεγάλη επίδραση των ανεπάνδρωτων συστημάτων κάθε είδους, η χρήση των οποίων πολλαπλασιάζεται διαρκώς. Προς αυτή την κατεύθυνση προσανατολίζονται και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, με τον ΥΕΘΑ να έχει μιλήσει ήδη για την ευρεία είσοδο σε υπηρεσία δρόνων και ανεπάνδρωτων συστημάτων γενικώς, ακόμη και στο πλαίσιο της Ομάδος Μάχης του Πεζικού. Σε υψηλότερο επίπεδο δε, θα συγκροτηθούν τα ανάλογα νέα διοικητικά σχήματα.
Αυτή όμως και μόνο η εξέλιξη, αυξάνει τις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων σε προσωπικό. Όλα τα ανεπάνδρωτα συστήματα, χρειάζονται χειριστές με ειδίκευση. Ο χειριστής δρόνου ή αντιμετωπίσεως τέτοιων απειλών στο πλαίσιο της Ομάδος Μάχης, είναι νέα προσθήκη ειδικότητος και δεν μπορεί να ανατίθεται το έργο σε κάποιο από τα υφιστάμενα μέλη, διότι θα επιβαρυνθεί με επιπλέον καθήκοντα και υλικά. Έτσι, η δύναμη της τυπικής Ομάδος Μάχης των 8 ανδρών τείνει πλέον να αυξηθεί.
Αντίστοιχες τάσεις, παρατηρούνται και σε άλλες ειδικότητες. Οι ομάδες ελευθέρων σκοπευτών, λόγω της αυξημένης παρουσίας – απειλής των δρόνων, ενισχύονται πλέον με ένα ή δύο ακόμη μέλη, προκειμένου να μπορούν να ανταποκριθούν στην αποστολή τους.
Αναφερόμαστε σε δύο μόνο μικρά παραδείγματα.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι αποσκελετωμένες ενεργές μονάδες του Ελληνικού Στρατού, θα επιβαρυνθούν ακόμη περισσότερο από τον καιρό της ειρήνης και αν δεν μπορούν να προετοιμαστούν επαρκώς, η απόδοσή τους στον πόλεμο θα είναι συζητήσιμη. Ήδη, τα χαμηλά ποσοστά επανδρώσεως, έχουν οδηγήσει στον καθορισμό της δυνάμεως της Ομάδος Μάχης από 8-9 άνδρες που ήταν στο παρελθόν, σε 6 μόλις. Η εικόνα, παραπέμπει σε εκτίμηση μειωμένης ανθεκτικότητος και διάρκειας παραμονής στο πεδίο της μάχης. Πώς θα βρεθούν άραγε οι επιπλέον άνδρες που πρέπει να προστεθούν, με ειδικότητα στους δρόνους και την αντιμετώπισή τους;
Επομένως, η αύξηση της διάρκειας της στρατιωτικής θητείας, είναι και το πλέον προφανές δίδαγμα που εξάγεται από τους σύγχρονους πολέμους. Είναι απίθανο, όλα αυτά να μην έχουν επισημανθεί από την στρατιωτική ηγεσία και προφανώς η σιωπή της κυβερνήσεως, σημαίνει ότι είναι αντίθετη, λόγω του “πολιτικού κόστους”. Αν η αύξηση της στρατιωτικής θητείας, δεν ενταχθεί στην “Ατζέντα 2030”, τότε απλώς οι αρμόδιοι δεν θα έχουν κάνει όλα, και ιδίως κάτι από τα σημαντικότερα, από όσα μπορούν.
