Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στην σημερινή τοποθέτηση του Α/ΓΕΕΘΑ Ναυάρχου Ευάγγελου Αποστολάκη περί ισοπεδώσεως βραχονησίδος, σε περίπτωση τουρκικής απόπειρας καταλήψεως, επιχειρήθηκε να δοθεί μία εικόνα της αποφασιστικότητος για αντιμετώπιση της υπέρτατης προκλήσεως από πλευράς Τουρκίας. Αντίληψη, την οποία προφανώς ενστερνίζεται και η πολιτική ηγεσία, ειδάλλως δεν θα είχε νόημα να διακηρυχθεί από επίσημα χείλη. Πλέον τούτου, είναι αντιληπτό, ότι οι θέσεις αυτές, έχουν διατυπωθεί στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, κατά τις συναντήσεις μεταξύ ελληνικής και αμερικανικής πολιτικοστρατιωτικής ηγεσίας.
Η απλουστευτική θέση ότι σε περίπτωση τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας έστω και σε βραχονησίδα, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις “θα την ισοπεδώσουν”, μπορεί να ανακλά το μέτρο της αποφασιστικότητος ανταποκρίσεως. Αλλά στο τέλος, η όποια ισοπεδωμένη ελληνική βραχονησίδα θα μπορεί να θεωρηθεί ότι μας ανήκει, μόνο εφόσον Έλληνες στρατιώτες διατηρούν τον πόδα τους επ’ αυτής.
Υπάρχουν πολλές παράμετροι που συνθέτουν την βάση αυτής της “κόκκινης γραμμής”. Κατ’ αρχάς, στον μεγαλύτερο αριθμό νησίδων και μικρονήσων, δεν υπάρχει ελληνική φρουρά και η αποβίβαση τουρκικού στρατιωτικού τμήματος δεν αντιπροσωπεύει σοβαρή πρόκληση από στρατιωτικής πλευράς. Προφανώς, σε μια τέτοια περίπτωση, μπορεί να ισχύσει απολύτως η γραμμή “ισοπεδώσεως” από το πυροβολικό ή την αεροπορία, προς εξόντωση της τουρκικής παρουσίας. Αρκεί όμως αυτό; Δεν θα πρέπει μετά να αποβιβασθεί ελληνικό τμήμα; Η Τουρκία τότε τί θα κάνει; Θα παρακολουθήσει αδρανής;
Τουρκικό εγχείρημα σε φυλασσόμενο νησιωτικό έδαφος, συνθέτει άλλου είδους σκηνικό. Το οποίο παρουσιάζει διαφορετικές προκλήσεις ανταποκρίσεως, αναλόγως του μεγέθους και του αριθμού (πολλαπλές τουρκικές ενέργειες) των τουρκικών στόχων.
Όλα αυτά, αποτελούν ευθύνη της στρατιωτικής ηγεσίας για τον τρόπο αντιμετωπίσεως, από πλευράς σχεδίων και διαθέσεως δυνάμεων. Η επαναφορά βραχονησίδων στην “λίθινη εποχή”, είναι το μόνο εύκολο.
Αυτό που είναι ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας, είναι να εξασφαλίσει ότι κατά την διαχείριση της καταστάσεως, σε επίπεδο πολιτικών χειρισμών, δεν θα αιφνιδιασθεί από την άλλη πλευρά, και ενώ, ενδεχομένως, στρατιωτικές επιχειρήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη. Αυτό το σφάλμα διαπράχθηκε σε επίπεδο κυβερνήσεως, τόσο το 1974 όσο και το 1996, διότι η ελληνική πλευρά εφησύχασε όταν εκδηλώθηκε η αμερικανική διαμεσολαβητική προσπάθεια και δεν αντέδρασε όταν η τουρκική, παρέκαμψε την διπλωματική δραστηριότητα και ανέλαβε στρατιωτική δράση.
- Το 1974, ενόσω ο Αμερικανός διαμεσολαβητής Σίσκο βρισκόταν μεταξύ Αθηνών και Αγκύρας, η Τουρκία πραγματοποίησε την εισβολή στην Κύπρο. Η στρατιωτική κυβέρνηση υπέστη στρατηγικό αιφνιδιασμό και έκανε ότι “δεν έβλεπε”. Προτίμησε να μείνει προσκολλημένη στην διπλωματική διαμεσολάβηση, αδράνησε και εγκατέλειψε αβοήθητα τα μαχόμενα τμήματα στην Κύπρο.
