Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σχεδόν δεν περνάει μήνας, που να μην ακούμε για κάποια εξέλιξη σχετικώς με τις προόδους της Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας και συγκεκριμένως, για την παράδοση κάποιου εγχωρίως αναπτυγμένου οπλικού συστήματος που ενισχύει τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις ή για κάποια νέα εξαγωγική επιτυχία. Προ ημερών, παραδόθηκαν στην Τουρκική Αεροπορία επιπλέον Μη Επανδρωμένα Αεροχήματα (UAV) τύπου Anka, τουρκικής αναπτύξεως και κατασκευής.
Εν αναμονή του επόμενου τέτοιου “κρούσματος”, παραθέτουμε τις προτάσεις που κατέθεσε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Κατασκευαστών Πολεμικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ) κ. Τάσος Ροζολής, στην διάρκεια Συζητήσεως Στρογγυλής Τραπέζης με θέμα: «Αμυντικές Επιχειρησιακές Απαιτήσεις με Συμμετοχή και Ανάπτυξη της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας», η οποία πραγματοποιήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου κατά την διάρκεια της 83ης ΔΕΘ από την αμερικανική Lockheed Martin Aeronautics.
Σημειολογικώς μόνο, αναφέρεται ότι στην συζήτηση δεν παρέστη η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ. Την ημέρα εκείνη, ο ΥΕΘΑ Π. Καμμένος μετέβη με την ΥΦΕΘΑ Μαρία Κόλλια – Τσαρουχά στην Αεροπορική Βάση Σέδες για την ορκωμοσία των νέων σμηνιών της 53ης Σειράς της Σχολής Υπαξιωματικών Διοικητικών (ΣΥΔ) της Πολεμικής Αεροπορίας κι εν συνεχεία επισκέφθηκαν την 350 Πτέρυγα Κατευθυνομένων Βλημάτων ενώ ο καθ΄ύλην αρμόδιος για την Αμυντική Βιομηχανία ΑΝΥΕΘΑ Π. Ρήγας, παρέστη στον Αγιασμό του 11ου Δημοτικού Σχολείου Περιστερίου.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΕΚΠΥ
- Τροποποίηση του νόμου περί μη προμηθειών ν.3978/11 (Ευρωπαϊκή Οδηγία 81/2009)/ Αξιοποίηση εξαιρέσεων του νόμου/ 30% Εγχώριες Βιομηχανικές Συνεργασίες
Η Χώρα μας, εφάρμοσε δυστυχώς την πιο πιστή αντιγραφή, της κοινοτικής οδηγίας, σε αντίθεση τόσο με τις τότε προτάσεις της ΕABI, με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν αδύνατο να πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε προμήθεια, όσο και με τις υπόλοιπες χώρες μέλη, οι οποίες είτε δεν τον εφαρμόζουν ή έχουν προσθέσει σημαντικές διατάξεις/ διαφοροποιήσεις, προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιβίωση/ προστασία της ΕΑΒΙ τους. Και σαν να μην έφτανε αυτό, προσθέσαμε και μια σειρά άρθρων ελληνικής προέλευσης [Κεφ. Γ , άρθρα. 8-13] υποτίθεται για λόγους Διαφάνειας και Ελέγχου, τα οποία κατέστησαν σχεδόν αδύνατη την πραγματοποίηση οποιασδήποτε προμήθειας. Η σημερινή διαπίστωση και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο είναι ότι η οδηγία έχει αποτύχει στο στόχο της, και έχει οδηγήσει με την εφαρμογή της σε ακόμη μεγαλύτερη εσωτερική συγκέντρωση στις μεγάλες βιομηχανικές χώρες (Γαλλία και Γερμανία έχουν πάνω από 80% κάλυψη των αμυντικών τους αναγκών από βιομηχανίες των χωρών τους).
Σήμερα είναι σε εξέλιξη η διαδικασία τροποποίησης του νόμου που ελπίζουμε να ολοκληρωθεί σύντομα και να οδηγήσει σε μείωση της γραφειοκρατίας και σε πραγματοποίηση προμηθειών!
