Το τραγικό περιστατικό του θανάτου του 35χρονου ομογενή Κωνσταντίνου Κατσίφα που έπεσε νεκρός από τα πυρά των ανδρών της αλβανικής ειδικής μονάδας της Αλβανικής Αστυνομίας, έδωσε την αφορμή να ρίξουμε μια ματιά στο τι ακριβώς είναι και ποιους ρόλους επιτελεί.
Σε ελεύθερη μετάφραση η ονομασία RENEA αποδίδεται ως «Ένοπλο Τμήμα Εξουδετέρωσης». Μια ταιριαστή μετάφραση που παραπέμπει στο τελικό αποτέλεσμα της επιχείρησης που ανέλαβε, όταν οι αστυνομικοί του Αργυροκάστρου ζήτησαν την συνδρομή της, αφού προηγουμένως προκάλεσαν με θράσος για μια ακόμη φορά τους κατοίκους στα χωριά της Ελληνικής μειονότητας και μάλιστα ανήμερα της εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου.
Ο 35χρονος ομογενής Κωνσταντίνος Κατσίφας ύψωσε το πρωί της Κυριακής την ελληνική σημαία στο στρατιωτικό νεκροταφείο των Ελλήνων πεσόντων. Τότε Αλβανοί αστυνομικοί έφτασαν στο σημείο και επιχείρησαν, να κατεβάσουν την ελληνική σημαία. Κατά τα αλβανικά ΜΜΕ, η κίνηση αυτή εξόργισε στον 35χρονο, που φέρεται να πυροβόλησε στον αέρα με τυφέκιο ΑΚ-47. Κατά τις αλβανικές πηγές, μάλιστα, ο Κατσίφας πυροβόλησε εναντίον περιπολικού. Τότε στο σημείο κλήθηκε και ομάδα των αλβανικών “Ειδικών Δυνάμεων” η οποία έφτασε από τα Τίρανα με ελικόπτερο Mi-8 και λίγο αργότερα είχαμε την τραγική κατάληξη με το θάνατο του 35χρονου, υπό αδιευκρίνιστες όμως συνθήκες.
Στοιχεία για τη μονάδα
Το “Ένοπλο Τμήμα Εξουδετέρωσης” γνωστό με το ακρωνύμιο RENEA είναι η αντιτρομοκρατική μονάδα της Αλβανικής Αστυνομίας. Συγκροτήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης εγκληματικότητας μετά την πτώση του κομμουνισμού στη χώρα. Η γενικότερη διάλυση οργανωμένων κρατικών δομών σε συνδυασμό με το χαμηλό βιοτικό και γενικότερο επίπεδο του πληθυσμού συνέβαλε στην έξαρση της εγκληματικότητας. Απαγωγές, εκβιασμοί, εμπόριο ναρκωτικών, δολοφονίες και εμπόριο λευκής σαρκός, έλαβαν χαρακτήρα καθημερινότητας.
Οι συνθήκες αυτές επέβαλαν τη γέννηση μιας νέας μονάδας που αρχικά ονομάστηκε «Μονάδα 88». Αρχικά επανδρώθηκε από 80 στελέχη που προήλθαν από τη δύναμη 600 ανδρών της προγενέστερης «Μονάδας 326» που είχε παρεμφερή ρόλο επί καθεστώτος Χότζα αλλά στη συνέχεια διαλύθηκε καθώς ήταν ιδιαίτερα αντιπαθής στον αλβανικό πληθυσμό λόγω της διεφθαρμένης και βίαιας δράσης της.
Στα καθήκοντά της RENEA περιλαμβάνεται η διάσωση ομήρων, αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις, και αντιμετώπιση βίαιων εγκληματιών. Από το 1990 η μονάδα έχει χάσει 4 άνδρες εν ώρα υπηρεσίας ενώ περισσότεροι από 40 έχουν τραυματιστεί σε επιχειρήσεις. Για τα δεδομένα της Αλβανίας το προσωπικό και οι τακτικές του θεωρούνται επίλεκτες αλλά υστερούν σημαντικά συγκρινόμενες με τα διεθνή στάνταρ αντίστοιχων επίλεκτων δυνάμεων στην Ευρώπη και την Αμερική. Αναφέρεται ότι το προσωπικό της RENEA έχει υποστεί κάποιας μορφής εκπαίδευση από την γερμανική αντιτρομοκρατική μονάδα GSG-9, χωρίς να υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες.
