Στο νέο πολύπλοκο, ρευστό, πολυπολικό διεθνές περιβάλλον, η Τουρκία επιδιώκει να διαμορφώσει έναν ενδιάμεσο πόλο, μεταξύ ευρωατλαντικού κόσμου (υπό ζύμωση για το ποιες δυνάμεις θα έχουν τον κυρίαρχο ρόλο) και της συσπειρωμένης Ευρασίας με πυρήνα το σύστημα Ρωσίας – Κίνας.
Ο τουρκικός εθνικός όρκος («misak-I milli») που θεωρεί ότι η Συνθήκη της Λωζάνης ΔΕΝ αποτελεί κείμενο αδιαμφισβήτητο (indisputable text) και το δόγμα «Mavi Vatan» («Γαλάζια Πατρίδα»), αποσκοπούν στην αλλαγή των συνόρων και τον απόλυτο έλεγχο του χώρου, του υδάτινου άξονα Μαύρη Θάλασσα – Στενά – Αιγαίο – Ανατολική Μεσόγειος (Κύπρος). Οι ανωτέρω στόχοι είναι κοινοί για τους νεότουρκους – κεμαλιστές / νεοθωμανούς – πανισλαμιστές.
Επιπρόσθετα, η Τουρκία προσδοκά την απόκτηση ενεργειακών αποθεμάτων, ώστε να αποκτήσει ενεργειακή αυτονομία και βάση οικοδόμησης της ισχύος της.
Λόγω της μεταβατικής κατάστασης του διεθνούς συστήματος, της υπό διαμόρφωση αμερικανικής στρατηγικής, της απομείωσης της γεωπολιτικής βαρύτητας της Ευρώπης, οι ισχυροί δρώντες δεν προτίθενται να επιβάλλουν σκληρά μέτρα κατά της Τουρκίας καθώς ενώ εξελίσσεται η διαμόρφωση των «στρατοπέδων» (πόλων).
Μπορούν να αναπτυχθούν ισχυρές συμμαχίες με αραβικές χώρες του Κόλπου (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία) και της Μεσογείου (Αίγυπτος) που έχουν κοινή γεωπολιτική οπτική με τη χώρα μας.
Η ελληνική ατολμία στην ακριβή αποτύπωση σε χάρτες των θαλασσίων συνόρων της ελληνικής επικράτειας στερεί τη χώρα από ασφαλή βάση για τη διαπραγμάτευση των ορίων της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.
Η άμεση ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού με μεταχειρισμένες μείζονες μονάδες επιφανείας (φρεγάτες), αντίστοιχο πρόγραμμα της προμήθειας των γαλλικών μαχητικών Rafale, επιβάλλεται να αποτελέσει υψηλή προτεραιότητα.
Απαιτείται η απόκτηση τεσσάρων νέων μειζόνων μονάδων επιφανείας που θα έχουν δυνατότητες προβολής ισχύος στον αέρα, τη θάλασσα και τη ξηρά από μεγάλες αποστάσεις, εκτός του ορίου των τουρκικών πλεγμάτων αντι-πρόσβασης και άρνησης περιοχής, μεγάλου χωρικού ελέγχου και αυξημένες δυνατότητες διοίκησης και ελέγχου.
Κύρια επιχειρησιακά χαρακτηριστικά τους θα πρέπει να είναι οι ενισχυμένες δυνατότητες αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής και ανθυποβρυχιακού πολέμου.
Το πρόγραμμα του Εθνικού Πλοίου που αποτελεί εναλλακτική ή συμπληρωματική επιλογή, επιβάλλεται να υλοποιηθεί ως πολιτική καθώς η προμήθεια από τη διεθνή αγορά των αναγκαίων μονάδων που απαιτεί η ανανέωση του Στόλου, δεν αποτελεί βιώσιμη οικονομικά επιλογή. Επιπρόσθετα, κινητοποιεί και εκμεταλλεύεται το εθνικό επιστημονικό – ακαδημαϊκό, τεχνολογικό και βιομηχανικό δυναμικό με προφανή ευεργετικά αποτελέσματα στην εθνική οικονομία.
Στη διεθνή αγορά διατίθεται πληθώρα υποψηφίων σχεδιάσεων για την κάλυψη της απαίτησης προμήθειας τεσσάρων νέων μειζόνων μονάδων επιφανείας και για εύκολα αντιληπτούς λόγους, επιβάλλεται η επιλογή μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας (όπως άλλωστε δήλωσε ο Πρωθυπουργός κατά την πρόσφατη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης), ώστε να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα.
Τα κυριότερα σημεία των τοποθετήσεων που ανέπτυξαν οι ομιλητές στην Ημερίδα, ήταν:
- Στέφανος Μάνος, τ. Υπουργός
Επεσήμανε ότι είναι ανάγκη να οριοθετήσουμε τα θαλάσσια σύνορά μας και να δημοσιοποιήσουμε τους σχετικούς χάρτες με κάθε επισημότητα.
«Για λόγους ακατανόητους το Υπουργείο Εξωτερικών αντί να αποτυπώνει σε χάρτες με ακρίβεια και πλήρη δημοσιότητα τα σύνορα της ελληνικής επικράτειας προτιμά να αναφέρεται σε διάφορα ιστορικά κείμενα που κατά το υπουργείο στηρίζουν τις θέσεις μας». Παρομοίασε δε την κατάσταση με την αγοραπωλησία αγρών τον 19ο αιώνα πριν την εμφάνιση των τοπογράφων.
Πρότεινε εντός του 2021 την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια γύρω από την Κρήτη, την Πελοπόννησο, την Εύβοια, τη Θάσο, τα νησιά του Ιουνίου και τον κορμό της Ελλάδας (από την Αλεξανδρούπολη μέχρι την Ηγουμενίτσα).
Στα νησιά του Αιγαίου πρότεινε τη διατήρηση των χωρικών υδάτων στα 6 ναυτικά μίλια. Με τη ρύθμιση αυτή θα οριζόταν επίσης ότι το εύρος του εναέριου χώρου ταυτίζεται με το εύρος των χωρικών υδάτων.
«Επιδίωξη είναι η απόλυτη σαφήνεια σε ό,τι αφορά τα σύνορα μας στον αέρα και τη θάλασσα. Η οριστική θέση της χώρας για τα όρια της εθνικής κυριαρχίας θα αποτελέσει την ασφαλή βάση για τη διαπραγμάτευση των ορίων της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ και σπουδαία συμβολή στην ειρήνη».
Σε ό,τι αφορά τις μείζονες μονάδες επιφανείας του Πολεμικού Ναυτικού, πρότεινε αναζήτηση μεταχειρισμένων φρεγατών ή και άλλων σκαφών ενδεχομένως, για άμεση ένταξη στον Στόλο, πρόγραμμα αντίστοιχο της προμήθειας των μαχητικών Rafale για την Πολεμική Αεροπορία.
Σχολίασε ότι δεν έχει νόημα η αντιπαράθεση οπλικών συστημάτων με την Τουρκία και η αριθμητική συσχέτισή τους, καθώς η συνέχιση του σκεπτικού 7 προς 10 θα οδηγήσει στην εξάντλησή μας αφού «οι Τούρκοι είναι περισσότεροι, η οικονομία τους μεγαλύτερη και αντέχουν στις κακουχίες».
