Αιγαίο 1943

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Μάνος Μαστοράκος

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΣ: Οκτώβριος 2004
ISBN: 960-88355-0-Χ
ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ: 21 x 28 εκ.
ΣΕΛΙΔΕΣ: 132
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ: Το βιβλίο περιλαμβάνει περί τις 150 φωτογραφίες. Οι φωτογραφίες εποχής είναι ως επί το πλείστον μαυρόασπρες και σε μεγάλο ποσοστό είναι σπάνιες, προερχόμενες από προσωπικά ή επίσημα αρχεία, που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Οι έγχρωμες φωτογραφίες του δευτέρου μέρους του βιβλίου, καλύπτουν ένα οδοιπορικό στο νησί της Λέρου, παρουσιάζοντας ό,τι απομένει από την αμυντική οχύρωση της νήσου επί Ιταλοκρατίας και τα σημαντικότερα μέρη όπου διεξήχθησαν μάχες. Πέρα από δύο χάρτες αναπαραστάσεως των επιχειρήσεων, περιλαμβάνονται τρεις χάρτες με τρεις διαδρομές που μπορεί να ακολουθήσει ο περιηγητής ώστε να επισκεφθεί τα ιστορικά μέρη και να δει τα απομεινάρια της πολεμικής υποδομής που είχε δημιουργηθεί από τους Ιταλούς.

Το φθινόπωρο του 1943, η προσπάθεια της Μεγάλης Βρετανίας να εκμεταλλευθεί την συνθηκολόγηση της Ιταλίας καταλαμβάνοντας την Δωδεκάνησο, προκάλεσε την αντίδραση της Γερμανίας, με αποτέλεσμα την αναζωπύρωση των εχθροπραξιών στο περιθωριοποιημένο μέτωπο του Αιγαίου Πελάγους.

Οι πολεμικές επιχειρήσεις στο Αιγαίο το 1943, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς τα διδάγματα και συμπεράσματα που εξήχθησαν τότε, έχουν διαχρονική αξία, εξακολουθώντας να ισχύουν και σήμερα, δεδομένων των μονίμων τουρκικών βλέψεων. Κατά συνέπεια η μελέτη των επιχειρήσεων αυτών παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον για τους Έλληνες.

Οι Γερμανοί, ενεργώντας με ανορθόδοξο πνεύμα και στηριζόμενοι κυρίως σε επίλεκτες δυνάμεις αλεξιπτωτιστών και αμφιβίων καταδρομών, επικράτησαν, παρόλο που οι χερσαίες δυνάμεις που αφιέρωσαν ήταν πάντοτε υποδεέστερες αριθμητικώς των αμυνομένων. Με την συγκέντρωση αεροπορικών δυνάμεων, εξασφάλισαν αεροπορική υπεροχή και επικράτησαν του αντιπάλου, ο οποίος υπερείχε στην θάλασσα. Οι συνδυασμένες επιχειρήσεις των Γερμανών και το ανορθόδοξο πνεύμα δράσεως, εξασφάλισαν την τελευταία νίκη για το Γ’ Ράϊχ.

Η παρούσα εργασία, δεν αρκείται στην περιγραφή των πολεμικών επιχειρήσεων. Δίνει μία γενική περιγραφή της καταστάσεως που επικρατούσε στο Αιγαίο προ των γεγονότων και περιγράφει την δράση ανά διαμερίσματα. Ο συγγραφέας, έχει βασίσει την έρευνά του σε επίσημα γερμανικά αρχεία που διατηρούνται σε μικροφίλμ και δεν έχουν μελετηθεί ακόμη σε επαρκή βαθμό. Το κυριότερο όμως, ο συγγραφέας αποκαλύπτει για πρώτη φορά σε βάθος τις διπλωματικές διεργασίες που κυριάρχησαν πέρα και πάνω από όλα, σηματοδοτώντας την πρώτη σοβαρή σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ ΗΠΑ και Μεγάλης Βρετανίας, για την μεταπολεμική επιρροή στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.

Η περιγραφή των ιστορικών γεγονότων, αποτελεί μόνο το πρώτο μέρος της εργασίας. Το βιβλίο καινοτομεί παρουσιάζοντας στο δεύτερο μέρος ένα μοναδικό οδοιπορικό στο νησί της Λέρου και ειδικότερα στα μέρη εκείνα που εντοπίζονται απομεινάρια από τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις και τις οχυρώσεις που είχαν οργανώσει προπολεμικώς οι Ιταλοί. Χάρη σε αυτό το οδοιπορικό, ο αναγνώστης αποκτά ένα κίνητρο για πραγματική ιστορική αναζήτηση, με ένα ταξίδι στο νησί και περιήγηση στα μέρη αυτά που για πολλούς έχουν ιδιόμορφο και ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η ιδέα, αποτελεί έναν άριστο τρόπο για έμμεση ενίσχυση του τουριστικού ρεύματος σε πανέμορφους αλλά παραμελημένους προορισμούς, που υστερούν σε ανάπτυξη εν σχέσει με τα μεγαλύτερα νησιά του Αιγαίου. Έτσι το βιβλίο αποτελεί ερέθισμα για τον ταξιδιώτη, ο οποίος μπορεί να συνδυάσει την τυπική διαδικασία των καλοκαιρινών διακοπών του σε έναν όμορφο τόπο, ο οποίος όμως είναι προικισμένος από την ιστορία του, για ένα ξεχωριστό είδος «εναλλακτικού» τουρισμού.

Η επιλογή του οδοιπορικού στην Λέρο, δεν είναι τυχαία, καθώς η τοπική αυτοδιοίκηση επιδιώκει την ανάδειξη της πλούσιας σε αυτού του είδους «ευρήματα» νήσου, σε «ανοικτό μουσείο στρατιωτικής αρχαιολογίας».