Παναγιώτης Μπαλακτάρης
Δικηγόρος
«Η αλήθεια είναι πολύτιμη σε έναν πόλεμο γι’ αυτό πρέπει πάντα να μένει καλυμμένη από ψεύδη»
Σερ Ουίνστον Τσώρτσιλ
Λογικά, όλοι γνωρίζουμε το NETFLIX. Είναι μια αμερικανική εταιρεία παραγωγής που εδρεύει στο Los Gatos της Καλιφόρνια. Έχει μπει στη διεθνή τηλεοπτική ζωή μέσω του συνδρομητικού καναλιού που διατηρεί και το οποίο έχει μεγάλη απήχηση κυρίως στους νέους. Δίνει τη δυνατότητα παρακολούθησης ταινιών και σειρών άλλων εταιρειών, αλλά, συγχρόνως, προβάλλει και εκείνες που είναι αποκλειστικά δικές του παραγωγές. Οι πιο γνωστές από αυτές είναι το «Casa del Papel» που σαρώνει σε τηλεθέαση (και στην Ελλάδα). Σύμφωνα με τα στατιστικά, οι δέκα χώρες με τους περισσότερους συνδρομητές του NETFLIX είναι κατά σειρά πλήθους τηλεθεατών οι εξής: 1. Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής με ποσοστό 64,5% διείσδυσης στους χρήστες, 2. Νορβηγία (62,4%), 3. Καναδάς (56,3%), 4. Δανία (54,9%), 5. Σουηδία (50,2%), 6. Ολλανδία (43,6%), 7. Αυστραλία (42,7%), 8. Φινλανδία (39,7%), 9. Γερμανία (35,5%), 10. Ηνωμένο Βασίλειο (33,8%).
Εν ολίγοις, όλος ο πολιτισμένος δυτικός κόσμος παρακολουθεί ταινίες και σειρές στο κανάλι αυτό. Σημειώστε, επίσης, ότι από έναν λογαριασμό στο NETFLIX μπορεί να είναι συνδεδεμένες μέχρι έξι συσκευές. Άρα, με απλά λόγια, πολλαπλασιάζονται εκείνοι που μπορούν να παρακολουθούν.
Η αλήθεια είναι ότι έχει πολύ ενδιαφέρουσες σειρές και μάλιστα για όλα τα γούστα. Σειρές δράσης, ιστορικές, κωμικές, ρομαντικές και ντοκιμαντέρ. Η επιτυχία αυτών των καναλιών βασίζεται στο γεγονός ότι φέρνει τον κινηματογράφο στο δωμάτιο των χρηστών. Εκεί, όπου με όλες τις ανέσεις (είπαμε: στο σπίτι σου είσαι!) έχεις τη δυνατότητα να παρακολουθήσεις ό,τι θες. Είτε για να διασκεδάσεις είτε για να ψυχαγωγηθείς.
Στο NETFLIX, λοιπόν, προβάλλονται και μερικές τουρκικές σειρές. Κάποιες εποχής, άλλες σύγχρονες. Στις τελευταίες συγκαταλέγεται και η σειρά με τον τίτλο «BÖRÜ» – στα αγγλικά «WOLF» – που στα ελληνικά σημαίνει «λύκος» αλλά και «γενναίος». Πρωταγωνιστές είναι γνωστοί (στην Τουρκία) ηθοποιοί, οι οποίοι υποδύονται τους υπηρετούντες σε μια ειδική αντιτρομοκρατική μονάδα της Αστυνομίας. Η σειρά ξεκινάει με αναπαράσταση όσων συνέβησαν στο Ορτάκιοϊ (Μεσαχώρι) της Κωνσταντινούπολης, στο κέντρο διασκέδασης «REINA», όπου την Πρωτοχρονιά του 2017 και περί ώρα 01:15΄ ο γεννηθείς στο Ουζμπεκιστάν Αμπντουλκαντίρ Μασαρίποφ σκότωσε 39 άτομα και τραυμάτισε 79. Συνεχίζει με σκηνές από το Ντιγιάρμπακιρ, όπου υποτίθεται ότι Κούρδοι έχουν πιάσει μαθητές και καθηγητές ομήρους σε σχολείο και έχουν δολοφονήσει τον κυβερνήτη της περιοχής. Στο μυαλό του αδαούς τηλεθεατή έτσι εξομοιώνεται το ISIS με τους Κούρδους της Τουρκίας. Σημειωτέον ότι εντός του σχολείου που λαμβάνει χώρα η ομηρεία, κατά τη διάρκεια της εφόδου της ειδικής αντιτρομοκρατικής μονάδας, βλέπουν οι τηλεθεατές χάρτες της Τουρκίας στους τοίχους με την Κύπρο ολόκληρη τουρκική.