Σημείωσε ότι θα πρέπει να διαθέτουμε αξιόπιστη δύναμη αποτροπής, τέτοια που να σταματάει κάθε τουρκική επίθεση πριν γίνει και λαμβάνοντας ως παράδειγμα το Ιράν, πρότεινε την εγχώρια ανάπτυξη «δεκάδων βαλλιστικών πυραύλων, εγκατεστημένων σε καλά οχυρωμένες τοποθεσίες, σε μόνιμες ή κινητές πλατφόρμες, έτοιμων να πλήξουν στόχους μέχρι τα βάθη της Τουρκίας». Διερωτήθηκε δε γιατί η Ελλάδα δεν μπορεί να αναλάβει παρόμοιο εγχείρημα με το Ιράν «μία χώρα φτωχή με τεράστιους περιορισμούς στη διακίνηση κεφαλαίων, υλικών και ανθρώπων ώστε να πάψει να εξαρτάται από την καλή θέληση Αμερικανών, Γάλλων και λοιπών φίλων».
Με αυτό το σκεπτικό, πρότεινε την ιδιωτικοποίηση Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) ή εάν αυτό είναι δύσκολο τη δημιουργία μίας νέας αεροναυπηγικής εταιρίας με σκοπό την ανάπτυξη για μαχητικών, πυραύλων και μη επανδρωμένων.
Επίσης πρότεινε όταν ολοκληρωθεί η διαμόρφωση των σχημάτων στη ναυπηγική βιομηχανία την εξέταση της δυνατότητας ναυπήγησης φρεγατών, κυρίως μικρών, γρήγορων, φθηνών, και έξυπνων σκαφών που θα μπορούν να λειτουργήσουν ενδεχομένως και ως σμήνη κατά των εχθρικών δυνάμεων.
Α΄ Θεματική Ενότητα: «Γεωπολιτική Κατάσταση και Εκτιμήσεις»
- Δρ. Κλεάνθης Κυριακίδης, Επίκουρος Καθηγητής Αμερικανικού Πανεπιστημίου Εμιράτων
Αναφέρθηκε στην «Αραβική Διάσταση» της Κρίσης στην Ανατολική Μεσόγειο και ειδικότερα στα θέματα του Γεωγραφικού Δίπολου (Μεσόγειος vs. Αραβικός Κόλπος), του πολιτικού / θρησκευτικού δίπολου στον Αραβικό Κόσμο, της «αβρααμικής» συμφωνίας Ισραήλ – Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) – Μπαχρέιν (με την ενεργό εμπλοκή των ΗΠΑ), της στρατιωτικής συνεργασίας ΗΑΕ – Αιγύπτου – Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ – Γαλλίας και των πολιτικών κινήσεων των αραβικών χωρών.
Ανέλυσε το Γεωγραφικό Δίπολο ως εξής:
>Μεσογειακές χώρες με άμεσα συμφέροντα (ενέργεια, ναυτιλία, αλιεία) όπως οι Αίγυπτος, Λίβανος, Συρία, που όμως δεν έχουν την ίδια πολιτική
>Χώρες Κόλπου με έμμεσα συμφέροντα (μη συγκλίνοντα όμως σε ζητήματα όπως η οικονομική – πολιτική – θρησκευτική διείσδυση, η τρομοκρατία – εξτρεμισμός), όπως Κατάρ, Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ.
Το Πολιτικό Δίπολο:
>Τουρκία – Κατάρ (στρατηγική συμμαχία), Ιράν, Σαράτζ
>υπόλοιποι δρώντες (αραβικές χώρες Κόλπου, Αίγυπτος, Ισραήλ, Χαφτάρ, άμεσα εμπλεκόμενες ευρωπαϊκές χώρες)
>«ουδετερότητα» αναλόγως συνθηκών (πόσο ισχυρή είναι η σιϊτική επίδραση, ή πόσο επιθυμούν να αντιδράσουν σε κάποια τουρκική εμπλοκή) (Συρία, Λίβανος, Τυνησία)
>Εργαλειοποίηση Σιιτών (Ιράν) και Σουνιτών (Τουρκία, Κατάρ, Σαουδική Αραβία). Η πρόσφατη σύγκρουση Αζερμπαϊτζάν – Αρμενίας, όπου το σιιτικό Ιράν υποστήριξε την Αρμενία και η σουνιτική Τουρκία το σιιτικό Αζερμπαϊτζάν, αποδεικνύει ότι δεν υφίσταται θρησκευτικό δίπολο, αλλά απλώς εργαλειοποίηση της θρησκείας.
Σημείωσε τη ρήξη του Κατάρ με τις υπόλοιπες χώρες του Κόλπου λόγω της υποστήριξης προς τη «Μουσουλμανική Αδελφότητα», και τη φιλοδοξία του Ερντογάν να εμφανιστεί ως ο ηγέτης της αδελφότητας.
Επισήμανε την ιδιαίτερη αξία της άσκησης «ΜΕΔΟΥΣΑ 2020» αλλά και της «ΗΝΙΟΧΟΣ 2019» σε σχέση με τη συμμετοχή των ΗΑΕ και εξέφρασε την εκτίμηση ότι ίσως η άσκηση «ΜΕΔΟΥΣΑ 2020» να είναι μία πρώτη προσέγγιση της παρουσίας μίας μόνιμης δύναμης φιλικών χωρών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σε ό,τι αφορά τις μελλοντικές εξελίξεις προσδιόρισε ως επόμενο βήμα τη συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας στην «αβρααμική συμφωνία» και την επαναπροσέγγιση των χωρών του Κόλπου με το Κατάρ (με προϋποθέσεις το άμεσο κλείσιμο της τουρκικής βάσης στο Κατάρ και την εκδίωξη της «Μουσουλμανικής Αδελφότητας»), που πιθανά θα διαφοροποιήσει τις σχέσεις Τουρκίας – Κατάρ.
Σημείωσε ότι Τουρκία και Ιράν επιδιώκουν τον ρόλο του προστάτη της Παλαιστίνης με αιχμή του δόρατος τη Χαμάς), αλλά εκτιμά ότι Ελλάδα, Κύπρος και οι χώρες του Κόλπου μπορούν να βοηθήσουν πιο αποτελεσματικά την Παλαιστίνη λόγω των καλών σχέσεων με το Ισραήλ.
Τέλος, κατέγραψε την αντίδραση των αραβικών χωρών (ΗΑΕ, Σαουδική Αραβία) του Κόλπου στο «Τουρκολιβυκό Σύμφωνο», την υποστήριξη τους στην Ελληνο-αιγυπτιακή συμφωνία (τη χαρακτήρισαν ως «επιστροφή στη νομιμότητα»), τη διακοπή ή υποβάθμιση των διπλωματικών σχέσεων με την Τουρκία και το επίσημο μποϊκοτάζ τουρκικών προϊόντων της Σαουδικής Αραβίας.
«Ως Έλλην που ζει αυτή τη στιγμή στο Dubai, είναι η καλύτερη στιγμή για να είσαι Έλληνας στην περιοχή», ανέφερε χαρακτηριστικά.
- Δρ. Γεώργιος Φίλης, Επίκουρος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Ledra College, Λευκωσία, Διδάσκων Γεωστρατηγική ΕΚΠΑ (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) & ΣΕΘΑ (Σχολή Εθνικής Άμυνας
Αφού υπενθύμισε τη βασική αρχή ότι «Τα συμφέροντά μας είναι αιώνια και διαχρονικά και αυτά τα συμφέροντα έχουμε καθήκον να ακολουθήσουμε», που θα πρέπει να διέπει τις διεθνείς σχέσεις της χώρας, σημείωσε την κομβική θέση της χώρα μας, η οποία βρίσκεται στο νότιο άκρο της Ανατολικής Ευρώπης, που σύμφωνα με τον Sir H. Mackinder όποια δύναμη την ελέγχει μπορεί δυνητικώς να ελέγξει όλον τον πλανήτη.
