Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Εικόνα περιστεράς επεδίωξε να δώσει για άλλη μια φορά ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν, αναφερόμενος στις επιφυλάξεις της Αθήνας για την εκμετάλλευση από την Τουρκία του ευνοϊκού πλαισίου που δημιουργεί η ΕΕ για επενδύσεις σε εξοπλισμούς και την αμυντική βιομηχανία. «Η ανησυχία της Ελλάδας για τα βήματα που έχουμε κάνει στον αμυντικό τομέα είναι άστοχη και ανούσια. Η Τουρκία δεν απειλεί καμμία χώρα η οποία δεν απειλεί την ασφάλεια και τα συμφέροντά της και δεν επιδεικνύει εχθρική συμπεριφορά απέναντί της. Αντιθέτως, η Τουρκία είναι μια χώρα που καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσει την ειρήνη, την ηρεμία και την ασφάλεια στην περιοχή της και στον κόσμο και είναι εξαιρετικά αξιόπιστη απέναντι στους φίλους της», είπε ο Τούρκος πρόεδρος, μιλώντας σε δημοσιογράφους στις 5 Ιουλίου.
Εν τούτοις, οι ενέργειες της Τουρκίας στο Αιγαίο δείχνουν ότι δεν θεωρεί την Ελλάδα “φίλο”. Οι τουρκικές προκλήσεις και αμφισβητήσεις των ελληνικών δικαιωμάτων και αρμοδιοτήτων στον αέρα, σταδιακώς ενισχύονται. Τα επίσημα στοιχεία του ΓΕΕΘΑ, είναι αδιάψευστα.
Από την άνοιξη του 2023 η Τουρκία περιόρισε σημαντικά την παράνομη και εχθρική δραστηριότητά της στο FIR Αθηνών. Ειδικότερα, από τον Φεβρουάριο του 2023 μηδενίστηκαν οι υπερπτήσεις σε ελληνικά νησιά, από τον Μάρτιο έπαυσαν να εισέρχονται οπλισμένοι σχηματισμοί μαχητικών και οι Τούρκοι ιπτάμενοι να προκαλούν εικονικές εμπλοκές με τα ελληνικά αεροσκάφη αναχαιτίσεως ενώ από τον Απρίλιο διακόπηκαν και οι παραβιάσεις του Εθνικού Εναερίου Χώρου των 10 ν.μ. αν και το δίμηνο Σεπτέμβριο – Οκτώβριο επαναλήφθηκαν. Συνεχίστηκαν όμως, σποραδικότερα, οι είσοδοι αεροσκαφών στο FIR Αθηνών και οι παραβάσεις των Κανόνων Εναερίου Κυκλοφορίας του ICAO.
Το 2024, δεν σημειώθηκαν καθόλου παραβιάσεις του Εθνικού Εναερίου Χώρου και υπερπτήσεις εθνικού εδάφους, ούτε υπήρξαν είσοδοι οπλισμένων σχηματισμών και εμπλοκές. Συνεχίστηκαν όμως οι παραβάσεις των Κανόνων Εναερίου Κυκλοφορίας, ελαφρώς μειωμένες και με κάπως μικρότερο συνολικό αριθμό αεροσκαφών.
Από το 2025 όμως, η εικόνα έχει αρχίσει και αλλάζει. Άρχισαν ξανά οι παραβιάσεις του Εθνικού Εναερίου Χώρου, οι οποίες μέχρι και τον Ιούνιο, ανήρχοντο σε 129. Επιπλέον, οι παραβάσεις των Κανόνων Εναερίου Κυκλοφορίας και ο συνολικός αριθμός των αεροσκαφών, δείχνουν ότι θα κινηθούν σε πολύ υψηλότερα δεδομένα, εν σχέσει με την προηγουμένη διετία. Παρατηρείται δηλαδή ήδη, αύξηση της τουρκικής εχθρικής αεροπορικής δραστηριότητος στο FIR Αθηνών.