Επιπλέον, ένας εκ των υπηρετούντων σε αυτή τη μονάδα δείχνει να έχει έναν πατέρα καθηλωμένο σε αναπηρικό καροτσάκι, επειδή του λείπουν τα δύο πόδια από τα γόνατα και κάτω. Στον διάλογο που ακολουθεί μεταξύ πατρός και υιού αποκαλύπτεται ότι ο πατέρας είχε λάβει μέρος στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 και στο σημείο αυτό δίνεται μια ισχυρή δόση ηρωισμού και εθνικής υπερηφάνειας…
Τώρα, ας αναλογιστούμε με βάση και τα στατιστικά που προαναφέραμε πόσοι συνδρομητές του NETFLIX διεθνώς θα υποκύψουν στην τουρκική προπαγάνδα που εκπέμπεται από τον τηλεοπτικό δέκτη. Είναι δεδομένο ότι ελάχιστοι γνωρίζουν τα πραγματικά γεγονότα σχετικά με το Κουρδικό ή την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Και δεν ενδιαφέρονται να τα μάθουν. Ο τηλεθεατής κάθεται με την οικογένειά του να χαλαρώσει μπροστά στην τηλεόραση και τις στιγμές της ηρεμίας τα προπαγανδιστικά μηνύματα των σειρών επιτυγχάνουν καλύτερα τον σκοπό τους. Μένουν στο υποσυνείδητο εκείνου που παρακολούθησε και σε δεδομένη στιγμή ανασύρονται στη μνήμη του δημιουργώντας εσφαλμένη βεβαιότητα ιστορικών γνώσεων και απόδοσης δικαίου στη μία ή την άλλη πλευρά.
Η σειρά «BÖRÜ» προστίθεται στις τουρκικές σειρές που προβάλλονται, και προβάλλουν την αιματοβαμμένη τουρκική ιστορία και την τουρκική πραγματικότητα/επικαιρότητα κατά τρόπο σαφώς αναληθή. Σκοπός των σειρών αυτών δεν είναι η διασκέδαση των τηλεθεατών τους, αλλά η διαμόρφωση ψευδών πεποιθήσεων. Σε αυτές παρουσιάζεται μια Τουρκία που υποφέρει και δεν βασανίζει. Που απαντά και δεν προκαλεί. Που ασκεί το δικαίωμα στη νόμιμη άμυνα και δεν επιτίθεται με βάρβαρο τρόπο.
Η επίδραση των τηλεοπτικών σειρών στο κοινό είναι ευθέως ανάλογη των δόσεων ηρωισμού που αυτές ενσταλάζουν στον ψυχισμό του δέκτη. Η αναμενόμενη άγνοια της Ιστορίας και της πραγματικότητας κάποιας χώρας από πολίτες απομακρυσμένων χωρών ενισχύει την διεισδυτικότητα της προπαγάνδας.
Ενώ όλα αυτά αποτελούν βασικούς υποστηρικτικούς πυλώνες του τουρκικού κράτους και της δράσης του, η Ελλάδα αργεί να ανακαλύψει τη δύναμη της οθόνης για την προάσπιση και προώθηση των εθνικών δικαίων. Ορισμένες προσπάθειες που προσφάτως καταβάλλονται είναι φιλότιμες αλλά λίγες και περιορισμένης εμβέλειας. Πολλοί, Έλληνες και μη, σκηνοθέτες και παραγωγοί θα μπορούσαν να προσφέρουν συν τοις άλλοις εθνικό έργο με την παραγωγή σειρών και ταινιών που θα πραγματεύονταν τη νεώτερη ή και σύγχρονη ιστορία του Ελληνισμού – Ελλάδος και Κύπρου. Επιπροσθέτως, επιχειρηματίες, εφοπλιστές και ιδρύματα που πραγματικά έχουν στην ψυχή τους την Ελλάδα και την Κύπρο θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν τέτοιου είδους παραγωγές, όπως οι χορηγοί στην αρχαία Ελλάδα. Η πατρίδα μας έχει ανάγκη από μια σύγχρονη πολιτιστική ώθηση σε αυτό το επίπεδο και εκείνοι που μπορούν να συνδράμουν είναι πολλοί. Ο ελληνοτουρκικός ψυχρός πόλεμος που είναι σε εξέλιξη διαλαμβάνει πολλά επίπεδα και για αυτό ορθώς χαρακτηρίζεται υβριδικός. Για την ακρίβεια, δείχνει να είναι ένας πόλεμος που οι νίκες στο πεδίο της προβολής προηγούνται αυτών στο πεδίο της μάχης. Η Ελλάδα θα μείνει πίσω;