Περιέγραψε τα διαδραματιζόμενα στην περιοχή τρία επικαλυπτόμενα και αλληλοεπηρεαζόμενα παίγνια ισχύος, στη Βόρεια Πτέρυγα (Ανατολική Ευρώπη) / Ρωσία, Κεντρική Πτέρυγα (υδάτινος άξονας Μαύρη Θάλασσα – Στενά – Αιγαίο Ανατολική Μεσόγειος) / Τουρκία και Νότια Πτέρυγα (περιοχή ευρύτερης Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής) / Τουρκία – Σιίτες vs. Σουνίτες / Κοσμικοί – Θεοκρατία / ISIS.
Επίσης αναφέρθηκε και στο ενεργειακό παίγνιο, τον ρόλο της Ελλάδας ως χώρα – κόμβος είτε και ως χώρα – παραγωγός μαζί με την Κύπρο, αλλά και τη μεταβολή των γεωοικονομικών και γεωπολιτικών δεδομένων εφόσον υλοποιηθεί το κινεζικό «βαλκανικό κανάλι».
Οι μεταναστευτικές ροές και η απομείωση του γεωπολιτικού ρόλου Ευρωπαϊκής Ένωσης (γήρανση πληθυσμού, μείωση οικονομικής ισχύος, αποκλειστικά επικεντρωμένη στη «μαλακή ισχύ» [«soft power»]), η οποία αδυνατεί να λάβει αποφάσεις για την ασφάλεια της, ούτε να αποτελέσει αποτρεπτικό παράγοντα κατά της απειλής που αντιμετωπίζει η χώρα. Σε αντιπαραβολή ανέφερε τις αντιδράσεις των ΗΠΑ (έξωση της Τουρκίας από το πρόγραμμα του μαχητικού F-35, άρση, έστω και μερική, της απαγόρευσης πώλησης οπλικών συστημάτων στην Κύπρο, κλπ.).
Εκτίμησε ότι η πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δίνει το χρονικό περιθώριο στην Τουρκία να προχωρήσει στη δημιουργία τετελεσμένων στην περιοχή μας, έτσι ώστε όταν αναλάβει η νέα ηγεσία στις ΗΠΑ να αντιμετωπίσει μία πραγματικότητα την οποία δεν θα μπορεί να αλλάξει.
Αναφέρθηκε επίσης στον εθνικό όρκο («misak-I milli») που θεωρεί ότι η Συνθήκη της Λωζάνης ΔΕΝ αποτελεί κείμενο αδιαμφισβήτητο (indisputable text) και το δόγμα «Mavi Vatan» («Γαλάζια Πατρίδα»), και κατέληξε στη διαπίστωση ότι κοινή στόχευση τους είναι η αλλαγή των συνόρων και ο απόλυτος έλεγχος του χώρου, του υδάτινου άξονα Μαύρη Θάλασσα – Στενά – Αιγαίο Ανατολική Μεσόγειος (Κύπρος). Στόχοι που όμως σημείωσε είναι κοινοί για τους Νεότουρκους – Κεμαλιστές / Νεοθωμανούς – Πανισλαμιστές. Σημείωσε ότι στο προαναφερθέν πλαίσιο η Τουρκία κινείται δυναμικά, διότι έχει κατανοήσει ότι αν δεν συμμετάσχει στο ενεργειακό παίγνιο θα απωλέσει σημαντικό κεφάλαιο γεωπολιτικής ισχύος.
Κατέληξε διατυπώνοντας την εκτίμηση ότι θα πρέπει να ετοιμαζόμαστε για τη δημιουργία τετελεσμένων από την Τουρκία η οποία με αυτό τον τρόπο θα επιχειρήσει να εισαγάγει στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων το σύνολο των απαιτήσεων της. Στόχος της είναι να επιβάλλει την αποδοχή τους όπως ο νικητής στον ηττημένο. Στην Ελλάδα οφείλουμε να προετοιμαστούμε ψυχικά, ηθικά και υλικά για να υπερασπιστούμε την ελευθερία μας.
- Δρ. Κωνσταντίνος Γρίβας, Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωπολιτικής και σύγχρονων στρατιωτικών τεχνολογιών στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, Διδάσκων Γεωγραφία της Ασφάλειας στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή στο Τμήμα Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του ΕΚΠΑ (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών)
Χαρακτήρισε την Ανατολική Μεσόγειο ως το απόλυτο γεωπολιτικό κέντρο του κόσμου, το πιο κομβικό σημείο του πλανήτη και σημείωσε ότι «μεταλλάξεις» όπως η κινεζική BRI (Belt Road Initiative) και η τήξη των πάγων της Αρκτικής ενισχύουν τη βαρύτητα της.
Κατά την άποψη του, το διεθνές σύστημα έχει πάψει προ πολλού να είναι μονοπολικό, βρίσκεται υπό μετάβαση και σε μεγάλη ρευστότητα και φαίνεται να κινείται σε μία νέα διπολική κατεύθυνση: δυτικός – ευρωατλαντικός κόσμος (υπό ζύμωση για το ποιες δυνάμεις θα έχουν τον κυρίαρχο ρόλο) – συσπειρωμένη Ευρασία με πυρήνα το σύστημα Ρωσίας – Κίνας.
Διαπίστωσε ότι σε αυτή τη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα που δεν έχει ακόμη σχηματοποιηθεί, μία φιλόδοξη Τουρκία, που καταγράφει μερικές σοβαρές αρχικές επιτυχίες, επιχειρεί να δράσει ως «συγκολλητική ουσία» και ηγέτιδα δύναμη μίας ομάδας χωρών (Τουρκία, Πακιστάν, τουρκόφωνες – τουρκογενείς της Κεντρικής Ασίας και πιθανά στο μέλλον η Ινδονησία και η Μαλαισία) και να δημιουργήσει έναν ενδιάμεσο πόλο ισχύος (αντίστοιχο του «Κινήματος των Αδεσμεύτων»), εστιασμένο χωρικά στην Κεντρική Ασία. Ο πόλος αυτός δεν θα είναι εντελώς διακριτός από τους άλλους πόλους και αυτό αποτελεί ιδιαιτερότητα του.
Επισήμανε ότι λόγω της μεταβατικής κατάστασης του παγκόσμιου συστήματος, οι ισχυροί δρώντες δεν προτίθενται να επιβάλλουν σκληρά μέτρα κατά της Τουρκίας καθώς ενώ εξελίσσεται η διαμόρφωση των «στρατοπέδων». Επίσης ότι η αμερικανική στρατηγική βρίσκεται υπό διαμόρφωση και η ευρωπαϊκή απλά δεν υπάρχει.
Σημείωσε ότι η «υπερφιλόδοξη» Τουρκία είναι επικίνδυνη αλλά ταυτόχρονα γίνεται ενοχλητική για τους πάντες.
Εξέφρασε την άποψη ότι στο «παγκόσμιο χωριό» συνορεύουμε με τους πάντες και άρα δεν θα πρέπει να περιοριστούμε στην ανάπτυξη σχέσεων – συνεργασιών με τις άμεσα γειτονικές χώρες. Ως παράδειγμα έφερε την Ινδία η οποία είναι γεωπολιτικός μας γείτονας και εν δυνάμει ισχυρός σύμμαχος στην αντιμετώπιση του σχήματος που προσπαθεί να δημιουργήσει η Τουρκία.