Σύνθεση
Ο σημερινός αριθμός στελεχών που επανδρώνει την μονάδα είναι απόρρητος αλλά πιστεύεται ότι προσεγγίζει τα 200 άτομα τα οποία έχουν στρατιωτική δομή και ιεραρχία. Αρχικά σε περίοδο πολέμου αναφέρεται ότι μπορούσαν να αναλάβουν και καθήκοντα μάχιμης μονάδας πρώτης γραμμής. Όμως με την αναδιοργάνωση της Αλβανικής Αστυνομίας τα καθήκοντα αυτά αφαιρέθηκαν από το επιχειρησιακό πλαίσιο λειτουργίας. Στις ειδικότητες των στελεχών περιλαμβάνονται, διαπραγματευτές, οδηγοί, αναρριχητές, ελεύθεροι σκοπευτές, ειδικοί στα εκρηκτικά ενώ μικρός αριθμός είναι υπεύθυνος για την λογιστική υποστήριξη.
Η μονάδα έχει τρεις κύριες δυνάμεις κρούσης με τις ονομασίες Shkodra, Fier και Tirana
Εκπαίδευση – επιλογή
Η διαδικασία επιλογής νέων στελεχών γίνεται μια φορά κάθε χρόνο και διαρκεί 12 εβδομάδες, Ακολούθως οι νεοσύλλεκτοι εκπαιδεύονται στο στάδιο προκεχωρημένης εκπαίδευσης για 9 μήνες ενώ χαρακτηρίζονται ως πλήρη μέλη μετά από 3 χρόνια για να μπορούν πλέον να συμμετέχουν κανονικά σε επιχειρήσεις. Το 90% των υποψηφίων προέρχεται από άλλες αστυνομικές υπηρεσίες ενώ το υπόλοιπο 10% είναι πρώην στελέχη του Αλβανικού Στρατού. Αυτή η κατηγορία απαιτείται να περάσει ένα αρχικό στάδιο διαλογής 6 μηνών ενώ το μέγιστο ηλικιακό όριο στρατολόγησης είναι τα 26 έτη με απαίτηση αστυνομικής προϋπηρεσίας τουλάχιστον 2 ετών. Οι πρώτες δύο εβδομάδες στο αρχικό στάδιο είναι περίοδος «ξεσκαρταρίσματος» με επίμονες και χρονοβόρες δοκιμασίες φυσικής αντοχής και ψυχολογικής επάρκειας που κόβουν όσους δεν θεωρηθούν κατάλληλοι.
Πραγματοποιούνται μεγάλες πορείες με πλήρη φόρτο με βάρος 35 κιλά, τυφέκιο ΑΚ-47 και 8 γεμιστήρες, πιστόλι, μαχαίρι, μάσκα οξυγόνου και ασύρματο. Επιλέγονται δύσκολες ορεινές διαδρομές σε περιοχές της Βορειοανατολικής Αλβανίας κατά προτίμηση με άσχημες καιρικές συνθήκες για μεγαλύτερο ρεαλισμό και καταπόνηση.
Περίπου το 75% των υποψηφίων απορρίπτεται σε αυτό το στάδιο ενώ για να κριθούν ικανοί να περάσουν στην επόμενη φάση θα πρέπει να περάσουν με επιτυχία την φάση απόδρασης διαφυγής. Αυτή περιλαμβάνει την άφεσή τους σε ερημική τοποθεσία 200 χλμ. από την πρωτεύουσα, όπου χωρίς κανέναν οπλισμό ή εφόδιο, θα πρέπει να διαφύγουν τη σύλληψη από λόχο καταδρομών του Στρατού που έχει αποστολή να τους εντοπίσει. Τελικός στόχος είναι οι εκπαιδευόμενοι να παρουσιαστούν χωρίς να συλληφθούν στο αρχηγείο της μονάδας στα Τίρανα. Εάν συλληφθούν, τότε θεωρείται ότι απέτυχαν την τελική δοκιμασία και απομακρύνονται από τη διαδικασία διαλογής.
Η διαδικασία φυσικά θυμίζει στρατιωτική εκπαίδευση Ειδικών Δυνάμεων που λίγο έχει να κάνει με τις ειδικές συνθήκες για τις οποίες πρέπει να είναι προετοιμασμένα τα μέλη μιας αντιτρομοκρατικής μονάδας.
Διαπραγματευτές
Από το 1991 οι διαπραγματευτές της μονάδας αναφέρεται ότι έχουν καταφέρει να επιλύσουν χωρίς τη χρήση βίας περισσότερα από 600 περιστατικά ομηρίας και απαγωγών. Όλοι οι διαπραγματευτές έχουν υπηρετήσει το λιγότερο 10 χρόνια σε αστυνομικά τμήματα με απαίτηση για άριστη ψυχική κατάσταση, γνώση όλων των διαλέκτων των αλβανικών και γνώση κοινωνικών συνθηκών στις εκάστοτε περιοχές που επιχειρούν. Η αναφορά σε άριστη ψυχική κατάσταση υπονοεί ενδεχομένως ότι δεν πληρούν όλα τα μέλη της RENEA αυτές τις προϋποθέσεις ενώ είναι γνωστό ότι πολλοί εξ αυτών είναι άτομα με βίαιες τάσεις και «προβληματική» συμπεριφορά.