Όσον αφορά στις εξαιρέσεις του, στις οποίες ευτυχώς η Χώρα μας μπορεί ακόμα να ασκήσει Εθνική Πολιτική προς όφελος της ΕΑΒΙ έχουμε να προτείνουμε τα εξής:
Στις περιπτώσεις προμήθειων μέσω διακρατικών συμφωνιών (G+G) ή και μέσω διεθνών οργανισμών, να απαιτείται ελάχιστο ποσοστό Αμυντικών Βιομηχανικών Συνεργασιών ίσο με το 30% τουλάχιστον της αξίας της προμήθειας, για τις περιπτώσεις αγοράς καινούριων υλικών/υπηρεσιών.
Στις προμήθειες μεταχειρισμένων υλικών όπως είναι προφανές, το παραπάνω ποσοστό θα καθορίζεται κατά περίπτωση και μετά από συνεργασία ΓΔΑΕΕ με την ΕΑΒΙ.
Στο παραπάνω ποσοστό της Αμυντικής Βιομηχανικής Συνεργασίας πρέπει να συμπεριλαμβάνονται:
- H αξία του έργου που θα ανατεθεί στην ΕΑΒΙ και θα αφορά το υπό προμήθεια υλικό: συμπαραγωγή υποσυστημάτων των υπό προμήθεια ειδών, ανάληψη της εν συνεχεία υποστήριξης από την ΕΑΒΙ και εξάπλωση της συνεργασίας σε όλο τον κύκλο ζωής του εξοπλισμού, από την ανάπτυξη και την προμήθεια, μέχρι τη συντήρηση, την επιδιόρθωση και την επιχειρησιακή υποστήριξη.
Να επισημάνουμε ότι. Αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία για την ΕΑΒΙ, δεδομένου ότι το συνολικό κόστος του κύκλου ζωής ενός αμυντικού προϊόντος είναι πολλές φορές, επαναλαμβάνω πολλές φορές, μεγαλύτερο από το αρχικό κόστος αγοράς αυτού.
- H αξία του έργου που μπορεί να ανατεθεί στην ΕΑΒΙ και θα αφορά αμυντικό υλικό γενικότερα (έργο που θα αφορά διαφορετικό υλικό από το υπό προμήθεια αμυντικό υλικό), ώστε να επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή απορρόφηση και διασπορά έργου στο σύνολο της ΕΑΒΙ και όχι σε μικρό κατά περίπτωση αριθμό εταιρειών. Έτσι θα έχουμε το μεγαλύτερο όφελος για την ΕΑΒΙ και την Εθνική Οικονομία.
Ως παραδείγματα αναφέρω:
– Αγορά Ελληνικών Αμυντικών Προϊόντων – Ανάθεση υποκατασκευαστικού έργου.
– Ανάπτυξη από κοινού και συνεκμετάλλευση Αμυντικών Προϊόντων.
– Συμφωνίες για την συμμετοχή της ΕΑΒΙ στην υποστήριξη των συστημάτων για το σύνολο της παγκόσμιας αγοράς.
Οι εταιρείες που θα δικαιούνται να συμμετέχουν στα προγράμματα Αμυντικής Βιομηχανικής Συμμετοχής πρέπει να είναι πιστοποιημένες από τη ΓΔΑΕΕ η οποία και θα ελέγχει την όλη διαδικασία.
Επιγραμματικά: Σε κάθε περίπτωση προμήθειας, το πακέτο Βιομηχανικών Συνεργασιών πρέπει να είναι βασικό κριτήριο επιλογής για κάθε προμήθεια.
Δεν αποτελεί συντεχνιακή απαίτηση της ΕΑΒΙ αλλά Εθνικής Σημασίας Στόχο. Πριν από λίγα χρόνια όταν στη Τουρκία απαίτησαν 40% τουλάχιστον ΕΠΑ πολλοί στην χώρα μας το θεώρησαν υπερβολικό. Οι σημερινές εξαγωγικές επιτυχίες της Τουρκικής ΕΑΒΙ μας δείχνουν το δρόμο.
- ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
Η εξυγίανση – επανεκκίνηση της κρατικής αμυντικής βιομηχανίας (ουσιαστικά της Μεγάλης Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας) είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να αναπτυχθεί στο σύνολό της η ΕΑΒΙ.
Σε ολόκληρο τον κόσμο, οι Μεγάλες Βιομηχανίες, οι λεγόμενοι «Εθνικοί Πρωταθλητές», αποτελούν τις ατμομηχανές ανάπτυξης των συγκεκριμένων τομέων. Κάθε Μεγάλος Κατασκευαστής στηρίζει και στηρίζεται σε δίκτυο δεκάδων ή και εκατοντάδων ΜΜΕ ώστε να είναι στην αιχμή της τεχνολογίας και να παραμένει ανταγωνιστική.
Ας μην τρέφουμε αυταπάτες, χωρίς μία υγιή ΕΑΒ η Αεροδιαστημική Βιομηχανία στην Ελλάδα θα λειτουργεί αποσπασματικά και χωρίς δυνατότητες συμμετοχής σε μεγάλα αναπτυξιακά προγράμματα. Το ίδιο ισχύει και για τα ΕΑΣ, τα Ναυπηγεία, την ΕΛΒΟ κ.λπ.
Η αναδιάρθρωση κρατικής αμυντικής βιομηχανίας λοιπόν, αποτελεί μονόδρομο για την επιβίωση και ανάπτυξή της ΕΑΒΙ στο σύνολό της. Η αναδιάρθρωση όμως δεν μπορεί να γίνει με τρόπους που συνηθίζονται σε άλλους κλάδους της βιομηχανίας και άλλες χώρες, όπως π.χ. η εξαγορά 100% από Ξένα συμφέροντα για προφανείς λόγους Εθνικής Ασφάλειας.
Προτάσεις όπως οι παρακάτω πιστεύουμε θα συμβάλλουν θετικά:
– Συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών ελληνικών ή και ξένων με μειοψηφικά ποσοστά στο ΜΚ των εταιρειών.
– Μεταφορά της ιδιοκτησίας των εταιρειών από το Υπουργείο Οικονομικών που είναι σήμερα, στο Υπουργείο Άμυνας το οποίο είναι και θα είναι ο μεγαλύτερος πελάτης τους.
– Επίλυση επιτέλους των χρόνιων προβλημάτων ορισμένων από αυτές –δεν μπορεί η ΕΛΒΟ να διατηρείται σε καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης– σε επιχειρηματικό κώμα δηλαδή τα τελευταία 4μιση χρόνια! Αντίστοιχα επείγει να δοθούν λύσεις και στα χρόνια προβλήματα των μεγάλων Ναυπηγείων της χώρας: του Σκαραμαγκά και της Ελευσίνας. Αισιόδοξη νότα στο παραπάνω ζοφερό κλίμα αποτελεί η κίνηση της εταιρείας μέλους του συνδέσμου ΟΝΕΧ για την εξαγορά και επανεκκίνηση των ναυπηγείων της Σύρου.
-Οι Διοικήσεις των Κρατικών εταιρειών να επιλέγονται από αυξημένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία μέσω διαγωνισμών.
-Η διάρκεια της θητείας τους να είναι τουλάχιστον 3ετής, με αμοιβές και ελευθερία κινήσεων στη διοίκηση, αντίστοιχη του ιδιωτικού τομέα.
– Η Κρατική ΑΒΙ να δέχεται κρατική προστασία περιοριστικά μόνο
α) στις συμβάσεις αμιγώς αμυντικού υλικού με το Δημόσιο και
β) σε δραστηριότητες που υποχρεούται να διατηρεί σε εφεδρεία σύμφωνα με τις επιλογές των ΓΕ.