Διατύπωσε την πρόταση ότι η χώρα μας λειτουργώντας αυτόνομα, αυτόφωτα και εθνοκεντρικά, μπορεί να ηγηθεί ενός αντιτουρκικού συνασπισμού και να αποδεχθεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο, στον οποίο την έχει τοποθετήσει η γεωγραφία, η ιστορία και την έχει «ρυμουλκήσει» η Τουρκία.
Κατέγραψε την τάση μετατροπής των εγγύς υδάτων σε «έδαφος» (αναφέροντας ως παραδείγματα τη Σινική Θάλασσα, τον Αρκτική, τον Ινδικό Ωκεανό) και διαπίστωσε ότι υπό αυτή την οπτική το Αιγαίο δεν αποτελεί θαλάσσιο χώρο αλλά προέκταση των νησιών.
Είτε θα ακολουθήσουμε αυτή την επιλογή είτε θα οδηγηθούμε σε γεωπολιτικό ακρωτηριασμό από την Τουρκία που επιδιώκει γεωπολιτική «επιχωμάτωση», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Συμπλήρωσε δε ότι ενώ για την Τουρκία η εφαρμοζόμενη πολιτική είναι πολυτέλεια καθώς μπορεί να επιλέξει εναλλακτικές για να διεκδικήσει το ρόλο που θέλει, για τη χώρα μας είναι θέμα γεωπολιτικής επιβίωσης και άρα πρέπει να κάνουμε το παν για μην καταστούμε θνησιγενές γεωπολιτικό μέγεθος.
Στο θέμα της νέας μείζονος μονάδας επιφανείας του Στόλου, σημείωσε ότι τουλάχιστον ο δημόσιος διάλογος φαίνεται να αγνοεί τα πλέγματα αντι-πρόσβασης και άρνησης περιοχής που ήδη έχει εγκαταστήσει η Τουρκία και θα ενισχύσει τις δυνατότητες τους στο μέλλον δεν αξιολογούνται ως παράμετρος.
Κατά την άποψη του, μία μείζονα μονάδα επιφανείας που δεν έχει τη δυνατότητα προβολής ισχύος στον αέρα, τη θάλασσα και τη ξηρά από μεγάλες αποστάσεις, εκτός του ορίου των πλεγμάτων αντι-πρόσβασης και άρνησης περιοχής δεν θα αποτελεί συνισταμένη ισχύος αλλά «αχίλλειο πτέρνα» («στόχος»).
Πρότεινε να επενδύσουμε στο θεμελιώδες οπλικό σύστημα, την εγχώρια στρατιωτική σκέψη, και να αυξήσουμε την αποτρεπτική μας ικανότητα με σκοπό τη νίκη, εφόσον χρειαστεί να εμπλακούμε σε σύγκρουση με την Τουρκία.
Οι εξελίξεις στην τεχνολογία (τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, τεχνητή νοημοσύνη, ρομποτικά συστήματα, χαμηλού κόστους αισθητήρες, κλπ.) επιτρέπουν σε χώρες όπως η Ελλάδα με πολύ καλό επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό όχι μόνο να ενισχύσουν με οικονομικό τρόπο τη στρατιωτική τους ισχύ αλλά να μετατρέψουν την όποια εξοπλιστική προσπάθεια σε πυλώνα ανάπτυξης της οικονομίας, όπως με τεράστια επιτυχία έχουν κάνει χώρες όπως το Ισραήλ, η Σιγκαπούρη, η Νότιος Κορέα και οι ΗΠΑ στο παρελθόν.
«Δεν μπορούμε να δραπετεύσουμε από τη γεωγραφία, δεν μπορούμε να κρυφτούμε από την ιστορία, μπορούμε ωστόσο να πρωταγωνιστήσουμε σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Υπάρχουν κίνδυνοι, αλλά υπάρχουν και ευκαιρίες», κατέληξε.
Β΄ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: «Άμυνα και Ασφάλεια – Ναυτική Ισχύς»
- Στυλιανός Φενέκος, Υποναύαρχος ε.α.
Στην εισαγωγή της τοποθέτησης του αναφέρθηκε στους λόγους που η Τουρκία θεωρείται πολύτιμη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ. Κατά την άποψη του, το ΝΑΤΟ λόγω της επικράτησης της αντίληψης ότι η Ρωσία παραμένει απειλή, αποδίδει στην Τουρκία μεγαλύτερο γεωπολιτικό βάρος από αυτό που θα της αντιστοιχούσε σε διαφορετική περίπτωση.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η πολιτική Μακρόν ότι, παρά τα προβλήματα η Ρωσία μπορεί να προσεγγιστεί, συναντά την αντίδραση των χωρών της πρώην Ανατολικής Ευρώπης και οι οποίες εξακολουθούν να βλέπουν τη Ρωσία ως φόβητρο. Επιπρόσθετα, η ενεργοποίηση της αντιπυραυλικής άμυνας, η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συνθήκη IRNF (Intermediate-Range Nuclear Forces), αλλά και άστοχες ρωσικές ενέργειες (π.χ. Ουκρανία, προσάρτηση Κριμαίας, δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων του καθεστώτος) δεν επιτρέπουν την προσέγγιση.
Σημείωσε ότι ενισχυτικά στα ανωτέρω δρα το μέγεθος της Τουρκίας (ως δυνητικής αγοράς και οικονομίας) και οι οικονομικές σχέσεις και εκτίμησε ότι η Τουρκία εκμεταλλεύεται αυτή τη θετική κατάσταση και θα συνεχίσει να είναι διεκδικητική.
Επισήμανε την ανάδυση του κινδύνου του παντουρκισμού (υπάρχουν μεγάλοι αριθμοί οργανωμένων τουρκογενών και στις χώρες της ΕΕ που εργάζονται για την υποστήριξη της Τουρκίας), που απειλεί όλους και στον οποίο πλέον προστίθεται και το Ισλάμ, με την έννοια ότι η Τουρκία εμφανίζεται ως ο προστάτης των μουσουλμάνων σε όλο τον κόσμο.
Κατά την εκτίμηση του, η Τουρκία προσδοκά την απόκτηση ενεργειακών αποθεμάτων, ώστε να αποκτήσει ενεργειακή αυτονομία και βάση οικοδόμησης της ισχύος της. «Δεν πρόκειται να οπισθοχωρήσει εάν δεν τη διασφαλίσει και θα το κάνει διά της αρπαγής από τις γειτονικές χώρες», συμπλήρωσε.
Σε σχέση με την Ελλάδα, τα προβλήματα που υπάρχουν και έχουν αναδειχθεί τον τελευταίο καιρό προκαλούνται από την αμφισβήτηση των συνθηκών, τις αρμοδιότητες που έχουν ανατεθεί και τις προβλέψεις του διεθνούς δικαίου, και εξυπηρετούν την αρπαγή της υφαλοκρηπίδας, της ΑΟΖ, των κοιτασμάτων.
Σημείωσε, ότι δυστυχώς η έννοια της αποτροπής για την Ελλάδα έχει καταρρεύσει, διότι από τη στιγμή που η Τουρκία εισέρχεται και εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων για τη διεξαγωγή ερευνών, δεν σέβεται την υφαλοκρηπίδα, πραγματοποιεί υπερπτήσεις άνωθεν των νησιών και διεκδικεί τα πάντα, πρακτικά η έννοια της αποτροπής δεν υφίσταται.