Σε ότι αφορά τους διαπραγματευτές απαιτείται να κατέχουν γνώσεις νομικού δικαίου ενώ έχουν πραγματοποιηθεί εκπαιδεύσεις σε αυτή την ειδικότητα με μονάδες του FBI στην έδρα του Κέντρου Εκπαιδεύσεως στο Quantico. Είναι οι πρώτοι που αναλαμβάνουν την ευθύνη χειρισμού μιας κρίσης και καμία άλλη ενέργεια επέμβασης δε γίνεται αν δεν δώσουν αυτοί το πράσινο φως. Στο περιστατικό της Κυριακής, έλαμψαν διά της απουσίας τους…
Οπλισμός
Στον οπλισμό της μονάδας συμπεριλαμβάνεται το τυφέκιο Beretta ARX-160A3 καθώς και τυφέκια ΗΚ G3 διαμετρήματος 7,62 x51mm. Το όπλο επιλογής για ελεύθερους σκοπευτές είναι το Dragunov SVD που χρησιμοποιείται και από τον Αλβανικό Στρατό. Παρόλα αυτά έχουν αποκτηθεί μικρές ποσότητες και από τυφέκια SAKO, TRG-22 TRG-42 και Μ10, που ταιριάζουν καλύτερα με το ρόλο και της αποστολές που αναλαμβάνει η μονάδα.
Αντιβαλλιστικά γιλέκα Kevlar και κράνη είναι ίδιου τύπου με αυτά που χρησιμοποιεί η γερμανική GSG-9 ενώ τα μέλη της RENEA είναι εξοπλισμένα με δακρυγόνα, χειροβομβίδες κρότου λάμψης, μη θανατηφόρα πυρομαχικά αντιασφυξιογόνες μάσκες Avalon και πάσης φύσεως ατομικά υλικά προερχόμενα από ΗΠΑ και Ιταλία.
Σε ειδικές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται ρωσικά πολυβόλα RPD και RPK διαμετρήματος 7,62 x 39mm ενώ ιδιαίτερα δημοφιλή είναι τα πιστόλια Beretta APX και Glock 34.
Καταλήγοντας θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η μονάδα αυτή έχει φήμη για διασυνδέσεις με τον αλβανικό υπόκοσμο, ενώ υπάρχουν αρκετά περιστατικά διεφθαρμένων στελεχών, όχι χαμηλόβαθμων αλλά και σε επίπεδο διοικητών. Εκ του αποτελέσματος, στο περιστατικό αντιμετώπισης του 35χρονου ομογενή, αναδεικνύεται η έντονη αμφιβολία περί της όποιας προθέσεως σύλληψης ή μιας καθαρής εντολής να τον σκοτώσουν. Και αυτό διότι επρόκειτο μεν για μια περίπτωση ενόπλου με τυφέκιο ΑΚ-47, ο οποίος όμως -αν και μπορούσε- επέλεξε να μην σκοτώσει αστυνομικούς. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται από το ότι δεν τραυματίστηκε ούτε ένας Αλβανός αστυνομικός από τα πυρά του Κατσίφα, ενώ είναι σαφές ότι είχε στόχο να προξενήσει φθορές στα οχήματα της αστυνομίας. Επιπλέον, εκ των προτέρων αναφέρθηκε επανειλημμένως ότι οι κάτοικοι της περιοχής είχαν φόβους για την ζωή του νεαρού συγχωριανού τους καθώς θεωρούσαν ότι οι Αλβανοί αναζητούν εξιλαστήριο θύμα. Η εμπλοκή των “Ειδικών Δυνάμεων” της Αλβανικής Αστυνομίας και το τελικό αποτέλεσμα, φαίνεται ότι επιβεβαιώνουν αυτούς τους φόβους.
Τέλος, ζοφερή εικόνα με έντονη «οσμή» συγκάλυψης των πραγματικών συνθηκών υπό τις οποίες έχασε τη ζωή του ο Κωνσταντίνος Κατσίφας από τα πυρά των ανδρών της RENEA, έχει η απόφαση των αλβανικών Αρχών να απορρίψουν το αίτημα της οικογένειας του θύματος να εξεταστεί η σορός από Έλληνα ιατροδικαστή. Μια τέτοια εξέταση, θα αποκάλυπτε εάν επρόκειτο ή όχι για εκτέλεση εξ επαφής, δηλαδή μετά την σύλληψή του, όπως υποστηρίζουν πολλοί.
Η εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό με την μαρτυρία του γιατρού Παντελή Πάπιστα, μέλος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Βορειοηπειρωτικού Αγώνα, που ήταν από τους πρώτους ανθρώπους που έσπευσε στο σημείο που βρέθηκε ο ομεγενής μετά το πέρας της συμπλοκής στο Βουλιαράτι, οδηγούν στην εντύπωση ότι ο Κωνσταντίνος Κατσίφας εκτελέστηκε από Αλβανούς αστυνομικούς..