-Ως εκ τούτου για την αναγκαία διεκδίκηση εργασιών από πελάτες του εξωτερικού απαιτείται προσαρμογή της κάθε εταιρείας ώστε να πάψει να έχει ελλείμματα και να αναζητά επιδοτήσεις (με κίνδυνο να υπάρξουν προβλήματα με την επιτροπή ανταγωνισμού).
Η αναβάθμιση του ρόλου της κρατικής ΑΒΙ με προσφορά νέων τεχνολογικά προϊόντων είναι απαραίτητη προϋπόθεση επιβίωσής.
Το τεχνολογικό κενό με τις Ευρωπαϊκές και Αμερικανικές ΑΒΙ δεν μπορεί να καλυφθεί παρά μόνο με συνεργασίες που θα διευκολύνουν την εισαγωγή τεχνολογίας.
- Ενεργοποίηση της ΕΑΒΣ – λειτουργία του ΣΑΕΤΒ.
Η ΕΑΒΣ έχει ψηφιστεί από το Μάρτιο του 2017 και επείγει σήμερα η εφαρμογή της και η Συγκρότηση και λειτουργία του ΣΑΕΤΒ. Η εφαρμογή της ΕΑΒΣ είναι Στρατηγικής σημασίας γιατί μέσω αυτής θα μπορέσει να υπάρξει στήριξη και σχεδιασμός για την επανεκκίνηση και ανάπτυξη της ΕΑΒΙ μέσα από θεσμικές διαδικασίες πλήρως αποδεκτές και από την Κοινοτική Νομοθεσία.
4 Μεγιστοποίηση Συμμετοχής της ΕΑΒΙ στα προγράμματα των Διεθνών Οργανισμών στα οποία συμμετέχει η Χώρα μας.
5 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΓΧΩΡΙΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ εκπόνηση αναπτυξιακού 5ετούς προγράμματος με μερική κρατική χρηματοδότηση με βάση το 5ετές πρόγραμμα αμυντικών προμηθειών.
6 Ενημέρωση για τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό εξοπλιστικών εφοδιαστικών προγραμμάτων των ΕΔ προκειμένου να μπορεί η ΕΑΒΙ να προετοιμαστεί κατάλληλα – διαμόρφωση 5ετούς προγράμματος εξοπλισμών (μη επιδεκτικό σε συχνές αναθεωρήσεις…).
Η διαβαθμισμένη ΕΑΒΙ θα πρέπει να ενημερώνεται θεσμικά για τις βασικές επιλογές των ΓΕ στο 5ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα ώστε να είναι δυνατή και έγκαιρη η εκδήλωση επιχειρηματικού ενδιαφέροντος της για την συμμετοχή της στην υλοποίησή του (με αναπτυξιακές προτάσεις ή με σύναψη συμφωνιών συμπαραγωγής).
Ας μην ξεχνάμε, ότι το σύνολο σχεδόν των Ελληνικών οπλικών συστημάτων, προέρχεται από ιδιωτικές εταιρείες ξένων χωρών που ανέπτυξαν τα συστήματα αυτά πρωτίστως για, και με, τη συνεργασία των ΕΔ των χωρών τους.
- ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ
Μια υγιής επιχείρηση θα επενδύσει στην παραγωγή προϊόντων, μόνον αν υπάρχει ένα μακροχρόνιο χρονικό πλαίσιο και μία ποσότητα που να κάνει την επένδυση βιώσιμη. Για τα υλικά των ΕΔ που η προμήθειά τους είναι επαναλαμβανόμενη ετησίως κάλλιστα θα μπορούσε να υπάρξει πραγματική εγχώρια παραγωγή εφόσον η υπηρεσία προχωρούσε σε συμβάσεις πλαίσιο (π.χ. αντιβαλλιστικά κράνη, αλεξίσφαιρα γιλέκα, ανταλλακτικά αρμάτων οχημάτων, διόπτρες, φουσκωτά κ.λπ.)
- Επιμόρφωση στελεχών σχετικά με τα ζητήματα της ΕΑΒΙ και των προμηθειών.
