Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Μιλούν οι αρμόδιοι διαρκώς για ενίσχυση της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας, για σύνδεση της πανεπιστημιακής κοινότητας και της Έρευνας & Ανάπτυξης με την βιομηχανία για την παρουσίαση αμυντικών προϊόντων που καλύπτουν επιχειρησιακές ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων. Υπάρχουν όμως παραδείγματα στα οποία ενώ όλα αυτά έχουν γίνει και μάλιστα ιδανικά, η προσπάθεια παραμένει ατελέσφορη, επειδή το τελικό προϊόν ποτέ δεν “βρίσκει τον δρόμο του” για τις Ένοπλες Δυνάμεις.
Αφορμή μας δόθηκε από μία εξέλιξη των ημερών, την λήψη πιστοποιήσεως Συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας Πληροφοριών (ISMS) κατά ISO 27001 από την ελληνική εταιρεία UCANDRONE. Η εταιρεία ανήκει στον όμιλο επιχειρήσεων EFA Group και δραστηριοποιείται στους τομείς των UxS και drone, με συνεργασία με τις Ένοπλες Δυνάμεις η οποία ανάγεται στην προ ετών προμήθεια συστήματος UAS που αξιοποιείται από το Πυροβολικό του Ελληνικού Στρατού για μετρήσεις κ.λπ.
Το πρόγραμμα ΑΡΧΥΤΑΣ του Πολεμικού Ναυτικού, ξεκίνησε το 2018, με την καταγραφή του προσδιορισμού αντιλήψεως. Η EFA VENTURES υπέγραψε στις 15 Ιουλίου 2019 μνημόνιο συνεργασίας με το Πολεμικό Ναυτικό για το πρόγραμμα συνανάπτυξης, που απέβλεπε στην σχεδίαση και ανάπτυξη ενός UAS καθέτου αποπροσγειώσεως, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε αποστολές επιτηρήσεως, ως οργανικό μικρών ή μεγάλων μονάδων. Πρώτα εκπονήθηκε η σχετική μελέτη, από αυτήν προέκυψε το αναπτυξιακό πρόγραμμα και η υλοποίηση έγινε με την κατασκευή UAV.
Την ευθύνη του προγράμματος είχαν η EFA VENTURES, η UCANDRONE, η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Στελέχη της ΣΝΔ προσέφεραν τεχνογνωσία και επιχειρησιακή γνώση για τα έργα που θα καλείτο να αναλάβει το τελικό προϊόν. Την ομάδα συμπλήρωσε το Εργαστήριο Ηλεκτρονικής Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσοβείου Πολυτεχνείου και η EFA VENTURES κάλυψε την χρηματοδότηση της κατασκευής, την ολοκλήρωση όλων των συστατικών του συστήματος σε συνεργασία με την UCANDRONE, υποστήριξε τις δοκιμές ενώ θα παρέχει εκπαίδευση σε στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού.
Το ΑΡΧΥΤΑΣ σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε σύμφωνα με τις “προδιαγραφές” που τέθηκαν από την ΣΝΔ, δηλαδή το Πολεμικό Ναυτικό, ως προς το σύστημα ελέγχου, τις ζεύξεις επικοινωνίας, την ασφάλεια πληροφορίας και επιχειρήσεων σε περιβάλλον παρεμβολών κ.λπ. Το 2020, υποβλήθηκε σε εκτενείς δοκιμές, στις οποίες ανταποκρίθηκε επιτυχώς. Ακολούθως, δοκιμάστηκε και στον ΠΑΡΜΕΝΙΩΝΑ 2021, όπου επιδείχθηκε δημοσίως και στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ. Έκτοτε, το ΑΡΧΥΤΑΣ συμμετείχε και σε άλλες ασκήσεις, γεγονός που το κατέστησε το πλέον δοκιμασμένο σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες του Στόλου.
Τα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά του ΑΡΧΥΤΑ, είχαν ως εξής:
Μήκος: 1,4 μέτρο.
Εκπέτασμα πτερύγων: 2,5 μέτρα.
Βάρος (κενό): περίπου 5 κιλά.
Μέγιστο βάρος φορτίου: 6 κιλά.
Μέγιστο βάρος απογειώσεως: 12 κιλά.
Μέγιστο ύψος πτήσεως: 5.000 μέτρα.
Ταχύτητα ταξιδιού: 18 μέτρα/δευτερόλεπτο.
Μέγιστη ταχύτητα: 30 μέτρα/δευτερόλεπτο.
Αυτονομία πτήσεως: 110 λεπτά υπό αντίξοες συνθήκες.
