Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Είκοσι τρία χρόνια μετά την κρίση των Ιμίων και την απώλεια τριών στελεχών του Πολεμικού Ναυτικού, οι πληγές στην πατρίδα και την ψυχή του πανελληνίου, παραμένουν ανοικτές. Δύο πράγματα πονάνε τις καρδιές: η μνήμη των τριών παλληκαριών που χάθηκαν στα νερά του Αιγαίου εκείνη την μοιραία νύκτα και ο ντροπιαστικός τρόπος υποστολής της Σημαίας από την νησίδα.
Ακόμη και όσοι έχουν ελάχιστη γνώση των συνθηκών που επικρατούσαν εκείνη την νύκτα, αντιλαμβάνονται τις βασικές προκλήσεις με τις οποίες κλήθηκαν να επιχειρήσουν οι άνδρες των Ενόπλων Δυνάμεων σε στεριά, αέρα και θάλασσα. Προκλήσεις τις οποίες γεννούσαν το σκότος και οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες, στοιχεία που επηρέαζαν σοβαρά την ικανότητα επιτηρήσεως (εντοπισμός και αναγνώριση) για εχθρικές κινήσεις, όσο και τις επιλογές δράσεως με την χρήση εναερίων και αμφιβίων μέσων. Τους ίδιους όμως περιορισμούς που έθεταν αυτοί οι παράγοντες, αντιμετώπιζε και ο εχθρός. Συνεπώς το ενδιαφέρον θα ήταν να εξεταστεί ποιος εκ των δύο αντιπάλων απολάμβανε κάποιο συγκεκριμένο πλεονέκτημα που διευκόλυνε το έργο του.
Το ζητούμενο και από τις δύο πλευρές, ήταν η επιτήρηση και αναγνώριση μέσα στο σκοτάδι. Άπαξ και οι Τούρκοι σχεδίασαν την ενέργεια στην Δυτική Ίμια, επιθυμούσαν να γνωρίζουν εάν υπήρχε σε αυτήν ελληνική φρουρά. Οι Έλληνες από την άλλη, επεδίωκαν με την στενή επιτήρηση των διδύμων νησίδων ενδιαφέροντος, να εντοπίσουν εγκαίρως τυχόν ενέργεια τουρκικού τμήματος, ώστε να υπάρξει η δέουσα αντίδραση. Από την στιγμή δε που στο κέντρο λήψεως αποφάσεων στην Αθήνα, ήλθε η πληροφορία (από το εξωτερικό!) περί αποβιβάσεως τουρκικού τμήματος στην αφύλακτη νησίδα, επιδιώχθηκε η επιβεβαίωση της πληροφορίας διά οπτικού ελέγχου.
Για την ικανοποίηση αυτών των απαιτήσεων, οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν ελικόπτερο το οποίο πέταξε επάνω από τις δύο νησίδες και προέβη σε οπτική αναγνώριση. Δεν επρόκειτο για κοινό ελικόπτερο αλλά για S-70 Blackhawk της Διοικήσεως Ειδικών Δυνάμεων του τουρκικού Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων, του οποίου το πλήρωμα έφερε Διόπτρες Νυκτερινής Οράσεως (ΔΝΟ) και ήταν σε θέση να εντοπίσει ευχερώς την παρουσία τμήματος στο έδαφος.
Από ελληνικής πλευράς, το Υποστοιχείο της ΜΥΚ που βρισκόταν στην Ανατολική Ίμια διέθετε μόνο μία Διόπτρα Νυκτερινής Οράσεως AN/PVS-7 ανεπαρκών επιδόσεων και δεν είχε οπτική επαφή με το σημείο που αποβιβάστηκαν οι Τούρκοι. Αυτό υποχρέωσε στην διαταγή απονηώσεως ελικοπτέρου από παρακείμενη φρεγάτα και το μοιραίο “ΠΝ 21” στηρίχθηκε στον προβολέα, του οποίου η χρήση δυσχεραίνει τους χειρισμούς του πληρώματος σε συνθήκες κακοκαιρίας. Η χρήση του προβολέα ήταν υποχρεωτική για την αποκάλυψη εχθρικής παρουσίας στην Δυτική Ίμια, διότι το Πολεμικό Ναυτικό δεν εφοδίασε ποτέ τα πληρώματα των ελικοπτέρων του με ΔΝΟ.
