Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η εμφάνιση στο προσκήνιο του ενδεχομένου προσκτήσεως μεταχειρισμένων LCS από τις ΗΠΑ, στηρίζεται σε αίτημα που με την σειρά του βασίζεται στην πιθανότητα αποσύρσεως πλοίων από αμερικανική υπηρεσία κι όχι σε εκπεφρασμένη προσφορά παραχωρήσεως πλοίων, τα οποία άλλωστε δεν είναι διαθέσιμα ακόμη.
Είναι γνωστό ότι το Ναυτικό των ΗΠΑ αμφισβητεί εδώ και καιρό την επιχειρησιακή αναγκαιότητα των LCS και από το 2022 είχε προτείνει την απόσυρση 9 εξ αυτών, της κλάσεως FREEDOM, το επόμενο έτος. Από την στιγμή που εγκαινιάσθηκε το πρόγραμμα φρεγάτας κλάσεως CONSTELLATION, που μαζί με τα LCS χαρακτηρίζονται “Μικρές Μονάδες Επιφανείας”, προκρίνεται η κατεύθυνση κονδυλίων στις πρώτες, αντί των επενδύσεων στην ενίσχυση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των LCS, που εξαρχής αποκτήθηκαν με περιορισμένες. Εν τούτοις, το Κογκρέσο ενέκρινε στον προϋπολογισμό του Οικονομικού Έτους 2023 (FY2023) την απόσυρση 4 LCS.
Το Ναυτικό επανήλθε τον Μάρτιο του 2023, όταν παρουσίασε στην Επιτροπή Ενόπλων Δυνάμεων της Γερουσίας Έκθεση που αφορά το Ετήσιο Μακροπρόθεσμο Σχέδιο Ναυπηγήσεως Ναυτικών Σκαφών για το Οικονομικό Έτος 2024. Η Έκθεση αντιπροσωπεύει το 30ετές σχέδιο νέων ναυπηγήσεων μέχρι το FY2054, βάσει των ρυθμίσεων του Προεδρικού Προϋπολογισμού 2024 Αμυντικού Προγράμματος Μελλοντικών Ετών. Στην Έκθεση, παρουσιάζεται και το πρόγραμμα απενεργοποιήσεως πολεμικών πλοίων.
Για το 2024 προτείνεται η απενεργοποίηση 11 πλοίων, εκ των οποίων 5 καταδρομικά κλάσεως TICONDEROGA, 2 LCS, 3 LSD και ένα υποβρύχιο. Οκτώ από τα πλοία αυτά, 3 καταδρομικά, 2 LCS και 3 LSD, είναι πλοία που δεν έχουν φτάσει ακόμη στην εκπνοή του επιχειρησιακού βίου τους. Στις 12 Ιουνίου όμως, η Επιτροπή Ενόπλων Δυνάμεων του Κογκρέσου ενέκρινε την απενεργοποίηση μόνο 6 από αυτά τα πολεμικά: 3 καταδρομικών, 2 LCS και του υποβρυχίου. Πρόκειται για τα LCS 6 και 8 κλάσεως INDEPENDENCE.
Για το 2025, η Έκθεση προτείνει την απενεργοποίηση 19 πλοίων, μεταξύ των οποίων και 4 LCS κλάσεως FREEDOM. Το 2026, προτείνεται η απενεργοποίηση ενός ακόμη πλοίου της κλάσεως, το LCS 3 FORT WORTH, που όμως προορίζεται για διάλυση καθώς έχει αποσυρθεί ήδη ενώ τα 4 προηγούμενα πλοία προορίζονται να διατεθούν για Στρατιωτικές Πωλήσεις Αλλοδαπής (FMS). Την διετία 2027-2028, δεν προβλέπεται η απόσυρση LCS.
Είναι προφανές ότι αυτός ο σχεδιασμός είναι που δημιουργεί “έδαφος” διαθέσεως των 4 LCS στην Ελλάδα και το Πολεμικό Ναυτικό ενημερώθηκε για την εξέλιξη. Τα LCS κλάσεως INDEPENDENCE δεν απασχολούν ενώ εξάλλου η Lockheed Martin δεν είναι ο κατασκευαστής τους. Εφόσον το Πολεμικό Ναυτικό κρίνει σκόπιμη την εκδήλωση ενδιαφέροντος, θα ακολουθήσουν χειρισμοί στρατιωτικών και πολιτικών παραγόντων ώστε ελληνικό αίτημα να τύχει ευμενούς αντιμετωπίσεως από τις αμερικανικές υπηρεσίες και να εγκριθεί από την αμερικανική κυβέρνηση. Η ελληνική πλευρά μπορεί να θέσει το θέμα έντονα, στο πλαίσιο των αναβαθμισμένων σχέσεων συνεργασίας και των προβλέψεων της MDCA και το Κογκρέσο να αντιδράσει θετικά ώστε να ασκήσει την δική του επιρροή.