Σε όλες τις περιπτώσεις των δοκιμών, το ΑΡΧΥΤΑΣ χρησιμοποιήθηκε και αξιολογήθηκε σε διάφορα σενάρια, επιτρέποντας στα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού να αντιληφθούν τα προτερήματά του και τα σοβαρά τακτικά και επιχειρησιακά πλεονεκτήματα που προσέφερε. Το σύστημα πέτυχε ολοκλήρωση με το σύστημα επικοινωνιών του Πολεμικού Ναυτικού, μεταφέροντας τα δεδομένα των αισθητήρων του στο μητρικό πλοίο από το οποίο επιχειρούσε και από εκεί απευθείας στο Κέντρο Επιχειρήσεων του Στόλου. Το σύστημα εντόπισε ευχερώς πολεμικές μονάδες που υποτίθεται ήταν “αόρατες”, και μάλιστα σε πολύ μικρότερο χρόνο και χωρίς έκθεση επανδρωμένων αεροπορικών μέσων του Πολεμικού Ναυτικού ενώ σε τυπικά σενάρια επιτηρήσεως, έδειξε ότι μπορεί να αποκαλύπτει ευχερώς μικροσκοπικούς στόχους μεγέθους ελαστικής λέμβου εφόδου, από αποστάσεις της τάξεως των 10 χλμ. Σε γενικές γραμμές, μπορεί να θεωρηθεί ότι υπερκάλυπτε τις ανάγκες για βελτιωμένη οργανική επιτήρηση μονάδων επιφανείας, όπως και ως συστατικό στοιχείο των διάσπαρτων Ναυτικών Παρατηρητηρίων του Πολεμικού Ναυτικού.
Ο ΑΡΧΥΤΑΣ βρισκόταν διαθέσιμος στο Πολεμικό Ναυτικό το έτος της μακράς κρίσεως με την Τουρκία που υποχρέωσε τον Στόλο να μείνει αναπτυγμένος επί μήνες στην θάλασσα. Όλοι μπορούν να αντιληφθούν τις υπηρεσίες που θα μπορούσε να προσφέρει ως ένας επιπλέον αισθητήρας στον ουρανό για τις πολεμικές μονάδες ενώ και η συμβολή του στην αντιμετώπιση του λαθρομεταναστευτικού θα μπορούσε να έχει καθοριστικά αποτελέσματα.
Τίποτα όμως από όλα αυτά δεν έγινε. Αντί οι αρμόδιοι, λόγω του “συναγερμού” που σήμανε το 2020 και των εκτάκτων αναγκών με τις οποίες βρέθηκαν αντιμέτωπες Ένοπλες Δυνάμεις και Σώματα Ασφαλείας, να αναζητήσουν ταχεία απόκτηση ενός έτοιμου ελληνικού UAV, αδράνησαν. Για την ακρίβεια αδράνησαν για τον ΑΡΧΥΤΑ, αφού στα τέλη του 2021 το Πολεμικό Ναυτικό ανέθεσε σύμβαση για την προμήθεια μικρών drone καθέτου απογειώσεως, ξένης προελεύσεως όμως. Η βασική ιδέα είναι να επιτευχθεί μία πρώτη ζύμωση με τις επιχειρήσεις drone από κύριες μονάδες κρούσεως, μέχρι την προμήθεια πιο προηγμένων συστημάτων για το μέλλον. Δεν θα μπορούσε όμως βάσει της ίδιας αντιλήψεως, να γίνει το ίδιο και με τον ΑΡΧΥΤΑ, αφού προφανώς οι ανάγκες δεν καλύφθηκαν με 4-5 drone;
Η UCANDRONE από την πλευρά της, δεν έπαυσε να υποστηρίζει το πρόγραμμα ΑΡΧΥΤΑΣ και να βρίσκεται δίπλα στο Πολεμικό Ναυτικό, όποτε χρειάστηκε. Στο πλαίσιο της συνεργασίας που αναπτύχθηκε δε, η EFA VENTURES προσέφερε δωρεάν στην ΣΝΔ εξοπλισμό για να δημιουργήσει σχετικό Εργαστήριο UAV. Παρά αυτή την συντονισμένη προσπάθεια και τον σχεδιασμό ενός συστήματος με βάση τις ανάγκες του επιχειρησιακού χρήστη, η αξιοποίησή του ως εξαγώγιμου προϊόντος αποτελεί πρόκληση, καθώς το ενδιαφέρον ενός ξένου πελάτη τείνει να μειώνεται, όταν ενημερώνεται ότι το προϊόν δεν έχει υιοθετηθεί από τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας προελεύσεως, πόσο δε μάλλον, όταν τις προδιαγραφές του τις έθεσαν οι ίδιες…
Συνοψίζοντας, το πρόγραμμα ΑΡΧΥΤΑΣ με συνεργασία EFA VENTURES, ΣΝΔ και ΕΜΠ, απέδωσε τελικό προϊόν σύμφωνα με τις απαιτήσεις του επιχειρησιακού χρήστη, διαφοροποιώντας το ουσιωδώς από τα απλά ερευνητικά προγράμματα της ακαδημαϊκής κοινότητας που “κατηγορούνται” ότι δεν αποτελούν παρά απλή “έρευνα για την έρευνα” με δαπάνη των σχετικών χρηματοδοτήσεων. Το πρόγραμμα ΑΡΧΥΤΑΣ είναι τυπικό πρόγραμμα Έρευνας & Ανάπτυξης που καθώς επιδιώχθηκε από τις Ένοπλες Δυνάμεις κι απέδωσε, σε οποιαδήποτε άλλην χώρα, θα είχε λάβει παραγγελίες του τελικού προϊόντος τουλάχιστον για επιχειρησιακή εκμετάλλευση ως ένα συμπληρωματικό εναέριο μέσο επιτηρήσεως ή προσωρινή λύση μέχρι αποκτήσεως κάποιου ικανότερου.
Δύο προγράμματα drone και η ανάγκη για ένα ”Tiger Team” καινοτομίας στο ΓΕΕΘΑ