Πέραν αυτών, άλλο στοιχείο που αναδείχθηκε, ήταν η ύπαρξη εφεδρείας για άμεση επέμβαση, στην περίπτωση κλιμακώσεως, που θα οδηγούσε σε ευθεία αντιπαράθεση μεταξύ των αντιπάλων τμημάτων βατραχανθρώπων. Οι μεν Τούρκοι διατηρούσαν στον αέρα ελικόπτερο Ειδικών Επιχειρήσεων Blackhawk στο οποίο επέβαινε Επιχειρησιακή Ομάδα των Ειδικών Δυνάμεων (μπορντώ μπερέ) ενώ το Πολεμικό Ναυτικό διατηρούσε δεύτερο Υποστοιχείο Υποβρυχίων Καταστροφέων σε παραπλέουσα κανονιοφόρο. Εύκολα μπορούμε να αντιληφθούμε ποιο εκ των δύο τμημάτων εφεδρείας, είχε ικανότητα ταχύτερης αντιδράσεως και αυξημένες πιθανότητες επιτυχίας.
Εικοσιτρία χρόνια μετά, τί έχουν πράξει οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις για να καλύψουν τις ελλείψεις αυτές που αποδείχθηκαν κρίσιμες;
Οι Τούρκοι από τότε διέθεταν μονάδα ελικοπτέρων Ειδικών Επιχειρήσεων, η οποία έκτοτε ενισχύθηκε και σήμερα διαθέτει 11 Blackhawk και 5 CH-47F Chinook. Ο Ελληνικός Στρατός δεν διαθέτει ακόμη κανένα ελικόπτερο Ειδικών Επιχειρήσεων. Τα 4 ΝΗ-90 Ειδικών Αποστολών που έπρεπε να έχουν καταστεί επιχειρησιακά από το 2016, δεν υφίστανται, με προσωπική ευθύνη του ΥΕΘΑ Π. Καμμένου ο οποίος άμα τη αναλείψει των καθηκόντων του ως ΥΕΘΑ στις αρχές του 2015, πάγωσε το πρόγραμμα παραδόσεων και την σύμβαση FOS.
Οι Ειδικές Δυνάμεις, τόσο του Ελληνικού Στρατού όσο και του Πολεμικού Ναυτικού, δεν έχουν εφοδιαστεί με το πλέον κατάλληλο υλικό νυκτερινού αγώνος για παρατήρηση και σκόπευση, που προσφέρει η θερμική τεχνολογία. Μετρημένες στα δάκτυλα θερμικές κάμερες ξεπερασμένων επιδόσεων και απολύτως καμμία θερμική διόπτρα σκοπεύσεως για προσαρμογή στα όπλα. Γενικότερα δε, το όποιο υλικό βοηθημάτων νυκτερινού αγώνος, υφίσταται σε επαρκείς ποσότητες; Υστερούμε σοβαρά σε ικανότητα επιτηρήσεως και εντοπισμού – αποκαλύψεως και προσκτήσεως στόχων την νύκτα, σε σχέση με τον εχθρό που από ετών έχει εφοδιαστεί και ανανεώνει τα βοηθήματα θερμικής τεχνολογίας που διαθέτει.