Τυχόν απόφαση παραχωρήσεως των πλοίων στην Ελλάδα, δεν μπορεί να προεξοφληθεί με ποιο καθεστώς θα υλοποιηθεί αλλά βέβαιο είναι ότι η Lockheed Martin που ναυπηγεί την κλάση FREEDOM έχει κινητοποιηθεί ώστε να καταρτίσει σχετική πρόταση αναβαθμίσεως. Αυτή κρίνεται απαραίτητη, επειδή τα σε αμερικανική υπηρεσία φέρουν υποτυπώδη οπλισμό, με φυσιολογική συνέπεια τις περιορισμένες επιχειρησιακές δυνατότητες που δεν ικανοποιούν το Πολεμικό Ναυτικό.
Πρωταρχικό ενδιαφέρον έχει να δούμε ποια είναι τα πλοία που προτείνεται να απενεργοποιηθούν. Πρόκειται για τα LCS 13, 15, 17, 19, που το 2025 θα συμπληρώνουν χρόνο υπηρεσίας μόλις 5-7 ετών! Τα συγκεκριμένα πλοία έχει αποφασισθεί ήδη να υποβληθούν σε εργασίες διορθώσεως του προβλήματος με τον μειωτήρα που έχει διαπιστωθεί στο προωστήριο σκεύος, με το κόστος να επωμίζονται ισομερώς το Ναυτικό των ΗΠΑ και η Lockheed Martin. Το LCS 19 μάλιστα, είναι το πρώτο στο οποίο ήδη έχει επιδιορθωθεί το πρόβλημα. Επομένως, το συγκεκριμένο ζήτημα, δεν θα απασχολεί το Πολεμικό Ναυτικό, κατά την αξιολόγηση των μονάδων αυτών.
Τα πλοία έχουν μεταξύ τους κάποιες διαφορές, όπως το ραντάρ πολλαπλού ρόλου: από το LCS 17 και μετά, άρχισε η εγκατάσταση του TRS-4D τύπου AESA περιστρεφόμενης διατάξεως ενώ τα LCS 13 και 15 φέρουν το προγενέστερο TRS-3D. Τα δύο συστήματα διαφέρουν σε μέγιστη εμβέλεια και αριθμό ταυτόχρονης ιχνηλατήσεως στόχων αλλά κρίνονται τεχνολογικώς επαρκή. Θα απαιτηθεί όμως σοβαρή επένδυση για την αναβάθμιση του οπλισμού και συστημάτων αποστολής, ώστε να καλυφθούν οι απαιτήσεις του Πολεμικού Ναυτικού.
Ενδεικτικώς, το πυροβόλο 57 mm είναι μάλλον ανεπαρκές για κύρια μονάδα κρούσεως ενώ πρέπει να εγκατασταθούν πύραυλοι επιφανείας – επιφανείας ώστε τουλάχιστον, με βλήματα αντιπυραυλικής προστασίας RIM-116 RAM, η ισχύς πυρός να είναι ίδια με τις ΤΠΚ κλάσεως ΡΟΥΣΣΕΝ. Τα LCS 13 και 15 φέρουν τον εκτοξευτή Mk 49 με 21 βλήματα αλλά τα LCS 17 και 19 διαθέτουν το SeaRAM, με μόνο 11 βλήματα. Εάν τα πλοία παραχωρηθούν “ως έχουν”, θα διακρίνονται από διαφοροποίηση στην κατανομή ισχύος πυρός ενώ εάν αφαιρεθούν πριν την μεταβίβαση τα εν λόγω συστήματα, θα απαιτείται αύξηση δαπάνης για αποκατάσταση στην επιθυμητή διαμόρφωση του Στόλου.
