Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Μπορεί στον Μακροπρόθεσμο Προγραμματισμό Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) 2025-2036 να κυριαρχεί στις συζητήσεις της πολιτικής ηγεσίας το σύνθετο πρόγραμμα που αποκαλείται “Ασπίδα του Αχιλλέα” και η έμφαση στα ανεπάνδρωτα συστήματα κάθε είδους, εν τούτοις πιο προχωρημένες είναι οι διαδικασίες για προγράμματα πιο “ταπεινής” τεχνολογίας. Αρχικώς, στον ΜΠΑΕ 2025-2036 δεν περιλήφθηκαν προγράμματα για άρματα μάχης αλλά από το περασμένο έτος ήδη “διαφημιζόταν” η πρόθεση αναβαθμίσεως τεθωρακισμένων M113.
Πώς όμως φθάσαμε σε αυτό;
Ως γνωστόν, μέχρι προ ολίγων ετών, ο Ελληνικός Στρατός δεν διέθετε κανένα Τεθωρακισμένο Όχημα Μάχης (ΤΟΜΑ). Το 2021 παρουσιάσθηκε πρόταση της γερμανικής Rheinmetall για την προμήθεια του KF41 Lynx, συνοδευόμενη από την πραγματοποίηση μεγάλης επενδύσεως στην χώρα, με την δημιουργία πρότυπης βιομηχανικής μονάδος. Η γερμανική εταιρεία δήλωνε ανοικτή στην συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου στο νέο εργοστάσιο, εφόσον υπήρχε ενδιαφέρον, βεβαίωνε δε ότι υπήρχε εξασφαλισμένος φόρτος εργασίας από την ίδια, σε βάθος δεκαετίας.
Κατόπιν αυτής της ενδιαφέρουσας εξελίξεως, το ΥΠΕΘΑ έδωσε κατευθύνσεις για να μελετηθούν οι ανάγκες του Ελληνικού Στρατού και να καταρτισθεί πρόγραμμα. Από αυτή την διαδικασία, προσδιορίσθηκε η απαίτηση για 205 ΤΟΜΑ σε πρώτη φάση, τα οποία σε επόμενη φάση θα ενισχύοντο με επιπλέον αριθμό ειδικοποιημένων εκδόσεων.
Την εποχή εκείνη, ευρίσκοντο σε εξέλιξη οι διαδικασίες ιδιωτικοποιήσεως της ΕΛΒΟ και υπήρχε κυβερνητική κατεύθυνση για την σύσφιξη των σχέσεων με το Ισραήλ. Η γερμανική πρόταση όμως, ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό και δεν είχε καμμία σχέση με τις τυπικές προτάσεις “συμπαραγωγής” υλικού. Εν τούτοις, η έναρξη αφιερώσεως αυξημένων πιστώσεων για εξοπλισμούς από την κυβέρνηση το έτος εκείνο, ενεργοποίησε τα κυκλώματα των εξοπλισμών στο ΥΠΕΘΑ και των αντιπροσώπων. Αφού “αναγνώρισαν” τις προθέσεις των Γερμανών και είδαν ότι δεν υπήρχε πρόθεση συνεχίσεως αμαρτωλών πρακτικών του παρελθόντος, τους γύρισαν την πλάτη. Με ισραηλινές εταιρείες, υπήρχε μεγαλύτερη ευχέρεια.
Το Μαξίμου συνέπλευσε με αυτή την γραμμή και δεν ασχολήθηκε με την πρόταση της Rheinmetall. Όπως επίσης, δεν της έδωσε καμμία απάντηση και στο θέμα των ΕΑΣ, όταν από την γερμανική εταιρεία τέθηκε το ερώτημα, “πείτε μας τι είδους πρόταση θέλετε για τα ΕΑΣ”.
Αφού “βγήκε από την μέση” η Rheinmetall και το Lynx, το ενδιαφέρον στράφηκε σε μεταχειρισμένο υλικό. Το 2022, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, άδραξε μεν την ευκαιρία να συμφωνήσει με τον καγκελάριο Σολτς για την ανταλλαγή 40 Marder 1A3 με ισάριθμα BMP-1, κατόπιν όμως επιβλήθηκε και πάλι η αντιγερμανική γραμμή. Χάθηκε τότε, μεγάλη ευκαιρία για την απόκτηση επιπλέον χρήσιμου υλικού από την Γερμανία, το οποίο διοχετεύθηκε στην Ουκρανία και ο Ελληνικός Στρατός έμεινε με ρωσική σαβούρα, χάρη στα κυκλώματα που έβλεπαν είσοδο των Γερμανών, “από την πίσω πόρτα”.