Πλέον πρόκειται για πρόβλημα κυριαρχίας. «Η Τουρκία διεκδικεί κυριαρχία και πλέον δεν έχουμε τη δυνατότητα να μην διεκδικούμε τη νίκη σε κάθε μικρότερη ή μεγαλύτερη σύγκρουση με αυτή», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Άρα τα οπλικά μας συστήματα πρέπει να αλλάξουν και να μας διασφαλίζουν την επιδίωξη κυριαρχίας», συμπλήρωσε.
Κατά την άποψη του, η ίδια λογική πρέπει να διέπει και τις συμμαχίες της χώρας. «Τα τελευταία χρόνια έχουμε επενδύσει πολύ στον αμερικανικό παράγοντα ο οποίος δεν φάνηκε και ιδιαίτερα αξιόπιστος και η Ευρωπαϊκή Ένωση αφίσταται αυτού που αναμένουμε (λόγω και δικών μας ολιγωριών)».
Θεωρεί ότι η Γαλλία είναι η μόνη δύναμη που μας προσκαλεί σε μία αμυντική συμφωνία, όχι μόνο σε διμερές επίπεδο αλλά ως ευρωπαϊκές χώρες (και εκμεταλλευόμενες την ευρωπαϊκή στρατηγική – PESCO) για την ανάπτυξη αμυντικών δυνατότητων ώστε να προστατευτεί η ενεργειακή πολιτική των χωρών της περιοχής και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα.
«Η συμμαχία με τη Γαλλία είναι στην ουσία ευρωπαϊκή προοπτική, μία ευρωπαϊκή αμυντική δυνατότητα και έτσι θα πρέπει να τη θεωρούμε και κακώς δεν την έχουμε προχωρήσει μέχρι τώρα», συμπλήρωσε.
Ειδική αναφορά έκανε στην εγκαθίδρυση σταθμών της Τουρκικής Ακτοφυλακής στην Ανατολική Μεσόγειο, που τη χαρακτήρισε πολύ επικίνδυνη γιατί επιδιώκει να τη μετατρέψει σε τουρκική ζώνη δικαιοδοσίας, να ενασκεί δικαιώματα έρευνας και άρα δυνατότητα επιβολής του δικαίου της σε συγκεκριμένες περιοχές.
Αποτελεί ενδιάμεσο επίπεδο μεταξύ της πολεμικής σύγκρουσης και των πολιτικών μέτρων για τη διεκδίκηση αυτού που η Τουρκία, θεωρεί ως δίκαιο, είπε.
Χαρακτήρισε ως λάθος την καθυστέρηση δήλωσης των ορίων υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) και τη μη ανάθεση αρμοδιοτήτων στο Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή ώστε να έχει τη δυνατότητα να δράσει για συγκεκριμένα αδικήματα και πέραν των χωρικών υδάτων μας. «Δυστυχώς, δεν έχουμε εισακούσει τις παραινέσεις της ΕΕ να ορίσουμε ζώνη προστασίας της αλιείας πέραν των έξι ναυτικών μιλίων, όπως έχουν πράξει οι περισσότερες χώρες στη Μεσόγειο και συνορεύουσα ζώνη πέραν των έξι ναυτικών μιλίων έτσι ώστε να μπορούμε να ελέγξουμε το λαθρεμπόριο, τις μεταναστευτικές και τρομοκρατικές ροές», συμπλήρωσε.
Σημείωσε ότι τα οπλικά συστήματα για να μπορούν να επιβάλλουν κυριαρχία, θα πρέπει να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις, και φυσικά δεν μπορούν να περιορίζονται σε μικρό χωρικό έλεγχο.
Θα πρέπει να έχουν δυνατότητα να ελέγχουν μεγάλες περιοχές, να βάλλουν εκ του μακρόθεν, να έχουν ταχύτητα αντίδρασης με πολλαπλή ικανότητα ελέγχου στόχων, να δημιουργούν συνθήκες αεράμυνας και ικανότητας προσβολής στόχων σε μεγαλύτερη περιοχή από ότι ο αντίπαλος και να είναι ικανά για «έξυπνη δράση», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Με βάση τη διαπίστωση ότι πρόκειται για αεροναυτικό θέατρο επιχειρήσεων, προσδιόρισε τις απαιτήσεις σε τέσσερις μονάδες (όπως αρχικά είχε προτείνει το ΠΝ), που πρέπει να διαθέτουν τα ανωτέρω χαρακτηριστικά ώστε να εξασφαλίζουν αξιώσεις κυριαρχίας.
Ως παράδειγμα τέτοιων μονάδων στο διεθνές περιβάλλον είναι συγκεκριμένες, ανέφερε τα αντιτορπιλικά κατευθυνόμενων βλημάτων τύπου Arleigh Burke (που τα θεωρεί τις πιο ικανές μονάδες), τα παλαιότερα καταδρομικά κατευθυνόμενων βλημάτων τύπου Ticonderoga, τα βρετανικά αντιτορπιλικά κατευθυνόμενων βλημάτων Type 45, οι παλαιότερες φρεγάτες αντιαεροπορικής άμυνας τύπου LCF και οπωσδήποτε η έκδοση της φρεγάτας τύπου FREMM όπως σχεδιάζεται για το Ναυτικό των ΗΠΑ.
Σχολίασε ότι κακώς η χώρα δεν συμμετείχε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα των φρεγατών τύπου FREMM, και ότι αν το πρόγραμμα των φρεγατών τύπου Belh@rra υλοποιείτο, θα μπορούμε να τις θεωρήσουμε ως πλοία που μπορούν να εξασφαλίσουν τις αξιώσεις κυριαρχίας.
- Σπυρίδων Κονιδάρης, Αντιναύαρχος ε.α.
Η εισήγηση του είχε ως θέμα τη Ναυτική Ισχύ της χώρας μας, δηλαδή το Πολεμικό Ναυτικό και τον Στόλο, τη σημερινή κατάσταση και την κατεύθυνση μελλοντικής ανάπτυξης.
Σε σχέση με τη Ναυτική Στρατηγική, προσδιόρισε ότι διαμορφώνεται κυρίως από τους ακόλουθους παράγοντες :
-Τα Εθνικά Συμφέροντα
-Την γεωστρατηγική θέση της χώρας, την έκταση και το νομικό καθεστώς των εδαφών και των νησιών της, τις συμμαχίες και τα φίλια κράτη
-Τις απειλές, τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες
-Το επιχειρησιακό περιβάλλον
-Την εθνική και τη θαλάσσια ισχύ, τους διατιθέμενους πόρους και την τεχνολογία.
Κατά την άποψη του, ο Στόλος μας, σήμερα απαιτεί μονάδες και όπλα που θα μας επιτρέπουν να επιχειρούμε σε όλες τις περιοχές εθνικού ενδιαφέροντος και να προασπιζόμαστε, χωρίς εκπτώσεις, όλα μας τα ζωτικά συμφέροντα.
«Αυτό σημαίνει ότι συζητήσεις περί Στόλου λειψού, με το πρόσχημα του φθηνού και ευέλικτου, με μόνο Πυραυλακάτους και υποβρύχια, με συστοιχίες πυραύλων και λαγούμια στα νησιά, και μικρά σκάφη ειδικών δυνάμεων, είναι πολύ επικίνδυνο να γίνονται», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Προσδιόρισε το επιχειρησιακό μας περιβάλλον ως σύνθετο, νησιωτικό στο Αιγαίο, αλλά και με ανοιχτές θάλασσες, έξω από αυτό.