- Το 1996, ενόσω ο Αμερικανός διαμεσολαβητής Χόλμπρουκ βρισκόταν σε επικοινωνία με Αθήνα και Άγκυρα, η Τανσού Τσιλέρ διέταξε στρατιωτική ενέργεια και τουρκικό άγημα εξήλθε απαρατήρητο στην Δυτική Ίμια. Η ελληνική κυβέρνηση κλονίστηκε κι έκανε ότι “δεν έβλεπε”. Προτίμησε να μείνει προσκολλημένη στην διπλωματική διαμεσολάβηση, αδράνησε κι εγκατέλειψε κάθε σκέψη ανακαταλήψεως.
Τόσο το 1974 όσο και το 1996, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είχαν δυνατότητες. Οι πολιτικές ηγεσίες όμως, δεν είχαν το σθένος να αντιδράσουν και αναζήτησαν με την πρώτη ευκαιρία τον συμβιβασμό. Και στις δύο περιπτώσεις, οι συνέπειες ήταν τραγικές.
Γιατί; Επειδή και στις δύο περιπτώσεις, δεν υπήρχε στρατηγική ενόραση, έλειψε η διορατικότητα, ώστε να γίνουν αντιληπτές οι μακροπρόθεσμες στρατηγικές επιπτώσεις από την “αυτοσυγκράτηση”, εις βάρος του έθνους. Το 1974 επιτράπηκε η σταδιακή αμφισβήτηση ακόμη και της ίδιας της υποστάσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας, το 1996 επιτράπηκε η γένεση της θεωρίας των “γκρίζων ζωνών”. Δύο πραγματικότητες, τις οποίες βιώνει το έθνος δεκαετίες μετά, με αβέβαιη ακόμη κατάληξη. Δύο πραγματικότητες, οι οποίες προέκυψαν από την προσωπική ανεπάρκεια και ανευθυνότητα των αρμοδίων, η οποία μετά το 1996 έλαβε την μορφή του δόγματος “Στρατηγικής Ψυχραιμίας”.
Είναι σαφές ότι η “ισοπέδωση” βραχονησίδων, δεν συμβαδίζει με το δόγμα “Στρατηγικής Ψυχραιμίας”. Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, θα πράξουν ό,τι τους ζητηθεί, σε μια πολεμική αναμέτρηση. Αλλά σε τελική ανάλυση, εξαρτάται πάντα από την βούληση της πολιτικής ηγεσίας να αντιδράσει ή να επιτρέψει την αυτόματη αυτοπαγίδευσή της, άπαξ κι εκδηλωθεί η όποια προσφορά “καλών υπηρεσιών” από τις ΗΠΑ.
Ας φανταστούμε ένα σενάριο: Εκδηλώνεται τουρκική απόπειρα αποβιβάσεως σε ακατοίκητες ελληνικές βραχονησίδες. Η ελληνική κυβέρνηση αποφασίζει να τις ισοπεδώσει και πράγματι ο εχθρός εξοντώνεται. Με μεσολάβηση των ΗΠΑ, οι δύο πλευρές συμφωνούν σε κατάπαυση του πυρός κι επιστροφή στο status quo ante. Αν εκείνη την στιγμή δεν υπάρχουν Έλληνες στρατιώτες επάνω στις “ισοπεδωμένες” πρώην ακατοίκητες βραχονησίδες για να πακετάρουν τα πτώματα του εχθρού, η Τουρκία όχι μόνο θα μπορεί να υποστηρίζει ό,τι θέλει αλλά και θα είναι και πειστική…
Το διαχρονικό μήνυμα των δύο τραγικών κρίσεων για την Ελλάδα, είναι ότι ποτέ δεν πρέπει να σε αποκοιμίζει η έναρξη της όποιας διπλωματικής διαμεσολάβησης, διότι ο εχθρός έχει αποδείξει ότι δεν την σέβεται, την εκμεταλλεύεται, παρασπονδεί πάντα και προτιμά τα τετελεσμένα διά των όπλων.
Εκδήλωση διαμεσολαβητικής πρωτοβουλίας από τρίτο μέρος, δεν σημαίνει αυτομάτως και την κήρυξη καθεστώτος ανακωχής. Αυτό πίστεψαν οι κυβερνώντες το 1974 και το 1996. Πρέπει πρώτα να βεβαιωθούμε ότι ο εχθρός την αποδέχεται και την εφαρμόζει εμπράκτως. ΥΠΟ ΤΟΥΣ ΔΙΚΟΥΣ ΜΑΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥΣ ΟΡΟΥΣ.
Δεν αντέχουμε πάλι το ίδιο σφάλμα: να “κάνουμε ότι δεν βλέπουμε”.