Το Πολεμικό Ναυτικό, μόλις το 2015 εκδήλωσε ενδιαφέρον για να εφοδιάσει μονάδες επιφανείας με θερμικές κάμερες επιτηρήσεως, “ανακαλύπτοντας” μάλιστα ότι κατασκευάζονται στην Ελλάδα. Δύο δεκαετίες μετά…
Τα πληρώματα ελικοπτέρων του Πολεμικού Ναυτικού, εξακολουθούν να μην διαθέτουν ΔΝΟ για νυκτερινές πτήσεις, καθότι δεν κρίνονται απαραίτητες για την αποστολή τους. Σε αντίθεση με τα ΑΒ-212, τουλάχιστον τα νεότερα S-70 Aegean Hawk διαθέτουν ηλεκτροπτικό αισθητήρα με κανάλι νυκτός (FLIR) που μπορεί να βοηθήσει στον νυκτερινό αγώνα. Μια προσπάθεια για εφοδιασμό και των ΑΒ-212 με ανάλογο αισθητήρα, κινήθηκε με εξαιρετικά βραδείς ρυθμούς, οδηγώντας στην μελαγχολική υπόθεση, ότι εάν είχε προχωρήσει πιο νωρίς, ενδεχομένως να μην είχαμε θρηνήσει και το τριμελές πλήρωμα του ΑΒ-212 που χάθηκε στην Κίναρο, στις 11 Φεβρουαρίου 2016.
Αν θέλουμε να μεταφέρουμε στο σήμερα το “σενάριο” των γεγονότων όπως διαδραματίσθηκε την βραδιά των Ιμίων, μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι η τεχνολογική εξέλιξη προσφέρει εναλλακτικούς τρόπους δράσεως για την κάλυψη των απαιτήσεων επιτηρήσεως – αναγνωρίσεως. Σήμερα, δεν θα χρειαζόταν ίσως να σηκωθεί ελικόπτερο για αναγνώριση. Με την εκτόξευση μικρών UAV ή την πτήση ενός τακτικού UAV, οι επίμαχες βραχονησίδες θα ευρίσκοντο υπό διαρκή νυκτερινή “παρακολούθηση”, μεταφέροντας εικόνα σε πραγματικό χρόνο στον τακτικό διοικητή ή ακόμη και στον επικεφαλής της περιπόλου Ειδικών Δυνάμεων. Ενώ όμως οι Τούρκοι στον συγκεκριμένο τομέα πρωταγωνιστούν, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις υστερούν χαρακτηριστικώς. Οι Ειδικές Δυνάμεις, του Στρατού αλλά και του Πολεμικού Ναυτικού, δεν διαθέτουν μικρά UAV ούτε για δείγμα, ενώ το Πολεμικό Ναυτικό περιμένει τις μελλοντικές φρεγάτες που θα αποκτήσει την επομένη δεκαετία, για να ασπαστεί την αντίληψη επιχειρησιακής εκμεταλλεύσεως συστημάτων UAV από μονάδες επιφανείας.
Συνοπτικώς, το 1996, οι Τούρκοι ήταν σε κάποια πράγματα πιο μπροστά από εμάς. Διέθεταν ελικόπτερα Ειδικών Επιχειρήσεων και πλήρως πιστοποιημένα πληρώματα για νυκτερινές πτήσεις. Σήμερα, εξακολουθούμε να είμαστε πιο πίσω, σε όλα…
Η κοινή γνώμη, μπορεί να τιμά την μνήμη των πεσόντων στην κρίση των Ιμίων με μνημόσυνα και άλλες τελετές και πολιτικοί όπως ο Π. Καμμένος να κάνουν τα… δικά τους. Αλλά οι στρατιωτικοί δεν επιτρέπεται να μένουν στα στεφάνια. Πρέπει με έργα να αποδεικνύουν ότι από την απώλεια των συναδέλφων τους εξήχθησαν διδάγματα και το αίμα τους δεν πήγε χαμένο. Πρέπει να αποδεικνύουν ότι η ιερή μνήμη των πεσόντων είναι αυτή που έχει οπλίσει σήμερα τους νεότερους με υλικά, όπλα και μέσα, τα οποία παλαιότερα δεν υπήρχαν και τώρα προσφέρουν μεγαλύτερες δυνατότητες, διευκολύνοντας την αποστολή τους.
Κρίνοντας εκ των ανωτέρω, οι στρατιωτικοί, δεν έχουν τιμήσει την μνήμη των τριών συναδέλφων τους που έπεσαν στις 31 Ιανουαρίου 1996.