Το Πολεμικό Ναυτικό θα ζητήσει πιθανότατα προσθήκη τορπιλοσωλήνων, τηλεχειριζόμενων σταθεροποιημένων σταθμών πυροβόλων ενώ η περίπτωση εγκαταστάσεως βλημάτων επιφανείας – αέρος μέσου βεληνεκούς (ESSM 2) θα δοκιμάσει τα όρια της οροφής δαπάνης.
Για να μπορούν να θεωρηθούν κύριες μονάδες κρούσεως και επαρκής αντικαταστάτης των φρεγατών τύπου S, τα LCS θα πρέπει να αποκτήσουν τουλάχιστον συρόμενο σόναρ, καθώς δεν διαθέτουν σόναρ τρόπιδας. Καθώς το πρόγραμμα εγκαταστάσεως ρυμουλκουμένου Σόναρ Μεταβλητού Βάθους τύπου AN/SQS-62 της Raytheon ακυρώθηκε οριστικώς από το Ναυτικό των ΗΠΑ, το Πολεμικό Ναυτικό θα πρέπει να εξετάσει λύσεις, χωρίς όμως δοκιμασμένη ολοκλήρωση στα εν λόγω πλοία. Προφανώς η πρόταση της Lockheed Martin, θα περιλαμβάνει την λύση που συνόδευε και την πρόταση HF 2.
Εφόσον τα LCS καταστεί εφικτό να προσφερθούν ως λύση ανταγωνιστικού κόστους βάσει των τροποποιήσεων που θα απαιτήσει το Πολεμικό Ναυτικό, είναι δεδομένο ότι θα μπορούν να θεωρηθούν ικανοί αντικαταστάτες των φρεγατών τύπου S. Με αξιοποίηση νέων δυνατοτήτων που προσφέρουν η ενισχυμένη διαλειτουργικότητα μεταξύ πλοίου και οργανικών εναερίων μέσων (ελικόπτερο, drone) ή μελλοντικών εξελίξεων σε επίπεδο συστημάτων – όπλων, το εξελικτικό βήμα που μπορούν να προσφέρουν, δεν είναι καθόλου αμελητέο.
Από εκεί και πέρα, πρέπει να αξιολογηθούν σοβαρά ζητήματα που έχουν απασχολήσει το Ναυτικό των ΗΠΑ κι έχουν επικριθεί σφοδρώς. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι πλέον, στο Ναυτικό των ΗΠΑ τα LCS δέχονται περισσότερο πυρά επειδή η ελαφρά διαμόρφωσή τους και ιδίως οι περιορισμοί επιχειρήσεων που αποφασίσθηκαν για την κλάση FREEDOM, μειώνουν την επιχειρησιακή τους αξία, με αποτέλεσμα η επένδυση στην πολύ ικανότερη κλάση CONSTELLATION να κρίνεται οικονομικώς αποδοτικότερη και ορθολογικότερη.
Συνοψίζοντας, για τα 4 πλοία που προτείνεται να παροπλιστούν το 2025, πρέπει πρώτα να δούμε εάν εγκριθεί η εισήγηση από το Κογκρέσο ή θα αφεθεί για αργότερα. Στην περίπτωση που αποφασισθεί η απόσυρση το 2025, εάν γίνουν ταχύτατοι χειρισμοί σε πολιτικό επίπεδο και όλα εξελιχθούν κατ’ ευχήν, δηλαδή με διαδικασία “hot transfer” όπως ζητεί το Πολεμικό Ναυτικό, τα πλοία μπορούν να τεθούν σε ελληνική υπηρεσία μεταξύ 2025-2026. Κατόπιν όμως, θα πρέπει να υποβληθούν σε εργασίες αναβαθμίσεως βάσει συμβάσεως που θα ανατεθεί στην Lockheed Martin, οπότε τα LCS με πλήρεις ικανότητες θα είναι διαθέσιμα πιθανότατα μετά το 2026. Πρέπει λοιπόν να αξιολογηθεί κατά πόσο αυτή η λύση είναι όχι μόνο επιχειρησιακώς επαρκής, αλλά και πραγματικά ταχεία. Και τα δύο προηγούμενα, σε συνάρτηση πάντοτε με την πρόβλεψη δαπάνης, στο πλαίσιο των χρηματοδοτικών περιθωρίων του αμυντικού προϋπολογισμού και των συνολικών αποφάσεων ενισχύσεως του Στόλου.
Από το 2024 τα ελληνικά υποβρύχια με SeaHake mod4 και αντίμετρα τορπιλών Circe