«Έτσι μετά τις εξελίξεις και τις συμφωνίες για τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες (ΑΟΖ) στην περιοχή μας, τις κλιμακούμενες προκλήσεις και τις αναβαθμιζόμενες δυνατότητες της Τουρκίας, τις σχέσεις της με την Αλβανία και την Λιβύη, απαιτείται σύνθετος Στόλος που να μπορεί να επιχειρεί και να φαίνεται και όχι απλώς να παραμονεύει και να κρύβεται», σημείωσε.
Όπως ανέφερε «ό,τι ακριβώς χρειάζεται το Π.Ν. το ξέρει άριστα η ηγεσία του, εκφράζεται εδώ και 10ετίες, μέσω της θεσμικής διαδικασίας για τον Αμυντικό Σχεδιασμό που καταλήγει στην ενημέρωση της Βουλής και την εγκεκριμένη από την Κυβέρνηση Δομή των Ναυτικών Δυνάμεων».
Σε αυτή τη Δομή, δηλαδή τον κατάλογο με τους τύπους και το αριθμό των πλοίων και λοιπών μέσων που χρειαζόμαστε, υπάρχουν και μεγάλα πλοία, όπως φρεγάτες με ιδιαίτερες αντιαεροπορικές δυνατότητες, προκειμένου να μπορούν και οι ίδιες να επιχειρούν ασφαλώς αλλά και να υποστηρίζουν επιχειρήσεις και δραστηριότητες, ιδιαίτερα εκτός Αιγαίου και μακράν των ακτών και της κάλυψης της Πολεμικής Αεροπορίας, δηλαδή σε περιοχές που η γεωγραφία είναι υπέρ του αντιπάλου, όπως είναι η Κύπρος και γενικά η Ανατολική Μεσόγειος.
Σημείωσε ότι οι κατεχόμενες σήμερα φρεγάτες, με τις 9 εξ αυτών ηλικίας 42 ετών και τις 4 ΜΕΚΟ-200HN, ηλικίας 25 ετών, φέρουν συστήματα και όπλα για την αντιμετώπιση της απειλής του 1980 και του 2000 αντίστοιχα, ενώ στα χρόνια που έρχονται, ο Στόλος καλείται να αντιμετωπίσει ένα αντίπαλο που εξοπλίζεται συνεχώς και προβάλει μεγάλη απειλή και από αέρος και υποβρυχίως.
Κατά συνέπεια, σε επίπεδο μεγάλων μονάδων απαιτούνται νέα πλοία με αυξημένες δυνατότητες σε κάθε μορφή πολέμου, με μεγάλο αριθμό κατευθυνόμενων βλημάτων και τορπιλών έτοιμων για εκτόξευση, ικανά να αντιμετωπίσουν πολλούς στόχους ταυτόχρονα και με αρκετά συστήματα αυτοπροστασίας.
Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη απόκτησης νέων πλοίων, αντίστοιχα των πυραυλακάτων τύπου ΡΟΥΣΣΕΝ, για να αντικατασταθούν οι μεγαλύτερες των 42 χρονών σήμερα, 12 πυραυλάκατοι, και προσδιόρισε ως σημαντική έλλειψη στον Στόλο, το ενδιάμεσο των φρεγατών και των πυραυλακάτων πλοίο, την κορβέτα.
Το περιέγραψε ως ικανό να αντεπεξέλθει τις προκλήσεις των ανοιχτών θαλασσών, το οποίο μέχρι τα όρια της Ελληνικής ΑΟΖ, στην Αν. Μεσόγειο, το Λιβυκό, το Ιόνιο και την Αδριατική, θα επιχειρεί και θα επιδεικνύει την Ελληνική Σημαία, θα εκπληρώνει τις εθνικές μας υποχρεώσεις απέναντι στην διεθνή κοινότητα και την ναυτιλία, θα συνδράμει στην Εθνική Ασφάλεια αλλά και θα απαιτεί τον σεβασμό των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.
Αναφέρθηκε και στην ανάγκη απόκτησης μικρότερων πλοίων, για την αντικατάσταση των διαφόρων τύπων κανονιοφόρων και περιπολικών, ηλικίας σήμερα άνω των 45 ετών, που είναι μόνιμα ανεπτυγμένα στα νησιά ή εκτελούν ασταμάτητα περιπολίες σε όλο το Αιγαίο προσφέροντας την ασφάλεια στους ακρίτες και παρακολουθώντας κάθε τουρκική κίνηση, περιορίζοντας την καταπόνηση των μεγαλύτερων πλοίων.
Εξέφρασε την πεποίθηση του ότι είναι εφικτή η σχεδίαση και ναυπήγηση πολεμικών πλοίων στη χώρα μας, με την προϋπόθεση να εντοπιστεί, στηριχθεί και συντονιστεί το Εθνικό Δυναμικό (ανταγωνιστικά ναυπηγεία, σχολές ναυτικής και τεχνολογικής εκπαίδευσης και φυσικά, υγιές και ακμάζον Εμπορικό Ναυτικό).
Κατά την άποψη του, θα πρέπει να εξευρεθούν οι αναγκαίοι οικονομικοί πόροι και να μην απολεσθεί πρόσθετος χρόνος, καθώς «τα πολεμικά πλοία θέλουν 5-7 χρόνια όχι από σήμερα, αλλά από την υπογραφή της σύμβασης, μέχρι να παραδοθούν, διάστημα στο οποίο η απειλή θα μεγαλώσει και οι όποιες αδυναμίες μας ενδέχεται να μας οδηγήσουν σε οδυνηρές διαπιστώσεις ή ήττες».
Τέλος, αναφέρθηκε στον σημαντικότερο παράγοντα, τον Έλληνα πολίτη. «Χωρίς την εκτίμηση από μέρους του της αφοσίωσης και του έργου των Ενόπλων Δυνάμεων και τη βούληση του να συμβάλλει στην διακοπή της υποβάθμισης της μαχητικής τους ικανότητας και χωρίς την κατανόηση όχι μόνο από τους ειδικούς αλλά από τους πολλούς, των δαπανών και των θυσιών που απαιτούνται για τη διατήρηση της ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας μας, καμία προσπάθεια ανάτασης συνολικά των Ενόπλων Δυνάμεων, δεν μπορεί να έχει αίσιο τέλος».
- Ηλίας Υφαντής, Καθηγητής Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, Senior Scientist-Cyprus Marine & Maritime Institute
Διαπίστωσε ότι η εξ Ανατολών απειλή είναι δεδομένη και αδιαμφισβήτητη και ότι είναι αυτονόητη η αναγκαιότητα εξασφάλισης ναυτικής ισχύος ικανής να αποτρέψει τετελεσμένα, ειδικά τώρα που η επίκληση του διεθνούς δικαίου αποδεικνύεται ανεπαρκής, η υποχωρητικότητα και ο κατευνασμός άνευ ουσίας, τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) αναποτελεσματικά και τα πασιφιστικά αφηγήματα επικίνδυνα.
Η εισήγηση του αφορούσε τη ναυτική ισχύ από τη σκοπιά της τεχνολογίας και σε αυτό το πλαίσιο αναφέρθηκε στο Εθνικό Πλοίο, σημειώνοντας ότι η πρόταση δεν είναι ανταγωνιστική έναντι ανάλογων ή αντίστοιχων προτάσεων που έχουν αναφερθεί στο δημόσιο διάλογο.
