Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σε συνάντηση με εκπροσώπους Τύπου σήμερα, ο επικεφαλής της τουρκικής Προεδρίας Αμυντικής Βιομηχανίας (SSB) Ισμαήλ Ντεμίρ απάντησε σε ερωτήσεις για τις εξελίξεις σε θέματα αρμοδιότητός του, μετά την επιβολή κυρώσεων από πλευράς ΗΠΑ στο πλαίσιο της νομοθεσίας CAATSA.
Ως προς το πρόγραμμα του F-35, επιβεβαίωσε ότι οι τουρκικές εταιρείες συνεχίζουν την παραγωγή απαρτίων του αεροσκάφους, όπως προέβλεπε η συμφωνία συμμετοχής τους στην παραγωγή και τονίσθηκε ότι η Τουρκία εξακολουθεί να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της ως εταίρος του προγράμματος. Είναι προφανές πάντως ότι εφόσον οι οκτώ τουρκικές αμυντικές βιομηχανίες δεν έχουν αποκλεισθεί εντελώς από το πρόγραμμα, τυπικώς δεν έχει εκλείψει η περίπτωση επιστροφής της Τουρκίας σε αυτό, κατόπιν συμβιβαστικής λύσεως.
Ο Ντεμίρ άφησε να εννοηθεί ότι γίνονται ενέργειες σε νομικό επίπεδο, προκειμένου να αμφισβητηθεί η ισχύς της νομοθεσίας CAATSA στην περίπτωση του F-35. Πιθανώς η επιχειρηματολογία στηρίζεται στο γεγονός ότι η σύμβαση για τους ρωσικούς πυραύλους S-400 υπεγράφη το 2017 ενώ η νομοθεσία CAATSA ψηθίσθηκε και τέθηκε σε ισχύ αργότερα. Όπως είπε, η αμερικανική πλευρά αντιτάσσει ότι ενέργειες που έγιναν κατόπιν από την τουρκική κυβέρνηση, συνιστούν “συναλλαγές” και ως εκ τούτου καλύπτονται από την CAATSA.
Ο Τούρκος αξιωματούχος παρουσιάσθηκε καθησυχαστικός ως προς την ανάμειξη της SSB σε απευθείας προμήθειες, οι οποίες είναι ελάχιστες, όπως είπε. Η παραγωγή από τουρκικές εταιρείες αμυντικών προϊόντων που αναπτύχθηκαν σε συνεργασία με αμερικανικές εταιρείες, στηρίζεται σε συμβάσεις μεταξύ εταιρειών, συνεπώς η επιβολή κυρώσεων στην SSB δεν επηρεάζει αυτά τα προγράμματα. “Η SSB δεν προμηθεύεται ιδιαίτερα απευθείας. Ως SSB καθορίζουμε ένα πρόγραμμα που έχουν ανάγκη οι δυνάμεις ασφαλείας μας, το καθιστούμε ώριμο, το θέτουμε σε διαγωνισμό, το παραδίδουμε στον κύριο ανάδοχο και κατόπιν το παρακολουθούμε. Σε αυτή την διαδικασία, οι κύριοι ανάδοχοι πραγματοποιούν απευθείας προμήθειες. Οι εταιρείες αυτές δεν καλύπτονται από κυρώσεις. Η απόφαση δεν συνεπάγεται κυρώσεις στην Τουρκία, στόχος είναι η SSB, εγώ και τρεις φίλοι μου από την ομάδα“, είπε συγκεκριμένως.
Αναφορικώς με το μέτρο που αφορά την απαγόρευση δανείων από την Eximbank, ο Ντεμίρ είπε ότι αυτή στοχεύει την SSB, πλην όμως δεν υπάρχουν συναλλαγές αυτής με την αμερικανική τράπεζα. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχουν επιπτώσεις στα εν εξελίξει προγράμματα και τις τουρκικές αμυντικές βιομηχανίες.
Σε ερώτηση κατά πόσο υφίσταται η πιθανότητα ζημίας ύψους τουλάχιστον 1,5-2 δισ. $ στην αμυντική βιομηχανία λόγω των κυρώσεων, ο Ντεμίρ είπε ότι δεν κρίνει ρεαλιστική μια τέτοια εκτίμηση. “Δεν είναι αυτό κάτι που θα συμβεί εντός του υφισταμένου πλαισίου της CAATSA που ανακοινώθηκε. Εάν πέραν αυτού υπάρξει σκοπιμότητα και ακολουθητέα πρακτική, αυτό είναι κάτι άλλο. Υπάρχουν ήδη πρακτικές καθυστερήσεων και εμποδίων [σε προγράμματα] εδώ και πολύ καιρό“, είπε.
Ο Ντεμίρ αναφέρθηκε στις περιπτώσεις προβλημάτων με πωλήσεις ηλεκτροπτικών συνόλων για UAV ή “έξυπνων βομβών”, όταν τα είχε ανάγκη η Τουρκία ή επιθυμούσε την συνέχιση της άδειας εξαγωγής. Το αποτέλεσμα ήταν, να τα κατασκευάσει τελικώς η ίδια η Τουρκία.