Είναι σαφές ότι τα προηγούμενα χρόνια η Τουρκία συνέπλευσε με τις συστάσεις της Ουάσιγκτον να περιορίσει την εχθρική δραστηριότητά της στο Αιγαίο, όσο έβλεπε ότι ο δρόμος για τα F-35 παρέμενε κλειστός. Για τον λόγο αυτό, σταμάτησετις εισόδους στο FIR Αθηνών με μαχητικά F-16. Συνέχισε όμως να στέλνει ανεπάνδρωτα αεροσκάφη και αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας για να υπενθυμίζει την εχθρική στάση της.
F-35, F-16V, Typhoon και ανατολίτικο παζάρι με ΗΠΑ, Αγγλία, Γερμανία
Έχει ενδιαφέρον ότι οι παραβιάσεις του Εθνικού Εναερίου Χώρου από τουρκικά αεροσκάφη, ξεκινούν και πάλι τον Ιανουάριο του 2025, όταν ο ένοικος στον Λευκό Οίκο άλλαξε. Έχει ενδιαφέρον δε, ότι τον Μάρτιο και τον Μάιο, αυξάνονται σημαντικά σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες, τόσο οι παραβάσεις των Κανόνων Εναερίου Κυκλοφορίας, όσο και οι παραβιάσεις του Εθνικού Εναερίου Χώρου από τουρκικά αεροσκάφη. Μάρτιο και Μάιο, ο πρόεδρος Τραμπ είχε τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον πρόεδρο Ερντογάν.
Μπορούμε να αναμένουμε ότι όσο οι αμερικανοτουρκικές επαφές για επιστροφή της Τουρκίας στο F-35 εξελίσσονται και η Ουάσιγκτον την αντιμετωπίζει με θετικό τρόπο, τόσο η Άγκυρα θα αποβάλει την προβιά του αμνού που φόρεσε προσφάτως.
Η συσχέτιση της “καλής συμπεριφοράς” της Τουρκίας στον αέρα με την διαπραγμάτευση για αλλαγή της αμερικανικής πολιτικής ως προς το F-35 είναι εμφανής, δεδομένου ότι η εχθρική συμπεριφορά στην θάλασσα δεν έχει παρουσιάσει ουσιώδη μεταβολή. Οι παραβιάσεις των Εθνικών Χωρικών Υδάτων κατά την ίδια περίοδο, παρουσιάζουν διαρκώς αυξητική τάση.
Όλα αυτά, πρέπει να τα θέσει η Αθήνα στην Ουάσιγκτον, τονίζοντας ότι η τουρκική στάση δεν αποτελεί παρά μόνο μία τακτική αναδίπλωση, μέχρι να εξασφαλίσει το “βραβείο” F-35, οπότε και θα επανέλθει δριμύτερη στην εχθρική συμπεριφορά της στον αέρα. Κάθε φορά δε που ο πρόεδρος Τραμπ δείχνει να ανταποκρίνεται στο ζήτημα των F-35, αυτό επιδρά στην τουρκική εχθρική συμπεριφορά στο Αιγαίο. Τα αριθμητικά δεδομένα των τουρκικών προκλήσεων στον αέρα, δείχνουν στην Αθήνα ότι η Άγκυρα δεν είναι αξιόπιστη.
Η άφιξη στην πρεσβεία της Αθήνας του νέου ενοίκου, προσφέρει μια πρώτη καλή ευκαιρία για να τεθούν όλα αυτά. Όπως πρέπει να τεθούν και στους Ευρωπαίους εταίρους που ενδιαφέρονται να πωλήσουν στην Τουρκία μαχητικά. Εδώ μάλιστα υπάρχει η εξής ενδιαφέρουσα πτυχή. Εάν σήμερα η Τουρκία δεν στέλνει F-16 στο Αιγαίο, ώστε να μην προκαλέσει αντιδράσεις από την Ουάσιγκτον και εμπόδια στο “βραβείο” F-35, τυχόν προμήθεια ευρωπαϊκής προελεύσεως μαχητικών αεροπλάνων, θα επιτρέψει στην Άγκυρα να προκαλεί στο Αιγαίο με μαχητικά για τα οποία ο λόγος των ΗΠΑ δεν θα έχει καμμία βαρύτητα.