Το Εθνικό Πλοίο, η οικογένεια σκαφών επιφανείας ALS, είναι αποδείξιμα εναλλακτική και συμπληρωματική λύση, σημείωσε. Η σχεδιαστική ομάδα εργάζεται στο αντικείμενο για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει τη δεκαετία, και είναι συνιστώσα του εν πολλοίς αναξιοποίητου κεφαλαίου, του εθνικού δυναμικού: Έλληνες ακαδημαϊκοί και ερευνητές που δραστηριοποιούνται στη χώρα και το εξωτερικό, αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού, ναυπηγοί μηχανολόγοι μηχανικοί με βιομηχανική εμπειρία, στελέχη νηογνωμόνων, αποτελούν μέλη της ομάδας, συμπλήρωσε.
Από το 2010 η ομάδα παρακολουθεί συστηματικά τις δυναμικά εξελισσόμενες ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού, σχεδιάζει με βάση τις ιδιαιτερότητες του Αιγιακού Αρχιπελάγους αλλά και των θαλασσών της Ανατολικής Μεσογείου, προσαρμόζεται στις τεχνολογικές εξελίξεις, ενσωματώνει καινοτομικές εφαρμογές, παρατηρεί και καταγράφει την κινητικότητα στο ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον, και συνεχώς αναβαθμίζει, επικαιροποιεί, βελτιώνει τις σχεδιάσεις και τις μελέτες.
Όπως ανέφερε, οι προτάσεις της ομάδας έχουν τεθεί υπόψη της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας κατά το παρελθόν με στόχο να εξεταστούν περαιτέρω και να προχωρήσει η σχεδίαση και προφανώς και η ναυπήγηση σκαφών επιφανείας. Όμως, η αρχικά θετική στάση δεν είχε ανάλογη συνέχεια, και απέδωσε τη διακοπή στις εναλλαγές των προσώπων στις θέσεις ευθύνης και φυσικά στην αναπόδραστη ασυνέχεια.
«Χάθηκε πολύτιμος χρόνος και επειδή αυτές οι συζητήσεις εντάθηκαν το 2013 – 2015 θα μπορούσαμε σήμερα και είμαστε λίγο πριν από το πολυδιαφημισμένο εορτασμό για τα 200 χρόνια της Ανεξαρτησίας, να έχουμε κάποιο ή κάποια από τα σκάφη αυτά στο Αιγαίο», σημείωσε.
Ανέπτυξε το πλαίσιο λειτουργίας της ομάδας ως εξής:
>Είναι απολύτως σαφές ότι οι Ένοπλες δυνάμεις και το Πολεμικό Ναυτικό έχουν επακριβώς προσδιορισμένες, ιεραρχημένες, προτεραιοποιημένες τις ανάγκες τους και είναι βέβαιο ότι έχουν ισχυρή άποψη για το εξοπλιστικό πρόγραμμα που πρέπει να υλοποιηθεί.
>Είναι επίσης σαφές ότι αυτές οι ανάγκες εκτείνονται σε ένα ευρύτατο και απαιτητικό φάσμα, το οποίο επιβάλλεται τόσο από την προνομιακή, από γεωπολιτικής σκοπιάς, θέση της χώρας, όσο και από τη δέσμη των πραγματικών απειλών που σχετίζονται άμεσα με την ιστορική της επιβίωση.
>Υφίσταται πλήρης επίγνωση των πολιτικο-διπλωματικών συσχετισμών όπως και των αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων ακόμη και εντός συμμαχικών (εντός ή εκτός εισαγωγικών, κατά τη κρίση σας) σχηματισμών, και άρα είναι αντιληπτή η ευθύνη ή υποχρέωση των κυβερνήσεων να λάβουν αποφάσεις με βάση τη συνολική, τη μεγάλη εικόνα.
Συνυπολογίζοντας τα ανωτέρω το Εθνικό Πλοίο προβάλλεται, και υπό τις παρούσες περιστάσεις μία συγκεκριμένη έκδοση της οικογένειας των σκαφών, η κορβέτα ALS 90 ως εναλλακτική, ως συμπληρωματική και ως ενδιάμεση λύση μακράς διαρκείας, υπογραμμίζοντας σειρά από αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα:
>Η κορβέτα ALS 90 εξυπηρετεί ad hoc την αδήριτη αναγκαιότητα ανανέωσης του Στόλου
>Η ναυπήγηση της στην Ελλάδα θα συνοδευτεί από σημαντικά μεγάλο ποσοστό ελληνικής προστιθέμενης αξίας που δεν αφορά μόνο την επανεργοποίηση, με ισχυρή ώθηση, του ναυπηγο-επισκευαστικού κλάδου που αντιμετωπίζει βαθιά κρίση, ύφεση και απαξίωση, και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που ενδεχομένως η απώλεια εμπειρίας, τεχνογνωσίας και τριβής θα τον οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη ζημιά.
>Η προτεινόμενη σχεδίαση υιοθετεί τεχνολογίες που είναι οικείες στο Πολεμικό Ναυτικό και μπορεί να φιλοξενήσει όλα τα οπλικά συστήματα που προκρίνει το Πολεμικό Ναυτικό
>Μπορεί να εξοπλιστεί στο βασικό επίπεδο με συστήματα από γηρασμένες μονάδες του Στόλου που μοιραία θα αποσυρθούν.
>Έχει μέγεθος που μπορεί από πλευράς εμπειρίας, τεχνογνωσίας και προσωπικού αριθμού να υποστηριχθεί από το ανθρώπινο δυναμικό του Πολεμικού Ναυτικού
>Η βασική πλατφόρμα, προσφέρεται σε τρεις διαφορετικές εκδόσεις, που δίνουν τη δυνατότητα εναλλακτικών επιλογών
Η οικογένεια του Εθνικού Πλοίου καλύπτει το φάσμα από το ALS Class 65 Coast Guard / Littoral Attack Craft έως την ALS 140 Air Defence Frigate με σύστημα πρόωσης CODAG ή CODOG).
Η μελέτη της ALS 90 έχει προχωρήσει πολύ και βρίσκεται στη διάθεση του Πολεμικού Ναυτικού, της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, κατέληξε.
- Ευθύμιος Λάζος, Αρχισυντάκτης ύλης στην αμυντική ιστοσελίδα «DEFENCEREVIEW.GR»
Αναφέρθηκε στο πρόγραμμα ναυπήγησης τεσσάρων νέων φρεγατών για το Πολεμικό Ναυτικό, το οποίο εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός στην πρόσφατη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, εκκινώντας από το βασικό ερώτημα της ανάγκης πρόσκτησης των συγκεκριμένων πλοίων.
Κατά την άποψη του, η απάντηση είναι θετική για δύο λόγους, την κατάσταση που βρίσκεται σήμερα ο Ελληνικός Στόλος και τις κινήσεις / σχεδιασμούς έχει δρομολογήσει η Τουρκία.
Όπως ανέφερε, την παρούσα περίοδο η χώρα διατηρεί σε υπηρεσία 13 φρεγάτες, εκ των οποίων:
-οι τέσσερις τύπου MEKO-200HN, ηλικίας 22 έως 28 ετών και οποίες πρέπει να αναβαθμιστούν για να μην απαξιωθούν επιχειρησιακά,
-οι έξι αναβαθμισμένες τύπου Standard (η τελευταία των οποίων παραδόθηκε το 2010) και η αντικατάσταση τους θα πρέπει να γίνει μετά το 2025 περίπου, και
-τρεις μη αναβαθμισμένες Standard που βρίσκονται σε υπηρεσία για περίπου 40 έτη και έχουν φθάσει στο τέλος της επιχειρησιακής τους ζωής.