Τότε εκδηλώθηκε και αμερικανικό ενδιαφέρον. Όπως και στην περίπτωση του Lynx η BAE Systems παρουσίασε ως εναλλακτική πρόταση το CV-90, έτσι και στα μεταχειρισμένα πρότεινε το M2 Bradley. Τα οχήματα απετέλεσαν αντικείμενο που αποτυπώθηκε στην περίφημη “επιστολή Μπλίνκεν” και το ΓΕΣ επιθεώρησε διαθέσιμο αριθμό οχημάτων στις ΗΠΑ. Η διαδικασία που εξελίχθηκε την διετία 2023-2024, οδήγησε στην κατάθεση αρχικής προτάσεως με ενδεικτικές τιμές κόστους, το οποίο κρίθηκε πολύ υψηλό. Εν τούτοις, η ελληνική πλευρά δεν επέμεινε, προσδιορίζοντας πιο συγκεκριμένα τις ανάγκες ούτως ώστε η αμερικανική πλευρά να προσδιορίσει ένα συνολικό “πακέτο” με πιο ακριβή δεδομένα κόστους. Έτσι, η υπόθεση δεν εξειδικεύτηκε από πλευράς κόστους.
Προφανώς αυτό βόλευε… Σε συνέντευξη τον Οκτώβριο του 2024, ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας “κρέμασε στα μανταλάκια” τα Bradley για το υψηλό κόστος, μιλώντας για τιμή μονάδος 8 εκατομμυρίων.
Με αυτό τον τρόπο, μετά το Lynx, “έφυγε από την μέση” και το Bradley.
Είχε αρχίσει ήδη επεξεργασία του επιθυμητού προγράμματος. Με αποκλεισμένα και τα μεταχειρισμένα ΤΟΜΑ, το ΓΕΣ “οδηγήθηκε” στην επόμενη εναλλακτική που μπορούσε να παρουσιάσει: τον εκσυγχρονισμό αριθμού M113 ώστε να γίνουν ΤΟΜΑ!
Από τις αρχές του 2024, ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ αποκάλυψε ότι η ΓΔΑΕΕ είχε απευθυνθεί στο Ισραήλ για την κατάθεση προτάσεων εκσυγχρονισμού M113, αμέσως μόλις το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο (ΑΣΣ) ενέκρινε την μελέτη σχετικού προγράμματος! Εντυπωσιακή πράγματι, η ταχύτητα ανταποκρίσεως της ΓΔΑΕΕ. Ούτε “μιλημένη δουλειά” να ήταν.
Μετά την δήλωση Δένδια για τα ακριβά Bradley, τον Δεκέμβριο του 2024 εμφανίζονται και τα πρώτα δημοσιεύματα – διαρροές από το ΥΠΕΘΑ, που παρουσίαζαν με “πανηγυρικό” τρόπο το “πρόγραμμα”: εκσυγχρονισμός 500 M113 και απευθείας διακρατική ανάθεση συμβάσεως στο Ισραήλ! Διαφημιζόταν μάλιστα ότι η ισραηλινή εταιρεία που θα αναλάβει το έργο, θα συνεργαζόταν με την ελληνική METKA.
Μιλάμε για μία εποχή, στην οποία ακόμη δεν υπήρχε ΜΠΑΕ 2025-2036, ούτε φυσικά εγκεκριμένο πρόγραμμα M113. Κάποιοι όμως, φαίνεται ότι έβλεπαν μακριά…
Έκτοτε, τα γεγονότα εξελίχθηκαν γρήγορα. Στο 2025, η ΜΕΤΚΑ ανακοίνωσε μεγαλεπίβολα σχέδια για ανάπτυξη νέων βιομηχανικών μονάδων με σκοπό την βαθύτερη εμπλοκή στις προμήθειες αμυντικού εξοπλισμού. Στην DEFEA 2025, σε περίπτερο της Metlen Energy υπήρχε ένα M113 με θωράκιση της Plasan και πύργο της Rafael. Τον Ιούνιο του 2025 δε, ο πρωθυπουργός επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις της εταιρείας και ενημερώθηκε για τα σχέδιά της.
Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ έχει γράψει ότι το πρόγραμμα των M113, είναι κόστους 800 εκατ. €.
(Συνεχίζεται)