Προκειμένου να καταδείξει ότι οι κυρώσεις δεν επηρεάζουν την τουρκική αμυντική βιομηχανία, ο Ντεμίρ ανέφερε ότι ενισχύεται η “διπλωματία των εξοπλισμών” που ασκεί η SSB. Παρέθεσε τις υπογραφές συμφωνιών συνεργασίας σε επίπεδο υπουργών με την Ουκρανία, την Λευκορωσία και την Ινδονησία, ανέφερε την προ μηνών πώληση UAV τύπου Anka στην Τυνησία και υπογράμμισε, για λόγους σκοπιμότητος, τις συναντήσεις του με αντιπροσωπείες της Γερμανίας, της Ιαπωνίας και του Πακιστάν.
Σε ερώτηση σχετικά με τα μαχητικά F-16, ο Ντεμίρ απάντησε με την μάλλον γενική φράση ότι η χώρα μπορεί να συνεχίσει τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών της. Προφανώς η ερώτηση αφορούσε το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των 35 μαχητικών F-16 Block 30 που από τα μέσα του 2018 δεν εγκρίνεται λόγω αντιρρήσεων Αμερικανών γερουσιαστών. Η ασαφής απάντηση του Ντεμίρ, φανερώνει ότι μάλλον εξακολουθεί να υφίσται εμπλοκή και το λογικό είναι ότι παρήλθε η περίοδος στην οποία έπρεπε να έχει εγκριθεί η σχετική σύμβαση.
Ως προς την υποστήριξη των υπαρχόντων F-16 σε τουρκική υπηρεσία, ο Ντεμίρ ανέφερε πως δεν υφίσταται πρόβλημα καθώς εξακολουθούν να γίνονται προμήθειες ανταλλακτικών. Δεν απέκλεισε όμως το ενδεχόμενο να απαγορευθεί κάτι τέτοιο, το οποίο όμως θα συνιστά εχθρική ενέργεια και μια τέτοια απόφαση δεν την θεωρεί πιθανή. Εξάλλου, πρέπει να προσεχθεί ότι ο ίδιος ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μ. Πομπέο έχει δηλώσει ευθέως ότι οι κυρώσεις δεν αποβλέπουν στην υποβάθμιση της ασφάλειας της Τουρκίας.
Για να εκπέμψει ένα σήμα αισιοδοξίας, ο Ντεμίρ περιέγραψε τα εγχώρια προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη για Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη. “Πέρα από τα σημερινά μας UAV, έρχονται σύντομα τα νέα μας UAV, που θα μεταφέρουμε πολύ μεγαλύτερα, βαρύτερα όπλα και θα είναι ικανά να εκτοξεύσουν πυραύλους αέρος – αέρος. Θα έχουμε επίσης ένα πρόγραμμα αεριωθούμενου μη επανδρωμένου. Είναι πιθανό το [αεροσκάφος επιχειρησιακής εκπαιδεύσεως] Hürjet και οι προηγμένες εκδόσεις του να τεθούν σε υπηρεσία νωρίτερα“.
Για προς το πρόγραμμα αναπτύξεως Εθνικού Μαχητικού Αεροσκάφους (MMU) ο Ντεμίρ απάντησε ότι εξελίσσεται κανονικά και το 2023 θα παρουσιασθεί δημοσίως. Θα ακολουθήσουν δοκιμές και αργότερα πτήσεις. Υφίσταται ως γνωστόν συμφωνία συνεργασίας στην σχεδίαση του αεροσκάφους με την βρετανική BAE Systems ενώ, όπως επίσης είναι γνωστό, η Rolls-Royce που είχε συμφωνήσει για την σχεδίαση και παραγωγή κινητήρα για το αεροσκάφος, διαφώνησε επί της αρχής στην πορεία των διαπραγματεύσεων με τους τουρκικούς όρους ως προς τα ζητήματα της χρηματοδοτήσεως, της πνευματικής ιδιοκτησίας και των δικαιωμάτων παραγωγής. Για τον λόγο αυτό, η SSB στράφηκε στην τουρκική TR Motor που ιδρύθηκε με σκοπό να καλύψει τις ανάγκες κινητήρων τουρκικών αναπτυξιακών προγραμμάτων. Ο Ντεμίρ παραδέχθηκε ότι τα πρωτότυπα δοκιμών του MMU θα φέρουν ξένο κινητήρα αλλά απέκρυψε ότι τα σχέδια μέχρι σήμερα προέβλεπαν χρήση του F110-GE-129 της αμερικανικής General Electric.
Τέλος, για την συνεργασία με την γαλλοϊταλική Eurosam ως προς την συνανάπτυξη ενός αντιαεροπορικού πυραύλου μεγάλου βεληνεκούς, ο Ντεμίρ επιβεβαίωσε ότι δεν έχουν γίνει σοβαρά βήματα εξαιτίας αντιρρήσεων της Γαλλίας.