Το πρόγραμμα ναυπήγησης των τεσσάρων νέων φρεγατών αποσκοπεί στην αντικατάσταση των φρεγατών τύπου Standard, σημείωσε.
Σε ό,τι αφορά την Τουρκία, ανέφερε ότι διαθέτει σε υπηρεσία συνολικά 26 μείζονες μονάδες επιφανείας, εκ των οποίων
-Έξι παλαιές κορβέτες τύπου Burak (D’Estienne d’Orves) που απέκτησε μεταχειρισμένες από τη Γαλλία και έχει αποφασισθεί η απόσυρση τους μέχρι το 2025 περίπου,
-Τέσσερις νέες κορβέτες τύπου Ada (MILGEM)
-Οκτώ φρεγάτες τύπου MEKO-200TN, τέσσερις εκ των οποίων, οι τύπου Yavuz θα αντικατασταθούν από τουρκικής σχεδίασης φρεγάτες τύπου TF-100/Istanbul (η πρώτη ήδη ναυπηγείται και πρόκειται να παραδοθεί την περίοδο 2023-2026) και οι υπόλοιπες τέσσερις, τύπου Barbaros υπόκεινται σε πρόγραμμα Εκσυγχρονισμού Μέσης Ζωής.
-Οκτώ αναβαθμισμένες φρεγάτες τύπου Gabya (Oliver H. Perry) που από το 2027 και μετά θα αντικατασταθούν από τις τουρκικής σχεδίασης φρεγάτες TF-2000 που βρίσκονται υπό ανάπτυξη.
«Είναι σαφές ότι με βάση αυτά τα δεδομένα εάν δεν προχωρήσουμε άμεσα σε εξισορροπητικές κινήσεις μέχρι το 2025 – 26 θα χαθεί κάθε ισορροπία», σημείωσε.
Κατά την άποψη του επιβάλλεται άμεσα, η ριζική αναβάθμιση των φρεγατών τύπου MEKO-200HN ώστε να παραμείνουν επιχειρησιακά ικανές και αξιόμαχες μέχρι το 2035 περίπου και η εκκίνηση του προγράμματος ναυπήγησης τεσσάρων νέων φρεγατών.
Σε ό,τι αφορά τα χαρακτηριστικά της νέας φρεγάτας, σημείωσε ότι το Πολεμικό Ναυτικό έχει προσδιορίσει την απαίτηση για σχεδιάσεις με δυνατότητες αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής.
Την παρούσα περίοδο ανέφερε ότι υπάρχουν δύο συγκεκριμένες προτάσεις: η μία αφορά τις γαλλικές φρεγάτες Belh@rra και η δεύτερη τα αμερικανικά πλοία MMSC (Multi-Mission Surface Combatant), τα οποία είναι έκδοση των πλοίων μάχης παρακτίων (LCS: Littoral Combat Ship), για τα οποία έχει ασκηθεί κριτική για την αξιοπιστία τους και κυρίως το σύστημα πρόωσης τους.
Σημείωσε ότι όσον αφορά τη γαλλική φρεγάτα Belh@rra, έχει κατατεθεί προτάσεις για δύο μονάδες.
Η πρώτη πρόταση αφορά τη ναυπήγηση τους στη διαμόρφωση που έχει καταλήξει το Πολεμικό Ναυτικό, με κόστος 2,82 δις ευρώ συμπεριλαμβανομένου ενός φόρτου μάχης για κάθε πλοίο και υποστήριξης. Η διαμόρφωση περιλαμβάνει 32 κελιά (θέσεις κάθετης εκτόξευσης βλημάτων) για διάφορους συνδυασμούς όπλων όπως 32 Aster 30 (βλήματα αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής) ή 24 Aster 30 και 8 βλήματα προσβολής στόχων εδάφους MdCN (SCALP Naval), κύριο πυροβόλο διαμετρήματος 76 χλστ., έξι τορπιλοσωλήνες για τορπίλες 324 χλστ., σύστημα εγγύς αντιαεροπορικής – αντιβληματικής προστασίας RAM, σόναρ τρόπιδας και σόναρ συρόμενης διάταξης (towed array), ολοκληρωμένο σύστημα αυτοπροστασίας και ανθυποβρυχιακού πολέμου και 8 βλήματα κατά πλοίων Exocet MM40 Block 3.
Η δεύτερη γαλλική πρόταση αφορά σε δύο μονάδες στη διαμόρφωση του Γαλλικού Ναυτικού, με κόστος 2 δις ευρώ συμπεριλαμβανομένου ενός φόρτου μάχης για κάθε πλοίο και υποστήριξης. Η διαφορά είναι ότι δεν διαθέτει RAM και ότι αντί για 32 έχει 16 κελιά για βλήματα Aster 30.
Επίσης αναφέρθηκε στην αμερικανική πρόταση, η οποία αφορά τη ναυπήγηση τεσσάρων πλοίων MMSC, αναβάθμιση των MEKO-200HN και συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ναυπήγησης των νέων φρεγατών του Ναυτικού των ΗΠΑ FFG(X), έκδοση των ιταλικών FREMM.
Προσδιόρισε το κόστος της αμερικανικής πρότασης στα περίπου 5 – 5,5 δις και σημείωσε ότι η σχεδίαση MMSC έχει επιλεγεί από τη Σαουδική Αραβία. Σε ό,τι αφορά τα χαρακτηριστικά ανέφερε ότι δεν έχουν σόναρ τρόπιδας, διαθέτουν σύστημα εγγύς αντιαεροπορικής – αντιβληματικής προστασίας RAM και βλήματα κατά πλοίων Harpoon (γνωστά στο Πολεμικό Ναυτικό) και ότι η αντιαεροπορική δυνατότητα βασίζεται σε 32 κελιά με βλήματα ESSM ή SM-2 (Standard Missile 2) εφόσον το επιλέξει το Πολεμικό Ναυτικό.
Παρουσίασε ως δυνητικές επιλογές τις βρετανικές φρεγάτες Type 26 και Type 31 που ναυπηγούνται ήδη για το Βασιλικό Ναυτικό, τις ολλανδικές Sigma και Omega (εξέλιξη των LCF που υπηρετούν στο Ολλανδικό Ναυτικό), τη γερμανική MEKO A200, την ισπανική F110 (εξέλιξη της F100), τη γαλλο-ιταλική FREMM και τη δανέζικη Iver Huitfeldt. Οι ανωτέρω σχεδιάσεις έχουν εκτόπισμα 3.000 έως 6.000 τόνους και είναι σπονδυλωτής σχεδίασης επιτρέποντας τη διαμόρφωση σύμφωνα με τις επιχειρησιακές ανάγκες του χρήστη.
«Το Πολεμικό Ναυτικό χρειάζεται πλοία αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής, οι δυνητικές επιλογές υπάρχουν. Το ερώτημα είναι πόσο κοστίζουν και το σημαντικότερο όλων ότι πρέπει να ναυπηγηθούν άμεσα, καθώς δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο», σημείωσε. «Μετά το 2025 θα απαιτηθεί νέο ναυπηγικό πρόγραμμα για την αντικατάσταση των έξι αναβαθμισμένων φρεγατών τύπου Standard», συμπλήρωσε.
